پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی

پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی

پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال 22 مرداد 1401 شماره 5 (پیاپی 105) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بازخوانی نگرش قرآن به فرض انتخاب عقلایی در رفتار شناسی اقتصادی؛ نقدی بر کتاب رفتارشناسی اقتصادی از دیدگاه قرآن کریم؛ انسان مادی گرا و انسان فطرت گرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۱۲۶
کتاب «رفتارشناسی اقتصادی از دیدگاه قرآن کریم؛ انسان مادی گرا و انسان فطرت گرا» به واسطه پرداختن به موضوعی اساسی در مرزهای دانش اقتصاد و داشتن رویکرد قرآنی حائز تحسین است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی به بررسی این سوال پرداختیم که اثر مزبور تا چه حد توانسته به پیشبرد مباحث رفتارشناسی اقتصادی کمک کند؟ بنا به یافته های تحقیق،  این اثر به واسطه سه مشکل اساسی نوسان بین تحلیل سیستمی و رفتارشناسی، ایجاد تقابل نامشخص بین انسان مادی گرا و فطرت گرا و رفتارشناسی در چارچوب دیدگاه عقلانیت کامل نتوانسته به اهداف خود دست یابد. مشکل اصلی عدم توجه به محدودیت های عقلانیت بشر هنگام انتخاب است؛ مشکلی که در اقتصاد رفتاری به عنوان مرز دانش رفتارشناسی در اقتصاد معاصر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله  بدین نتیجه رسیدیم که بر خلاف برداشت ارائه شده در کتاب مزبور، در رفتارشناسی اقتصادی قرآن کریم به محدودیت شناختی، انگیزشی و ارادی بشر در انتخاب عقلایی توجه شده است. در همین راستا، خداوند متعال برای مواجهه با محدودیت های عقلانیت از راهبردهایی همچون  تذکر و تلنگر اجتماعی، تقویت ابعاد شناختی بشر، تغییر حسابداری ذهنی و تعهدسازی درونی سخن می گوید.
۲.

ارزیابی انتقادی تحلیل نقش دولت در مکتب اردولیبرالیسم آلمانی در منابع فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۱۸۹
بررسی نقش دولت در مکتب اردولیبرالیسم آلمانی از جهت مطرح شدن به عنوان یکی از جایگزین های نظام سرمایه داری نئولیبرال پس از بحران جهانی سال 2008 و تأثیرگذاری بر الگوی توسعه آلمان غربی پس از جنگ جهانی دوم و همچنین اثرات آن بر الگوی حکمرانی اتحادیه اروپا و برخی کشورهای دیگرحائز اهمیت است. هدف این مقاله بازخوانی، ارزیابی و «نقدِ تحلیل» آثار تولید و ترجمه شده در این زمینه به زبان فارسی است که چهار کتاب با عنوان «سیاست اقتصادی عمومی»، «اقتصاد بازار اجتماعی: تجربه آلمان»، «تاریخ عقاید و اندیشه های اقتصادی» و «چگونگی بازسازی اقتصاد آلمان فدرال» انتخاب و و مورد  نقد و ارزیابی قرار گرفت و برخی پیشنهادات به صورت زیر ارائه گردید: استناد به منابع و متفکرین دست اول این مکتب، تفکیک میان مفاهیم مشابه، اصلاح ارجاعات درون متنی و معادل سازی اصلاحات تخصصی، استفاده از روش های تحلیل معتبر، توجه به مبانی هستی شناسی، انسان شناسی، ارزش شناسی و اخلاقی و تأثیر آن بر نقش دولت در این مکتب و نقد آن از منظر اسلامی و در نهایت توجه به ابعاد مختلف نقش دولت در این مکتب از جمله نقش قانون اساسی اقتصادی، سیاست اجتماعی و در نهایت ارائه الگویی تحلیلی از مفاهیم مرتبط با نقش دولت و ارتباطات و تعاملات میان آن ها.
۳.

