علوم روانشناختی

وانمودگرایی که به بیماری انسان های موفق تعبیر می شود در واقع چرخه معیوبی از احساسات نامطلوب درباره آنچه است که فرد در راه موفقیت به دست آورده، وانمودگرایان شکست را درونی می کنند و خشنودی و رضایت کمتری نسبت به غیر وانمودگرایان تجربه می کنند. این ها همچنین پیامدهای مؤثری از بازتاب شکست در افرادی با خودپنداشت پایین است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین وانمودگرایی با خودپنداشت در دانشجویان ارشد غیرپزشکی دانشگاه تهران در چهار گروه علوم انسانی، علوم پایه، فنی و هنر که به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. بدین منظور 400 دانشجو (228 پسر و 192 دختر) مقیاس وانمودگرایی کلانس (1978)، و مقیاس خودپنداشت 10 آیتمی پورحسین را تکمیل کردند. نتایج این پژوهش نشان داد که وانمودگرایی بالا با خودپنداشت همبستگی معنی دار منفی داشت. اما آزمون t در رابطه با تفاوت جنس در وانمودگرایی و خودپنداشت همبستگی معنی داری نداشت. بنابراین نتایج مبین این است که وانمودگرایی بالا با خودپنداشت پایین همبستگی دارد، و وانمودگرایان از خودپنداره ضعیف تری برخوردارند و در زمینه خودپنداشت و وانمودگرایی نیز تفاوتی میان دانشجویان دختر و پسر وجود ندارد.

از اهداف مهم رویکردهای مختلف روان شناسی، شناسایی عوامل پیش بینی کننده آسیب های روانی و بدنی است. بررسی و شناسایی عوامل آسیب پذیری روانی و بدنی در پیشگیری، تشخیص و اتخاذ روش درمانی جهت گیری تازه ای به وجود می آورد. افراد ممکن است آسیب پذیری های روان شناختی و جسمانی داشته باشند که آن ها را مستعد بیماری ها و اختلالات روانی و جسمی کند. انزوای اجتماعی یکی از این متغیرهای اجتماعی آسیب زا است. هدف پژوهش حاضر پیش بینی آسیب پذیری های روانی و آسیب پذیری های بدنی بر اساس انزوای اجتماعی بود. در این پژوهش، همچنین نقش تعدیل کننده جنس و تأهل در روابط بین انزوای اجتماعی با آسیب پذیری روانی و بدنی بررسی شد. تعداد 419 نفر (206 مرد، 193 زن) از جمعیت عمومی تهران به چک لیست علائم ( SCL-25 ) و مقیاس تنهایی اجتماعی ( SLS ) پاسخ دادند. نتایج پژوهش نشان داد که انزوای اجتماعی با آسیب پذیری روانی و آسیب پذیری بدنی در سطح 0/01 p< رابطه مثبت معنادار دارد. همچنین جنس و تأهل، در رابطه انزوای اجتماعی و آسیب پذیری روانی و آسیب پذیری بدنی نتوانستند نقش تعدیل کننده ایفا کنند. براساس یافته های این پژوهش، می توان نتیجه گرفت که شناسایی به موقع انزوای اجتماعی می تواند به پیشگیری از آسیب های بدنی و روانی کمک کند. همچنین می توان برای مدیریت و درمان انزوای اجتماعی در چهارچوب مدل های مداخله ای اقدام کرد.

پژوهش حاضر با هدف شناخت کارآیی آموزش حل مسأله اجتماعی بر کاهش مشکلات رفتاری بین فردی، بهبود کارکردهای اجرایی و افزایش توانش حل مسأله در روابط بین فردی در دانش آموزان دیرآموز انجام گرفته است. نمونه پژوهش 21 دانش آموز (11 دختر و 10 پسر) پایه چهارم و پنجم بود. برنامه حل مسأله به صورت گروهی، دو جلسه در هفته و طی سه ماه، آموزش داده شد. برای ارزیابی برنامه از مقیاس راه حل های مختلف و آزمون برج لندن استفاده گردید. همچنین، با روش مشاهده نظام دار رفتارهای مشکل ساز بین فردی شامل شکایت کردن، بحث و مجادله، زورگویی و تهدید، پرخاشگری و عدم رعایت نوبت در سه مرحله خط پایه، مداخله و پیگیری در کلاس مشاهده و ثبت شدند. نتایج آزمون t وابسته نشان می دهد که برنامه در افزایش ارائه راه حل ها و طبقات راه حل ها و حل مسأله مؤثر بوده و تفاوت میانگین ها معنادار می باشد. همچنین نتایج تح ل یل اندازه گیری های مکرر برای رفتارهای مشکل ساز نشان داد که تفاوت میانگین ها در سه مرحله خط پایه، مداخله و پیگیری برای رفتارهای شکایت کردن، بحث و مجادله و عدم رعایت نوبت معنادار است. بنابراین آموزش در کاهش این رفتارهای مشکل ساز بین فردی مؤثر بوده است. البته نتایج تحلیل داده ها، تفاوت معناداری در میانگین های رفتار زورگویی و تهدید و پرخاشگری نشان نداد.

