علوم روانشناختی

زمینه: مطالعات متعددی به بررسی تجربه پرستاران، تنیدگی و تاب آوری پرستاران پرداخته اند، اما پژوهشی که به تبیین تجربه پرستاران از تنیدگی و تاب آوری در قالب روش نظریه وابسته به زمینه پرداخته باشد مغفول مانده است. هدف: تبیین تجربه پرستاران از تنیدگی و تاب آوری در قالب روش نظریه وابسته به زمینه بود. روش: پژوهش مطالعه کیفی از نوع نظریه وابسته به زمینه به روش گلیزر بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه سرپرستاران بیمارستان شهدای تجریش تهران در سال 1398 تشکیل دادند. 15 نفر با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته تا رسیدن به اشباع نظری، جمع آوری شد. تحلیل داده ها با استفاده از کد گذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. یافته ها: از دیدگاه مشارکت کنندگان، 5 عامل اصلی پیرامون تنش زایی پرستاران در محیط بیمارستان پدیدار شد که می توانند درک پرستاران را از عوامل تنش زایی و تاب آوری نمایان سازند. این عوامل شامل عدالت سازمانی ادراک شده، عوامل بین فردی، عوامل محیطی، عوامل مربوط به بیمار، و عوامل خانوادگی است. نتیجه گیری: طبق نتایج، عوامل مؤثر بر ارتقاء تاب آوری پرستاران شامل راهبردهای مقابله ای، راهبردهای کنار آمدن با تعارضات، روش های کنار آمدن با اشتباهات، منابع شخصی ادراک شده، و عوامل مربوط به شغل می باشند.

زمینه: مطالعات متعددی به بررسی صفات سه گانه تاریک شخصیت و اعتماد به نفس ورزشی پرداخته اند. اما پیرامون ارتباط صفات سه گانه تاریک شخصیتی با اعتماد به نفس ورزشی شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف : بررسی ارتباط صفات سه گانه تاریک شخصیتی با اعتماد به نفس رزمی کاران نخبه ایران بود. روش : پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل ورزشکاران نخبه رشته های او_اسپرت، کیک بوکسینگ و کاراته آزاد در شهر تهران سال 1398 بود، 385 ورزشکار زن و مرد در رده سنی 16 الی 36 سال به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارتند از: پرسشنامه های صفات سه گانه تاریک شخصیتی (جانسون و وبستر، 2010) و اعتماد به نفس ورزشی (ویلی و نایت 2002). تحلیل داده ها با استفاده از آزمون T و تحلیل واریانس ( ANOVA ) و ضریب همبستگی انجام شد. یافته ها : بین صفات سه گانه تاریک شخصیت و اعتماد به نفس ورزشی ارتباط منفی و معنادار وجود دارد (0/05 P< ). نتیجه گیری : درک بیشتر ارتباط بین صفات تاریک شخصیت و اعتماد به نفس ورزشی، توانایی ما برای تخصیص صفات شخصیت را افزایش می دهد.

زمینه: مطالعات متعددی به بررسی عوامل روانشناختی و توسعه رفتارهای قانون شکنی خیرخواهانه پرداخته اند، اما پیرامون بررسی تأثیر عوامل روانشناختی بر توسعه رفتارهای قانون شکنی خیرخواهانه شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف: بررسی تأثیر عوامل روانشناختی بر توسعه رفتارهای قانون شکنی خیرخواهانه بود. روش: پژوهش از منظر هدف کاربردی و از بعد ماهیت روش، توصیفی - تحلیلی بود. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان ستادی شرکت برق منطقه ای شیراز در سال 1398 بود. 150 کارمند به روش نمونه گیری تصادفی منظم به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارتند از، پرسشنامه قانون شکنی خیرخواهانه داهلینگ و همکاران (2012)، پرسشنامه خودکارآمدی و خوش بینی واردمان و همکاران (2014) و پرسشنامه مخاطره پذیری و کانون کنترل درونی واردمان و همکاران (2014). داده ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری تحلیل شدند. یافته ها: متغیرهای روانشناختی خودکارآمدی، خوش بینی، مخاطره پذیری و کانون کنترل درونی تأثیر مثبت و معناداری بر قانون شکنی خیرخواهانه دارند (0/01 P< ). نتیجه گیری: قانون شکنی خیرخواهانه بر اساس خودکارآمدی، خوش بینی، مخاطره پذیری و کانون کنترل درونی پیش بینی شد.

