پژوهش های ارتباطی

رشد تمایل مصرف کنندگان به استفاده از خدمات ویدئوبه درخواست در کشور قابل ملاحظه است. کشور ما درحال توسعه سریع زیرساخت ها ارتباطی است و این، یک اصل مهم در رشد اقبال عمومی به ویدئو به درخواست خواهد بود. تولیدکنندگان محتوای تصویری خود را در برابر یک بازار جدید می بینند و نهادهای تقنینی در پی تنظیم گری هستند. دانستن آینده پیش روی صنعت ویدئوبه درخواست می تواند در سیاستگذاری های خرد و کلان فرهنگی مؤثر باشد. اولین گام در ترسیم آینده، شناسایی روندهای موجود است. در این پژوهش اکتشافی، برای شناسایی روندهای موجود از روش دلفی استفاده شده است. اعضای مشارکت کننده در پنل دلفی نیز از بین سه گروه سیاستگذاران دولتی، مدیران ویدئو به درخواست و کارشناسان این حوزه انتخاب شده اند. پس از یک دور مصاحبه عمیق و دو دور دلفی، خبرگان شرکت کننده درباره تأثیر «خیلی زیاد» یا «زیاد» هفده روند در چهار پیشران حقوقی سیاسی، فرهنگی اجتماعی، اقتصادی و فناوری اجماع نظر پیدا کردند. با استفاده از روندهای شناسایی شده می توان با در نظر گرفتن میزان اولویت و اثرگذاری، آینده ویدئوبه درخواست ها را ترسیم کرد. این امر به برنامه ریزان، سیاستگذاران و تصمیم سازان مؤثر در صنعت ویدئو به درخواست کمک خواهد کرد. از سوی دیگر، پژوهش صورت گرفته می تواند به فعالان اکوسیستم ویدئوبه درخواست، در خصوص چگونگی نگاه سایر فعالان، به این حوزه شناخت نسبی ارائه دهد.

تاریخ و سینمای مستند هر دو مصنوعاتی وفادار به امر واقع اما وابسته به روایت هستند. ازاین رو، فیلم مستند تاریخی، نه بازتاب دهنده تاریخ که بازنمایاننده برداشت هایی از آن است. این برساخت ها برای مستندسازان مهم تر از اطلاعات تاریخی ای هستند که به نمایش میگذارند؛ چراکه در شکل گیری ذهنیت تاریخی و در نتیجه، قضاوت های فرهنگی و سیاسی مخاطبان خود مؤثرند. در این پژوهش تلاش شده است، با مطالعه نشانه شناختی دو مستند «آقای نخست وزیر» و «مصدق، نفت و کودتا» راهبردهای مستندساز در برساخت معانی از موضوعات تاریخی شناسایی شوند. پژوهش در نهایت استفاده از «مشابه سازی تاریخی» و «جلب اعتماد حداکثری مخاطب» را دو سازکار اصلی در مستند های مورد مطالعه برای برساخت معانی اجتماعی دانسته است. نتایج نشان می دهد که مشابه سازی تاریخی از طریق گنجاندن عبارات و مفاهیم فرهنگی و سیاسی در گفتار متن و ارجاع تاریخی به آنها در مستند «آقای نخست وزیر» منجر به برساخت پیام هایی در مورد اعتماد به امریکا و مقابله با تحریم ها شده است. در مستند «مصدق، نفت، کودتا» نیز جلب اعتماد حداکثری مخاطب از طریق ارائه خوانش های متفاوت از رخدادهای تاریخی، راهبرد خلق برساخت معانی اجتماعی است. 

