پژوهش های ارتباطی

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی ویژگی های نظام پیشنهادهای مطلوب برای استقرار در سازمان صداوسیما بوده است، برای این منظور از داده های کیفی استفاده شد. این داده ها به کمک تکنیک مصاحبه عمیق جمع آوری شده اند. جامعه مورد بررسی را مدیران سازمان صداوسیما، استادان دانشگاه و متصدیان نظام سابق پیشنهادها در سازمان صداوسیما تشکیل می دهند که با روش هدفمند از میان آنان 20 نفر انتخاب شده اند. ابتدا دلایل ناموفق بودن نظام پیشنهادهای سابق سازمان صداوسیما شناسایی و در 8 مقوله و 29 زیر مقوله طبقه بندی شده است. مقولات عبارت بودند از: «بی توجهی مدیران»، «ارجاع نظام پیشنهادها به روابط عمومی سازمان»، «تعمیم نادرست نظام پیشنهادها»، «تبلیغات و فرهنگ سازی نامناسب»، «نبود برنامه ریزی و مطالعات پایه ای برای واکاوی ابعاد نظام پیشنهادها» «توسعه نامناسب به سایر ذی نفعان»، «توجه نکردن به تفاوت های سازمان رسانه ای با سازمان صنعتی» و «تخصیص نیافتن بودجه مناسب». پس از آن ویژگی های نظام پیشنهادهای مطلوب برای این سازمان در 2 مقوله محوری، 8 مقوله و 75 زیر مقوله احصا شده است. این شاخص ها عبارت بودند از: «راهبری و مدیریت»، «آموزش و توانمندسازی»، «تبلیغات، فرهنگ سازی و اطلاع رسانی»، «سازماندهی»، «سیستم اطلاعاتی و مدیریت دانش»، «فرایندها»، «نظام انگیزش» و «نتایج کلیدی عملکرد» بوده است.

پژوهش حاضر بر اساس راهبرد پژوهش کیفی نظریه داده بنیاد، الگوی سازوکارهای تسهیل گر تغییر ساختار معاونت فنی صداوسیما را طراحی کرده است. روش گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساخت یافته و روش نمونه گیری، گلوله برفی بوده است. تحلیل داده ها نیز طی، سه مرحله کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) صورت گرفته است. در این پژوهش با 9 نفر از مدیران و کارشناسان سازمان صداوسیما مصاحبه شده است. در خلال مصاحبه ها 450 کد اولیه، 48 کد مفهومی و 14 مقوله در 6 طبقه، اجزای مختلف الگو را تشکیل داده اند. «ظهور فضای همگرایی فناورانه» به عنوان شرط علّی و «لزوم طراحی مجدد ساختار معاونت فنی» به عنوان پدیده اصلی الگو انتخاب شده است. راهبرد، «تغییر فعالیت های معاونت فنی» و «سازوکارهای قانونی» نیز، به عنوان شرایط مداخله گر معرفی شده اند. «ایجاد تفکر رقابتی» زمینه را برای چگونگی بازتعریف فعالیت های معاونت فنی سازمان فراهم می کند. آخرین جزء الگو نیز، «طراحی سازوکارهای تسهیل گر تغییر ساختار»، از طبقه بندی مقولات به دست آمده است. بر اساس یافته های پژوهش، بسیاری از فعالیت های معاونت فنی با ویژگی ها و الزامات عصر همگرایی فناورانه همخوانی ندارد. اقداماتی نظیر شناسایی فعالیت های غیر هدف و برون سپاری آنها، به همراه جذب نیروی انسانی چندمهارتی، در چابک سازی و انعطاف پذیری ساختار ضروری است.

