علوم روانشناختی

علوم روانشناختی

علوم روانشناختی دوره بیستم تابستان (شهریور) 1400 شماره 102 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی و انطباق مؤلفه های سنجش هوش های چندگانه با نگاه بومی برای دانش آموزان دورۀ اول ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هوش های چندگانه دانش آموزان دورۀ اول مقطع ابتدایی معلم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 889 تعداد دانلود : 511
زمینه: نظریه گاردنر، پایه و اساسی را برای تشخیص توانایی ها و استعدادهای متفاوت پی ریزی می کند؛ اما ارزیابی هوش های چندگانه کاری بسیار دشوار است و ابزارهای موجود از درستی آزمایی و قابلیت اعتماد مطلوبی برخوردار نیستند و بر اساس فرهنگ ایرانی طراحی نشده اند. هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی و انطباق مؤلفه های سنجش هوش های چندگانه با نگاه بومی برای دانش آموزان دوره اول ابتدایی بود. روش: طرح حاضر از نظر هدف جزو طرح های تحقیق و توسعه و از نظر شیوۀ گردآوری داده ها از نوع توصیفی است. جامعۀ آماری را معلمان دورۀ اول مقطع ابتدایی شاغل به تدریس در سال 1399 در شهرستان تهران تشکیل می دهند که از آن میان، 318 نفر به صورت در دسترس انتخاب شدند. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی نشان داد ساختار هشت مؤلفه ای بر اساس روش تعمیم یافته کمترین مجذورات و روش ایکوامکس مناسب ترین و ساده ترین ساختار برای این داده ها است. تحلیل عاملی تأییدی نشانگر آن بود که ساختار تحلیل عاملی اکتشافی از شاخص های مناسب برازش برخوردار است. افزون بر آن، خرده مقیاس ها از ضرایب همگونی درونی مناسبی برخوردارند و دامنۀ آنها بین0/79 (هوش موسیقیایی) تا 0/92 (هوش بین فردی) است. نتیجه گیری: به طورکلی، نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که با توجه به ویژگی های روان سنجی مطلوب فرم معلم مقیاس هوش های چندگانه برای دانش آموزان دوره اول ابتدایی، از آن می توان برای شناسایی هوش های چندگانه دانش آموزان در مجموعه های آموزشی در جامعه ایرانی استفاده کرد.
۲.

بررسی ساختار عاملی، درستی و قابلیت اعتماد مقیاس مهارگری تلاشگر ((ECS)) در نوجوانان ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساختارعاملی درستی قابلیت اعتماد مهارگری تلاشگر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 72 تعداد دانلود : 130
زمینه: مهار گری تلاشگر، سازه خلقی خودنظم جویی است. این سازه به عنوان نظام مهارگری شناختی به فرد کمک می کند تا به شکل ارادی وآگاهانه افکار و اعمال خود را مهارکند. یکی از ابزارهایی که این سازه را در نوجوانان ارزیابی می کند، مقیاس ساخته شده توسط الیس و رتبارت (2001) است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی، درستی و قابلیت اعتماد نسخه فارسی مقیاس مهارگری تلاشگردر نمونه ای از نوجوانان 15 تا 18 ساله انجام شد. روش: طرح این پژوهش توصیفی - همبستگی (تحلیل عاملی) بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوم در سال تحصیلی 99-98 شهر اهواز بود. 448 نفر از دانش آموزان با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها از مقیاس مهارگری تلاشگر الیس و رتبارت (2001)، پرسشنامه هویت اخلاقی آکوئینو و رید (2002) و پرسشنامه دلبستگی به مدرسه موتون، دی ویت و گلازیر (1993) استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل مؤلفه های اصلی با چرخش واریماکس نشان داد مقیاس مهارگری تلاشگر از سه عامل، مهارگری توجهی، بازداری و فعال سازی تشکیل شده است. نتایج تحلیل عامل تأییدی با هدف آزمون ساختار سه عاملی نشان داد که ساختار این مقیاس برازش قابل قبولی با داده ها دارد وکلیه شاخص های برازندگی نیز برازش مدل را تأیید کردند. ضریب آلفای کرونباخ (79/0) نشان دهنده همسانی درونی مطلوب مقیاس بود. همبستگی بین این مقیاس با خرده مقیاس های پرسشنامه هویت اخلاقی (22/0) و دلبستگی به مدرسه (25/0) محاسبه شد که همه ضرائب مثبت و معنادار بودند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد، مقیاس مهارگری تلاشگر ابزاری درست و قابل اعتماد است که می تواند با سنجش این سازه در نوجوانان، خطرات تحولی برای این بعد مهم را مشخص نماید. علاوه بر این، به تشخیص نوجوانان دارای مشکل در زمینه خودمهارگری در محیط های بالینی و تحصیلی کمک کرده و به پژوهشگران برای برنامه ریزی و اجرای مداخلات لازم یاری رساند.
۳.