معرفی و نقد کتاب روش شناسی علم اقتصاد اسلامی با رویکرد واقعیت نهادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۱۰۵
کتاب روش شناسی علم اقتصاد اسلامی با رویکرد واقعیت نهادی به عنوان کتاب درسی مقطع کارشناسی ارشد و دکتری رشتۀ اقتصاد اسلامی تدوین شده است. نویسندۀ کتاب تلاش کرده با استفاده از مفهوم نهاد، میان احکام شریعت به عنوان اموری اعتباری با واقعیت های اقتصادی ارتباط برقرار کند و نتیجه بگیرد که چون اعتباریات در جوامع اسلامی با سایر جوامع متفاوت است، واقعیت های اجتماعی و اقتصادی مورد مطالعه در علوم اجتماعی و اقتصادی در جوامع اسلامی نیز متفاوت است و درنتیجه، علم اقتصاد اسلامی نیازمند روش شناخت متفاوتی از علم اقتصاد متعارف است. نویسنده فهرستی از نهادهای برگرفته از احکام شریعت و نحوۀ اثرگذاری آن بر واقعیت های اجتماعی را مطرح می کند. اشکال اصلی کتاب در دورشدن از مباحث روش شناسی علم است و تقریباً هیچ بحثی دربارۀ ارزیابی نظریات اقتصاد اسلامی یا ملاک علمی بودن این نظریات مطرح نشده است. بخش زیادی از کتاب به ذکر معرفت های درجۀ یک اقتصاد اسلامی و تفاوت آن ها با اقتصاد نئوکلاسیک پرداخته است. نویسنده از برخی مفاهیم نهادگرایی استفاده کرده است بدون اینکه رابطۀ مبانی و مفروضات و ارزش های این مکتب را با اقتصاد اسلامی روشن ساخته باشد. همچنین در نقد مبانی اقتصاد نئوکلاسیک بر سایر مکاتب اقتصادی از جمله مکتب تاریخی آلمان و اقتصاد رفتاری و نهادگرا تکیه شده است درحالی که انتظار می رفت نویسنده از منظر اقتصاد اسلامی به نقد مکتب نئوکلاسیک بپردازد. پیشنهاد می شود عبارت «روش شناسی» از عنوان کتاب حذف شود و در چاپ بعدی اصلاحات اساسی در محتوای کتاب صورت گیرد.  
۴.

نقد و بررسی کتاب«Risk Sharing in Finance; the Islamic finance Alternative») تسهیم ریسک در فضای مالی؛ راهکار جایگزین مالی اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۰۳
کتاب «تسهیم ریسک در فضای مالی اسلامی» (عسکری، اقبال، کریچن و میراخور، 2012) با رویکردی بنیادین و با هدف ترسیم روح کلی سیستم مالی اسلامی و تبیین تمایزات آن با سیستم متعارف (هم در حوزه مبانی و هم در حوزه کارکردها و پیامدها) به رشته تحریر درآمده است. مفهوم محوری سیستم مالی اسلامی در این کتاب، «تسهیم ریسک» معرفی شده است که با پیوند دادن بخش واقعی به بخش مالی مانع از «مالی شدن» اقتصاد و وقوع «بحران های پیاپی» می شود؛ و همچنین به دلیل تاکید بر مشارکت، دسترسی مالی و رفاه عموم افراد جامعه را افزایش خواهد داد. از منظر نویسندگان، این سیستم تاکنون مجال تحقق پیدا نکرده و سیستم مالی در کشورهای اسلامی به دلیل فقدان برخی از پیش نیازهای نهادی، فاصله فراوانی با وضعیت ایده آل دارد. در بررسی انتقادی کتاب، ذکر این نکته ضروری است که کتاب توانسته است ایده اصلی خود را به خوبی تبیین نماید اما در پردازش برخی از مطالب و نیز تبیین برخی از بنیان ها و مبانی فلسفی، پیامدها و کارکردها و نیز نحوه پیاده سازی سیستم ایده آل اسلامی خلاها و ضعف هایی وجود دارد.
۵.

