"درج مطالب متنوع در زمینه های ارتباطی ، توجه به مفاهیم ، فرایندها ، زمینه ها، تاریخ ارتباط ونظریه های مطرح ، از جمله مواردی بوده است که در طول انتشار ده شماره از فصلنامه پژوهش و سنجش دنبال شده است وهدف از درج همه این مقالات این بوده است که در حد توان و با تکیه بر اساسی ترین موضوعات بتوانیم ارتباطات را در حوزه های گسترده آن و نیز در ارتباط با حوزه های دیگر یعنی فرهنگ وتوسعه بنگریم و تاثیر هر یک از آنها را نسبت به یکدیگر از زبان مقالات مختلف بازگو کنیم.امروزه توجه به حوزه ارتباطات در واقع توجه به بسیاری از نیازهای اجتماعی و یا حداقل یافتن زمینه های فراوانی است که بحث درباره آنها به منظور نیل به نگرشهای مناسب در جهت پیشرفت جامعه اسلامی - ملی ما و یافتن عناصر عمده ای که به زعم همگان عناصر عمده تحول توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی به شمار می روند، یک ضرورت است.
بر این اساس ، ارزشها ، باورها ، هنجارهاو الگوهای رفتاری نیز زمینه هایی برای بحث در فصلنامه داشته اند و از اینرو نقش رسانه ها در بیان اینعناصر فرهنگی و کارکرد آشکار ونهفته آنها به منظور ایجاد زمینه آفرینش ها در حوزه های مادی و معنوی فرهنگ از حوزه های گستردهتر دیگری بوده است که در آنها بحثهایی ارائه شده است . پژوهش و سنجش به عنوان یکی از نشریات عمده در زمینه درج نظرات ارتباطی ، در حوزه های مختلف ارتباطی به مسئله مخاطب ،تنوع نگرش آن و نیز عام و خاص بودن مخاطبان ، به اشکال مختلف اشاره داشته و در مجموع فرایند توسعه فرهنگی و سهم رسانه ها در امر برخورد با مخاطبان را در مقالات مختلف دنبال کرده است. شک نیست که انتشار پژوهش و سنجش به عنوان یک فصلنامه ارتباطی ، با درج مقالات متعدد با دیدگاههای متفاوت و گاه متضاد توانسته است علاقمندان زیادی را متوجه مسائل رسانه ای ، اثرات آن بر فرد و جامعه و تغییرات نگرشی جلب نماید و نمادی باشد برای نشان دادن قدرت رسانه و بهره گیری از آن به منظور درک بهتر نقش و قدرت رسانه ها ( چه در مفهوم سنتی یا جدید آن ). بی شک در میان موضوعات ارتباطی مطرح شده در فصلنامه ، تلویزیون ، رادیو ، ماهواره ، و کلیه رسانه های دیداری شنیداری جایگاه خاص خود را داشته اند. بسیاری از مقالاتی که منتشر شده ، می تواند وانصافا ارزش آنرا دارد که در محدوه هایی ورای یک فصل نگهداری و بارها مورد بازخوانی واستناد قرار گیرند. همین امر دست اندکاران را در پرتو پیشنهادات مختلف به این سمت کشانده است که تغییراتی در شکل و اندازه فصلنامه بدهند تا نگهداری آنها آسانتر شود . در همان حال از نظر محتوایی نیز زمینه های گسترده تری از بحث ها مد نظر قرار گیرد . لذا این شماره که در اختیار شماست ، آ[رین شماره ای است که به شکل فعلی منتشر می شود و انشاءا.. با فراهم آمدن مقدمات ، نشریه بعدی شکل و بوی کتاب را خواهد داشت و در آن قطع منتشر خواهد شد، امید است که تغییر قطع آن و نیز تغییرات در جهت درج مطالب با محتواهای گسترده تر و متنوع تر مورد توجه و نظر شما واقع شود."
مفهوم (دموکراسی نشانه شناختی) که فیسک آن را در آثار خود مطرح کرده است ودر مواردی از طرف پژوهشگران دیگر از جمله مارلی مورد نقد قرار گرفته ، دیدگاه جدیدی را عرصه مطالعه و بررسی عملکرد تلویزیون واثر آن بر مخاطب مطرح می سازد که در آن مخاطب نه به عنوان عنصری منفعل بلکه به عنوان عنصری فعال در عرصه تبادل معانی فرهنگی به شمار آمده است مقاله حاضر در واقع بسط این رویکرد جدید است.
