پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی

پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی

پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال پانزدهم زمستان 1394 شماره 4 (پیاپی 37) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

نقدی بر کتاب «آموزش وپرورش مقایسه ای»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: کتاب درسی دانشگاهی مقایسه و تطبیق آموزش وپرورش تطبیقی نقد و بررسی کتاب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی آموزش و پرورش
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی نقد و بررسی کتاب
تعداد بازدید : 847 تعداد دانلود : 805
آموزش وپرورش تطبیقی از مباحث مهم در علوم تربیتی است، دستاوردهای آموزش وپرورش تطبیقی در اصلاح نظام های آموزشی کاربرد بسیاری دارد، بدین منظور این موضوع در اغلب کشورها موردتوجه است در زبان فارسی کتاب های متعددی دراین باره نوشته شده که یکی از این کتاب ها، آموزش وپرورش مقایسه ای تألیف شراره حسینی است که می تواند یکی از منابع درس آموزش وپرورش تطبیقی مورداستفاده قرار گیرد؛ و در این مقاله موردنقد قرارگرفته است. از ویژگی های مثبت این کتاب از نظر فنی حروف مناسب و خوانا و صفحه آرایی خوب طرح جلد مناسب و قطع مناسب می باشد. ازنظر محتوایی نیز سلیس و روان بودن مطالب و هماهنگی عنوان ها و مطالب و بیان مطالب به صورت مختصر و مفید، از ویژگی های مثبت کتاب است. کاستی های کتاب قدیمی بودن مطالب و عدم استفاده از منابع جدید و دست اول، نقل و قول مطالب از سایر کتاب ها، بدون تحلیل و بررسی و آوردن برخی مطالب غیر مرتبط با آموزش وپرورش تطبیقی می باشد. همین طور عدم استفاده از تصویر و جدول و نمودار از نارسایی های دیگر کتاب است در پایان مقاله پیشنهادهای کاربردی ارائه شده با استفاده از آن ها می توان کیفیت کتاب را بهبود بخشید.
۲.

بایسته های ترسیم و تحلیل منطقی نظام فضایل و رذایل اخلاقی (نقد و تحلیل کتاب اخلاق اسلامی؛ مبانی و مفاهیم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: نقد و تحلیل فضایل و رذایل اخلاقی نظام اخلاقی اسلام کتاب اخلاق اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 453 تعداد دانلود : 163
تبیین فضایل و رذایل اخلاقی در اسلام همواره یکی از دغدغه های مؤلفان کتاب های اخلاق اسلامی بوده اما باید بتوان این مهم را همراه با تحلیل و ترسیم"" نظام اخلاقی"" در اسلام پیش برد، تا نهایتاً به توضیح معقولی از آن دست یابیم؛ درغیر این صورت نمی توان ادعا کرد مکتب اسلام در ارائة مجموعة وسیعی از دستورات و احکام اخلاقی الهی از یک برنامه و چارچوب منظم و هماهنگ برای دستیابی به اهداف خاص خود پیروی کرده است. بدین ترتیب مسألة اصلی این مقاله نحوه تفاوت گذاردن بین رویکرد""تبیین"" فضایل و رذایل اخلاقی با رویکرد :"" تحلیل نظام مند"" آنهاست؛ امری که دغدغة اصلی نویسندة این مقاله در مسیر بررسی کتب دانشگاهی با عنوان اخلاق اسلامی بوده است. با این حساب پس از معرفی کلّی کتاب ""اخلاق اسلامی؛ مبانی و مفاهیم""، در قالب ابعاد شکلی و محتوایی، با هدف نقد وبررسی اثر، به ارزیابی نقاط قوت و ضعف آن می پردازیم و در پایان مقاله پس از طرح نتیجه گیری ، پیشنهادهای خود را در جهت تکمیل آن ارائه خواهیم داد.
۳.