مقایسه اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد و رفتاردرمانی دیالکتیکی بر تاب آوری زنان مطلقه تحت پوشش نهادهای کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طلاق زنان مطلقه تاب آوری درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد رفتاردرمانی دیالکتیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 291 تعداد دانلود : 210
زمینه: زنان پس از طلاق تاب آوری لازم برای مقابله با مشکلات و استرس های زندگی را ندارند که بر مقابله آنها با مشکلات و استرس های زندگی تأثیر می گذارد. ادبیات پژوهشی افزایش تاب آوری را بعد از رویکردهای درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و رفتاردرمانی دیالکتیکی، که جزء روش های درمانی موج سوم هستند، نشان داده اند اما هنوز مشخص نیست کدام یک اثربخشی بیشتری دارد. هدف: پژوهش حاضر به دنبال مقایسه اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد و رفتاردرمانی دیالکتیکی بر تاب آوری در زنان مطلقه بود. روش : این پژوهش به صورت شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری انجام شد. جامعه آماری شامل تمامی زنان مطلقه شهر اقلید (160 نفر) در سال 1398 بود که تحت پوشش ادارات کمیته امداد امام خمینی و بهزیستی شهرستان اقلید بودند که تعداد 24 نفر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه گواه (هر گروه 8 نفر)، جایگزین شدند. یکی از گروه های آزمایش مداخله درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (بسته آموزشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد اقتباس شده از هنرپروان و همکاران، 1396) و گروه دیگر مداخله رفتاردرمانی دیالکتیکی (بسته آموزشی رفتاردرمانی دیالکتیکی اقتباس شده از هادیزاده و همکاران، 1396) را در 12 جلسه 90 دقیقه ای دریافت نمودند. شرکت کنندگان قبل، بعد و 2 ماه پس از اجرای مداخله های درمانی، پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون (2003) را تکمیل کردند. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار spss-22 و آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و اثرات ساده گروه مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها : نتایج نشان داد که درمان پذیرش و تعهد و رفتاردرمانی دیالکتیکی موجب افزایش تاب آوری زنان مطلقه می شوند (0/05 p< ) و بین دو درمان، برتری وجود نداشت (0/05 p> ) همچنین مقایسه زوجی بنفرونی حاکی از پایداری نتایج درمان در مرحله پیگیری می باشد. نتیجه گیری : با توجه به یافته های پژوهش و اثربخشی یکسان هر دو رویکرد، استفاده از هر دو درمان به کلینیک های مشاوره، متخصصین حوزه های خانواده و درمان های فردی، به منظور کمک به این زنان برای مقابله با موقعیت های دشوار زندگی، پیشنهاد می شود.
۴.

