پژوهش های ارتباطی

ذهنیتهای مختلفی در خصوص فعالیت شبکههای اجتماعی در ایران، تأثیر آنها بر حوزه فرهنگ و ارتباطات انسانی و همچنین کارکردها و کژکارکردهایشان وجود دارد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی نگرشهای موجود و الگوهای مختلف تفکر در این حوزه است. بر همین اساس، در این پژوهش برای شناسایی این نگرشها از روش کیو استفاده شده است. نتایج نشان می دهد سه ذهنیت غالب در خصوص شبکههای اجتماعی در جامعه وجود دارد، دارندگان ذهنیت نخست، نگاه مثبت و مدافعانه ای به شبکههای اجتماعی دارند و از این رسانهها با عنوان ظرفیت بیبدیل عرصههای مختلف یاد میکنند. ذهنیت دوم، نماینده افرادی است که موضعی منفی نسبت به شبکه های اجتماعی اتخاذ کردهاند؛ در این ذهنیت اعتقاد بر این است که شبکههای اجتماعی خارجی مأموریت دارند به فرهنگ اصیل اسلامی ایرانی آسیب بزنند. افراد دارای ذهنیت سوم، نگاه میانه ای نسبت به شبکههای اجتماعی دارند و به طور کلی آنها را از دریچه فرهنگ و سنت ارزیابی میکنند.

شناسایی نقش رسانه در تغییرات خط مشی عمومی یکی از موضوعات کلیدی در هر دو حوزه تأثیرات رسانه و تغییرات خط مشی است. پژوهش حاضر، با استفاده از چارچوب بندی رسانه و تحلیل روایی خط مشی، مفاهیم و ابزارهایی ارائه شده اند که با به کارگیری آنها، ضمن اندازه گیری رفتار متغیرهای رسانه و خط مشی عمومی، اندازه گیری و چگونگی تأثیرگذاری رسانه بر خط مشی عمومی تبیین شده است. در این پژوهش که با روش مطالعه موردی صورت گرفته، یکی از مهم ترین سیاست های عمومی؛ یعنی خط مشی هدفمندی یارانه ها به عنوان موضوع مورد مطالعه انتخاب شده و داده های مربوط، با استفاده از تحلیل سری های زمانی و تکنیک های پیش بینی تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که رسانه ها از طریق چارچوب بندی موضوعات، بر شکل گیری پی رنگ روایت های خط مشی تأثیر می گذارند و روایت ها نیز پیش بینی معتبری از تغییرات خط مشی ارائه می دهند.

در دنیای امروز رسانه های جمعی بویژه شبکه های تلویزیونی، به عنوان یکی از مهم ترین منابع تولید، بازتولید و توزیع معرفت، نقش عمده ای در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع مختلف بر عهده دارند. در این پژوهش تلاش شده است تا رابطه بین بهره مندی از تلویزیون های ماهواره ای و همگرایی ارزشی بین نسلی در بین جوانان و میانسالان مورد بررسی قرار گیرد. روش انجام پژوهش، پیمایشی و جامعه آماری شامل دو نسل جوان و میانسال ساکن در شهر تهران بوده است. جمعیت نمونه، 767 نفر را در بر می گیرد. ابزار گردآوری داده ها نیز پرسشنامه محقق ساخته بوده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که ضریب نفوذ تلویزیون-های ماهواره ای در جامعه مورد مطالعه قابل ملاحظه است. بین بهره مندی از تلویزیون های ماهواره ای و میزان همگرایی ارزشی بین نسلی رابطه وجود دارد اما در بیشتر موارد، این همگرایی مثبت نیست و منجر به کاهش گرایش نسل های جوان و میانسال به ارزش های اجتماعی جامعه ایرانی شده است.

