میزگرد:مشکلات و تنگناهای تحقیق دررسانه‌ها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقالات
مراحل ششگانه در پیشبرد طرحهای پژوهشی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بخش عمده‌ای از دیدگاه(و برنامه‌ریزی)تحقیقاتی همانا تعیین مراحل هدایت تحقیق براساس روش علمی‌است. طرح‌ریزی و تکمیل کاری تحقیقاتی درباره جنبه‌ای خاص از ارتباطات جمعی، فقط به مفهوم انجام مشاهده به شیوه‌ای غیررسمی باامید کشف نکته‌ای چشم‌گیر (و مهم)نیست. کار تحقیق فرایند بسیار پیچیده‌ای است. دستور راهنمای کلی پژوهشگران به هنگام برنامه‌ریزی، هدایت و گزارش (نتایج) تحقیقات، شامل شش مرحله است
نیاز صداوسیما به تحقیق اسنادی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تفاوتهای موجود بین تهیه‌کنندگان و کارگردانان و هنرمندانی که در برنامه‌های رادیویی و تلویزیون فعالیت دارند، به حدی است که هریک از آنها را در جایگاه خاصی قرار می‌دهد.این تفاوتها ممکن است در نگرش، تحلیل، سبک و روش، شناخت و بسیاری از ویژگیهای دیگر باشد، ولی آنچه در بین همه آنها و شاید درهمه جهان مشترک است، این است که برای تهیه هربرنامه رادیویی یا تلویزیونی باید ابتدا در مورد مسئله مورد نظر به پژوهش پرداخت، باید مسئله‌را شناخت، ابعاد آن را مشخص کرد، به سابقه آن پی برد و انگیزه‌های پیامگیران را درحد امکان شناخت و آنگاه دست به برنامه‌سازی زد.
مقدمه‌ای بر ارزشیابی کیفیت در صداوسیما(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ارزشیابی کیفیت با ارزشیابی کمیت تفاوت اساسی و بنیادی دارد. شاخصهای ارزشیابی کمی، چون خود کمی هستند، پس نتیجه آن کاملا مشخص است و پژوهشگر در ارائه پاسخ دلهره چندانی ندارد؛ اما آنچه ذهن را همیشه مشغول کرده است، چگونگی ارزشیابی کیفیتهاست؛ زیرا یافتن شاخصهایی که بتواند ضرورتهای پژوهش و بررسی را بدرستی بنمایاند، امر بسیار دشواری است. نه تنها تعیین شاخصهای معتبر دشوار است، بلکه گاهی میان افراد و متخصصان درباره محدود کردن موضوع و عوامل موثر برآن، توافق کاملی وجود ندارد.دراین صورت چگونه می‌توان کیفیت موضوعی را که هنوز دایره و شمول آن کاملا روشن و مشخص نیست، ارزشیابی کرد.
پژوهش حرفه‌ای درتولیدات رادیو و تلویزیون«ارزشیابی»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش تخصصی و حرفه‌ای در «تولیدات» سازمانهای معتبر رادیو و تلویزیون، در بستر فرآیندی ویژه و متشکل از زیر مجموعه‌های بسیار حرکت می‌کند که از طراحی ایده تا تولید و پخش برنامه را در برمی‌گیرد واز نتایج آن برای بالابردن کیفیت تولید، تعیین و جهت دهی به سیاستهای رسانه‌ای، تصمیم‌گیری برای پخش، شناسایی دقیق مخاطب، اتخاذ سیاستهای فن‌آوری و نظایر آن استفاده می‌شود و به فراخور حیطه‌ها و هدفهای مختلف خود، از روشهای مختلف پژوهشی، اعم از پیمایشی، آزمایشگاهی، نیمه آزمایشگاهی، اسنادی و نظایر آن بهره می‌گیرد.
برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی؛ معیارهای جهانی در ارزیابی کیفیت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
«کیفیت» در رادیو و تلویزیون چیست؟ «کیفیت بالا» به چه معناست؟ دراین مقاله به تعریف این مفاهیم می‌پردازیم. این مفاهیم بر مبنای استاندارد ارزشی انتخاب می‌شوند و تغییر می‌کنند. آن‌گونه که گرین برگ می‌نویسد، کیفیت تاحدودی قراردادی است و معیارهای آن برحسب عصر و یا فرهنگ مورد بررسی، می‌تواند تغییر کند؛ اما اگر مبنای بحثمان را به جامعه دموکراتیک امروزی محدود کنیم، می‌توانیم عوامل تعیین کننده مشترک برای انواع خاصی از معیارهای ارزشی را مشخص کنیم. این امر با درنظرگرفتن نقشهایی که رادیو و تلویزیون باید در جامعه‌‌ای دموکراتیک ایفا کند، امکان‌پذیراست.
اصول اخلاقی در تحقیقات پیمایشی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از ویژگیهای برقراری توازن بین عوامل علمی و اجرایی به منظوررسیدن به بهترین الگوی ممکن در امر تحقیق، آگاهی پژوهشگران خبره تحقیقات پیمایشی از تمامی محدودیتها است. که این نوشتار به بحث درباره نوعی از محدودیت غیرعلمی، یعنی رعایت اصول اخلاقی در پژوهش پیمایشی می‌پردازد. مباحث اخلاقی بخشی از روش علمی نیستند، اما هنجارهایی را به وجود می‌آورند که دانشمندان در کارهای مختلف، ملزم به رعایت آنها هستند. حتی در بسیاری موارد، مانند مسائل اجرایی، مستقیما با روشهای علمی در تضاد قرار می‌گیرند و شما باید از تضادهای ممکن، آگاه باشید تا بتوانید در نهایت اخلاقی‌ترین و علمی‌ترین تحقیق را تنظیم کنید.