بی شک هر رفتار آدمی را منطقی است و بر آن منطق پاداشی مترتب این پاداش گاه می تواند کاملا مادی باشد ، و زمانی می تواند فقط به رضایت درونی فرد بیانجامد.مطالعات عدیده ای که دراین زمینهانجام شده اند ، بر این نتیجه اند که انسانهایی که دارای نگرشهای یکسان هستند یا تشابهات مشهودی دارند، بیشتر به تقویت یکدیگر می پردازند تا کسانی که تشابهات کمی نسبت به یکدیگر دارند. یکی از نظریه پردازان ارتباطات به چنین نتیجه ای رسیده است : (پاداش باید کاملا از نظر دریافت کننده پیام تعریف وتشریح شود.)
"اگر چرخه ارتباط راخیلی مختصر کنیم ، می توانیم به رابطه ای بین فردی برسیم ، دو فرد که با یکدیگر در حال گفتگو هستند آنکه حرف می زند ، فرستنده و آنکه گوش می دهد ، گیرنده و آنچه بین این دو رد و بدل می شود، پیام است. در رابطه بین فردی از آنجا که نوع ارتباط ، افقی است جایگاه گیرنده و فرستنده قابل تغییر است . بهدیگر سخن ، منبع می تواند به مخاطب و یابه عکس ، مخاطب به منبع تبدیل شود.در این نوشتار ، سعی می شود بیشتر بر مخاطب تکیه شود.
"
کارکرد اصلی تولید و ارائه خبر این نیست که ارزش حقیقی موجود در متن خبر را کم یا زیاد کند ، بلکه کارکرد اصلی آن بیشتر معطوف به بهترین شیوه ارائه شکل و پیام خبر وموجز کردن حقایقی است که باید بیان شود.
"موضوع ارتباطات که عبارت است از تبادل معانی بین افراد از طریق نظامی از نمادهای مشترک از دوران یونان باستان مورد بحث و توجه دانشمندان قرار داشته است. در سال 1928 ، منتقد و مولف انگلیسی آقای ، آی.ا.ریچاردز، اولین و بهترین تعریف از ارتباط ، به عنوان یکی از امتیازات نوع بشر ، را بدین گونه ارائه کرده است: ( ارتباط هنگامی صورت می گیرد که یک فکر به نحوی در محیط عمل کند که فکری دیگر را تحت تاثیر قرار دهد ، این کار بدین صورت انجام می شود که در فکر دیگر ، همان تجربه ای که در فکر اول است متجلی گردد، در واقع وقوع این تجربه بخشی از همان تجربه اول است).
"
"زمانی که شخصی در مقابل دستگاه تلویزیون می نشیند یک عمل بده بستان صورت می گیرد، اگر چه شخص اصلا به این عمل فکر نمی کند . بیننده به طور ضمنی توافق کرده است تا تماشای تعدادی آگهی را تحمل کند و در عوض انتظار دارد انواع تعیین شده ای راتصورات تخیلی ارضاء کننده از نوع خیلی خاص به اوالقاء شود ، در غیر این صورت تمایلی به تماشای تلویزیون نخواهد داشت. بشر دقیقا از این رسانه چه می خواهد ؟ برخی از ناظران در مورد عادات تماشای تلویزیون توصیه هایی کرده اند.
"
دهه های 1960 و 1970 را باید سالهای پیدایش نسل جدیدی از سیستم اطلاع رسانی نامید. یکی از بزرگترین مجموعه اختراعات بشری را که باعث پیدایش نسل جدیدی از سیستمهای اطلاع رسانی در سالهای دهه 1960 و 1970 شد ، نیمه هادیها می دانند که موجب شد تا جوامع انسانی هرچه بیشتر در تارو پود اطلاعات لحظه ای ، پیچیده شوند . بیشترین حضور نیمه هادیها را می توان در انفورماتیک احساس کرد ، چرا که این نسل تازه اطلاع رسانها در تمامی مخشهای زندگی اجتماعی انسان ، از محیط کار تا محیط زندگی روزمره ، موثر و نافذ است و طبیعتا امور تحقیقاتی، مطالعاتی و آموزشی را نیز بی نصیب نگذاشته است.