تأملی بر تجاری سازی آموزش عالی؛ نقد و بررسی اقتصادی کتاب بازاری سازی آموزش عالی: دانشجو به مثابۀ مصرف کننده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۱۶۵
کتاب بازاری سازی آموزش عالی: دانشجو به مثابۀ مصرف کننده ، از جنبۀ تنوع موضوعات وضعیت قابل قبولی را دارد اما فاقد یک روش تحلیلی مشخص و انسجام درونی در محتوا است. با نگاه کلی به مباحث کتاب روشن شد که سه مبحث کلی چیستی، چرایی و ماهیت کالایی آموزش عالی عمده مضامین کتاب را تشکیل می دهند و پیونددهندۀ فصول مختلف آن هستند. بنابراین، کلیت مقاله برپایۀ این سه مبحث طراحی شده است تا نتیجه گیری مشخصی در زمینۀ بازاری سازی آموزش عالی به دست آید. تحلیل انجام شده در زمینۀ چیستی بازاری سازی نشان می دهد که در یک نظام آموزش عالی بازاری شده، میزان پذیرش دانشجو، هزینۀ مطالبه شده از او، وضع ضوابط پذیرش و غیره صرفاً توسط نیروهای عرضه و تقاضا تعیین می شوند. همچنین، تحلیل چرایی بازاری سازی حکایت از این دارد که فشارهای اقتصادی، دشواری تأمین مالی دولتی، رشد تقاضاهای اجتماعی، روند جهانی شدن و غیره مهمترین عوامل پیش برندۀ دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی به سمت بازاری سازی بوده اند. به علاوه، مزایای این حرکت مانند ارتقای کارآیی و گسترش رقابت از ادلۀ اصلی توجیه کنندۀ آن هستند. دست آخر اینکه آموزش عالی یک کالای عمومی نیست که دولت متولی امور آن باشد. بنابراین، آموزش عالی ذاتاً قابلیت کارکرد در قالب نظام بازار را دارد.
۶.

رشد اقتصادی، نهادها و جهانی شدن؛ بررسی کتاب یک علم اقتصاد، تجویزهای بسیار(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۲۶۹
درک دلای ل موفقی ت و شکس ت در زمینه رشد اقتصادی، ترتیبات نهادی و جهانی، موضوع این کتاب است. شناسایی محدودیت های دست و پاگیر رشد و نیاز به راه حلهای مختلف برای مسایل توسعه بر حسب اقتضائات کشورها، رویکرد بدیل این اثر در توسعه است. این مقاله با هدف ارزیابی کتاب در ارایه طرح بدیل برای رشد و توسعه اقتصادی نگاشته شده است. در بررسی مطالب کتاب از روش تحلیلی-توصیفی استفاده شده است. بر این اساس به ارزیابی محتوایی و روش شناختی اثر پرداخته شده است. نتایج ارزیابی محتوایی کتاب نشان دهنده مزایا و چالش های کتاب است. از جمله مزایای کتاب، لحاظ کردن اقتضائات خاص هر کشور در سیاستگزاری رشد، استدلال در زمینه فقدان نسخه واحد برای توسعه اقتصادی، نقد جهان روایی آموزه های نئوکلاسیک، تمایز میان شروع رشد و تداوم آن، و نقد اغراق در مزایای آزادسازی تجارت است. از جمله چالش های کتاب، استفاده از عنوان تجویز در عنوان کتاب به جای دستورالعمل، مشکلات پیاده سازی روش آسیب شناسی رشد، بهره گیری از روش های کیفی به جای کمی در آسیب شناسی رشد در عمل، نامشخص بودن سیاستها و اقدامات لازم برای مرحله دوم در تداوم رشد، و نقدهای روش شناختی آسیب شناسی رشد است.
۷.

نقدی بر کتاب تاریخ مدیریت آموزشی از منظر کتب درسی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۱۲۰
هدف اصلی این نوشتار، تحلیل و نقد کتاب « تاریخ مدیریت آموزشی از منظر کتب درسی » می باشد. این کتاب، واقعیت مدیریت آموزشی را در یک دوره زمانی نسبتاً طولانی در آینه کتب درسی عمومی این حوزه بازنمایی می کند و به واسطه انتخاب ابزاری متفاوت برای مرور سیر تاریخی مدیریت آموزشی، کتابی ارزشمند به شمار می آید. بنابراین، ضمن تحلیل ویژگی های ساختاری، محتوایی و روش شناختی این اثر تاریخی، قوت ها و کاستی های آن شناسایی و استخراج شد. از مهم ترین نکات قابل تأمل در این کتاب می توان به اعتبار طبقه بندی دوره های تاریخی مدیریت آموزشی در مقایسه با طبقه بندی های مشابه، کاربرد واژه های چندمعنایی در نام گذاری دوره های تاریخی، ابهام در تمیز کتب درسی عمومی و تخصصی مدیریت آموزشی و عدم تجانس درونی محتوای هر دوره اشاره نمود. همچنین، درنتیجه مقابله متن، کیفیت ترجمه فارسی کتاب از حیث جایگزینی معادل های تخصصی فارسی و صحیح، سلاست و روانی متن و نیز قواعد نگارشی و ویرایشی مورد ارزیابی قرار گرفت.
۸.

