علوم روانشناختی

یکی از مسائل بسیار با اهمیت در جامعه امروزی، مسئله اعتیاد و سوء مصرف مواد مخدر و علل مربوط به آن است. عوامل بسیار زیادی با این امر در ارتباط بوده و بر آن تأثیر می گذارند که به نظر می رسد از میان این عوامل، عوامل خانوادگی نقش بسیار مهمی را در گرایش به مواد مخدر ایفا می کنند. از این رو مسئله تحقیق حاضر، تعیین تأثیر عوامل خانوادگی (بی سوادی والدین، طلاق، والدین معتاد، اختلافات خانوادگی، عدم نظارت صحیح والدین، کم توجهی والدین به خواسته های صحیح و منطقی فرزندان، ثروت و رفاه اقتصادی خانواده) در گرایش به مواد مخدر صنعتی و سنتی در میان جوانان استان لرستان بوده است. نمونه آماری پژوهش حاضر نیز تعداد 200 نفر از جوانان بود که از میان جوانان مبتلا به سوء مصرف مواد تعداد 100 نفر، و نیز تعداد 100 نفر از جوانان عادی بود که بعد از همگن شدن بر اساس، سن، جنس، تحصیلات، میزان درآمد با گروه اول به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه علل گرایش به سوء مصرف مواد مخدر در جوانان (محمدی، 1392) استفاده و برای تحلیل داده ها نیز از روش تحلیل واریانس چندمتغیری استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد عوامل والدین معتاد یا وجود افراد معتاد در خانواده، اختلافات خانوادگی و کمبود محبت در روابط عاطفی خانواده، عدم مهارگری و نظارت صیحح والدین و استفاده از شیوه های نامناسب تربیتی و طلاق و جدائی والدین در مقایسه دو گروه از جوانان مبتلا و عادی دارای اثر معناداری برای گرایش به سمت مواد مخدر هستند از سوی دیگر نتایج نشان داد که بی سوادی والدین، کم توجهی والدین و میزان ثروت خانواده اثر معناداری در گرایش به اعتیاد ندارد. با توجه به یافته های پژوهش می توان چنین بیان داشت که عوامل خانوادگی مرتبط با چگونگی رفتار و تربیت فرزندان دارای نقش بسیار مهمی در گرایش جوانان به سوی مواد مخدر دارند.

تعارض در خانواده نقش مهمی در سلامت و کیفیت زندگی افراد دارد ولی مداخله های خانواده محور کمی به منظور کاهش تعارض و بهبود سلامت در خانواده طراحی شده اند. هدف این پژوهش طراحی و ارزیابی یک مداخله روانی- آموزشی خانواده محور کوتاه مدت بر اساس نظریه نظام های خانواده بوون برای بهبود سلامت و کیفیت رابطه در زوج های مبتلا به اختلال های اضطرابی و تعارض های زناشویی است. 19 زوج به عنوان گروه آزمایشی و 19 زوج به عنوان گروه گواه در این طرح شبه آزمایشی با روش نمونه گیری در دسترس و پیگیری 2 ماهه شرکت کردند. شرکت کنندگان به پرسشنامه کیفیت رابطه (پیرس، ساراسون و ساراسون، 1991) و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (1996) پاسخ دادند. تحلیل داده ها با روش تحلیل واریانس و اندازه گیری های مکرر نشان داد که این مداخله می تواند کیفیت زندگی و کیفیت رابطه زوج ها را ارتقا دهد. نتایج این پژوهش تأیید کننده اثربخشی درمان سیستمی بوون است و می تواند برای معرفی مدل جدیدی در روانشناسی سلامت بر اساس نقش عوامل بین فردی و هیجانی در سلامت مورد استفاده قرار بگیرد.