زمینه : پژوهش هایی در زمینه تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر استرس شغلی، افسردگی شغلی و ادراک انجام شده است، اما درباره تأثیر مشاوره گروهی به شیوه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تعهد سازمانی شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف : هدف پژوهش حاضر اثربخشی مشاوره گروهی به شیوه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان بود. روش : پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و از طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کارکنان اداری (غیر از اعضای هیأت علمی) دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان در سال تحصیلی 1397-1396 بود، که 24 نفر به شیوه تصادفی به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 12 نفر) جایگزین شدند. ابزار پژوهش عبارتند از: پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و مایر (1990) و جلسات مشاوره گروهی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد فلکسمن و همکاران (1970). تحلیل داده ها با بهره گیری از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیری و تحلیل کوواریانس چند متغیری انجام شد. یافته ها : مشاوره گروهی به شیوه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به طور معناداری موجب ارتقاء تعهد سازمانی شرکت کنندگان گروه آزمایش در مرحله پس آزمون شد و مشاوره گروهی به شیوه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در بهبود مؤلفه های تعهد سازمانی کارکنان (تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری) تأثیر مثبت و معناداری داشته است (0/01 > P ). نتیجه گیری : مشاوره گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد باعث بهبود و افزایش تعهد سازمانی کارکنان شد.

زمینه : تحقیقات متعددی به اثر بخشی آموزش شفقت به خود ذهن آگاه و بررسی لذت جویی، حافظه سرگذشتی و کیفیت خواب افراد افسرده پرداخته اند. اما پیرامون تاثیر آموزش شفقت به خود ذهن آگاه بر لذت جویی، حافظه سرگذشتی و کیفیت خواب دانشجویان افسرده شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف: بررسی اثربخش آموزش شفقت به خود ذهن آگاه بر لذت جویی، حافظه سرگذشتی و کیفیت خواب دانشجویان افسرده بود. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویانی که سال 98-1397 در دانشگاه آزاد لاهیجان مشغول به تحصیل بودند بود، تعداد 36 نفر از دانشجویان افسرده به شیوه در دسترس به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (برای هر گروه 18 نفر) جایگزین شدند. ابزار پژوهش عبارتند از: پرسشنامه ی لذت جویی (همیلتون، 1995)، حافظه سرگذشتی (ویلیامز و برودبنت، 1986) و کیفیت خواب (بویس و همکاران، 1988). تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس انجام شد. یافته ها : آموزش شفقت به خود ذهن آگاه بر لذت جویی، حافظه سرگذشتی و کیفیت خواب تأثیر معنادار داشت (0/001 > p ). نتیجه گیری : برنامه آموزش شفقت به خود ذهن آگاه سبب بهبود لذت جویی، حافظه سرگذشتی و کیفیت خواب در دانشجویان دارای نشانه های افسردگی شد.