در این نوشتار برخی از مشکلات اخلاقی رایج را که در تحقیقات پیمایشی به وجود می‌آید، نشان می‌دهدو راه حلهایی که به طور جدی کیفیت علمی تحقیق را به مخاطره نمی‌اندازد، برای آنها پیشنهاد می‌کند.
مدیریت رسانه‌ها و مخاطبان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه سعی می‌شود در مقاله ها و سخنرانیهای مربوط به سنجش مخاطب از مطالب کلیشه‌ای و نسخه‌برداری شده از مراکز تحقیقاتی پژوهشی رسانه‌ای در کشور های پیشرفته و تجربه های جوامعی استفاده شود که تلویزیون درآنها تعریفی دیگرگونه دارد. تلویزیون در جوامع پیشرفته، دیگر آن تلویزیون ده‌سال و حتی پنج‌سال پیش نیست، بلکه وسیله‌ای است ارتباطی و چندگانه با هداف و کاربری ویژه. با مطالعه، و غور و بررسی در روشها و رهیافتها و زیروبم تجارب دست‌اندرکاران امر تحقیق رسانه‌ای در آن کشورها می‌توان دستمایه‌ای برای رسیدن به اهداف لازم، عینی و کاربردی در امر سنجش مخاطب در کشور خود پیدا کنیم و بدون حاشیه روی و به دور از روشهای مبتنی بر آزمون و خطا در تحقیقات، بویژه تحقیقات رسانه‌ای به اطلاعاتی نو و معتبر و قابل تعمیم درباره مخاطب دست یابیم.
چشم‌انداز تحقیق(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
همه می‌دانند که دانشمندان موضوعهای بسیاری را بررسی می‌کنند. شیوه های ویژه، ابزار اندازه‌گیری و روشهای مورد استفاده آنان، از زمینه‌ای به زمینه دیگر فرق می‌کند، اما درعین حال نقاط مشترک زیادی دارند. وجه اشتراک آنان، شاید این اعتقاد باشد که می‌توانند دریابند در جهان فیزیکی، زیستی یا اجتماعی، چه می‌گذرد.آنان معتقدند با به کارگیری روش علمی می‌توانند به این امر وقوف یابند، بنابراین، باآنکه ابزارها و روشهای ویژه در هرزمینه فرق می:ند، روش علمی برای تصمیم‌گیری درباره کفایت یافته ها بر منطقی مشترک استوار است.
روش علمی براساس گروهی از فرضیات بسیار عام بناشده است که در مفهوم وسیع، هدفهای تحقیق را پی می‌ریزند. این فرضیه ها اساس تحقیق و گامهای مختلفی را که برای هدایت تحقیق برداشته می‌شود و ما به آن «چشم‌انداز تحقیق» می‌گوییم، فراهم می‌کنند. ما دراین بخش، بدقت به این چشم‌انداز تحقیق نظر می‌افکنیم، هم برحسب فرضیه های علم و هم از لحاظ گامهای متعددی که در هدایت تحقیق برداشته می‌شود؛ همچنین به تمایز بین هدفهای اساسی و هدفهای کاربردی پژوهش نگاهی گذرا می‌افکنیم.
چرا تحقیق مهم است؟(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دراین نوشتار به طرح‌دو پرسش اساسی درباره نقش پژوهش درزمینه فرآیند و تاثیرات رسانه‌های ارتباط جمعی می‌پردازیم.
ابتدا این پرسش را مطرح می‌کنیم:«چرا انجام پژوهش اهمیت دارد؟» و سپس می‌پرسیم: «پژوهشگران درانجام مطالعات مربوط به رسانه‌های ارتباط جمعی-ضمن استفاده از ابزارهای علمی - ازچه دیدگاهها، راهکارها و روشهای اساسی بهره می‌گیرند؟»
فن‌آوری نوین در عرصه پژوهشهای رسانه‌ای(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
رسانه‌ها در دوران معاصر، نقش و اهمیتی بیش از پیش یافته‌اند و به واسطه کشف و به کارگیری فن‌آوریهای جدید ارتباط در اعماق جوامع نفوذ کرده‌اند، به طوری که برافکار، آرا، نظرها و رفتار عمومی تاثیر بسیار زیاد و تعیین کننده‌ای داشته‌اند. صاحبان وسایل ارتباط جمعی برای آگاهی از میزان دستیابی به اهداف خود در جهت تاثیرگذاری بر مخاطبان و جذب و جلب اعتماد آنان به رسانه، به انحای گوناگون به مطالعه و تحقیق در مورد مخاطب اقدام کرده‌اند. دراین خصوص و به دنبال پیشرفتهای فنی - ارتباطی در جهان معاصر، شاهد به عرصه آمدن فن‌آوریهای جدیدی هستیم که با کاربرد های متعدد و متنوع خود، تحقیق درخصوص رسانه‌ها و مطالعه درمورد مخاطب را تسهیل کرده‌اند.دراین مقاله سه‌نوع فن‌اوری ارتباط جدید به اختصار تشریح می‌شوند، بدان امید که مورد عنایت صاحبان اندیشه قرار گیرد.
راهبردهای اساسی در تحقیقات رسانه‌ای(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهندگان امر ارتباطات اغلب تمایل دارند نتایج به دست آمده از پژوهش را به کل جمعیت جامعه، ناحیه یا حتی یک ملت تعمیم دهند. البته کاملا بدیهی است که نمی‌توان عده بسیار زیادی از جمعیت را مورد بررسی و مطالعه قرارداد؛ زیرا این کار به حضور خیل عظیمی از پرسشگران و وجود منابع مالی عظیم نیاز دارد. با این همه، درقرن نوزدهم، پژوهشگرانی که درباره حیوانات (نظیر گونه های دریایی) پژوهش می‌کردند، متوجه شدند که اگر گروه کوچک و کم شماری از حیوانات را به عنوان نمونه درنظر بگیرند، به نحوی که ویژگیهای آنها به طور میانگین همان ویژگیهایی باشد که جامعه اصلی واجد آنهاست، دراین صورت نتایج به دست آمده از این نمونه کوچک به جمعیت اصلی و بزرگ قابل تعمیم خواهد بود. در ضمن به زودی پی بردند که این اصل را می‌توان درباره جوامع انسانی نیز به کاربرد، بنابراین پژوهشگران، نمونه‌گیری را از آنها اقتباس کردند و به رعایت گرفتند. با استفاده از این روش می‌توان برامری ناممکن، یعنی مطالعه کل یک جمعیت، فایق آمد و اگر نمونه‌گیری، درست اجرا شود، پژوهشگران می‌توانند به نتایجی دست یابند که اگر کل جامعه را بررسی می‌کردند، به آنها می‌رسیدند.