بررسی ویژگی های روانسنجی ابزار سواد بدنی ادراک شده (PPLI) در نوجوانان ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سواد بدنی انگیزش اعتماد به خود ارتباط با دیگران روان سنجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 26 تعداد دانلود : 560
زمینه: سواد بدنی در سال های اخیر به صورت گسترده مورد توجه محققان بوده اما ابزار های محدودی برای سنجش آن وجود دارد و در ایران هنوز ابزار معتبری برای سنجش سواد بدنی گزارش نشده است. هدف: این مطالعه با هدف بررسی ویژگی های روانسنجی ابزار سواد بدنی ادراک شده سام (2016) انجام گرفت. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی بوده و جامعه پژوهشی شامل دانش آموزان مقطع متوسطه اول و دوم شهر تهران در سال تحصیلی 98-99 بودند که از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از مناطق مختلف شهر تهران انتخاب شدند. حجم نمونه پژوهش 836 نوجوان 12-18 ساله بود. فرآیند ترجمه پرسشنامه به صورت رفت و برگشتی انجام شد، سپس درستی محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات 10 متخصص علوم ورزشی انجام شد. پس از توزیع پرسشنامه در نمونه، داده ها در مدل سه عاملی مفروض سام (2016) آزمون شد. همچنین برای برسی قابلیت اعتماد ابزار، پرسشنامه مجددا توسط 30 آزمودنی با فاصله 11 روز تکمیل شد. داده ها با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و ضرایب همبستگی آلفای کرونباخ و پیرسون تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که شاخص های CFI ، NFI ، GFI ، IFI (0/9<)، PCFI ، PNFI (0/5<) و AGFI (0/8<) برازش مطلوب مدل را نشان می دهد و مدل سه عاملی تأیید شد. همچنین ابزار از همسانی درونی و قابلیت اعتماد بازآزمای مطلوبی در عوامل و کل پرسشنامه (0/7<) برخوردار بود. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که پرسشنامه فارسی سواد بدنی ادراک شده دارای درستی و قابلیت اعتماد مناسبی می باشد و می تواند جهت ارزیابی سواد بدنی ادراک شده نوجوانان استفاده شود.
۵.

نقش میانجی تاب آوری در رابطۀ بین ابراز هیجان مثبت و منفی در خانواده با رواندرستی روانشناختی نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاب آوری ابراز هیجان مثبت ابراز هیجان منفی رواندرستی روانشناختی نوجوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 278
زمینه: نوجوانی زمانی برای شروع رفتارها و شرایطی است که نه تنها در آن زمان بر رواندرستی تأثیر می گذارد، بلکه منجر به اختلالات بزرگسالی نیز می شود. با وجود اهمیت نقش خانواده در بروز رواندرستی روانشناختی، تأثیر مستقیم و غیرمستقیم هیجان های خانواده بر رواندرستی، مغفول مانده است. هدف : هدف پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی تاب آوری در رابطۀ بین ابراز هیجان مثبت و منفی در خانواده با رواندرستی روانشناختی نوجوانان بود. روش: این مطالعه از نوع توصیفی - همبستگی بود. جامعۀ آماری این پژوهش را کلیۀ نوجوانان پسر شهر شیراز تشکیل می دادند که از میان آنها 206 نفر به صورت خوشه ای چند مرحله ای به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامه های تاب آوری کانر و دیویدس ون (2003)، پرسشنامۀ ابرازگری خانواده (هالبرستاد، 1986) و فرم کوتاه مقیاس رواندرستی روانشناختی ریف (1989) پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از روش تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل مسیر نشان داد که اثر مستقیم متغیر ابراز هیجان مثبت به متغیر رواندرستی روانشناختی (4/042 T= ، 0/242 β= ) و مسیر مستقیم متغیر ابراز هیجان منفی به رواندرستی روانشناختی معنی دار بود (4/865- T= ، 0/291- β= ). همچنین نشان داده شد که اثر غیرمستقیم متغیر ابراز هیجان مثبت بر متغیر رواندرستی روانشناختی از طریق تاب آوری معنی دار بود (0/05 p< ، 0/063 β= ). در نهایت نشان داده شد که اثر غیرمستقیم متغیر ابراز هیجان منفی بر متغیر رواندرستی روانشناختی از طریق تاب آوری معنی دار بود (0/05 p< ، 0/058- β= ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر پیشنهاد می شود که به نقش میانجی تاب آوری در رابطۀ بین ابراز هیجان مثبت و منفی با رواندرستی روانشناختی توجه شود و درمانگران این مؤلفه را در کاربست درمانی خود بگنجانند.
۶.