نقدی بر کتاب «کتابخانه های دیجیتال: مبادله اطلاعات»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اطلاعات نقد محتوایی کتابخانه های دیجیتال نقدشکلی نقد علمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 679 تعداد دانلود : 415
امروز امکان دسترسی به مجموعه گسترده ای از اطلاعات سازمان دهی شده از اهمیت به سزایی برخوردار است. کتابخانه دیجیتال مبحثی نو و پراهمیت در همین حوزه است که توجه به آن به نوعی در همه زمینه های علمی و دانشگاهی راه گشاست. کتاب کتابخانه های دیجیتال: مبادله اطلاعات نیز تلاشی ارزشمند در همین راستا است؛ از این رو در مقاله حاضر سعی شده است این کتاب با نگاهی نقادانه بررسی شود تا بدون هیچ گونه سوگیری و تنها در جهت اعتلای اثر و راهنمایی مخاطبان آن، ضمن اشاره به نکات ارزشمند و برجستگی ها و نقاط ضعف و کاستی های آن دامنه این دست مباحث گسترده تر شود. در ابتدا اثر و نویسنده معرفی، و سپس کتاب در دو حوزه شکلی و محتوایی نقد شده است. در نقد شکلی، مشخصات ظاهری، ادبی و نگارشی اثر مورد توجه قرار گرفته و در بخش محتوایی به مواردی همچون نظم منطقی، اعتبار منابع، کیفیت علمی، نوآوری، سازواری، و ... توجه شده و در پایان پیشنهادهایی جهت رفع کاستی ها ارائه شده است.
۴.

نقد و بررسی کتاب «تعلیم و تربیت در نهج البلاغه»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نهج البلاغه تعلیم و تربیت جامعیت محتوا عبدالمجید زهادت هماهنگی موضوع با محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 248 تعداد دانلود : 702
اهمیت این نقد به لحاظ خود موضوع تعلیم وتربیت درنهج البلاغه و ضرورت آن واحد درسی بودن این موضوع در دوره کارشناسی ارشد و دکتری فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی است. هدف نقد پژوهشی شناسایی نقاط قوت و ضعف اثر به عنوان یک کتاب دانشگاهی؛ و اصلاح موارد پیشنهادی و کامل تر شدن آن، جهت استفاده در دوره های آموزشی و پژوهشی تحصیلات تکمیلی است. روش نقد، استنادی - تحلیلی بر اساس الگوی پیشنهادی نقدِ شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی پژوهشگاه - در چارچوب "" معرفی کلی""، ""تحلیل ابعاد شکلی (امتیازات و کاستی ها)"" و ""تحلیل محتوایی (امتیازات و کاستی ها) انجام گرفته است. نتایج نشان می دهد که اثر از لحاظ موضوع ها و بیان و شرح مستندات مورد تأیید است، ولی از نظر جامعیت محتوا و تطبیق با سرفصل وزارت علوم تحقیقات و فن آوری و ژرف اندیشی در تمامی مباحث مربوط به دیدگاه تربیتی امام علی (ع) در نهج االبلاغه، نیاز به تجدید نظر اساسی دارد. همچنین محتوای کتاب، همه دیدگاه های امام علی (ع) را در ابعاد مختلف تعلیم و تربیت پوشش نداده، به همین علت عنوان کتاب نسبت به محتوا بسیار کلی و وسیع است.
۵.

نقد و بررسی کتاب «طراحی آموزش اثربخش»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: طراحی آموزشی نقد کتاب کتاب درسی دانشگاهی کتاب طراحی آموزش اثربخش

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی آموزش و پرورش
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی نقد و بررسی کتاب
تعداد بازدید : 255 تعداد دانلود : 983
نظر به اهمیت طراحی آموزش و نقش آن در ایجاد محیط یادگیری موثر، امروزه سازمانهای مختلف تجاری، صنعتی، خدماتی و بسیاری از مراکز آموزشی به طراحی آموزشی توجه خاصی مبذول داشته اند. علی رغم گسترش روزافزون طراحی آموزشی در مجامع علمی جهانی؛ با این حال، در این خصوص، منابع علمی و متون درسی معتبر به زبان فارسی که بتواند نیازهای متخصصان و دانشجویان را برآورده سازد انگشت شمارند. کتاب «طراحی آموزش اثربخش» منبع سودمندی است که در سالهای اخیر در اختیار متخصصان، کارشناسان، و دانشجویان قرار گرفته است. در این مقاله، کتاب مذکور نقد شده است. در یک دید کلی، کتاب مورد بررسی، به عنوان یک کتاب درسی دانشگاهی، علاوه بر ویژگیهای مثبت شکلی، از امتیازهای محتوایی نظیر جامعیت، غنای علمی، و همچنین اثربخشی آموزشی برخوردار است. مولفان در این کتاب، یک الگوی طراحی آموزشی را ارائه داده اند که برگرفته از مبانی علمی و همچنین سوابق تجربی آنان است. وجود بخشهای متنوع، سبب شده است که کتاب مورد بررسی علاوه بر علمی بودن، از ویژگی درسی و آموزشی بودن نیز برخوردار باشد. در کنار مزیتهای یاد شده، کتاب دارای معدود کاستی هایی است که در این مقاله ذکر شده است.
۶.