چگونه گزارش تحقیقی بنویسیم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بلاغت از لحاظ فنی،«علم اقناع» است، اما دراین مقاله منظور از بلاغت همانا موثر و کارآمد نوشتن است.دراین نوشتار به فنونی اشاره خواهم کرد که متن شما را برای خوانندگان جالب، سرگرم‌کننده، قابل فهم و اطلاع‌دهنده، خواهد کرد.فرض را براین می‌گذاریم که تمام مردم از مطالعه رویگردان هستند و ترجیح می‌دهند تلویزیون تماشا کنند؛ بنابراین، برای آنکه مردم را وادار کنید متن شما را بخوانند، باید ضمن جلب توجه و علاقه‌آنان، کاری کنید که نوشته های شما را خیلی راحت و با کمال میل بخوانند. دراین نوشتار ضمن اشاره به فنون مختلف بلاغت شیوه های جذابتر کردن نوشته ها رابه شما آموزش می‌دهم.
گسترش تحقیقات رسانه‌ای(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
عملا تمام حوزه‌ها و همه مشاغل در رسانه‌های گروهی به نحوی درگیر تحقیقات هستند. به کارگیری نتایج تحقیقات رسانه‌ای منحصر به موقعیتهای تصمیم‌گیری نیست و به طور وسیع برای تشریح و توصیف رسانه، تحلیل آثار رسانه برمخاطبان و درک رفتار آنان و نظایر آن از نتایج تحقیقات رسانه‌ای استفاده می‌شود.
تحقیقات رسانه‌ای در گامهای قابل تعریف تکامل بافته و رشد کرده است و برای نیازهای تحقیقاتی همه رسانه‌ها، از الگویی یکسان پیروی می‌کند. طراحی این شکل بیانگر آن است که فازهای تحقیقات رسانه‌ای خطی نیستند. در واقع پس از تاسیس هررسانه می‌توان به طور هم زمان در هر چهار فاز مبادرت به تحقیق نمود.
تلویزیون در کادر الگوی ارتباطی مالتسکه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بی‌تردید از دیدگاه علم«ارتباطات جمعی»(mass communications)رسانه‌ای همچون «تلویزیون» با قدرت خاصی که از جنبه های متعدد سمعی-بصری دارد، از جایگاهبسیار ویژه‌ای برخورداراست. جامعه‌شناسان ارتباطگرا برقدرت بیشتر رسانه تلویزیون در مقایسه با سایر رسانه ها (رادیو،مطبوعات،سینماو...) تاکید بسیاری می‌ورزند و در برخی از مواقع از تلویزیون به عنوان «رسانه‌ای با ساختار اجتماعی پیچیده» نام می‌برند و مقام شاخصی را برای آن قائل می‌شوند.
به عقیده برخی از پژوهشگران رسانه‌ای، تلویزیون از حدود سالهای 1950 به بعد به صورت کالای مصرفی عمومی مطرح شد؛ خانواده ها بسرعت آن را پذیرفتند و در محدوده خانوادگی آن را وارد کردند.
مخاطب پژوهی:توصیه‌های کاربردی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مخاطب پژوهی نقش بسیار مهمی در موفقیت طرح(پژوهش) شما دارد.به همین دلیل باید ضرورت مخاطب پژوهی را بدانید. به‌طور کلی هر ارتباط‌‌گری باید مخاطب خود را بشناسد و در این راه، مدل SMCR برلو(Berlo)ابزاری مطمئن و کامل برای دست یافتن به این شناخت است.
مخاطب پژوهی شما باید بسیار دقیق باشد. شما باید درباره فنون موجود و حتی فنونی که ضرورتی برای استفاده از آنها ندارید، اطلاعات زیادی داشته باشید.
بالاخص اینکه باید تفاوت میان پژوهشهای کیفی و کمی را بدانید. پژوهشهای مراکزی چون NRS و BARB نمونه هایی از رویکرد کمی هستند و پژوهشهای انجام شده درباره دریافت پیام که تحت عنوان مخاطب پژوهی جدید صورت گرفته‌اند، جزو رویکرد کیفی محسوب می‌شوند. درهمین خصوص بد نیست نگاهی به بانک اطلاعاتی CASS (مربوط به پرسشنامه) بیندازید که برخی از پژوهشهای پیمایشی کلاسیک انگلیسی در آن مطرح شده است. دراین بانک اطلاعاتی علاوه بر اخذ برخی راهنماییها درباره طرح پرسشنامه به برخی اطلاعات ضروری دیگر نیز دست خواهید یافت.
پرسشهای کلیدی در پژوهشهای ارتباطی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ناگفته پیداست که تحقیق، اصل اساسی علم است(رنه مگریت) و بدون پیشینه تحقیقی، هیچ علمی امکان پیدایش ندارد وقابل انتقال نیز نیست. علوم ارتباطات و تحقیق در رسانه ها، شاید امروزه یکی از بحث انگیزترین موضوعات دانشگاهی است، در قرنی که آن را پیشاپیش سپهر انقلاب ارتباطات خوانده‌اند، تحقیق در علوم ارتباطات(که دراینجا ما به رسانه‌ها بیشتر می‌پردازیم)زیربنای توسعه و سازگاری با جهان پیرامون است.