اثر صفات سه گانه تاریک شخصیت بر پرخاشگری مربیان و ورزشکاران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خودشیفتگی پرخاشگری شخصیت ورزش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 832 تعداد دانلود : 507
زمینه: مطالعات متعددی به بررسی صفات سه گانه تاریک شخصیت و پرخاشگری پرداخته اند، اما پژوهشی که به پیش بینی پرخاشگری در زمینه ورزش براساس صفات سه گانه تاریک شخصیت مربیان و ورزشکاران پرداخته باشد مغفول مانده است . هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط صفات سه گانه تاریک شخصت با پرخاشگری مربی و ورزشکار بود. روش : پژوهش حاضر توصیفی - همبستگی بود، جامعه آماری در پژوهش حاضر شامل تمامی مربیان و ورزشکاران شهر تهران در سال 1399 بود که از میان آنان، 80 نفر (40 ورزشکار و 40 مربی) به صورت در دسترس انتخاب شدند و مقیاس سه گانه تاریک شخصت (جانسون و وبستر، 2010) و پرسشنامه پرخاشگری (باس و پری، 1992) را تکمیل نمودند. داده ها از طریق همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به روش ورود همزمان به وسیله نرم افزارآماری SPSS نسخۀ 25 تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که صفات سه گانه تاریک شخصت (خودشیفتگی، ماکیاولیستی و سایکوپاتی) به طور معناداری با پرخاشگری همبسته هستند (0/01 ≥ p ) و این صفات به صورت مثبت تغییرات پرخاشگری را هم در مربی و هم در ورزشکار تبیین می کنند (0/05 ≥ p ). نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از این پژوهش، اشاره دارد به اینکه شخصت و جنبه های تاریک آن نقش بسزایی در پرخاشگری مربیان و ورزشکاران دارد؛ بنابراین، به روانشناسان پیشنهاد می شود که به این صفات در پرخاشگری ورزشی مربیان و ورزشکاران توجه کنند.
۷.

تدوین الگوی ساختاری عملکرد شناختی خلبانان بر اساس منابع استرس و آگاهی موقعیتی: نقش میانجی گر خستگی ذهنی و عوامل پروازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عملکرد شناختی منابع استرس آگاهی از موقعیت خستگی ذهنی عوامل پروازی خلبانان خطوط هوایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 981 تعداد دانلود : 573
زمینه: عملکرد شناختی خلبان سازه مهمی است که نقش حیاتی در پیشگیری از سوانح هوایی ایفا می کند. تاکنون پژوهش های مختلفی به شناسایی عوامل اثرگذار بر عملکرد شناختی خلبان پرداخته اند؛ اما در زمینه تعامل این عوامل و توالی زمانی آنها شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف: هدف این پژوهش تدوین الگوی ساختاری پیش بینی عملکرد شناختی خلبانان خطوط هوایی ایران بر اساس منابع استرس و آگاهی از موقعیت با توجه به نقش میانجی گری خستگی ذهنی و عوامل پروازی بود. روش: روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری کلیه خلبانان غیرنظامی مرد شاغل در شرکت های هواپیمایی ایران در سال 1398 که با استفاده از شیوه نمونه گیری در دسترس 310 نفر به عنوان نمونه در مطالعه شرکت کردند. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه استرس شغلی (اسپیو و اسپوکان، 1998) پرسشنامه سنجش چندبعدی خستگی (اسمتس، 1996)، مقیاس رتبه بندی آگاهی از موقعیت (تایلور، 1990) و ارزیابی عملکردی در محیط شبیه سازی پرواز جمع آوری و با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری و آزمون بوت استرپ در نرم افزار Amos-21 تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که مدل فرضی پژوهش با انجام برخی اصلاحات از برازش مناسبی برخوردار است. شاخص های برازش مدل نهایی شامل TLI = 0/91، CFI = 0/93، IFI = 0/93، GFI = 0/93، SRMR = 0/056، RMSEA = 0/055 بود. همچنین نتایج نشان داد که استرس شغلی با واسطه گری خستگی ذهنی بر عملکرد شناختی اثر دارد. آگاهی از موقعیت نیز با واسطه گری خستگی ذهنی و عوامل پروازی بر عملکرد شناختی اثر می گذارد. نتیجه گیری: بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت، خلبانانی که استرس شغلی و خستگی ذهنی کمتر، آگاهی از موقعیت بیشتر و سطح بالایی از عوامل پروازی را دارا باشند می توانند عملکرد شناختی بهتری را تجربه کنند.
۸.