نقدی بر کتاب «نگرشی کاربردی بر: روشهای تدریس و هنر معلمی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: روش های تدریس هنر معلمی آماده سازی معلمان تحلیل محتوای کتاب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی آموزش و پرورش
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی نقد و بررسی کتاب
تعداد بازدید : 751 تعداد دانلود : 662
هدف این مطالعه، ارزشیابی، نقد و تحلیل کتابی در حوزه تدریس و تربیت معلم است. در ارزشیابی کتاب از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. نمونه مورد بررسی کتاب نگرشی کاربردی بر روشهای تدریس و هنر معلمی تألیف غلامعلی سرمد است. متن کتاب به زبانی ساده و روان تدوین شده است. توزیع محتوا بین فصول پانزدهگانه کتاب نسبتاً خوب و متعادل صورت گرفته است. مثال های ارائه شده در متن کتاب اغلب بومی بوده و براساس تجربیات نویسنده تدوین شده است. محتوای کتاب از لحاظ ویرایش و دستور زبان فارسی خوب تدوین شده و دارای کمترین میزان غلط نگارشی است. در نقد کتاب می توان به این یافته ها اشاره کرد: کتاب فاقد مقدمه کلی یا پیشگفتار و فهرست تفصیلی است. چینش فصول مختلف کتاب کنار هم از یک سیر منطقی برخوردار نیست. جای مبانی نظری و نتایج پژوهش های مرتبط با حوزه تدریس- یادگیری در کتاب خالی است. همچنین به روش های مدرن تدریس بسیار کم پرداخته شده است. بطور کلی محتوای کتاب نتوانسته است انتظار خواننده را از عنوان کتاب یعنی تأکید بر سه ویژگی روشهای تدریس، کاربردی بودن و جنبه هنری تدریس، برآورده سازد.
۷.

بررسی و نقد نظریه «نظارت آموزشی به عنوان رشد حرفه ای معلمان»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: معلمان نقد رشد حرفه ای نظریه نظارت آموزشی جیمز نولان و لیندا ای. هوور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 521 تعداد دانلود : 345
نظارت آموزشی مفهوم گسترده ای است که فعالیتهای یادگیری حین خدمت و ضمن خدمت را شامل می شود. این مقاله ابتدا به توصیف کلی اثر و مبانی فکری نظریه نظارت آموزشی، سپس به نقد و ارزیابی آن پرداخته است. در تحلیل نظریه، به شکاف بین نظریه و دنیای واقعی مدرسه اشاره شده است. کاربرد نظریه به این معنی نیست که چیزی فراتر از تجارب روزانه ی مدیران باید انجام شود بلکه باید در خدمت فرایند تصمیم گیری باشد. نظریه موجب می شود که فعالیت های مدیریتی با آگاهی کامل از چارچوب های نظری تأیید شده عمل در موقعیت های آموزشی، مؤثرتر انجام می شوند. پس نظریه تنها تا زمانی که با عمل آموزشی مرتبط باشد، مؤثر و مفید خواهد بود. علاوه براین، در زمینه گروه های رشد حرفه ای مشارکت محور، گرچه پارادایم جدیدی است، اما رشد حرفه ای معلمان در موقعیت های مختلف، متفاوت است و می تواند از نظر ابعاد متنوع باشد. یک مدل رشد حرفه ای بهتر از سایر مدل ها وجود ندارد که بتواند در تمام موقعیت ها بکار رود. باید به نیازهای مدارس و معلمان و باورهای فرهنگی توجه شود. در آخر به نتیجه گیری پرداخته و پیشنهادهایی ارایه شده است.
۸.