این نوشتار که مروری اجمالی برروشهای رایج‌تر تحقیق در رسانه‌های همگانی است، بیشتر به این قصد نگاشته شده است،که خوانندگان علاقه‌مند را با اصول و روشهای تحقیق رسانه‌های آشنا سازد و همچنین راهنمایی قابل دسترسی، برای پژوهشگران و یا دانشجویان علوم ارتباطات باشد ولی نباید انتظار داشت که با خواندن این نوشتار، پاسخ تمام پرسشهایی که دربرابر پژوهشگری نسبتا تازه کار قراردارد، داده می‌شود، برعکس این نوشتار کوشیده است تا حد امکان پرسشهای بیشتری دربرابر او قرار دهد و اورا به جستجو و کاوش و به کاربستن این پرسشها و در نتیجه، آزمون و خطا ترغیب کند. البته در پایان برخی مراجع مهم‌تر و قابل دسترسی تحقیقاتی برای کمک بیشتر به این پژوهشگران، فهرست شده است.
فرجام پژوهش در رویارویی با رسانه‌های نوین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فن‌آوریهای ارتباطی برهمکنشی که به تازگی ظهور یافته‌اند، درمقایسه با شکلهای قدیمی رسانه‌های گروهی، جدید و از آنها متمایز هستند. با دیجیتالی شدن و ادغام رسانه‌های گروهی قدیمی مانند مطبوعات (متون)، رسانه‌های صوتی و تصویری، فیلم و آثار گرافیکی، شکلی کاملا جدید و به عبارتی تحول یافته از رسانه‌ها به وجود آمده است.
به این ترتیب بهتر است در ترکیب جدید رسانه‌ها به جای عبارت «رسانه‌های گروهی» از عبارت «رسانه‌های چند منظوره» استفاده کنیم.
فن‌آوریهای ارتباطی جدید همچون «سی‌دی‌رام»،«سی‌دی‌آی»،«اینترنت»و«شبکه گسترده جهانی» از طریق ارتباطات برهمکنشی، کاربر را قادر می‌سازد تا خیلی سریع و بدون هیچ مشکلی به اطلاعات دست پیدا کند. برای مطالعه رسانه‌های گروهی همچون کتابهای طنز، رادیو، تلویزیون و فیلم از روشهای پژوهشی و نظریه‌های «مبتنی بر تاثیرات» استفاده می‌شود؛اما با این روشها نمی‌توان استفاده‌هایی را که کاربر از فن‌آوریهای جدید می‌کند به‌طور دقیق پیش‌بینی کرد. در این مقاله برخی از مشکلاتی که به هنگام به کارگیری روشهای قدیم در رویارویی با فن‌آوریهای برهمکنشی پیش می‌آید، روشن و همچنین نظریات و روشهای مختلفی ارائه شده است که به کمک آنها می‌توان واکنش و برهمکنش مصرف کننده(کاربر) را دربرابر رسانه‌های نوین تشخیص داد. دراین مقاله برخی پیشنهادها برای انجام پژوهشهای آینده آمده است.
کاربرد و محدودیت روش تحلیل محتوا در پژوهشهای رسانه‌ای(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تجزیه و تحلیل محتوا، وسیله و ابزار پژوهش علمی است که باتوجه به ویژگیها و اهداف آن، در رسانه‌های مختلف، به شکلهای گوناگون کارایی دارد همچنین از این فن در علوم مختلف به اشکال مختلفی و به منظور تامین اهداف گوناگون استفاده شده است، مثلا در روانشناسی، برای بررسی و تاثیر شیوه نگارش اسناد تاریخی بر خوانندگان(بیل،1944)، سنجیدن و آزمون ویژگیهای شخصیتی افراد (چادویک و دیگران، 1984) و بررسی ارزشهای مذهبی افراد باتوجه به نقاشی آنان(اتکینسونو دیگران،1969)، ودر علوم رسانه‌ای برای شناسایی روشهای بهتر طرح پیام، مقایسه سطح پوشش خبری رسانه و در مبارزات انتخاباتی (سیگمن و پولاک، 1990«م»)، از این فن استفاده شده است.
«تحلیل محتوا فنی پژوهشی است که هدفش اندازه‌گیری موضوعهایی(از قبیل خشونت، تصاویر منفی از زن، و یا هرچیز دیگری) است،که یا از درون رسانه‌ای هنری و تصویری و... انتخاب کرده‌ایم و یا می‌تواند به بررسی محتوای پدیده‌ای بپردازد که صرفا جزء رسانه‌های ارتباط جمعی نیست، برای نمونه تحلیل محتوای نامه های شخصی، گفتگوهای تلفنی و سخنرانیهای کلاس درس».
امکانات و محدودیتهای روش مصاحبه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه پژوهشگران در انجام پژوهشهای خود از شیوه‌های گوناگونی بهره می‌گیرند. این روشها را در کل می‌توان به دو زیر مجموعه روش‌شناسی کیفی و روش شناسی کمی تقسیم کرد. دراین مقاله تاکید ما بیشتر بر روش‌شناسی کیفی است.از آنجایی که دراین روش هرفرد به عنوان نمونه‌ای منحصر به فرد تلقی می‌شود، حجم نمونه نیز نسبت به روش کمی کمتر است. این نوع از پژوهش، به ژرفای اطلاعات توجه بیشتری دارد و به عبارتی ژرفانگر است نه پهنانگر و برای پژوهشگر زمینه‌ای فراهم می‌آورد که در جمع‌آوری اطلاعات نقش فعالی ایفا کند (ویمر و دومینیک، 1997:84).