بستر و روند تاریخی تأسیس علوم تربیتی به عنوان یک رشتۀ دانشگاهی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۱۲۴
تأسیس و توسعۀ رشته های دانشگاهی را می توان محصول مجموعه ای از تأثیرات اجتماعی و تاریخی دانست. علوم تربیتی به عنوان یک رشته دانشگاهی از مهرماه 1311 در دانشسرای عالی تأسیس شد، اما سئوال اساسی آن است که این آغاز بر بستر چه تحولات تاریخی شکل گرفته است و در توسعۀ خود چه روندی را طی کرده است؟ به نظر می رسد شکل گیری علوم تربیتی در ایران بر بستری از تحولات تاریخی شامل الف) تأسیس دارالفنون ب) تحولات اجتماعی فرهنگی حد فاصل تأسیس دارالفنون تا مشروطیت، ج) مشروطیت و د) اعزام دانشجو به اروپا، روی داده است. ماحصل این تحولات آن بوده است که این رشته در کشور ما از نهادهای آموزشیِ سنتی بیرون نیاید و اتکاء به میراث حکَمی و فلسفی ما نداشته باشد. این رشته تنها توانست از طریق تربیتِ نیروی مورد نیاز آموزش و پرورش، ظهور یابد و خود را به جامعۀ سنتی ما بقبولاند و چه بسا اگر مسیر ظهور دیگری داشت با مقاومت روبرو می شد. علوم تربیتی پس از پدیدآیی بر چنین بستری، دوره های تاریخی ویژه ای را طی کرده است تا به مرحله توسعۀ کمّی از سال های ابتدایی دهه 70 شمسی برسد که هر یک از این دوره ها، ویژگی های خاص خود را داشته است.
۹.

نقد صورت گرایانه و پژوهشی کتاب Competency-Based Human Resource Management (مدیریت منابع انسانی مبتنی بر شایستگی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۱۶۰
امروزه اندیشمندان و سیاستگذاران، برای مدیریت منابع انسانی نقش های جدیدی متصورند که یکی از مهم ترین آن ها «ابتنای بر شایستگی» در تمامی کارکردهای مدیریت منابع انسانی از برنامه ریزی و انتخاب به مثابه فرآیندهای ورودی تا توسعه و نگهداشت و فرآیندهای خروجی منابع انسانی است. هدفِ مقاله، نقد و بررسی کتاب مدیریت منابع انسانی مبتنی بر شایستگی اثر دیوید دوبوا و همکاران است. در این مقاله بر مبنای دو روش نقد صورت گرایانه که بر فرم-یعنی عناصری مانند ساختار و نگارش- متمرکز است و نقد پژوهشی که به محتوا اصالت می دهد و نیز بر اساس معیارهای شورای نقد و بررسی متون و و کتب علوم انسانی به نقد اثر پرداخته شد. یافته ها نشان داد نقاط قوت اصلی کتاب، برخورداری از دیدگاه توأمان نظری و کاربردی، توجه به بافتار سازمانی در کاربرد شایستگی ها و مقابله و مقایسه فرایندهای سنتی با فرآیندهای شایستگی محور منابع انسانی هستند. در عین حال، اثر نقاط قابل بهبودی دارد که از جمله مهم ترین آن ها می توان به روزآمد نبودن منابع به رغم تجدید چاپ کتاب، اشاره به موضوعات کم ارتباط با مفهوم اصلی کتاب و لزوم تبیین شیوه های نوین فرایندهای مدیریت منابع انسانی در رویکرد شایستگی محور اشاره کرد. در پایان بر مبنای یافته ها، پیشنهادهایی در دو سرفصل شکلی و محتوایی ارائه شد.
۱۰.