نقش فناوری اطلاعات در اتاق خبر، اهمیت ویژه ای دارد. مسئله اساسی، چگونگی استفاده و بهره گیری از فناوری های اطلاعات در اتاق های خبر شبکه های خبری تلویزیونی و تأثیر آن بر عملکرد اتاق های خبر با هدف افزایش سطح کمی و کیفی تولیدات خبری در شبکه های خبری تلویزیونی است. پژوهش حاضر که با روش کیفی انجام گرفته است، عوامل مؤثر بر به کارگیری فناوری اطلاعات در اتاق های خبر را به همراه نقش آن در ارتقای عملکرد شبکه های خبری تلویزیونی از دید دبیران و سردبیران خبر سازمان صداوسیما مورد بررسی قرار داده است. نظرها در قالب پرسشنامه از 25 نفر از افراد نمونه جمع آوری شده و با تکنیک تم، از میان کدهای اولیه،5 کد اصلی از پاسخ مصاحبه شوندگان به دست آمده است. بر اساس نتایج پژوهش، با وجود موانع و مشکلات بهره گیری از فناوری اطلاعات در اتاق خبر، استفاده از آن در افزایش سطح کمی و کیفی تولیدات خبری تأثیر مستقیمی دارد و با افزایش میزان تولیدات خبری و کاهش خطا، بازده و عملکرد شبکه های خبری را بهبود و ارتقا بخشیده است. رسانه ملی می تواند با آشنا کردن کارکنان اتاق خبر با مزایای بهره گیری از فناوری های نوین و آموزش دوره ای آنان، تجهیز اتاق های خبر نوین و پشتیبانی مناسب از آنها، به بهترین شکل در این مسیر گام بردارد.

بسیاری از صاحب نظران حوزه مدیریت راهبردی معتقدند که راهبرد طراحی شده در هر سازمانی به طور قطع کامل نیست؛ در طول مرحله اجراست که شکاف ها پر می شود و به دلیل تغییر شرایط و بروز مشکلات پیش بینی نشده، راهبرد به ناچار آسیب می بیند و تغییر می کند. در پژوهش حاضر نیز که به دنبال آسیب شناسی راهبرد سیمای آذری شبکه جهانی سحر بوده است، آسیب ها از طریق مطابقت راهبرد و محتوای سیمای آذری شبکه جهانی سحر، نمایان و اختلاف آنها مشخص شده است. این اختلاف درواقع همان نقاط از نظر دور مانده راهبرد است که در مرحله اجرا مشاهده می شوند. در پژوهش حاضر که به روش تحلیل محتوای کمی انجام شده است، برنامه های شبکه سحر در مهرماه سال 1395 به صورت تمام شماری که شامل 270 برنامه غیرتکراری یا به عبارتی 8698 دقیقه می شود، مورد تحلیل قرار گرفته است. برخی از آسیب ها یا موارد از نظر دورمانده عبارت اند از: اشاعه سبک زندگی ایرانی اسلامی، معرفی توانایی ها و دستاوردهای پزشکی ایران، معرفی فرصت های تجاری و سرمایه گذاری ایران و جمهوری آذربایجان، تأکید بر اقتدار، امنیت و وحدت ملی ایران، رصد، بررسی و تبیین تحولات سیاسی جمهوری آذربایجان، تحلیل و تشریح مسئله قره باغ، تحلیل مسائل مذهبی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جمهوری آذربایجان از ابعاد مختلف، رصد، بررسی و تبیین تحولات و عملکردهای سیاسی ترکیه، تبیین و تشریح سیاست های امریکا در منطقه و جهان، رصد و تحلیل سیاست ها و عملکردهای روسیه در جامعه جهانی.