دراین مقاله، مصاحبه‌ها، به همان اندازه که در پژوهشهای رسانه‌ای برای یافتن داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند - گاهی در تلفیق مشاهدات روزانه یا مشاهده مشارکتی - مورد تاکید قرار گرفته‌اند (هاموند، بریکسول و نیف اسچو 1995:238). روش‌شناسی کیفی به‌طور خاص در حوزه مطالعات قوم‌نگاری به کار می‌رود(جن سن و جان کوفسکی 1991:33).
تاثیر وسایل ارتباط جمعی براخلاق اجتماعی جوانان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه برخی عصر جدید را عصر ارتباطات می‌دانند و اغلب سخن از وسایل ارتباط جمعی به میان آورده می‌شود. در جامعه امروزی همه افراد از رسانه‌ةای گروهی تاثیر می‌پذیرند و در واقع یک‌سوم اوقات بیداری ما صرف دیدن و شنیدن رسانه‌ها می‌شود.
ارتباط و فرهنگ محکوم به همزیستی هستند.ارتباطات محصول فرهنگ و فرهنگ، مشخص کننده ساختار، معنا و زمینه‌ارتباطی است که صورت می‌گیرد. بدون ارتباط هیچ فرهنگی قادر به بقا نیست.
بنابراین بین مجموعه فرهنگ و ارتباطات، روابط تنگاتنگ و پویایی است. وقتی که از فرهنگ یا فرهنگ عمومی بحث می‌کنیم، نمی‌توانیم از نقش رسانه‌های همگانی با وسایل ارتباط جمعی، غفلت کنیم زیرا این وسایل نقش و تاثیری بسزا در فرهنگ‌سازی دارند.
آگاهیهای اجتماعی درجامعه، وقتی به صورت فرهنگی عمومی درمی‌آید که به طور مستمر از طریق وسایل ارتباط جمعی در مجامع مختلف مطرح شود.
بااین توضیح مقدماتی آنچه در این مقاله بررسی می‌شود، تاثیر اجتماع و نهادهای اجتماعی (دراینجا اختصاصا وسایل ارتباط جمعی) درشکل گیری و انتقال اخلاق اجتماعی و محتوای آن به خصوص درمیان نوجوانان و جوانان است.
بررسی تاثیرات رسانه‌های گروهی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ما دراین بخش به بررسی مضمونهای اجتماعی استفاده از رسانه‌ها خواهیم پرداخت.
همچنین پی خواهیم برد که تاثیرات رسانه‌ها کدامند و چگونه موردبررسی قرار می‌گیرند. سپس به‌طور مختصر به نظریه‌های انتقادی رسانه‌های گروهی خواهیم پرداخت که موضوع اصلی آن بر مضمونهای گسترده فرهنگی رسانه‌ها استوار است.
در انتها نیز مروری بر پژوهش در رسانه‌ها و تبلیغات خواهیم داشت.
همان طور که از شواهد برمی‌آید،«حمله به رسانه‌ها» به شکل ورزشی پرطرفدار درآمده‌است.
نخست، منتقدان به شواهد تازه‌ای از تاثیرات منفی رسانه‌ها دست می‌یابند و سپس کارشناسان رسانه‌ها در پی تکذیب این ادعاها برمی‌آیند. میزگردها و مقاله‌های سردبیری نیز تا مدتی جنجال به راه می‌اندازند.جلسه های متعدد دادرسی برگزار می‌شوند و درخواستهایی مبنی بر انجام اقدامات لازم مطرح می‌شود. درپی این رخدادها، رسانه‌ها خود را در پناه حمایتهای اصلاحیه رسانه‌ها درباره حق آزادی بیان قرار می‌دهند و متعهد می‌شوند که از این پس فعالیتهای خود را کنترل کنند. درنتیجه بحثها و جنجالها نیز به‌طور موقت فروکش می‌کنند(جنسن و گراهام، 1993).
تحقیق کتابخانه‌ای و مخاطبان گفتگوهای رادیویی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
جستجو برای دستیابی به اطلاعاتی درباره موضوعی خاص در کتابخانه، شباهت زیادی به جستجوکردن سوزن در انبار کاه دارد؛ بویژه اگر ندانید که چگونه دنبال این اطلاعات بگردید. امروزه یکی از مهمترین وظایف کتابدار بازیابی اطلاعات است؛ یعنی، یافتن اطلاعات لازم با استفاده از منابع موجود کتابخانه‌ای. بسیاری از کتابخانه های دانشگاههای مهم، دارای میلیونها جلد کتاب و همچنین انواع مجله و روزنامه و اسناد مختلفی هستند(اغلب به زبانهای مختلف). علاوه براینها اطلاعات جدید هم، همچنان وارد کتابخانه‌ها می‌شود. هرساله در ایالت متحده، هزاران جلد کتاب جدید و نیز تعداد بیشماری نشریات علمی، مجله‌های عمومی و گزارشهای دولتی منتشر می‌شود.
تحلیل محتوا در رسانه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه شرط ضروری و اصاسی پیشرفت در رسانه، تحلیل و شناخت درست از وضعیت محیطی و محاطی است؛ به ویژه موفقیت رسانه‌های عمومی در جریان سازیهای مطلوب فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و جلب مخاطبان در گرو اتکا به پژوهشهای مناسب، کارآمد و اثربخش است.
پژوهش فرهنگی جایگاه بس رفیع و مهمی در رسانه‌ها دارد. به طوری که مدیریت فرهنگی رسانه‌ها امروزه پژوهش را به عنوان جزئی از فعالیت خود یا جزئی از فعالیت مرتبط با خود پذیرفته است و این پذیرش فی نفسه نوعی تکامل و گامی به پیش محسوب می‌شود. پژوهش به مشابه فرایند یادگیری سازمانی است و اختلال در آن به منزله اختلال نظام یادگیری سازمان و مدیریت تلقی می‌شود. مجموعه سازمانهای رسانه‌ها، نظامهای زنده‌ای هستند که باید مدام بیاموزند. این موضوع برای صداوسیما از این‌رو اهمیت بیشتری دارد که باید این سازمان را در زمره سازمانهای یاددهنده قرار داد. اگر سازمانها را به دو گروه سازمانهای یاددهنده و یادگیرنده تقسیم کنیم- سازمان صداوسیما به منزله سازمان یادددهنده باید بصیرت لازم را برای برخورد مناسب و غیر انفعالی با تحولات محیطی داشته باشد و در اختیار سازمانهای دیگر قرار دهد.