نقد کتاب سنجش و مدیریت فرهنگ سازمانی ابزارها و روش های بهبود(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۲۶ تعداد دانلود : ۱۳۱
هدف مقاله حاضر، بررسی و نقد کتاب سنجش و مدیریت فرهنگ سازمانی ابزارها و روش های بهبود اثر مهدی ابراهیمی بلانی، ویدا رشیدی و سعید شهبازمرادی است. این اثر در حوزه مدیریت و فرهنگ سازمانی به رشته تحریر در آمده و در چهار فصل و یک پیشگفتار تنظیم شده است. در فرآیند نقد و ارزیابی این کتاب از معیارها و شاخص های نقد، مطابق با الگوی ارائه شده توسط شورای بررسی متون و کتب درسی و دانشگاهی علوم انسانى استفاده شده است. در این راستا، کتاب حاضر از جهت روش و سپس از جهت محتوا و ساختار مورد ارزیابی قرار گرفته است؛ همچنین نقاط قابل بهبود کتاب جهت غنی تر شدن کتاب و باز کردن زمینه های دیگر تحقیق عنوان شده است. نتیجه مطالعه اثر حاضر نشان داد که نویسندگان کتاب با رعایت اصول ارجاع دهی در بیان متون و جدول ها و نیز با ترکیب اثر با متون اسلامی می توانند به اعتبار اثر افزوده و با بازنگری ساختاری و محتوایی اثر می توانند به غنای اثر بیفزایند.
۱۱.

مدیریت دانش در عمل: نقد و بررسی کتاب راهبرد دانش و مدیریت دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۲۴۰
به باور بسیاری از پژوهشگران، متخصصان، و مدیران، دانش از کلیدی ترین دارایی های سازمان ها و کسب وکارها در عصر کنونی است. در همین راستا اصطلاح راهبرد دانش به منظور روشن کردن دارایی های دانشی برای سازمان مورد توجه قرار گرفته که در نهایت با پیاده سازی مدیریت دانش و تدوین راهبرد مدیریت دانش موجب بهبود کارآمدی و کارایی سازمان می شود. کتاب « راهبرد دانش و مدیریت دانش » به دنبال توضیح مفاهیمی همانند «راهبرد دانش» و «راهبرد مدیریت دانش» در چهار فصل به رشتۀ نگارش درآمده است. این اثر از نخستین آثاری است که در زبان فارسی مفهوم راهبرد دانش را در کانون توجه گذاشته است. اگرچه کتاب بر موضوع مهمی دست گذاشته که از نیازهای کلیدی و به روز مدیران کسب وکارها است، ولی تمایز میان مدیریت راهبردی، راهبرد دانش، مدیریت راهبردی دانش، و غیره در آن به شکلی روشن بیان نشده است. هدف از نوشتۀ پیش رو، بررسی کتاب « راهبرد دانش و مدیریت دانش » با روش «مرور نقادانه» و از دیدگاه ظاهری، ساختاری و محتوایی ضمن اشاره به نقاط قوت آن است.
۱۲.

نقد و بررسی انتقادی کتاب مبانی و نظریه مدیریت دانش دین بنیان و کاربردهای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۱۱۷
یکی از بهترین روش ها برای حفظ و بهره وری از سرمایه های دانشی، مدیریت دانش است. مدیریت دانش، ابزاری مدیریتی و فرایند ایجاد ارزش از دارایی های نامرئی سازمان است. هدف این مقاله،  نقد و بررسی انتقادی کتاب «مبانی و نظریه مدیریت دانش دین بنیان و کاربردهای آن» اثر حسنعلی نعمتی شمس آباد است. در این مقاله تلاش شد با رویکرد توصیفی- تحلیلی، با ذکر شواهد و مستندات و بر مبنای معیارهای ارزیابی معرفی شده از سوی شورای نقد و بررسی متون و کتب علوم انسانی، به نقد منصفانه و بدون سوگیری کتاب مذکور پرداخته شود. ابزار نقد کاربرگ نقد کتب درسی و دانشگاهی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی بود. نقدها از دو نظرگاه شکلی و محتوایی ارائه شدند. بر این اساس، نقاط قوت اصلی کتاب جامعیتِ محتوا، نگرش سیستمی، دیدگاه منسجم و ساختارمند به موضوعات، سازواری اثر با حکمت اسلامی و الگوبرداری در منابع علمی – دانشگاهی با توجه به منابع اسلامی است. از کاستی ها و نقاط قابل بهبودی در کتاب این است که اثررویکرد نظری دارد تا کاربردی. این مقاله با نگاه انتقادی بر ابعاد صوری و محتوایی اثر و با اتکا به استنادات پژوهشی، سعی نموده تا بر غنای مباحث کتاب اضافه نماید.
۱۳.