بررسی تأثیر آب درمانی مبتنی بر برنامه هالی ویک بر حرکات کلیشه ای کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آب درمانی هالی ویک حرکات کلیشه ای اختلال طیف اوتیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 820 تعداد دانلود : 968
زمینه: حرکات کلیشه ای در کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم، موجب اختلال در توجه و تمرکز، رشد شناختی و آسیب در عملکرد اجتماعی می شود که در فعالیت های روزمره از بازی گرفته تا فعالیت های تحصیلی، مداخله می کند. مسأله اصلی این است که آیا می توان آب درمانی را برای کاهش حرکات کلیشه ای کودکان طیف اوتیسم پیشنهاد داد؟ هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آب درمانی مبتنی بر برنامه هالی ویک بر حرکات کلیشه ای کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم بود. روش: این پژوهش یک مطالعه شبه آزمایشی دو گروهی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه و جلسات پیگیری بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان دارای اختلال اوتیسم شهر کرج بود که تعداد 24 نفر از پسران اوتیسم بستری در آسایشگاه کهریزک البرز به روش نمونه گیری هدفمند از نوع در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش مقیاس تشخیص اوتیسم گارز - ویراش دوم بود. جلسات درمانی طبق برنامه هالی ویک و به صورت 3 جلسه در هفته و طی 24 جلسه انجام شد. تحلیل داده ها با روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 انجام شد. یافته ها: بین میانگین های گروه آزمایش و گواه تفاوت معناداری وجود دارد (0/001) و آب درمانی مبتنی بر هالی ویک در کاهش حرکات کلیشه ای مؤثر است همچنین آثار آن در مرحله پیگیری نیز ماندگار بوده است. نتیجه گیری: آب درمانی به طور قابل توجهی موجب کاهش حرکات کلیشه ای کودکان دارای اختلال اوتیسم شد و می توان از این روش به عنوان رویکردی مکمل در توان بخشی کودکان اوتیسم استفاده کرد.
۹.

مدل معادلات ساختاری رویکرد اجتماع محور و رویکرد پیشگیری مثبت با میانجی گری راهبردهای کنار آمدن برای بررسی تبعیت از درمان در افراد دارای اچ آی وی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رویکرد اجتماع محور روش های سازگاری تبعیت درمانی راهبردهای مقابله ای بیماران مبتلا به HIV