پژوهش حاضر پیامدهای روان شناختی بخشایش گری که مادران ایرانی کودکان دارای نارسایی تحولی عقلی تجربه کرده اند را مورد بررسی قرار داده است. برای نیل به این هدف، روش کیفی و نظریه برخاسته از داده ها مورد استفاده قرار گرفت. بیست نفر از مادران کودکان دارای نارسایی تحولی عقلی که برای تکمیل پرونده فرزند خود به سازمان آموزش پرورش رجوع کرده بودند به صورت تصادفی انتخاب و سؤالات نیمه ساختاریافته در مورد پیامدهای بخشایش گری تا رسیدن به مرحله اشباع مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل یافته ها از طریق کدهای باز و مشخص شدن گزاره های اصلی و فرعی، نشان داد که در ایران مادران این گروه از کودکان به ترتیب به پیامدهای روانی، پیامدهای معنوی و اجتماعی، خانوادگی دست یافته اند. این نشان می دهد که غنی بودن محتوا و متون مربوط به بخشایش گری در فرهنگ ایرانی- اسلامی به مادران کودکان دارای نارسایی تحولی عقلی برای بخشیدن دیگران کمک کرده است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی قدرت پیش بینی کنندگی ابعاد شخصیتی نظریه کلونینجر و تنظیم های مختلف انگیزشی نظریه خود تعیین گری در رابطه با رضایت شغلی درونی در شرکت ذوب آهن اصفهان بوده است. برای این منظور از مدل شبکه های عصبی مصنوعی استفاده گردید. تعداد 202 نفر از کارکنان به روش نمونه گیری در دسترس در پژوهش شرکت داده شدند. آنها پرسشنامه های مزاج و خوی ( TCI-56 )، انگیزش کاری ( MAWS ) و رضایت شغلی درونی ( JSS ) را تکمیل کردند. نتایج نشان داد که انگیزش هم هویت شده، انگیزش درونی و بعد شخصیتی خود-راهبری به ترتیب در تعامل با سایر ابعاد شخصیتی و انگیزشی و ویژگی های جمعیت شناختی بیشترین اهمیت را در پیش بینی رضایت شغلی درونی دارا می باشند.

در زمینه عوامل مؤثر بر میزان یادگیری دانش آموزان، به نقش تأثیرگذار سبک بیان معلمان اشاره شده است. هدف پژوهش حاضر، تبیین و پیش بینی روشنی بیان معلم بر اساس پنج رگه بزرگ شخصیتی (برونگردی، تجربه پذیری، روان آزردگی گرایی، دلپذیری، وجدانی بودن)، سن و وضعیت شغلی بود. به همین منظور، 100 نفر از دبیران زن دبیرستان های شهر همدان از رشته های مختلف علوم انسانی به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از «پرسشنامه شخصیت گلدبرگ» و «پرسشنامه روشنی بیان لادکاوسکی» استفاده شد. برای هر معلم 20 دانش آموز و در مجموع 2000 دانش آموز روشنی بیان کل معلمان را ارزیابی نمودند. یافته های پژوهش بر اساس تحلیل رگرسیون نشان داد، متغیرهای پیش بین سهم معنی داری از واریانس روشنی بیان را تبیین می کنند. رگه های شخصیتی «روان آزردگی گرایی» به صورت منفی، و «برونگردی» و «دلپذیری» به صورت مثبت می توانند روشنی بیان معلم را پیش بینی کنند. اما رگه های شخصیتی «تجربه پذیری» «وجدانی بودن»، و ویژگی های جمعیت شناختی سن، سابقه کاری و سطح تحصیلات نمی توانند روشنی بیان معلم را پیش بینی کنند. بنابراین باتوجه به یافته های پژوهش، فن آموزشی روشنی بیان با عوامل شخصیتی معلم مرتبط است، اما با سن، سابقه کاری و سطح تحصیلات معلم مرتبط نیست.