"بررسی نقش و جایگاه ارتباطات و نظریه های ارتباطی ، در آخرین سالهای قرن بیستم و در آستانه ورود به قرن بیست و یکم ، از جمله مباحثی است که مورد توجه و دقت نظر بسیاری از اندیشمندان علوم اجتماعی و طبیعی واقع شده است و هر یک ، از زاویه ای خاص آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند. اگر این سخن ( ویلبر شرام)را در اهمیت علم ارتباطات به مثابه حوزه مطالعاتی و نظریه پردازی بپذیریم که می گوید: ( ارتباطات بر عکس رشتههایی چون فیزیک واقتصاد ، به صورت یک رشته دانشگاهی در نیامده ، بلکه بدل به حیطه ای ازپژوهش و نظریه سازی شده است )تاکید نویسنده این مقاله بر بررسی پژوهشهای انجام شده در عرصه ارتباطات و نظریه سازیهای موجود معطوف است ضمن آنکه در این میان ریشه یابی لغوی ، جایگاه و نقش ارتباطات در جهان معاصر و نتایج و اثرات متفاوت آن از نظر دور نمانده است ، که مجموعه مباحث مورد اشاره از نظر گرامیتان می گذرد.
"
امروزه با توجه به تغییری که در دیدگاههای شناخت مخاطب به وجود آمدهاست و مخاطب منفعل را به مخاطب فعال و انتخاب کننده وسایل ارتباط جمعی تبدیل کرده است ، و همچنین با در نظر گرفتن رشد تکنولوژی رسانه ای ( ظهور کانالهای متعدد تلویزیونی ، رادیویی،ویدیو، ماهواره ، تله تکس ، شبکه های جهانی اطلاع رسانی و ...) و نیز رقابت شدید بین رسانه های مختلف شناخت مخاطب به طور جامع ، بیش از هر زمان دیگری برای دست اندرکاران رسانه ها حیاتی شده است. می توان تمرکز نظریه ( استفاده و رضامندی از رسانه ها) را در مرحله اول بر مخاطب و بعد از آن بر پیام و نظام اجتماعی دانست. نوع روش شناسی به کاربرده شده در این گونه بررسیها از نوع تحقیقات علوم اجتماعی است و روش بررسی در آنها معمولا آزمایشی یا پیمایشی و در پاره ای موارد مصاحبه عمیق و ندرتا تحلیل پیام است.
تماشای تلویزیون درکشورهای توسعه یافته و درحال توسعه ، ازخصیصه های عمده زندگی امروزی بشمار می آید. این جعبه که در میان رسانه ها از همه مهمتر است به یکی از موضوعات عمده در بحثها و گفتگو ها تبدیل شده است . از عمده مسایلی که موجب نگرانیهای عملی و اخلاقی بسیاری شده است ، مدت زمان تماشای آن و نیز نحوه و دلیل تماشای آن بوده است . به هر حال مقوله ( تلویزیون ) به طور دائم توجه خبرگان زیادی را به خود جلب کرده و دامنه سئوالات و موضوعات مورد بحث در این زمینه وسیع و گسترده است . به عنوان مثال : آیا تماشای تلویزیون اتلاف وقت است ؟ آیا باید به همین صورت فعلی اداره شود یا احتمال اداره بهتر آن وجود دارد ؟
در سالهای اخیر ، تلویزیون دیگر نه به شکلی یک جانبه و عنوان جانشینی برای فعالیتهای دیگر یا به عنوان ویران کننده روابط خانوادگی ، بلکه به عنوان کانونی برای فعالیتهای خانوادگی و وسیله ای کار آمد مورد توجه قرار گرفته است . البته درک جایگاه تلویزیون به عنوان یک وسیله ، به تحقیقات دهه 1950 درباره توجه پژوهشگران به خانواده ، تحققات آنان بر افراد متمرکز بود . هر چند آنها فرد را در یک گروه مرجع مورد بررسی قرار می دادند ، اما این گروه مرجع اساسا نه خانواده ،بلکه محله یا اجتماع بود.از این رو بحث را می توان از دو جنبه مورد بررسی قرار داد . نخست از دیدگاه خانواده ، که از اجزای نظامخانواده بر می گردد. به طوری که نحوه استفاده هر خانواده از تلویزیون ، بر روش آن خانواده ( در جهت ساخت و حفظ خود به عنوان واحدی اجتماعی ) تاثیر می گذارد.دوم از دیدگاه رسانه،
تلویزیون به دلیل قابلیت نفوذ شدیدش ، در مقایسه با سایر وسایل ارتباط جمعی ، دارای اهمیت و مقام برتری است . تاثیر نفوذ تلویزیون در خانواده ها و گستردگی و ژرفای عملکرد آن تا آنجاست که فصلی گسترده در پژوهش جامعه شناسان ، روانشناسان ، کارشناسان علوم ارتباطات ، سیاستمداران ..، و بالاخره جرم شناسان گشوده شده است . گسترش و تعمیق مطالعه پیرامون اثرات تلویزیون بر رفتارهای اجتماعی به این دلیل است که تلویزیون عضوی از خانواده های امروزی شده است .