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 362 تعداد دانلود : 940
زمینه: بیماری ایدز تا سال ۱۹۸۱ ناشناخته بود و در سال ۱۹۸۴ مشخص شد که ویروس اچ آی وی HIV عامل این بیماری است. مدل های متعددی از جمله رویکردهای اجتماع محور و برنامه های پیشگیری مثبت به منظور افزایش سازگاری با بیماری و بهره مندی از راهبردهای مقابله ای برای پیشگیری از ابتلا افراد دارای اچ آی وی HIV به ایدز AIDS تدوین شده است ولیکن هیچ کدام به موضوع تبعیت از درمان در این بیماران با استفاده از رویکردهای پیش گفت نپرداخته اند، اما این پژوهش درنظر دارد به بررسی روابط ساختاری مدل اجتماعی سازگاری و رویکرد پیشگیری مثبت با بررسی نقش میانجی گر راهبردهای مقابله ای برای بررسی تبعیت از درمان در افراد تحت پوشش باشگاه های مثبت سازمان بهزیستی بپردازد. هدف: این پژوهش با هدف تعیین رابطه علّی روش های اجتماع محور سازگاری برای پیشگیری مثبت بر اساس تبعیت درمانی با میانجی گری راهبردهای مقابله ای در بیماران مبتلا به اچ آی وی انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کاربردی و در چهارچوب طرح های همبستگی و معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی بیماران مبتلا به ایدز در شهر تهران در سال 1398 بود که تعداد 250 نفر از آنان با نمونه گیری هدفمند از نوع در دسترس از بین بیماران مراجعه کننده به باشگاه های مثبت تحت نظارت سازمان بهزیستی به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامۀ سبک های مقابله ای (لازاروس و فولکمن، 1984)، پرسشنامۀ سازگاری روانی - اجتماعی با بیماری (دروگتیس و دروگتیس، 1990) و پرسشنامۀ تبعیت درمانی (سیدفاطمی، رفیعی، حاجی زاده و مدانلو، 1397) استفاده شد. ارزیابی مدل مفهومی با روش الگویابی معادلات ساختاری انجام شد و برای آزمودن روابط غیرمستقیم، روش بوت استراپ (با استفاده از نرم افزار AMOS-21 ) به کار رفت. یافته ها: مدل پیشنهادی پس از تصحیح، برازش قابل قبولی با داده ها دارد و همه مسیرهای مستقیم از لحاظ آماری معنادار بودند (0/05 < P ). همچنین، همه مسیرهای غیر مستقیم (رابطه روش های سازگاری برای پیشگیری مثبت و تبعیت درمانی از طریق راهبردهای مقابله ای) معنادار بود (0/05 < P ). مسیر غیر مستقیم، تبعیت درمانی بر سازگاری روانی - اجتماعی با میانجی گری راهبردهای مقابله ای در افراد مبتلا به اچ آی وی با توجه به روش برآورد بوت استرپ مورد تأیید واقع گردید. علاوه براین، نتایج نشان داد تبعیت درمانی (0/001 > P ) و راهبردهای مقابله ای (0/002 > P ) بر سازگاری روانی - اجتماعی افراد مبتلا به HIV اثر مستقیم دارد و تبعیت از درمان باعث سازگاری روانی - اجتماعی و به تبع آن بهره گیری از شیوه های مناسب و فعال مقابله با فشار روانی است و رفتار مقابله ای مسئله مدار را تسهیل می نماید. نتیجه گیری: بر اساس رویکرد اجتماع محور و روش های سازگاری انجام شده درباشگاه های مثبت سازمان بهزیستی، بیمارانی که راهبردهای کنارآمدن را با رویکرد پیشگیری مثبت دنبال کرده بودند، تبعیت از درمان آسات تری را تجربه کردند که احتمالا می تواند از تبدیل شدن اچ آی وی به ایدز در این بیماران پیشگیری نماید .
۱۰.

ساخت و بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس سلامت اجتماعی شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعتباریابی مقیاس سلامت اجتماعی شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 64 تعداد دانلود : 144
زمینه: سلامت اجتماعی شهری به عنوان شرایط سالم جامعه یکی از شاخص های رفاه و پویایی جوامع محسوب می گردد. جهت ارتقاء سلامت اجتماعی شهری نیاز است که با توجه به شرایط هر جامعه شاخص منحصر به فردی پیشنهاد شود. در ایران هم چند شاخص برای ارتقاء سلامت اجتماعی طراحی شده است که در برنامه ریزی های مدیریت شهری مورد توجه قرار می گیرد ولی تاکنون مقیاسی برای سنجش وضعیت سلامت اجتماعی شهری ارائه نشده است . هدف: هدف از پژوهش حاضر ساخت و بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس سلامت اجتماعی شهری بود. روش: این پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی بود. جامعه آماری کلیه شهروندان شهر تهران بودند، حجم نمونه 562 نفر از ساکنین شهر تهران بودند که از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند . داده ها با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی تحلیل گردید. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی بیانگر 6 عامل انسجام اجتماعی شهری، حقوق شهروندی، عدالت شهری، دلبستگی شهری، هویت شهری و پایداری شهری برای سلامت اجتماعی شهری بود. میزان قابلیت اعتماد کل مقیاس با استفاده از آلفای کرونباخ در اجرای اولیه 0/89 و در اجرای نهایی 0/91 به دست آمد که نشان دهنده قابلیت اعتماد مطلوب مقیاس است. همچنین مقیاس از درستی محتوایی و عاملی مناسبی برخوردار بود. نتیجه گیری: مقیاس سلامت اجتماعی شهری در اعتبار یابی اولیه از درستی و قابلیت اعتماد مطلوبی برخوردار است و می توان از آن به عنوان یک ابزار معتبر برای سنجش سلامت اجتماعی شهری استفاده کرد.
۱۱.