به طور معمول، مشکلات عاطفی و رفتاری کودکان، بازتابی از عدم رضایت زناشویی و وضعیت روانی والدین، به ویژه مادر است. از این رو، پژوهش حاضر رابطه رضایت زناشویی و سلامت روانی در مادران دارای فرزندان مبتلا به مشکلات عاطفی و رفتاری را مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور از میان 412 دانش آموز دختر در پایه های اول تا ششم در یک دبستان در منطقه دو آموزش و پرورش شهر تهران، 42 دانش آموز دختر مبتلا به مشکلات عاطفی و رفتاری توسط مادرانشان شناسایی شدند. سرانجام 28 نفر از مادران دارای فرزند مبتلا به مشکلات عاطفی و رفتاری به عنوان گروه نمونه در دسترس در این پژوهش شرکت کردند. داده های لازم از طریق اجرای پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ، پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه رفتاری راتر کودکان به دست آمد و برای تحلیل آماری داده ها از تحلیل رگرسیون خطی استفاده شد. یافته های به دست آمده نشان داد که در مادران دارای فرزند دختر مبتلا به مشکلات عاطفی و رفتاری رضایت زناشویی و سلامت روانی با یکدیگر همبستگی معناداری وجود دارد (001/0>P). بدیهی است زمانی که رضایت زناشویی و سلامت روانی در مادران دارای فرزند دختر پایین باشد، مشکلات عاطفی و رفتاری در فرزندان آن ها افزایش می یابد.

هدف این پژوهش بررسی رابطه پایگاه مهارگری (درونی، بیرونی) و ریخت های شخصیتی «آ» و«ب» با پذیرش اجتماعی در سوء مصرف کنندگان مواد مراجعه کننده به مراکز درمان سوءمصرف مواد شهر کرمانشاه می باشد. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه سوءمصرف کنندگان مرد و زن مراجعه کننده به مراکز درمان سوء مصرف مواد شهر کرمانشاه بود که با استفاده از لیست، 100 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و اجرای پژوهش با به کار بستن پرسشنامه صورت گرفت. پرسشنامه ها در میان آنان توزیع گردیده و آزمودنی ها با رضایت کامل پاسخ دادند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه پایگاه مهارگری راتر، پرسشنامه شخصیتی ریخت «آ»و«ب» راتوس و اسپنسر، پرسشنامه پذیرش اجتماعی کراون و مارلو، بود. نتایج نشان داد مدل پیش بین با 15/35= F در سطح 0/001 معنی دار است ، ریخت شخصیتی و پایگاه مهارگری با هم می توانند 24 درصد تغییرات مربوط به پذیرش اجتماعی را تبیین کنند که در سطح 0/001 معنی دار است. همچنین تحلیل رگرسیون نشان داد که پایگاه مهارگری با ضریب تأثیر 0/42- در سطح معنی داری 0/001 توان پیش بینی پذیرش اجتماعی را دارد اماریخت شخصیتی توان پیش بینی پذیرش اجتماعی را ندارد.