زمینه: مطالعات متعددی به بررسی عوامل مرتبط با اعتیاد به اینترنت و نگرش به نرم افزارهای پیام رسان پرداخته اند. اما پژوهشی که به بررسی رابطه اعتیاد و نگرش به نرم افزارهای پیام رسان موبایلی با نحوه روابط دانش آموزانِ هم سال در فرآیند یاددهی – یادگیریِ برنامه درسی پرداخته باشذ مغفول مانده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه اعتیاد و نگرش به نرم افزارهای پیام رسان تلفن همراه با نحوه روابط دانش آموزانِ هم سال در فرآیند یاددهی – یادگیریِ برنامه درسی: مطالعه موردی دانش آموزان دوره دوم مقطع متوسطه شهرستان خاش انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر دوره دوم متوسطه شهرستان خاش به تعداد 3542 نفر (1232 دختر و 1759 پسر) بودند. از این تعداد بر اساس جدول مورگان تعداد 340 نفر به عنوان نمونه با روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه استاندارد اعتیاد و نگرش به نرم افزارهای پیام رسان تلفن همراه زارع مقدم و صالحی نیا (1394) و شاخص روابط با همسالان ( IPR ) والتر دبیلو هادسون (1992) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی اسپیرمن و تی مستقل استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از آن بود که بین اعتیاد و نگرش به نرم افزارهای پیام رسان تلفن همراه با نحوه روابط دانش آموزان دوره دوم مقطع متوسطه شهرستان خاش در فرآیند یاددهی – یادگیریِ برنامه درسی رابطه وجود دارد. همچنین نتایج آزمون تی مستقل نشان داد که میانگین اعتیاد و نگرش به نرم افزارهای پیام رسان تلفن همراه و روابط دانش آموزان در فرآیند یاددهی – یادگیریِ برنامه درسی در دختران بالاتر از پسران است (0/01 > P ). نتیجه گیری: بنابراین می توان نتیجه گرفت که اعتیاد و نگرش به نرم افزارهای تلفن همراه پیام رسان در فرآیند یاددهی - یادگیری دانش آموزان مؤثر است.

زمینه: در مطالعات پیشین تأثیر نمایش آهنگین شعر بر افسردگی افراد افسرده مورد بررسی قرار گرفته است. اما پیرامون مطالعه ای که به تأثیر نمایش آهنگین شعر بر عزت نفس و امیدواری افراد افسرده پرداخته شده باشد شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف : بررسی اثربخشی نمایش آهنگین شعر بر عزت نفس و امیدواری افراد افسرده ی دیستمیک (افراد افسرده خو) بود. روش : پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون، با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری شامل تمامی بیماران افسرده خو مراجعه کننده به مرکز جامع فوق تخصصی توانبخشی آرمان شایان در سال 1398 بودند. 24 نفر فرد افسرده خو به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 12 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار پژوهش عبارتند از: مقیاس سرمایه روانشناختی لوتانز (2007)، پرسشنامه عزت نفس کوپراسمیت (1967) و جلسات آموزشی نمایش آهنگین شعر محقق ساخته (1398). تحلیل داده های پژوهش با روش تحلیل واریانس مختلط چند متغیره انجام شد. یافته ها : نمایش آهنگین شعر بر عزت نفس و مؤلفه های امیدواری تأثیر معنی داری داشته است (0/05 p< ). همچنین اثر درمان در محله پیگیری ماندگار بود (0/05 p< ). نتیجه گیری: نمایش آهنگین شعر بر بهبود و افزایش عزت نفس و مؤلفه های امیدواری بیماران افسرده تأثیرگذار بود.

زمینه: مطالعات متعددی به اثر بخشی ذهن آگاهی و هیپنوتراپی بر استرس ادراک شده بیماران مبتلا به دیابت نوع دو پرداخته اند. اما پژوهشی که به مقایسه اثربخشی ذهن آگاهی و هیپنوتراپی بر استرس ادارک شده بیماران مبتلا به دیابت نوع II پرداخته باشد مغفول مانده است. هدف: مقایسه اثربخشی ذهن آگاهی و هیپنوتراپی بر استرس ادراک شده، بیماران به دیابتیک II بود. روش: تحقیق حاضر طرح نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مردان 40-68 ساله مبتلا به دیابت نوع 2 در شهر تهران در سال 1398 بودند. 45 نفر به روش نمونه گیری در دسترس و مبتنی بر هدف به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (برای هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش عبارتند از: مقیاس استرس ادراک شده کوهن و همکاران (1983) و پروتکل های درمانی ذهن آگاهی (کابات زین، 2015) و هیپنوتراپی (آلادین و آلیب های، 2015) بود. جهت تحلیل آماری داده ها، از تحلیل واریانس آمیخته استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که دو شیوه درمان ذهن آگاهی و هیپنوتراپی بر استرس ادارک شده، در پس آزمون معنی دار است و بین تأثیر دو درمان تفاوتی وجود نداشت (0/001 P< ). همچنین تأثیر عامل زمان بر نمرات پیروی از درمان در مرحله پیگیری معنی دار است (0/001 P< ). بین نمرات استرس ادراک شده در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری صرف نظر از گروه، تفاوت وجود دارد (001/0 P< ). نتیجه گیری: دو شیوه درمان ذهن آگاهی و هیپنوتراپی استرس ادراک شده را در بیماران مبتلا به دیابت II بهبود بخشید.