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل نقش طراحی الگوی برنامه درسی آموزش سواد رسانه ای در ارتقای مهارت های ارتباطی دانشجویان دوره کارشناسی بوده است. در این پژوهش که با رویکرد آمیخته (کیفی کمی) انجام گرفته، در بخش کیفی، از روش دلفی و در بخش کمی، از روش پیمایشی استفاده شده است، ابزار گردآوری اطلاعات نیز در بخش کیفی، مصاحبه و در بخش کمی، پرسشنامه بوده است. جامعه پژوهش را در بخش کیفی، اعضای هیئت علمی متخصص درحوزه برنامه ریزی درسی تعلیم و تربیت و روان شناسی، همچنین اسناد مکتوب لاتین مرتبط با سواد رسانه ای و در بخش کمی، اعضای هیئت علمی و حق التدریس در رشته های روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی استان گلستان را تشکیل داده اند. فرایند نمونه گیری در بخش کیفی، به صورت هدفمند تا اشباع داده ها ادامه یافته؛ که بر این اساس، 17 مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام گرفته است و در بخش کیفی، با روش نمونه گیری در دسترس تعداد 322 نفر انتخاب شده اند. برای تحلیل داده ها در بخش کیفی، از تحلیل محتوای قراردادی و روش دلفی و در بخش کمی، از روش مدل معادلات ساختاری استفاده و از تحلیل یافته ها 30 مفهوم، 7 زیر مقوله و 3 مقوله اصلی به دست آمده است. بر اساس نتایج، نقش آموزش سواد رسانه ای در ارتقای مهارت های ارتباطی دانشجویان، موارد زیر را شامل می شود: بهبود مهارت های ذهنی و دانش، مدیریت رسانه و اطلاعات و تربیت شهروند مطلوب.

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر جامعه پذیری سیاسی، با تأکید بر سرمایه اجتماعی و سواد رسانه ای جوانان شهر اهواز، طراحی و اجرا شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر شیوه گردآوری داده ها، توصیفی پیمایشی و بر اساس رویکرد، آمیخته است. جامعه آماری در بخش کیفی، خبرگان حوزه جامعه شناسی و رسانه را شامل می شود. که در خصوص موضوع پژوهش، تجربه و آگاهی لازم داشته اند. در بخش کمی نیز جامعه آماری، تمامی ساکنان 18 تا 35 سال شهر اهواز را دربرمی گیرد. که مطابق با سرشماری سال 1395 تعداد آنها 195832 نفر بوده است. تعداد نمونه باتوجه به فرمول کوکران 383 نفر در نظر گرفته شده و روش نمونه گیری در بخش کمی به صورت خوشه ای چندمرحله ای بوده است. به منظور بررسی داده های بخش کیفی، از کدگذاری باز و محوری و در بخش کمی، از روش مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل معادلات ساختاری نشان می دهد که سرمایه اجتماعی به میزان 49 درصد و سواد رسانه ای به میزان 33درصد بر جامعه پذیری سیاسی جوانان شهر اهواز تأثیر می گذارد. به این ترتیب، می توان نتیجه گرفت که سرمایه اجتماعی و سواد رسانه ای ازجمله ملزومات توسعه جامعه پذیری به ویژه جامعه پذیری، سیاسی در قشر جوان به شمار می رود و زمینه را برای مشارکت سیاسی و بهبود رفتارهای اجتماعی فراهم می آورند.

امروزه ورزش نه تنها یک فعالیت فردی است که به تأمین سلامت جسمی کمک می کند، بلکه نوعی پدیده اجتماعی است که بر ابعاد مختلف زندگی افراد جامعه اثر می گذارد. بااین حال، گسترش ویروس کرونا منجر به تغییرات جدی در ابعاد مختلف زندگی بسیاری از افراد شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی نقش صدا و سیما در توسعه فرهنگ ورزش در خانه در دوران کرونا بوده است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و بر حسب نحوه اجرا از نوع پیمایشی است. جامعه آماری را نیز تمامی شهروندان شهر تهران تشکیل می دهد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر برآورد شده که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بوده و داده های به دست آمده، به کمک آزمون های آماری مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهد که رسانه در زمینه آموزش و ایجاد بسترهای فرهنگی لازم برای ورزش در خانه نقش پررنگ تری دارد و در رتبه های بعدی، ایجاد هیجان و ارزش آفرینی قرار گرفته اند. نتایج آزمون فرضیه های پژوهش نیز حاکی از آن است که در توسعه فرهنگ ورزش در خانه، صداوسیما باتوجه به جنسیت، سطح سلامت، منطقه سکونت، اوقات فراغت هفتگی و وضعیت مالی دارای نقش مؤثر است؛ اما باتوجه به میزان تحصیلات، شغل، سن، اوقات فراغت روزانه، آداب و رسوم، تعداد اعضای خانواده و وضعیت تأهل، نقش مؤثری ندارد. 