نحوه ارائه گزارش پژوهش پیمایشی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دراین نوشتار به موضوعی می‌پردازیم که اغلب به آن توجه نمی‌شود: گزارش و انعکاس پیمایش برای دیگران. درصورتی که پیمایش به شکل مناسب منعکس و انتقال داده نشود، تمامی تلاشها و زحماتی که برای انجام آن صرف شده است، بی‌ثمر خواهد بود.
قبل از آنکه بیشتر به این موضوع ب‌پردازم،باید نکته‌ای اساسی را یادآور شوم. گزارش علمی درباره مسائل اجتماعی، نیازمند تسلط کافی برزبان انگلیسی است(مگر اینکه فردی به زبان دیگری می‌نویسد). هرگاه از آمار و ارقام یا اشکار می‌خواهیم که به تنهایی گویای مطالب باشند، قادر به تعیین نیستند.هرگاه در موارد غیرضروری از اصطلاحات و عبارات پیچیده استفاده می‌کنیم، سطح موفقیت در برقراری ارتباط پایین می‌آید. سفارش می‌کنم که کتاب کوچک و در عین حال بسیار عالی عناصر سبک نوشته ویلیام استرانک و ایی.بی.وایت را بخوانید (و حدودا هرسه ماه یکبار آن را دوباره مرور کنید). اگر این کار را با دقت و صادقانه انجام دهید حتی اگر ده درصد محتویات کتاب را کنار بگذاریم، باز شما شانس بسیار زیادی دارید تا خود را به گونه‌ای معرفی کنید که دیگران شما را خوب درک کنند؛ همچنین این شانس را خواهید داشت که ترتیبی دهید تا قدر یافته‌های شما، دانسته شود.
روش تهیه و تنظیم برنامه‌های مصاحبه‌ای برای رادیو و تلویزیون(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
میزگردها و برنامه‌های محاوره‌ای، بخش عمده‌ای از برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی ایران و جهان است. از آنجا که این برنامه‌ها به بسیاری از معضلات حیاتی مخاطبان می‌پردازند، می‌توانند در زمره بهترین برنامه های رادیویی و تلویزیونی قرارگیرند؛ اما چون این برنامه‌ها از نظر ماهیتی عاری از جلوه‌های تصویری و هنری هستند و به صورت مصاحبه و یا مباحثه بین دو و یا چند نفر اجرا می‌شوند، کیفیت تهیه و اجرای آنها در جلب مخاطبان موثر است. به این معنی که اگر تهیه کننده و مجری با مطالعه و شناخت دقیق مخاطبان، برنامه‌ای را به شکل مطلوب ارائه کنند، مورد توجه قرار می‌گیرد و در غیر این صورت، برنامه آنان خسته کننده و بی‌فایده خواهد بود. هدف این مقاله، ارائه روشها و توجه به مطالب و نکاتی است که تهیه کنندگان و مجریان برنامه های محاوره‌ای را در ارتقای کیفیت این برنامه‌ها و تاثیرپذیری مخاطبان آنان یاری دهد. برای سهولت، این مقاله به سه عنوان اصلی تحقیق، نگارش و تولید تقسیم شده و با تقسیمات جزئی تر هرعنوان، به روشها و نکات قابل توجه آنها پرداخته شده است.
ملاحظات پژوهشهای پیمایشی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
«پژوهشهای پیمایش» (که درآن پژوهشگران از افراد سؤالاتی می‌پرسندو فرمهای مختلفی را پر می‌کنند) و «پرسشنامه‌ها»(فرمهایی که به افراد ارائه یا برایشان فرستاده می‌شود، تا آنها را پر کنند) دو روش بسیار متداول برای پی‌بردن به این امر است که مردم چگونه می‌اندیشند، افکار و عقایدشان چیست، چه کارهایی انجام داده‌اند و چه کارهایی را در نظر دارند انجام دهند و... .
این نمونه‌ای از پژوهش توصیفی است؛ پژوهشی که برای پی‌بردن به مسائلی مانند اینکه مردم از چه محصولاتی استفاده می‌کنند، چگونه تصمیم دارند در انتخابات آینده شرکت کنند، و یا موضع آنها درباره مسائل خاص سیاسی یا اجتماعی چیست، انجام می‌شود. انواع دیگری از مصاحبه وجود دارد که به همین شکل صورت می‌گیرد، به عنوان نمونه می‌توان از «مصاحبه عمیق» نام برد.
دلیل این همه نظریه‌های ارتباطی چیست؟(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
روندهای کنونی در نظریه ارتباطات نشانگر نوعی تناقض است. اگر چه رشته ارتباطات به حد کافی رشد یافته است و پژوهشگران ارتباطات در سالهای اخیر نظریه‌های اصلی‌تر و بهتری را ارائه داده‌اند.
ولی آشفتگی، تردید، اختلافهای ضمنی و نیز میزان کمتر مباحث صریح درباره کانونهای نظریه مناسب، شکلها و عملکردهای نظریه ارتباطات، به طورمحسوسی افزایش یافته است. بله!این رشته هنوز دستخوش تغییر است و بیش از پیش به بازنگری نیاز دارد(دروین،گراسبرگر، اکیف، وارتلا، 1989). نظریه ارتباطات باید چگونه باشد، هدف این نظریه چیست، مرزها و تقسیمهای داخلی این رشته کدامند، پژوهش درباره ارتباطات باید چگونه انجام پذیرد و چگونه چنین پژوهشی به شکل صحیح با پیشرفت نظریه ارتباط پیدا می‌کند.