زمینه : پژوهش های پیشین به بررسی کیفیت آموزش همگانی امداد و نجات در جمعیت هلال احمر پرداخته اند. اما مؤلفه ها و شاخص های ارتقاء کیفیت آموزش همگانی امداد و نجات جمعیت هلال احمر مغفول مانده است. هدف : مؤلفه ها و شاخص های ارتقاء کیفیت آموزش همگانی امداد و نجات جمعیت هلال احمر است. روش : از نوع رویکرد پژوهش کیفی و تحلیلتم بود. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیئت علمی تمام وقت در حوزه های کیفیت آموزش همگانی بود. جامعه آماری این پژوهش اعضای هیئت علمی تمام وقت در حوزه های کیفیت آموزش همگانی هستند. 11 نفر از اعضای هیئت علمی به روش نمونه گیری نظری به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار در این پژوهش مصاحبه بود. به منظور تجزیه وتحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها از فن تحلیل موضوعی (تم) استفاده شد. یافته ها : مؤلفه های ارتقاء کیفیت آموزش همگانی امداد و نجات جمعیت هلال احمر شامل «کیفیت منابع آموزشی، منابع فیزیکی، منابع انسانی، طراحی برنامه، به روزرسانی اطلاعات، تعهدکاری و انگیزش» و شاخص های ارتقاء کیفیت آموزش همگانی امداد و نجات جمعیت هلال احمر شامل «کیفیت مربیان، تسهیلات آموزشی، توجه به نیازهای فراگیران، انجام مانور های امدادی، تجهیزات فیزیکی و منابع مالی» هستند. نتیجه گیری: برای ارتقای کیفیت آموزش همگانی امداد و نجات جمعیت هلال احمر می توان از «کیفیت منابع آموزشی، منابع فیزیکی، منابع انسانی، طراحی برنامه، به روزرسانی اطلاعات، تعهدکاری و انگیزش، کیفیت مربیان، تسهیلات آموزشی، توجه به نیازهای فراگیران، انجام مانور های امدادی، تجهیزات فیزیکی و منابع مالی» استفاده کرد.

زمینه : تحقیقات پیشیین به بررسی ارتباط بین توانایی های شناختی و هیجان خواهی پرداخته اند ، اما پیرامون بررسی تفاوت توانایی شناختی و هیجان خواهی در افراد با ریسک پذیری بالا و ریسک پذیری پایین شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف : هدف از این پژوهش بررسی تفاوت توانایی شناختی و هیجان خواهی افراد دارای ریسک پذیری بالا و ریسک پذیری پایین بود. روش : پژوهش از نوع مقایسه ای بود. جامعه آماری از بین دو دسته از خلبانان هلی کوپتر و مسافربری انتخاب گردید، 150 نفر به روش نمونه گیری دردسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارتند از: پرسشنامه هیجان خواهی زاکرمن (1978) و توانایی شناختی نجاتی (1392). داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری (مانووا) تحلیل شد. یافته ها : بین توانایی شناختی و هیجان خواهی افراد دارای ریسک پذیری بالا و افراد دارای ریسک پذیری پایین تفاوت معنادار وجود دارد (0.001>p ). نتیجه گیری : خلبانان هلی کوپتر از توانایی شناختی بالاتری برخوردار بودند و هیجان خواهی بیشتری را نسبت به خلبانان مسافربری تجربه می کردند.