طراحی درس «اخلاق فناوری اطلاعات» برای دانشجویان علوم تربیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طراحی آموزشی اخلاق فناوری اطلاعات الگوی کمپ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 326 تعداد دانلود : 531
هدف این پژوهش طراحی درس اخلاق فناوری اطلاعات با استفاده از نیازسنجی دانشجویان و تعیین سرفصلهای درس مربوطه است که در این راستا به طراحی این درس برای دانشجویان علوم تربیتی گرایش تکنولوژی آموزشی در مقطع کارشناسی ارشد پرداخته شده است. روش پژوهش به این ترتیب بوده است که درابتدا با مطالعه ی همه جانبه ی منابع، بالاخص اسناد بالادستی، مولفه های حال و آینده ی اخلاق فناوری در ایران استخراج شد و با توجه به مؤلفه های بدست آمده، پرسشنامه در دو قالب برای دانشجویان و کارشناسان طراحی گردید. از تکمیل پرسشنامه توسط متخصصین مربوطه هشت مؤلفه جهت نیازسنجی دانشجویان تعیین گردید. این هشت مولفه عبارتند از: کلیات و تاریخچه اخلاق فناوری اطلاعات، آزادی دسترسی، مالکیت معنوی،حریم خصوصی، امنیت اطلاعات، اعتبار اطلاعات و نهاد خانواده. با تحلیل پرسشنامه های دانشجویان، اهداف و سرفصلهای درس مشخص شدند. با تحلیل نتایج حاصل از نیازسنجی دانشجویان، میزان اهمیت مقوله های اخلاق فناوری اطلاعات در درس مربوطه تعیین شد و با بهره گیری از نظرسنجی متخصصین و نیاز سنجی دانشجویان، اهداف دوره تعیین وطراحی درس اخلاق فناوری بر اساس الگوی کمپ صورت گرفت.
۹.

نقدی بر کتاب «انگیزش در یادگیری و آموزش: نظریه ها و کاربردها»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: یادگیری آموزش انگیزش ارزشیابی روایی محتوا نقد کتاب کتب دانشگاهی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی آموزش و پرورش
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی نقد و بررسی کتاب
تعداد بازدید : 19 تعداد دانلود : 15
برای ارزشیابی این اثر از چهارچوب ""شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی"" استفاده شد. نتیجه ارزیابی نشان داد که اغلب فصول مقدمه، خلاصه، تمرین، آزمون، تصویر و جمع بندی نهایی ندارند. کیفیت فنی اثر(نوع خط و کیفیت چاپ) با استانداردهای روز همخوانی ندارد. تصاویر، نمودارها و جدول ها از وضوح کافی برخوردار نیستند. قواعد عمومی نگارش به طور کامل رعایت نشده است. اغلاط چاپی نسبتاً فراوانند. ویرایش ادبی اثر ضعیف است. از واژه ها و مفاهیم نامأنوس(تزایداً، تعدد یافته تری) استفاده شده است. متن روان و رسا نیست. تعداد قابل توجهی از عبارات و جملات پیام روشنی ندارند. کیفیت معادل سازی اصطلاحات تخصصی مناسب نیست. ارجاع به منابع در همه جا یکسان نیست. استفاده از شیوه APA در همه جا دقیق و یکسان نیست. مطالب در کل اثر و در درون هر فصل از سازمان مناسب وانسجام کافی برخوردار نیست. آغاز، فراز و فرود بحث ها مناسب نیست. ضعف دقت علمی در تعیین عناوین فصول، عناوین فرعی داخل فصل ها، کاربرد مفاهیم، استناد، استدلال، توضیح و نتیجه گیری از مباحث در اغلب بخش های کتاب مشهود است. اثری از نوآوری یا طرح دیدگاه علمی جدید دیده نمی شود. مطالب این اثر رنگ و بوی بومی ندارد و نویسندگان تلاشی برای مرتبط ساختن مباحث به فرهنگ و بوم ملی نکرده اند

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۹۷