نقد کتاب مبانی نورولیدرشیپ: رهبری سازمانی براساس علوم اعصاب(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۱۸۰
نقد و تحلیل محتوای کتاب های دانشگاهی سبب می شود که در طراحی و سازمان دهی مناسب آن ها، دقت کافی به عمل آید، بر همین اساس هدف این مقاله بررسی و نقد کتاب مبانی نورولیدرشیپ: رهبری سازمانی بر اساس علوم اعصاب، تألیف کیومرث احمدی است که توسط انتشارات ترمه در سال 1397 منتشر شد. روش ارزیابی و نقد این اثر، اسنادی- تحلیلی و مطابق با الگوی پیشنهادی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در چارچوب معرفی کلی، بررسی شکلی و محتوایی اثر است. بر اساس یافته های تحقیق نقاط قوت کتاب عبارت هستند از: نوآوری در موضوع و میان رشته ای بودن آن، حروف نگاری، کیفت چاپ و سازگاری با مبانی و اصول دینی و اسلامی. کاستی های این اثر نیز عبارت هستند از اینکه کتاب روانی و رسایی لازم را نداشته و نظم منطقی مباحث به درستی رعایت نشده است و برخی از مباحث اصلی به کلی از قلم افتاده اند. بعلاوه اثر نیاز به ویرایش علمی و ادبی کامل دارد. کتاب حاضر با وجود برخی امتیازات، برای رسیدن به طراز یک کتاب دانشگاهی، به لحاظ شکلی، اصول تدوین، محتوا و تحلیل ها به بازخوانی و ویرایش اساسی نیاز دارد.
۱۴.

ارائه چارچوبی برای تدوین و بازنگری کتب درسی مدیریت با رویکرد کاربردی و مهارت افزایی (مطالعه تطبیقی موردی: کتب مدیریت رفتار سازمانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۷۳ تعداد دانلود : ۱۰۱
یکی از آسیب های جدی آموزش مدیریت در ایران، ضعف محتوای کتب درسی و عدم توجه به بُعد کاربردی و مهارت افزایی در نگارش آن هاست. هدف از این مقاله بررسی و مقایسه محتوای برخی کتب درسی مدیریت در حوزه رفتار سازمانی در داخل و خارج از کشور است. پس از بررسی کتاب های مختلف رفتار سازمانی که در دانشکده های مدیریت داخل و خارج از کشور تدریس می گردد، چهار عنوان کتاب درسی رایج شامل دو کتاب داخلی از انتشارات سمت و دو کتاب خارجی از انتشارات مک گراهیل انتخاب شدند. سپس با استفاده از روش تحقیق تطبیقی مورد-محور، و توافق و تفاوت این چهار کتاب بر اساس شاخص های ظاهری و محتوایی تحلیل و بررسی گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد دو کتاب درسی داخلی عمدتاً با رویکردی نظری نگاشته شده اند و محتوای آنها به روز نیست در حالی که دو کتاب درسی خارجی با رویکرد کاربردی و مهارت افزایی تدوین شده است و از محتوایی منعطف، به روز و یکپارچه برخوردارند. در ادامه سرفصل ها و محتوای یکی از کتاب های خارجی به عنوان الگو با تفصیل بیشتری مورد بررسی قرار گرفت. در پایان چارچوبی برای تدوین و بازنگری کتب درسی مدیریت در ایران ارائه گردید.
۱۵.

تدوین و اعتباریابی الگوی مدیریت کیفیت به منظور اجرای اهداف تربیتی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۱۷۰
پژوهش حاضر با هدف تدوین و اعتباریابی الگوی مدیریت کیفیت به منظور اجرای اهداف تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با رویکرد ترکیبی اجرا گردید. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی، روش پژوهش، آمیخته از نوع اکتشافی متوالی و شیوه گردآوری اطلاعات در بخش کیفی، میدانی با استفاده از مصاحبه و در بخش کمی میدانی با استفاده از پرسشنامه بود. جامعۀ آماری در بخش کیفی را اساتید مدیریت آموزشی آشنا به سند تحول آموزش و پرورش و همچنین آشنا به مدیریت کیفیت، شامل می شوند که این افراد، به صورت هدفمند از نوع معیاری برای مصاحبه های کیفی در موضوع پژوهش انتخاب گردیدند (19 مصاحبه با 19 نفر و تا حد اشباع نظری ادامه یافت) و در بخش دوم (کمی) بعد از گردآوری اطلاعات حاصل از پژوهش کیفی، اقدام به ساخت پرسشنامه گردید. بنابراین به صورت کلی مشخص گردید که مقوله های مدل راهبردی مدیریت کیفیت به منظور اجرای اهداف تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، به ترتیب اهمیت شامل زیرساختی، ارزیابی، مالی، منابع انسانی، آموزش مشارکتی، ارتباطی، انسانی، ساختار سازمانی، برنامه ریزی و آموزش می باشد. به مدیران آموزش و پرورش کشور توصیه می شود، از نتایج پژوهش حاضر برای دستیابی به اهداف تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش استفاده نمایند.
۱۶.