زمینه : مطالعات پیشین به شناخت فرهنگ ها و شناساندن فرهنگ دانش آموزان به خودشان و شناساندن فرهنگ های مختلف دیگر به آنها پرداخته اند. اما پیرامون مطالعه کمی اداراک دانش آموزان دوره دوم متوسطه از مؤلفه های چند فرهنگی در برنامه درسی شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف : شناسایی ادراک دانش آموزان دوره دوم متوسطه از مؤلفه های چند فرهنگی در برنامه درسی بود. روش : پژوهش از نوع توصیفی - پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دوره دوم مقطع متوسطه تهران در سال تحصیلی 98-97 بود، تعداد 382 نفر به روش تصادفی طبقه ای از مناطق شمال، جنوب، شرق، غرب به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارتند از: پرسشنامه محقق ساخته (مشتمل بر 23 پرسش در 5 مؤلفه، پذیرش تنوع و تکثر، همزیستی مسالمت آمیز همراه با احترام، پرهیز از تعصب و تبعیض، توجه به آداب و رسوم و زبان اقوام، پوشش و لباس اقوام) . نتایج با روش مبتنی بر واریانس، با مربعات جزئی ( PLS ) تحلیل شد. یافته ها : د انش آموزان از مؤلفه های آموزش چند فرهنگی چون پذیرش تنوع و تکثر، همزیستی مسالمت آمیز همراه با احترام، پرهیز از تعصب و تبعیض، درک بالایی دارند، اما از مؤلفه توجه به آداب، رسوم و زبان، پوشش ولباس اقوام ادراک بالایی ندارند (0/05>p ). نتیجه گیری : مدل ادراک دانش آموزان از مؤلفه های پذیرش تنوع و تکثر، همزیستی مسالمت آمیز، توجه به آداب و رسوم، پرهیز از تعصب و تبعیض و پوشش لباس اقوام از برازش قوی برخوردار است.

زمینه : مطالعات پیشین به تاثیر روش تجسم سازی تخیلی و بررسی طرحواره رهاشدگی و کاهش وابستگی بین فردی پرداخته اند.اما تاثیر روش تجسم سازی تخیلی در فعال سازی طرحواره رهاشدگی و کاهش وابستگی بین فردی در افراد دارای سبک های مقابله اجتناب و جبران افراطی مغفول مانده است. هدف : تعیین تأثیر روش تجسم سازی تخیلی در فعال سازی طرحواره رهاشدگی و کاهش وابستگی بین فردی در افراد دارای سبک های مقابله اجتناب و جبران افراطی بود. روش : پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی زنان دارای سبک های مقابله اجتناب و جبران افراطی شهرستان تهران بود که 24 نفر بصورت هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دوگروه آزمایشی و گواه (12 نفر) گمارش شدند. ابزار پژوهش عبارتند از: طرحواره رهاشدگی (یانگ، 2003)، وابستگی بین فردی (هرشفیلد و همکاران، 1977) و مداخله تجسم سازی تخیلی (لاجوردی، میرزاحسینی و منیرپور، 1397). تحلیل داده ها با استفاده از روش کواریانس انجام شد. یافته ها : نتایج نشان داد که تفاوت معناداری در پس آزمون طرحواره رهاشدگی و وابستگی فردی بین دو گروه آزمایش و گواه وجود دارد و روش تجسم سازی تخیلی در فعال سازی طرحواره رهاشدگی و کاهش وابستگی بین فردی افراد دارای سبک های مقابله ای اجتناب و جبرانی افراطی مؤثر است ( p≤ 0/001 ). نتیجه گیری : روش تجسم سازی تخیلی باعث فعال سازی طرحواره رهاشدگی و کاهش وابستگی بین فردی افراد دارای سبک های مقابله اجتناب و جبران افراطی شد.