هدف پژوهش حاضر، مقایسه اعتماد میان فردی در بینندگان شبکه های ماهواره ای و رسانه ملی در زنان 35 20ساله شهرستان ابرکوه بوده است. این مطالعه از نوع علی مقایسه ای بوده و در سال 1393 روی 140 زن بیننده شبکه های ماهواره ای و رسانه ملی انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین آزمودنی های بیننده شبکه های ماهواره ای و رسانه ملی در دو بعد قابلیت اعتماد و وفاداری، تفاوت معناداری وجود دارد و در بعد پیش بینی پذیری، هر دو گروه نسبت به هم برابر هستند و تفاوتی ندارند. با توجه به یافته های به دست آمده از پژوهش به نظر می رسد بینندگان ماهواره نسبت به افرادی که رسانه ملی را تماشا می کنند، از اعتماد میان فردی پایین تری برخوردارند. هر چند متغیرهای دیگری همچون سن، جنس، تحصیلات، شغل و ... نیز می تواند بر اعتماد افراد تأثیرگذار باشد، این یافته نشان دهنده آن است که پدیده نوظهور ماهواره می تواند تأثیرات مخربی بر مخاطبان خود داشته باشد.

مهمترین هدف این پژوهش، بررسی نقش ارتباطات غیرکلامی در انتقال ایدئولوژی رسانه ای مانند شبکه بی بی سی فارسی است. اینکه این هدف تا چه حد همگام با ملاحظات و ویژگی های فرهنگی مخاطب ایرانی این رسانه بوده است. پژوهش حاضر از طریق روش شناسی کیفی، بررسی نشانه شناختی و روایت شناختی، مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش تعداد 60 خبر از گزارش های خبری شبکه تلویزیونی بی بی سی در بازه زمانی دو ماهه (بهمن و اسفند سال 1389) انجام گرفته است. نتایج نشان می دهد؛ ارتباط غیرکلامی (ویژگیهای زبان بدن، لباس و مو، تصاویر) در انتقال پیام، ارتباط کلامی را همراهی میکند و این فرایند، با توجه به ویژگیهای فرهنگی مخاطبان صورت میگیرد؛ داستانهای خبری اغلب چندروایتی هستند و پایان آنها بین دو نتیجه تلخ در نوسان است.

رسانه های جمعی بویژه شبکه های تلویزیون ماهوارهای، نقش مهمی در رشد جنبه های گوناگون زندگی افراد بویژه نوجوانان ایفا میکنند. پژوهش حاضر، با هدف مطالعه تجربیات مادران از اثرات ماهواره بر روی نوجوانان انجام شده است. این مطالعه به شیوه کیفی و به روش پدیدارشناسی با نمونه گیری هدفمند و با استفاده از مصاحبه نیمه سازمان یافته انجام پذیرفته است. مصاحبه ها پس از ضبط، سپس به صورت کتبی اجرا و به روش پیشنهادی اسمیت (1995) تجزیه و تحلیل شده اند. یافته های حاصل از تجربیات مادران در 5 مضمون اصلی «انگیزش کاربران ماهواره»، «کارکردهای مثبت»، «کارکردهای منفی»، «تغییر سبک زندگی» و «راهحل های پیشنهادی» و چندین مضمون فرعی بیان شده است. این یافته ها میتوانند تصویری روشن از تجربه مادران در خصوص اثرات ماهواره بر روی نوجوان ارائه دهند.

امروزه تلویزیون، بخش مهمی از زندگی کودکان دنیا را به خود اختصاص داده است. هر چند تلویزیون تأثیرات مثبت زیادی دارد، گاهی نیز تأثیرات منفی عمیقی به جا می گذارد. هدف از این پژوهش، بررسی رابطه میان زمان تماشای برنامه های تلویزیون با میزان اضافه وزن و اضطراب دانش آموزان ابتدایی بوده است. این پژوهش، بر روی 50 نفر از دانش آموزان پسر مقاطع چهارم و پنجم ابتدایی، در یکی از مدارس ابتدایی شهر تهران انجام شده است. یافته ها نشان می دهد، بین زمان تماشای برنامه های تلویزیون و اضافه وزن، اضطراب و اضطراب حالت دانش آموزان رابطه معنادار وجود دارد. این مطالعه همبستگی مثبتی را بین مدت زمان تماشای تلویزیون با اضافه وزن و اضطراب کودکان نشان داد، بنابراین، کاهش مدت زمان تماشای تلویزیون می تواند به نحو فزاینده ای، به سلامت عمومی جامعه کمک کند.