نظریه ارتباطات باید چگونه باشد، هدف این نظریه چیست، مرزها و تقسیمهای داخلی این رشته کدامند، پژوهش درباره ارتباطات باید چگونه انجام پذیرد و چکونه چنین پژوهشی به شکل صحیح با پیشرفت نظریه ارتباط پیدا می‌کند.
کاربرد روش کیو در تحقیقات ارتباط جمعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله درصدد آشنا کردن دانش پژوهان با روش «کیو» و کاربرد آن در تحقیقات ارتباط جمعی است. به همین منظور نویسنده مقاله پس از ارائه توضیح مختصری درباره این روش به چند تحقیق به عمل آمده براساس آن اشاره می‌کند و نیز به طور خلاصه به چگونگی استفاده از روش «کیو» در تحقیقی که به تازگی در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات با عنوان بررسی معیارهای گزینش اخبار خارجی در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران: مقایسه وضع موجود و مطلوب انجام داده است، می‌پردازد.
پژوهشگر اجتماعی مانند یک کارآگاه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دراین مقاله ساندرز فرایند تحقیق در جامعه شناسی را با تحقیقات کارآگاهی مقایسه می‌کند. او پس از بیان اهمیت و جایگاه نظریه در فرایند تحقیق، وجوه اشتراک نظریه برای کارآگاه و جامعه شناسی را بر می‌شمارد و در ادامه به اهمیت وجود آثار و نشانه‌ها برای کارآگاه اشاره می‌کند و به بررسی همین امر درباره جامعه‌شناس می‌پردازد. آنگاه مسائل موجود در فرایند تحقیق را بیان می‌دارد؛ که مواردی مانند روایی و اعتبار از آن جمله‌اند. در پایان ساندرز به مبحث اخلاق، به عنوان یکی از مسائل تحقیق اشاره می‌کند، اینکه جامعه‌شناس و کارآگاه تا چه حد مجازند وارد حیطه زندگی خصوصی افراد شوند.
مدیریت بر سازمانهای پژوهشی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مدیریت مراکز پژوهشی به دلیل فقدان قطعیت ذاتی پژوهشها و نیز ویژگیهای خاص پژوهشگران که غالبا مستقل تر و رشد یافته‌ترند، یکی از دشوارترین انواع مدیریت است. هدف از این مقاله ارائه اطلاعات و رهنمودهایی در زمینه مدیریت و بهبود بهره‌وری سازمانهای پژوهشی است. به دلیل کمبود منبع دراین باره، غالب مطالب از کتاب مدیریت بر مدیریت ناپذیر، مدیریت سازمانهای پژوهشی برگرفته شده است که توسط آر.کی.جین و اچ.سی.ترایاندیس تالیف، در موسسه آموزشی و پژوهشی صنایع دفاع، ترجمه و درسال 1376 منتشر شده است.
مطالعه این کتاب به مدیران و پژوهشگران ارشد مراکز پژوهشی سفارش می‌شود.
مدیریت مراکز پژوهشی به دلیل فقدان قطعیت ذاتی پژوهشها و نیز ویژگیهای خاص پژوهشران که غالبا مستقل تر و رشد یافته‌ترند، یکی از دشوارترین انواع مدیریت است.
تحلیل محتوای آگهی‌های تبلیغاتی شبکه های سیما در یک روز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در آستانه ورود به قرن بیست‌ویکم یکی از ویژگیهای اصلی زندگی ما یعنی اعضای جامعه جهانی این است که هرلحظه در معرض پیامهای مختلف قرارداریم پیامهایی از جنس خبر یا تبلیغ و پیامهایی که در آنها مرزهای خبر و تبلیغ به هم نزدیک می‌شوند، تاجایی که در تعریفی از تبلیغ می‌توانیم: «تبلیغ تجاری عبارت است از برانگیختن تقاضای محصول یا خدمت از طریق خبر، یا ایجاد جو مساعد برای کالا از طریق رادیو، تلویزیون و... که بابت آن پولی توسط تهیه‌کننده یا فروشنده پرداخت نمی‌شود.»
اخبار سیما و خبر مطلوب(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دنیس مک کوایل در بررسی تاثیرات اخبار، سؤال می‌کند که «آیا اخبار تلویزیونی تاثیری بر مخاطبان دارد؟» و خود بلافاصله پاسخ می‌دهد؛«بلی» سؤالی که در این تحقیق مطرح شده است، این است که آیا هربرنامه خبری به شرط اجرا و پخش، دارای تاثیرات اجتماعی کوتاه مدت و درازمدت خواهد بود؟
رشد کمی برنامه‌های خبری از پانزده دقیقه در هفته به بیش از هفتاد ساعت در روز، در سطح جهان در شبکه‌های عمومی، خصوصی و غیر تخصصی، نشان از اهمیت سیاسی و اجتماعی این برنامه‌ها دارد. اما به قول دکتر فرانک استانتون درسال 1963، رشد کمی برنامه‌های خبری را باید در رابطه تنگاتنگ با تغییرات وسیع کیفی و درشکل و قالب ارائه اخبار ارزیابی کرد.
این تحقیق درجهت پاسخگویی به این سوال بنیادین است که:«آیا شیوه ارائه برنامه‌های خبری در ایران با آخرین دستاوردهای نظری، تحقیقاتی و تجربی در مورد بهترین اشکال ارائه برای جلب توجه مخاطبان، معرفی خبر در داخل استودیو، واقعی کردن خبر،ارائه متعادل آن، ایجاد حافظه بیشتر در نزد مخاطبان و گیراترین گوناگونی مممکن از طریق تلفیق صدا و تصویر در گزارشهای خبری منطبق است؟» در این تحقیق از روش ارزیابی استفاده شده است. تحقیق برای انجام ارزیابی، ابتدا هریک از رده‌بندیهای شش گانه مورد بررسی خود را تعریف می:ند، سپس مشخصه‌های ساختاری راهکارهای نوین ارائه اخبار و دلایلی برتری کیفی آنها و چگونگی انطباقشان را با اخبار در رسانه تلویزیونی و در نهایت میزان به کارگیری آنها را در جهت ارزیابی برنامه‌های خبری سیما مورد سنجش قرار می‌دهد.
