علوم روانشناختی

تصویر بدنی در واقع خودپنداشت فرد در رابطه با بدن و ظاهر جسمی خود یا خودپنداشت بدنی است. خودپنداشت، ادراک فرد از خود می باشد که شامل حرمت نفس، تصویر بدنی و خود ایده آل می شود. پورحسین (1389) بر این باور است که ارجاع افراد به خویشتن، هشیار نمودن آنان نسبت به خود و بازسازی شناختی آنان، موجب افزایش خودآگاهی و سطح خودپنداشت آنان می شود و افزایش سطح خودپنداشت می تواند اثر انگیزشی و درمانی داشته باشد. از این رو، پژوهش حاضر اثربخشی روش شناختی مرور خویشتن بر تصویر بدنی دانشجویان دختر دانشگاه تهران را مورد بررسی قرار می دهد. روش پژوهش حاضر، آزمایشی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه می باشد. برای اندازه گیری متغیر وابسته از پرسشنامه روابط چندبعدی خود- بدن ( MBSRQ-AS ) استفاده شد. برای اجرای طرح پژوهش، در مرحله پیش آزمون بر اساس کسب پایین ترین نمرات در پرسشنامه MBSRQ-AS ، به صورت تصادفی 22 نفر در گروه آزمایش و 22 نفر در گروه گواه قرار داده شدند. مداخله انفرادی 8 جلسه ای مرور خویشتن به افراد گروه آزمایش ارائه شد. جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس اندازه های مکرر و برای بررسی بیشتر داده ها از مقابله های موجود در اندازه های تکراری و ساده استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که نمرات بعد ارزیابی تصویر بدنی افراد گروه آزمایش به طور معناداری افزایش یافته بود (0/01 P< )، اما در نمرات بعد سرمایه گذاری تصویر بدنی تغییر معناداری به وجود نیامده بود. نتایج این پژوهش می تواند در موقعیت های بالینی و در بهبود و پیشگیری از مشکلات تصویر بدنی مورد استفاده قرار گیرد.

سبک هویت بر اساس متغیرها و تجربه ها ی متعدد شکل می گیرند. خانواده در شکل گیری سبک هویت فرزندان نقش تعیین کننده دارد. خانواده چگونه و با چه مکانیسم ها یی سبک هویت فرزندان را تعیین می کند؟ این پژوهش دو هدف داشت: تعیین رابطه بین کنش وری خانواده و سبک هویت فرزندان؛ مطالعه نقش میانجیگری استحکام من فرزندان در رابطه بین کنش وری خانواده و سبک هویت فرزندان. تعداد 237 دانش آموز دبیرستانی (123 پسر، 114 دختر) و مادران آنها در این پژوهش شرکت کردند. از مادران خواسته شد ابزار سنجش خانواده ( FAD ؛ اپستین، بیشاپ و لوین، 1978) را تکمیل کنند. دانش آموزان نیز مقیاس سبک هویت ( ISI-4 ؛ برزونسکی، 1989 ) و مقیاس استحکام من ( ESS ؛ بشارت، 1386، 1394) را تکمیل کردند. نتایج نشان داد که کنش وری خانواده با استحکام من همبستگی مثبت معنادار دارد. استحکام من فرزندان با سبک هویت هنجاری و اطلاعاتی آنان همبستگی مثبت و با سبک هویت اجتنابی/سردرگم رابطه منفی داشت. نتایج تحلیل مسیر نیز نشان داد که استحکام من در رابطه بین کنش وری خانواده و سبک هویت اطلاعاتی نقش میانجیگرانه دارد. بر اساس یافته ها ی این پژوهش می توان نتیجه گرفت که رابطه بین کنش وری خانواده و سبک هویت من فرزندان یک رابطه ساده نیست. این رابطه تا حدودی از طریق نقش میانجیگری بعضی از ویژگی ها ی شخصیتی، مثل استحکام من، شکل می گیرد.