ویژگی های روان سنجی پرسشنامه خودکارآمدپنداری والدگری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خودکارآمدپنداری والدگری ویژگی های روانسنجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 740 تعداد دانلود : 284
زمینه: با توجه به نقش خودکارآمدپنداری در سلامت روانی افراد و محدود بودن ابزارهای اندازه گیری آن در ایران، دسترسی به آزمونی معتبر برای سنجش این سازه بسیار اهمیت دارد. هدف: هدف از پژوهش حاضر تعیین درستی و قابلیت اعتماد پرسشنامه خودکارآمدپنداری والدگری در شهر رشت بود. روش: این پژوهش از نظر روش شناسی در زمرۀ پژوهش های توسعه ای است. نمونه آماری پژوهش شامل 1008 نفر از والدین دانش آموزان 13 تا 15 ساله (658 مادر و 350 پدر) شهر رشت در سال تحصیلی 1400-1399 بود که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. جهت بررسی درستی همگرا از روش همبستگی بین دو پرسشنامه خودکارآمدپنداری والدگری کندال و بلوم فیلد (2005) و پرسشنامه خودکارآمدپنداری والدگری دومکا و همکاران (1996) در سطح معناداری 05/0 استفاده شد. یافته ها: محتوای گویه های پرسشنامه خودکارآمدپنداری والدگری نشان داد که این ابزار دارای هشت عامل هیجان / عاطفی، بازی / لذت، همدلی / تفاهم، مهارگری، نظم / مرزها، فشار، خودپذیری، و یادگیری / دانش با شاخص های برازش مطلوب است. همچنین مقادیر آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه خودکارآمدپنداری والدگری برابر با 0/94 و برای خرده مقیاس های هیجان / عاطفی، بازی / لذت، همدلی / تفاهم، مهارگری، نظم / مرزها، فشار، خودپذیری، و یادگیری / دانش به ترتیب 0/61، 0/89، 0/86، 0/71، 0/90، 0/32، 0/57، 0/80 به دست آمد. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که بر اساس عامل های به دست آمده، پرسشنامه خودکارآمدپنداری والدگری، ابزاری مناسب، معتبر و درست جهت ارزیابی خودکارآمدپنداری والدگری والدین در ایران است
۱۲.