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخش بودن شرکت در جلسه های گروهی تحلیلِ وجودی در نگرانی انجام گرفت. سطح بالای نگرانی، جنبه های مختلف از بودنِ انسان، شامل بدنی، روانی و اجتماعی، را دستخوش تغییرات معطوف به سازش نایافتگی قرار می دهد. جلسه های تحلیل وجودی با محوریت کاوش در اراده آزاد، تنهایی، مرگ و معنای زندگی انجام می گیرد، این مؤلفه ها پیامد و پدیدارهای مسلّم بودنِ انسان، در روی آورد رواندرمانگران وجود گرا به شمار می آیند. طرح پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه گواه با روش نیمه آزمایشی برای انجام این پژوهش به کار بسته شد. 30 نفر از دانشجویانِ دختر در مقطع کارشناسی دانشگاه رازی، که داوطلب برای شرکت در پژوهش بودند، به روش تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. 15 نفر گروه آزمایش در نُه جلسه نود دقیقه ای که در طول شش هفته برگزار گردید حضور یافتند. 15 نفر گروه گواه درطی این مدّت مداخله ای را دریافت نکردند. ابزار گردآوری داده های پژوهش پرسش نامه چرا نگرانی (WWQ-II) بود. نتایج تحلیلِ یافته های این پژوهش نشانگر عدم اثربخشی حضور در جلسه های گروهی تحلیل وجودی در کاهشِ نگرانی دانشجویان دختر است. بنابراین، حضور در این جلسه ها در کاهشِ نگرانی، از لحاظ آماری اثربخشی معنادار نداشته است.

پرخاشگری از جمله مسائل عمده و با اهمیتی است که در بسیاری از جوامع امروزی، بخصوص در بین جوامع جوان زمینه ساز مشکلات زیادی است،که باعث شده محققین همواره درصدد یافتن راه حل هایی جهت رفع این معضل فردی و اجتماعی باشند. یکی از این راه حل های عمده و بحث انگیز پرداختن به ورزش و فعالیت های ورزشی در جهت تعدیل پرخاشگری است. لذا هدف از پژوهش حاضر مقایسه پرخاشگری بین ورزشکاران رشته های ورزشی گروهی برخوردی، گروهی غیر برخوردی و غیر ورزشکاران است. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع علی- مقایسه ای است و برای انجام آن از بین پسران ورزشکار و غیر ورزشکار شهر یزد 120 نفر به عنوان آزمودنی به صورت تصادفی انتخاب شدند. در این تحقیق از پرسشنامه های دموگرافیک و پرخاشگری باس و پری (1992) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و همچنین از آزمون های آمار استنباطی نظیر آزمون نیکویی برازش( k-s ) و آزمون آنوای یکطرفه استفاده شد. نتایج نشان داد که غیر ورزشکاران به طور معناداری از ورزشکاران رشته های ورزشی گروهی (برخوردی و غیر برخوردی) پرخاشگر ترند و همچنین تفاوت معناداری در پرخاشگری بین ورزشکاران رشته های ورزشی گروهی برخوردی و غیر برخوردی وجود ندارد.

تحقیق مهارتی است که برای هر دانشجویی مهم است. این مقاله با هدف شناسایی و طبقه بندی مشکلات درس روش تحقیق از دیدگاه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان، پردیس کوثر یاسوج انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان سال دوم پردیس کوثراست که این واحد درسی را با موفقیت گذرانده اند. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 40 نفر انتخاب شد. روش پژوهش از نوع دلفی بوده که نوعی ارزیابی کیفی است. ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته بود و برای تحلیل داده ها از فراوانی و درصد فراوانی استفاده شد. یافته ها نشان دادکه مشکلات درس روش تحقیق را می توان به سه بخش؛ آموزشی، نگرشی و ساختاری تقسیم کرد. با توجه به نتایج به دست آمده و نیاز فوری دانشجو- معلمان جهت کسب مهارت های علمی و عملی تحقیق بهتر است مسؤولان دانشگاه فرهنگیان درباره نحوه تدریس این درس، تعداد دانشجویان آن برای هر استاد و همچنین ساعت اختصاص داده شده به آن درس تجدید نظر کنند.