نقدی بر کتاب تحلیل خط مشی عمومی: مفاهیم، رویکردها، مدل ها و فرآیندها(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۱۶۴
تحلیل خط مشی عمومی گرایشی جدید از مدیریت دولتی در دانشگاههای معتبر می باشد که به مطالعه نقش تحلیل گران در تدوین و اجرا خط مشی عمومی و ارائه سبک های مختلف تحلیل می پردازد. تحلیل خط مشی، روشی برای فرمول بندی و شناخت مشکلات به منظور جست و جو برای راه حل های ممکن است. بدین منظور کتاب منوریان، عباس. تحلیل خط مشی عمومی: مفاهیم، رویکردها، مدل ها و فرآیندها. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 1396. 272 ص. شابک 6-7092-03-964-978 انتخاب و مورد نقد قرار گرفته است. این پژوهش از نوع تحلیل محتوا و از حیث اجرا انتقادی، کاربردی می باشد. در این راستا، ابتدا به معرفی پدیدآورنده و توصیفی شکلی و محتوایی اثر پرداخته شده و سپس در سه بعد شکل ظاهری، ساختاری و محتوایی مورد ارزیابی و تحلیل واقع شده است. ارزیابی به عمل آمده نشان می دهد این کتاب ضمن دارا بودن محاسن و نقاط قوت خاص خود، نیازمند بازنگری و اصلاح در ابعاد سه گانه فوق بویژه تولید محتوای مناسبتر با تحلیل خط مشی عمومی می باشد.
۱۷.

نقد و بررسی کتاب مدیریت استراتژیک و سیاست کسب وکار- تجزیه وتحلیل محیط و تدوین استراتژی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۱۵۲
هدف این مقاله بررسی و نقد کتاب مدیریت استراتژیک و سیاست کسب وکار اثر توماس ال. ویلن و جی. دیوید هانگر است. در فرآیند نقد و ارزیابی این کتاب از معیارها و شاخص های نقد، مطابق با الگوی ارائه شده توسط شورای بررسی متون و کتب درسی و دانشگاهی علوم انسانى استفاده است. در این راستا، ابعاد شکلی و محتوایی کتاب با رویکردی تحلیلی مورد بررسی و نقد قرارگرفته است. از منظر شکلی ویژگی های فنی اثر همچون طرح جلد، صحافی، صفحه آرایی، نوع و اندازه قلم مطلوب و مناسب ارزیابی می شود، درعین حال، کیفیت برخی از جداول و نمودارها نامطلوب است. ازنظر محتوایی فصول کتاب از انسجام لازم برخوردار هستند، اما درعین حال ایراداتی نیز قابل ذکر است. در ترجمه برخی از واژگان نیاز به بازنگری است. با توجه به اهداف اصلی کتاب ارائه مباحثی در قالب فصل جداگانه ضرورتی نداشته است. در مقابل به برخی از مباحث همچون نحوه تدوین بیانیه مأموریت، چشم انداز و ابزارهای کاربردی در فرآیند تحلیل محیط و تدوین استراتژی توجه نشده است. با توجه به نقاط قوت و ضعف کتاب، درمجموع می توان گفت که محتوای کتاب پاسخگوی نیازهای علمی و کاربردی کشور بوده و دانش پژوهان، مدیران و کارشناسان می توانند در زمینه افزایش دانش مربوط به مدیریت استراتژیک از محتوای آن استفاده کنند.
۱۸.