نقش واسطه ای راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و خودکارآمدی اجتماعی در رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه و اضطراب اجتماعی در دختران نوجوان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اضطراب اجتماعی طرحواره های ناسازگار اولیه راهبرد های تنظیم شناختی هیجان خودکارآمدی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 938 تعداد دانلود : 789
زمینه: اضطراب اجتماعی یکی از عواملی است که در روند رشد اجتماعی افراد خلل ایجاد می کند، مطالعات متعددی رابطۀ بین طرحواره های ناسازگار اولیه و اضطراب اجتماعی را مورد تأیید قرار داده اند اما مسئلۀ اصلی این است، آیا راهبرد های تنظیم شناختی هیجان و خودکارآمدی اجتماعی می توانند در رابطۀ بین طرحواره های ناسازگار اولیه و اضطراب اجتماعی نقش واسطه ای داشته باشند؟ هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای راهبرد های تنظیم شناختی هیجان و خودکارآمدی اجتماعی در رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه و اضطراب اجتماعی در دختران نوجوان بود. روش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی و معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر ایلام به تعداد 3822 نفر بود که در سال تحصیلی 400-99 مشغول به تحصیل بودند که از بین آنها 360 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان (لاجرکا و لوپز، 1998)، فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه (یانگ، 1998)، فرم کوتاه پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (گرانفسکی و کرایج، 2006) و مقیاس خودکارآمدی برای موقعیت های اجتماعی (گودیانو و هربرت، 2003) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر و از نرم افزار های SPSS 24 و Amos 24 استفاده شد. یافته ها: تمامی اثرات مستقیم متغیر های پژوهش معنادار بودند (0/01 > P ) اما اثر مستقیم طرحواره محدودیت مختل بر اضطراب اجتماعی معنادار نبود (0/05 < P ). همچنین اثرات غیر مستقیم طرحواره های ناسازگار اولیه بر اضطراب اجتماعی از طریق راهبرد های تنظیم شناختی هیجان (انطباقی و غیرانطباقی) و خودکارآمدی اجتماعی همگی معنادار بوده (0/05 > P ) و مدل پژوهش نیز از برازش مناسب برخوردار بود. نتیجه گیری: طرحواره های ناسازگار اولیه می توانند با تأثیر بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و خودکارآمدی اجتماعی، سطوح اضطراب اجتماعی را در دختران نوجوان پیش بینی کنند. این پژوهش لزوم توجه بیشتر به بهداشت روانی نوجوانان از طریق انجام برنامه ریزی های جامع جهت توانمندسازی آنها و مداخلات به موقع را آشکار می سازد.
۱۳.

مدل یابی روابط ساختاری اعتیاد به اینترنت براساس سرمایه روانشناختی با نقش واسطه ای درگیری تحصیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعتیاد به اینترنت سرمایه روانشناختی درگیری تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 294 تعداد دانلود : 763
زمینه: اعتیاد به اینترنت نوعی اختلال است که به استفاده بیش از حد از اینترنت گفته می شود و می تواند سایر فعالیت های اجتماعی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. بر این اساس شناسایی عواملی که وابستگی را کاهش داده و از آسیب های اعتیاد به اینترنت بکاهد، ضروری است. هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی اثر پیش بینی کنندگی سرمایه روانشناختی بر اعتیاد به اینترنت، جهت کمک به طراحی مداخلات پیشگیری کننده از آن، از طریق میانجی گری درگیری تحصیلی انجام شد. روش: این پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی و معادلات ساختاری بود. از 1200 نفر جامعه آماری دانشجویان دانشگاه فرهنگیان خراسان شمالی که در سال تحصیلی 99-1398 مشغول به تحصیل بودند، تعداد 300 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی منظم انتخاب شدند و به پرسشنامه های اعتیاد اینترنت یانگ (1998)، سرمایه روانشناختی لوتانز (2007) و درگیری تحصیلی ریو (2013) پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری معادلات ساختاری استفاده شد و تحلیل ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS-24 و AMOS-23 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که سرمایه روانشناختی و درگیری تحصیلی بر اعتیاد به اینترنت تأثیر منفی و معنادار دارند. و درگیری تحصیلی در رابطه بین سرمایه روانشناختی و اعتیاد به اینترنت نقش میانجی دارد. با توجه به شاخص های برازش مدل ( GFI=.92, PCFI=.74, CFI=.91, RMSEA=.075, X2/d.f=2.564 ) مدل پیشنهادی از برازش خوبی برخوردار است. نتیجه گیری: با توجه به ارتباط منفی سرمایه روانشناختی و درگیری تحصیلی با اعتیاد به اینترنت؛ مدیران و سیاستگذاران دانشگاه می توانند از طریق فراهم نمودن شرایط رشد شاخص های سرمایه روانشناختی و افزایش درگیری تحصیلی، اعتیاد به اینترنت دانشجویان را کنترل نمایند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۷۹