این پژوهش می کوشد با مقایسه ادراک جوان زنان از هنجارهای زن- جنس ویژگی در سه گروه ایرانی، کانادایی و مهاجران ایرانی در کانادا، به شناخت زن- جنس ویژگی در دو فرهنگ متفاوت و جایگاه گروه مهاجران در مقایسه با کشور مبدأ و مقصد بپردازد. چهل و پنج دانشجوی ایرانی، بیست و یک دانشجوی کانادایی و نوزده دانشجوی ایرانی-کانادایی در گروه های متمرکز به بحث درباره زن- جنس ویژگی پرداختند. داده ها با روش تحلیل محتوا کدگذاری و فراوانی های اشاره به هر تم محاسبه شد. فراوانی تم های مشترک هر سه گروه توسط آزمون مجذور خی مقایسه و سپس تفاوت های دو به دو توسط آزمون t مستقل بررسی شد. تحلیل محتوای هنجارهای زن-جنس ویژگی در گروه ایرانی به نه، در گروه کانادایی به شش و در گروه مهاجر به نه مؤلفه زن- جنس ویژگی انجامید. پنج مولفه از جمله "جهت گیری به سمت موفقیت" و "صفات زنانه" از جمله اشتراکات و هنجارهایی همچون "نجابت" و "توجه به امنیت شخصی" از تمایزات این سه گروه بودند. تمایزات یافت شده از یک طرف با تفاوت های فرهنگی ایران و کانادا هماهنگ بوده و از طرف دیگر برگرفته از ویژگی های زندگی مهاجران بود.

آموزش از راه دور موقعیت جدیدی را برای آموزش شاغلان و کسانی که نمی توانند برای یادگیری در مدارس و دانشگاه ها حاضر شوند، فراهم ساخته است لذا هدف اصلی این پژوهش امکان سنجی آموزش های مجازی در ارتقاء بهره وری منابع انسانی سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان بوده است. بدین منظور تأثیرات، تهدیدات، فرصت ها، نقاط قوت و ضعف اجرای دوره های مجازی در سازمان آموزش و پرورش بررسی شده است. نوع پژوهش توصیفی- پیمایشی است. برای حصول منظور، ابتدا با بررسی ادبیات تحقیق و مصاحبه با صاحبنظران متغیرهای مورد نظر مشخص شد و سپس بر این اساس پرسشنامه محقق ساخته ای تهیه شد و در بین گروه 141 نفری از کارشناسان و متخصصان بخش فناوری آموزشی و آموزش مجازی توزیع شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج آزمون T نشان داد که دوره های مجازی بر ارتقاء بهره وری منابع انسانی در سازمان آموزش و پرورش تأثیر داشته است ( 01 /0 < p و 0/05 p< ) . همچنین از میان فرصت ها (میزان مهارت مجریان دوره های مجازی)، تهدیدات (عدم وجود زیرساخت های ارتباطی قوی مثل اینترنت پرسرعت و شبکه فیبر نوری)، نقاط قوت (ایجاد انگیزه در بین کارکنان آموزش و پرورش با تشویق و تقدیر) و نقاط ضعف (فقدان محتوای جذاب و مؤثر آموزشی در اجرای دوره های مجازی) بالاترین میانگین را در بین متغیرهای مورد بررسی داشتند.

پژوهشگران مختلف همواره بر نقش تأثیرگذار حل مسأله بر حیطه های گوناگون زندگی اشاره کرده اند. هدف این پژوهش عبارت بود از بررسی تأثیر آموزش حل مسأله بر فرآیندهای خودجوش نظم دهنده (انتخاب، بهینه سازی، و جبران- SOC ) در دانشجویان. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان آموزش از راه دور دانشگاه پیام نور در سال 1391 با حجم 80 نفر بودند. حجم نمونه شامل 30 نفر از این دانشجویان بود. که به صورت داوطلبانه برای همکاری شرکت کردند و به صورت تصادفی ساده 15 نفر به عنوان گروه آزمایش و 15 نفر به عنوان گروه گواه انتخاب شدند. و یک پیش آزمون با استفاده از پرسشنامه SOC از هر دو گروه گرفته شد و سپس به گروه آزمایش طی 5 جلسه و هر جلسه 90 دقیقه حل مسأله آموزش داده شد، در حالی که به گروه گواه آموزشی داده نشد. پس از پایان دوره آموزش از هر دو گروه دوباره پرسشنامه SOC (پس آزمون) به عمل آمد . یافته های پژوهش نشان داد که، آموزش حل مسأله بر فرآیندهای خودجوش نظم دهنده (انتخاب، بهینه سازی، و جبران- SOC ) در دانشجویان تأثیر معناداری داشته است.