پژوهش حاضر به بررسی رابطه میان سواد رسانه ای و خوداثربخشی خلاق در کارکنان معاونت سیمای جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. این پژوهش، توصیفی، از نوع همبستگی بودن و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری، کارکنان معاونت سیمای جمهوری اسلامی ایران (2100 نفر) را شامل می شود که با روش تصادفی 324 نفر آنان به عنوان نمونه انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده های پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته با اقتباس از پرسشنامه خلاقیت تورنس و پرسشنامه سواد رسانه ای فلسفی استفاده شده و روایی و پایایی در حد مطلوب و قابل قبول (با آلفای کرونباخ 88/0) به دست آمده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین سواد رسانه ای و خوداثربخشی خلاق در کارکنان سیمای جمهوری اسلامی ایران رابطه ای معنادار و مثبت وجود دارد؛ همچنین بین سواد رسانه ای و مؤلفه های خلاقیت از دیدگاه تورنس که در 4 مؤلفه؛ ابتکار، بسط خلاقیت، سیالیّت و انعطاف پذیری مورد بررسی قرار گرفته، رابطه معنادار و مثبت دیده می شود. نتایج این مطالعه نشان می دهد که چنانچه دانش و مهارت های سواد رسانه ای کارکنان رسانه ارتقا باید، توانمندی بالقوه آنان در بروز خلاقیت های شغلی بیشتر می شود و باور هر یک نسبت به توانایی خود در فکر، عمل و خلق راهکارهای خلاقانه افزایش می یابد. از آنجا که خوداثربخشی خلاق، پیش بینی کننده خوبی برای سطح عملکرد بالاتر شغلی افراد است؛ با اتکا به این دارایی نامشهود به عنوان اهرم و عاملی برای رقابت در تولیدات رسانه ای، می توان به خودشکوفایی کارکنان از یک سو و کاربست خلاقیت در تولید محتوای خلاقانه رسانه ای از سوی دیگر دست یافت.

هدف از این پژوهش، دستیابی به جایگاه قهرمان و ضدقهرمان و نقش هر یک از آنها در روایتِ برساخته از سریال کوچک جنگلی با رویکردی ژرف نگرانه و روشمند بوده است. قهرمان فردی است که می تواند بر محدودیت ه ای شخصی و بومی خود فایق آید، از آنها عبور کند و به نقطه ای فراتر از آنچه هست، دست یابد. تمامی قهرمانان هر روز در هزارتوی قصه ها، خود را در برابر آزمون ها و مراحلی می بینند که چشمان مشتاق بسیاری، همدل و همراهشان، در آرزوی عبور از آنها و رسیدن به سر منزل مقصود است. قهرمان به عنوان انسانی مدرن، می میرد ولی همچون انسانی کامل و متعلق به تمام جهان دوباره متولد می شود. آن دسته از سریال های تلویزیونی ایرانی که بر مبنای واقعیت های تاریخی تولید شده اند، به نسبت گستره تاریخی ایران کم شمارند، ازاین رو، سریال تلویزیونی کوچک جنگلی به عنوان نمونه ای از روایت یک شخصیت بزرگ تاریخی در چارچوب مختصات محتوایی و ساختاری یک قهرمان مورد توجه قرار گرفته است. روش این پژوهش، تحلیل روایت بوده است. شخصیت های این سریال با استفاده از الگوی تحلیلیِ رولان بارت، شامل سه سطح کارکردی، کُنشی و روایتی مورد تحلیل قرار گرفته اند و رمزگان های پنجگانه دالی، نمادین، کُنشی، هرمنوتیکی و فرهنگی استخراج شده اند. مهم ترین نتایج این پژوهش نشان می دهد که قهرمان در سریال تلویزیونی یاد شده، با رویکردی عقلانی و متناسب با نیازها و انتظارات عمومی جامعه برساخته شده است.