از آنجا نوجوانان اقشار آسیب پذیر که به دلیل نبود والدین ممکن است دارای سبک های دلبستگی ناایمن بوده و در بیان و پذیرش احساسات خود دچار مشکل باشند این مطالعه با هدف بررسی رابطه سبک های دلبستگی با روان بنه های هیجانی در نوجوانان اقشار آسیب پذیر که یکی از والدین آنها در اثر فوت، طلاق و یا اشتغال حضور ندارد بود. در این تحقیق که یک مطالعه همبستگی بود نمونه پژوهش شامل 100 نفر از دانش آموزان مناطق محروم استان البرز بود که به صورت تصادفی انتخاب شدند. شرکت کنندگان پرسشنامه روان بنه هیجانی لیهی و پرسشنامه سبک های دلبستگی کولینز و رید را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و ضریب با نرم افزار SPSS 22 تحلیل شد. نتایج نشان داد در این گروه هدف خاص، همبستگی معنی داری با ضریب اطمینان 95 درصد بین روان بنه های هیجانی در ابعاد توافق عمومی، گناه، تأیید، سرزنش، طول مدت احساسات و مهار کردن با سبک دلبستگی ناایمن اضطرابی وجود دارد. همچنین در افراد دارای سبک دلبستگی اجتنابی روان بنه های هیجانی پذیرش احساسات، ابراز، بی حسی و عقلانیت با ضریب اطمینان 95 درصد رابطه معنی داری دیده شد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سبک های تربیتی ادراک شده مادر با رفتارهای پرخطر انجام پذیرفت. نمونه پژوهش دربرگیرنده 182 دانشجو (93 پسر، 89 دختر) بود که در سال تحصیلی 89-88 در دانشگاه تهران در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل بوده اند و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه رفتارهای پر خطر و مقیاس ادراک از والدین استفاده شد. تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد متغیر گرمی مادر در پیش بینی رفتار خشونت آمیز، مصرف مواد و رفتار خودکشی از میزان تبیین کنندگی بالایی برخوردار است. نتایج پژوهش حاضر مشخص کرد که سبک های تربیتی ادراک شده به عنوان یک عامل مهم در رفتارهای پرخطر است. همچتین تعاملات خانوادگی تأثیر مهمی بر رفتارهای پرخطر دارند.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی کارگاه مداخله حل مسأله بر سبک های تربیتی والدین و حل مشکل خانوادگی است. روش: گروه نمونه شامل 51 نفر از مادران نوجوانانی است که در مدارس غیرانتفاعی شهر تهران مشغول به تحصیل بوده اند. این کارگاه ها هفته ای یک بار در 9 جلسه 2 ساعته از سوی مربیان مجرب برگزار شدند. پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون بدون گروه کنترل گواه است. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش حاضر، پرسش نامه سبک های تربیتی والدین و حل مشکل خانواده می باشد. یافته های پژوهش حاکی از اثربخشی این برنامه بوده است، به طوری که در مقیاس سبک های تربیتی، هر چهار خرده مقیاس حل مسأله، پیشنهاد بدون توضیح، همراه با توضیح و تنبیه تفاوت معناداری در سطح 0/001 p< دارند. این یافته بدین معنا است که آموزش حل مسأله توانسته میانگین نمره های حل مسأله را افزایش داده و در مقابل میانگین نمرات خرده مقیاس های پیشنهاد بدون توضیح، همراه با توضیح و تنبیه را کاهش دهد. نتایج حاصل از داده های پرسشنامه حل مشکل خانواده نیز نشان داد هر دو خرده مقیاس رابطه و فرایند حل مشکل تفاوت معناداری دارند. مداخله حاضر به نظر می رسد که می تواند به عنوان برنامه ای مؤثر برای آموزش مهارت های حل مسأله به والدین به کار رود.

هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر درمان پسخوراند عصبی در توجه پایدار کودکان دارای اختلال کمبود توجه- فزون کنشی است. برای این منظور 36 نفر کودک (21 پسر و 15 دختر) به عنوان آزمودنی انتخاب گشته و تحت شرایط آزمایشی قرار داده شدند. از آزمون عملکرد پیوسته دیداری و شنیداری یکپارچه به عنوان پیش آزمون و پس آزمون برای بررسی عملکرد پیوسته و توجه پایدار استفاده گردید. بعد از 40 جلسه درمان پسخوراند عصبی تقویت ریتم حسی- حرکتی (12-15) و امواج بتا (15-18)، تحلیل آزمون T همبسته نشان داد بین پیش آزمون و پس آزمون در کل آزمودنی ها تفاوت معنادار وجود دارد (0/001 p< ). همچنین نتایج تحلیل T مستقل بین دختران و پسران تفاوت معناداری را نشان نداد. از این روی آزمون عملکرد پیوسته دیداری و شنیداری یکپارچه روشی مناسب برای بررسی توجه پایدار در کودکان با اختلال کمبود توجه- فزون کنشی است. همچنین درمان پسخوراند عصبی در افزایش توجه خصوصاً توجه پایدار تأثیر دارد و می تواند به عنوان درمانی غیر دارویی به کار رود.

امروزه کاربرد مداخلات خانواده محور به عنوان یکی از روی آوردهای مهم پیشگیری از آسیب های روان شناختی برای کودکان پیش دبستانی، مورد توجه متخصصان و والدین قرار گرفته است. ولی آیا روش مداخله ای بازی های متداول در محیط فرهنگی می تواند از شدت نشانه های بی تابی کودکان بکاهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی آموزش بازی های متداول در محیط فرهنگی متناسب سازی شده به مادران و اثربخشی آن بر شدت نشانه های بی تابی کودکان پیش دبستانی بود. روش پژوهشی نیمه آزمایشی با پیش آزمون که با استفاده از انتخاب تصادفی 10 مرکز و سپس 53 نوآموز که دارای رفتار بی تابی تشخیص داده شدند، انتخاب شدند. سپس با توجه به شرایط ورود آزمودنی ها، تعداد 24 نفر از مادران آزمودنی ها انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش در 10 جلسه بازی های متداول در محیط فرهنگی بومی شده شرکت کردند و گروه گواه هیچگونه آموزشی دریافت نکردند. داده ها با استفاده از مدل آماری تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل داده ها حکایت از تأثیر معنادار بازی های متداول در محیط فرهنگی متناسب سازی شده بر نشانه های بالینی اختلال رفتار بی تابی کودکان داشت. بنابراین می توان گفت که مدل بومی بازی های متداول در محیط فرهنگی می تواند شدت نشانه های بی تابی کودکان مادران شرکت کننده در جلسات بازی درمانی را کاهش دهد و نتایج آن به عنوان یک روی آورد جدید در زمینه مداخلات زودهنگام روانشناختی در اختیار روان شناسان حوزه کودکان دارای اختلال رفتاری دوران کودکی قرار گیرد.

هدف از این پژوهش تعیین تأثیر آموزش فناوری اطلاعات و ارتباطات بر نستوهی دانش آموزان دوره متوسطه شهر تهران در سال 1392 بود حجم نمونه طبق فرمول کوکران 60 نفر با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شد. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه نستوهی کوباسا دارای 50 سؤال چهار گزینه ای استفاده شد آموزش فناوری اطلاعات و ارتباطات در زمینه مبانی، مفاهیم و اصطلاحات، دانش و مهارت طی 15 جلسه، 2 ساعت انجام پذیرفت این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و مرحله پیگیری است جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون تحلیل کو و اریانس و آزمون T همبسته) استفاده شده نتایج پژوهش نشان داد که میزان نستوهی دانش آموزانی که آموزش فناوری اطلاعات و ارتباطات را دریافت کرده اند به طور معنی دار بالاتر از میزان نستوهی دانش آموزان است که این آموزش را دریافت نکرده اند. آموزش فناوری اطلاعات و ارتباطات بر نستوهی دانش آموزان مؤثر و در طول زمان از پایداری مناسبی برخوردار است.