بررسی و نقد کتاب نهضت های مدیریتی در بخش دولتی (گذشته، حال و آینده)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۱۲۹
مدیریت دولتی به مطالعه دولت ها، نهادها و ساختارهای دولتی و هم چنین اقدامات افراد در بخش دولتی می پردازد. در رشته مدیریت دولتی کتاب های متعددی تألیف و ترجمه شده اند. در این میان تعداد محدودی از این کتاب ها مورد استقبال خوانندگان قرار گرفته اند. کتاب نهضت های مدیریتی در بخش دولتی، تألیف دکتر حسن دانائی فرد از جمله بروز ترین و جامع ترین کتاب هایی است که در چند سال گذشته به عنوان یکی از منابع اصلی در تدریس واحدهای درسی مرتبط با مدیریت دولتی و منبعی برای طرح سوالات کنکور کارشناسی ارشد و دکتری این رشته، استفاده شده است. در این مقاله تلاش شد با اتخاذ رویکرد توصیفی- تحلیلی همراه با ارائه شواهد و مستندات به معرفی و نقد این کتاب پرداخته شود. معرفی و نقد این اثر از چهار بُعد ظاهری، ساختاری، نگارشی و محتوایی انجام شد. بر این اساس، نقاط قوت کتاب مواردی نظیر استفاده از منابع معتبر، جامعیت و بروز بودن محتوا، رعایت دستورالعمل های ارجاع دهی، استفاده از مثال های عینی هستند. در عین حال، این کتاب نقاط قابل بهبودی دارد که شامل عدم رعایت علائم نگارشی، روان نبودن برخی از جملات، عدم کیفیت تصویر طرح جلد و عدم تناسب آن با موضوع کتاب و عدم انسجام ساختاری و محتوایی در ارائه برخی از مطالب، می شود. کلیدواژه ها:  
۱۹.

نقد کتاب تغییر و تحول سازمانی (بن مایه ها و پیامدها)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۱۶۹
سازمانها از شالوده های اصلی اجتماع کنونی هستند و مدیریت، مهم ترین عامل در حیات، رشد و بالندگی یا مرگ سازمانهاست. مدیر، روند حرکت از وضع موجود به وضعیت مطلوب را هدایت می کند و در هر لحظه، برای ایجاد آینده ای بهتر در تکاپوست. گذشته با تمام ماهیت و آموختنی هایش و با تمام تاثیری که می تواند بر آینده داشته باشد، اتفاق افتاده است و هیچ نیروی بشری نمی تواند آن را دیگر بار و به گونه ای متفاوت بیافریند، ولی آینده در راه است و قسمت مهم از آن به آنچه امروز می گذرد مربوط است. این مقاله به بررسی و نقد کتاب تغییر و تحول سازمانی (بن مایه ها و پیامدها) تالیف جیم گریوز و ترجمه دکتر پرویز احمدی می پردازد و ابتدا کتاب از جهت شکلی مورد ارزیابی و سپس از جنبه محتوا و ساختار مورد توجه قرار می گیرد. همچنین نقاط قابل توسعه کتاب جهت غنی تر شدن آن عنوان می گردد.
۲۰.

واکاوی و نقد مدل مدیریت استراتژیک برایسون(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۱۵۲
مرور انتقادی اولین گام در شناخت دقیق و عمیق تئوری ها و مدخلی جهت ورود به نظریه پردازی در حوزه ای خاص است. هدف این مقاله تاکید بر گسترش فرهنگ نقد در ادبیات سازمان و مدیریت و مرور انتقادی مدل مدیریت استراتژیک برایسون به عنوان نمونه ای از نقد تئوری ها است. چرا که مدل برایسون در زمینه برنامه ریزی راهبردی در سازمان های عمومی و غیر انتفاعی یکی از شناخته شده ترین مطالعات است و تاکنون مطالعات پژوهشی و همچنین برنامه ریزی های راهبردی متعددی در سازمان های عمومی و غیر انتفاعی از این مدل استفاده کرده اند.این پژوهش با بهره گیری از روش نقد تلفیقی به تحلیل و واکاوی این مدل پرداخته است که بر اساس ویژگی های محتوایی، روش شناسی، تاریخی و همچنین زندگی شخصی و حرفه ای نظریه پرداز آن به واکاوی و نقد می پردازد. نتایج پژوهش نقاط قوت و ضعف مدل را خصوصا به لحاظ محتوایی و روش شناسی مورد بحث قرار می دهد و تاثیرات بسترهای فکری، اجتماعی، تاریخی و زندگی شخصی نظریه پرداز بر مدل را تبیین کرده و در خصوص کاربرد مدل در سازمان های ایرانی بحث می کند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۹۸