الگوی مصرف در سیما(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هربرت مارشال مک لوهان، نظریه‌پرداز و متفکر معاصر در توصیف نقش بنیادین ارتباطات در تحولات اجتماعی بشر و تکامل جوامع نوین می‌گوید: «وسیله همان پیام است.» یک معنی این سخن آن است که وسایل ارتباطی صرفا حامل و ناقل فرهنگ و ابزاری برای انتشار آن نیستند و بیش از آن، خود سازنده و خالق فرهنگ‌اند. بنابراین، فرهنگهای موجود همان‌طور که از این وسایل سود می‌برند، متقابلا و به نحوی اجتناب ناپذیر از آن تاثیر می‌پذیرند. شدت و گستره این تاثیرات تاحدی است که مک لوهان در طرحی که از تحول بشری ارائه می‌دهد، آن را بر پایه نوع و شیوه ارتباطات غالب و وسایلی که برای انتقال و انتشار پیام به کار گرفته می‌شود، به سه دوره تاریخی عصر ارتباطات شفاهی، عصر ارتباطات کتبی و چاپ و عصر الکترونیک تقسیم می‌کند که هریک مشخص کننده نوع خاصی از جوامع، باتوجه به اینکه از کدامیک از حواس انسان برای دریافت پیام استفاده می‌شود، به شمار می‌آیند. در طرح مک لوهان، درهریک از این مراحل، یک وسیله ارتباطی بویژه، نقش عمده را ایفا می:ند و به عنوان رسانه اصلی شناخته می‌شود؛ زبان و بیان شفاهی، خط‌الفبایی، کتاب و چاپ، مطبوعات، رادیو و بالاخره تلویزیون در روندی تکاملی با هریک از این مراحل تاریخی به شکل پرمعنایی موازی هستند، تا جایی که می‌توان این اعصار را از طریق آن رسانه ویژه بازشناخت.
نقش صداوسیما در کاهش فشارهای روانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مجموعه عواملی چون مسائل و مشکلات اقتصادی، آلودگی هوا، ترافیک، ازدحام جمعیت، مهاجرت و افزایش جمعیت شهری، هسته‌ای شدن خانواده‌ها، بالارفتن سطح انتظارات و توقعات، افزایش روحیه مصرف گرایی، بالا رفتن سن ازدواج، تخصصی شدن مشاغل، رشد سریع و جهش آسای فن‌آوری و صنعت، افزایش طول مدت زمان تحصیلات، کمرنگ شدن باورها و آداب و رسوم سنتی، سست شدن روابط انسانی، افزایش طلاق، بیکاری، سوانح طبیعی و تصادفات، مصرف دخانیات و موادمخدر،... زندگی در جوامع امروز را دشوار و با فشار و استرس همواره کرده‌است.
دراین میان، بدون شک یکی از رسالتها و وظایف مهم صداوسیما، از یک سو تهیه و پخش برنامه‌های آرامش بخش برای مخاطبان باتوجه به ویژگیها، علایق و انتظارات آنان است تا از این طریق سطح نشاط، شادابی، بهداشت روانی و عاطفی افراد جامعه درحد مطلوب حفظ شود، و از سوی دیگر، طرح درست مسائل استرس‌زا، پرهیز از تهیه برنامه‌های اضطراب‌زا، آموزش روشهای مقابله با استرس و بالابردن روحیه مقاومت، صبر و بردباری افراد جامعه، برای جلوگیری از عواقب ناشی از این تنش‌هاست.
معرفی برخی از مراکز ملی پژوهش در ارتباطات جمعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مرکز اسناد و مدارک پژوهش ارتباطات جمعی در اسکاندیناوی
Nordic Docamentation Center for Mass Communication Research
/http://WWW.jmg.gu.se:8002/ncom
این مرکز که در دانشگاه برگن نروژ واقع شده‌است، شبکه‌ای از مراکز ملی اطلاعات و اسناد در زمینه پژوهشهای مرتبط با روزنامه‌نگاری، رسانه‌ها و ارتباطات است.
Nordicom Communtication Literatureهرساله کتابی با عنوانNordicaom Bibliography of Nordic Massمنتشر می‌کند و اطلاعات کتابها، مجلات دوره‌ای، گزارشهای NCOM پایگاه اطلاع‌رسانی این مرکز است که به صورت Online مجموعه اسناد منتشر شده است سال 1975 تا 1977 (حدود 25000 فقره) را معرفی می‌کند.
این پایگاه از طریق آدرس اینترنتی http://WWW.sb.aau.dk/sol-system قابل دسترسی است.
معرفی مرکز تحقیقاتی نیلسن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
رتبه‌بندیهای تلویزیونی نیلسن یکی از خدمات موسسه تحقیقات رسانه‌ای نیلسن است.این موسسه را آرتو سی.نیلسن درسال 1923 تاسیس کرد. موسسه نیلسن یکی از نخستین موسسه های تحقیقاتی بود که کاراندازه‌گیری مخاطبان را برای صنعت درحال رشد پخش برنامه های رادیویی و تبلیغات از طریق آن آغاز کرد. سپس درسال 1950 به هنگام تولد تلویزیون و تبلیغات تلویزیونی دوباره حضور خود را اعلام کرد و اکنون بیش از چهل سال که به عنوان موسسه رسمی سنجش صنعت تلویزیون در سراسر ایالات متحده به فعالیت خود ادامه می‌دهد.