تولید محتوای اثربخش در تبلیغات رسانه های دیداری، نیازمند تسلط بر اصول و روش های اثرگذار بر کارآمدی تبلیغات است. تولید محتوای اثربخش به جای تأکید بر محدودیت تبلیغات بازارهای رقیب (سیاست های سلبی) به رقابت پذیری و حق انتخاب آزادانه مخاطب احترام می گذارد (سیاست های ایجابی). با توجه به مشکلات به کارگیری سیاست های سلبی از یک سو و افزایش رقبای داخلی و خارجی برای رسانه های دیداری در ایران از سوی دیگر، لزوم توجه به سمت عرضه کنندگان محتوا (سیاستگذاران و تصمیم گیران رسانه) از اهمیت بسزایی برخوردار است تا بتوانند با تولید محتوای مناسب و جذاب برای تقاضا (مخاطبان)، با رسانه های رقیب به رقابت بپردازند؛ بنابراین، هدف از این مقاله، ردیابی و تحلیل شاخص ها و زیرشاخص هایی است که بر سواد تبلیغاتی تولیدکنندگان تبلیغات در رسانه های دیداری، اثربخشی بیشتری دارند؛ تا به کمک این شاخص ها عوامل اثرگذار بر تولید تبلیغات در رسانه های دیداری ایران ارزیابی و الگوهای آموزشی برای افزایش سواد تبلیغاتی طراحی شود. روش تحقیق این مقاله، تحلیل اسنادی (برای یافتن شاخص های عینی اثرگذار بر سواد تبلیغاتی)، تحلیل پیمایشی (برای یافتن شاخص های ذهنی اثرگذار بر سواد تبلیغاتی) و تحلیل تلفیقی برون دادهای حاصل از این دو مرحله است. یافته اصلی پژوهش نیز معرفی 10 شاخص به عنوان مهم ترین شاخص های اثرگذار بر سواد تبلیغاتی مدیران رسانه های دیداری ایران بوده است.

هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی آرایه های ادبی در عنوان های بخش خبری 20:30 بوده است که یکی از بخش های جذاب و پربیننده رسانه ملی به شمار می رود. این پژوهش کیفی، در چارچوب تقسیم بندی فنون بلاغی شمیسا، به روش تحلیل محتوا و با نمونه گیری هدفمند انجام شده است. برای این منظور عنوان های خبری یک ماه، از تاریخ 1/10/1395 تا 30/10/1395 که در حدود 218 عنوان خبری را در برمی گیرد، جمع آوری شده است. یافته ها حاکی از آن است که در 158 عنوان خبری (75 درصد) از آرایه های ادبی بهره گرفته شده است و تنها 25 درصد آنها، بدون آرایه های ادبی به کار رفته اند. کنایه (20/25 درصد)، تشبیه (12 درصد) و تضاد (11/39 درصد) از آرایه های پرکاربرد و مبالغه (63 درصد) و تلمیح (63 درصد) از کم بسامدترین ها در عنوان های خبری بوده اند؛ از یافته های دیگر می توان به استفاده از زبان عامیانه در بخش خبری 20:30 به عنوان یک ابزار بلاغی برای ایجاد همدلی با مخاطب اشاره کرد. علاوه بر این، در 2/75 درصد عنوان های خبری از آرایه هایی استفاده شده است که رابطه معنایی آنها شفاف نیست و درک مفهوم را دشوار ساخته اند. علاوه بر این، بررسی و تحلیل عنوان ها بیانگر آن است که از آرایه های ادبی نه تنها در اطلاع رسانی رویداد، بلکه در شکل دهی به پیام یا جهت دادن به دیدگاه مخاطب نیز استفاده شده است.

ستاره تلویزیونی به عنوان یکی از مهم ترین عناصر انسانی در انتقال پیام و جذب مخاطب تلویزیون باید در نسبتی مشخص با سازمان رسانه ای قرار داشته باشد تا مدیریت سازمان بتواند بهترین بهره برداری را از آن به عمل آورد. پژوهش حاضر به دنبال دستیابی به مدل منابع انسانی مناسب برای ستاره های تلویزیونی در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است. پرسش اصلی پژوهش عبارت است از: «فرایند تعامل با ستاره ها در رسانه ملی چگونه است؟» این پژوهش، به روش کیفی و از نوع داده بنیاد است. برای انتخاب افراد نمونه از روش گلوله برفی، استفاده که با مطالعه اسناد و منابع کتابخانه ای و همچنین مصاحبه عمیق به پیش رفته است. برای این منظور با 36 نفر از افراد مطلع مصاحبه و مفاهیم استخراج شده است، مصاحبه ها در 40 مفهوم، 16 مقوله فرعی و 6 مقوله اصلی دسته بندی شده اند تا در نهایت، نتایج پژوهش در قالب یک مدل طراحی شود. پژوهش در قالب یک مدل نشان داد که برای بهبود وضعیت ستاره ها و تعامل آنها با سازمان لازم است تغییراتی در فرایند منابع انسانی و همچنین در ساختار و محتوای رسانه ملی صورت گیرد.