عبدالله بیچرانلو

یکی از پرسشهای حوزه دین و رسانه در عصر حاضر این است که آیا دین اسلام که مبتنی بر «کلام» و «کلمه» شکل گرفته است، می تواند با رسانه ای همچون تلویزیون که ماهیتی تصویری دارد، نسبتی برقرار سازد؟ در این مقاله تلاش شده است ضمن مروری بر ادبیات نظری این حوزه، تجربه تلویزیون ایران مورد ارزیابی قرار دهد. لذا از میان برنامه های دینی، اذان که تکیه آن صرفاً بر «کلام» قرار دارد، انتخاب شده و به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه تصاویری همراه اذان نمایش داده شده و این تصاویر حاوی چه معانی است؟ همچنین تصاویر همراه اذان در طول سه دهه ، چه تغییر اتی را طی کرده است؟ روش تحقیق در این پژوهش، «نشانه شناسی» است که با ۵ آیتم «لباس، سن و جنسیت»، «ترکیبهای تصویری»، «حرکت»، «رنگ و نور» و «روایت» تصاویر اذان مورد ارزیابی قرار گرفت. روش انتخاب نمونه به صورت تصادفی و انتخاب ۳ اذان از سه دهه ۶۰، ۷۰ و ۸۰ بوده است. مجموعه یافته ها نشان می دهد که این تصاویر در طول سه دهه ارتقاء یافته و تلاش شده است از طریق حرکت بیشتر تصویر، استفاده از روایت، تنوع ترکیبهای تصویری، بکارگیری بهتر و متنوع تر رنگ و نور و نشانه های تصویری، بازنمایی بهتری از دین در قالب تصویر ارائه شود. لذا در طی سه دهه، تصاویر همراه اذان دچار تحولات متعددی شده و نشان دهنده این است که اذان با چه مجموعه متنوعی از تصاویر و در نتیجه معانی دینی گوناگونی می تواند همراه شود.

هواداری، یکی از پدیده های اجتماعی متأثر از روندهای رسانه ای شدن و پلتفرمی شدن در جهان امروز است. در مطالعات رسانه غالباً توجه زیادی به ماهیت و اقتضائات رسانه نشده و این پدیده به مثابه نوعی جعبهٔ سیاه، نادیده گرفته می شود. درک ویژگی های خاص پلتفرم های گوناگون و شناخت امکانات یا محدودیت های این پلتفرم ها در نحوهٔ ابراز هواداریِ هواداران، هدف اصلی این پژوهش است. مبانی نظری این پژوهش بر دو مفهوم اصلی، یعنی جبرگرایی تکنولوژیک و پلتفرمی شدن تمرکز دارد. در اجرای روش پژوهش، با 10 نفر از هواداران گروه های کی پاپ مصاحبه شده است. یافته های حاصل از تحلیل مضمون مصاحبه ها در قالب 5 مضمون اصلی «انگیزه ها و دلایل هوادارشدن و هوادارماندن»، «ویژگی های خاص هر پلتفرم از منظر هواداران»، «پلتفرم هواداری»، «تغییر پلتفرم هواداری و نقش آن در ابراز هواداری»، و «موانع و محدودیت های پلتفرمی برای ابراز هواداری» تبیین شده اند. در مجموع می توان ادعا کرد آنچه هواداری در پلتفرم را شکل می دهد، ترکیبی از عوامل فناورانه و اجتماعی است. اقتضائات پلتفرم ها در نحوهٔ ابراز هواداری نقش دارند؛ اما تنها عامل تعیین کننده نیستند و نقش آفرینی شان در تعامل با عوامل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و ...، نتیجهٔ نهایی را رقم می زند.

با ظهور رسانه های جمعی، مصرف رسانه ها تغییر بسیاری کرده است. مخاطبان رسانه های جمعی، به ویژه تماشاگران تلویزیون، پیش از وب2 مخاطبان منفعل محسوب می شدند، اما با گسترش رسانه های اجتماعی، مخاطبان به کاربران رسانه تبدیل شدند که علاوه بر مصرف، محتواهایی را برای دیگر کاربران تولید و بارگذاری کردند. ارتباط نهاد دین و رسانه های اجتماعی، پیوند مهمی در عرصه ارتباطات دینی است. از طرفی، ارتباطات دینی در ایران، مانند دیگر انواع ارتباطات، با گسترش دسترسی به اینترنت، تلفن های هوشمند و رسانه های اجتماعی در دهه اخیر تغییر و توسعه یافته است. براین اساس گسترش دسترسی کاربران به شبکه های اجتماعی، دسترسی روحانیون شیعه به این رسانه ها را نیز افزایش داد. این روحانیون علاوه بر تولید محتوای دینی، موضوعات غیرمذهبی را نیز برای جذب دیگر کاربران یا دنبال کنندگان ارائه داده اند. براین اساس سؤالات این پژوهش عبارت اند از: 1. فراوانی صفحات روحانیون شیعه در اینستاگرام چقدر است؟ 2. مضامین اصلی فرسته های روحانیون مطالعه شده چیست؟ 3. نسبت نمونه های مورد مطالعه با فعالیت اینستاگرامی چیست؟ 4. بازنمود ظاهری روحانیون از خود در اینستاگرام چگونه است؟ در این پژوهش از مفاهیم «اقتصاد توجه» و «سلبریتی اینترنتی» نیز برای توصیف بازنمود روحانیون شیعه ایرانی در اینستاگرام استفاده شده است.روش این پژوهش، کمی است. به منظور درک فعالیت روحانیون شیعه ایرانی در اینستاگرام، فعالیت 112 روحانی در دو بازه مناسبتی و غیرمناسبتی با روش تحلیل کمی، مطالعه و تحلیل شد.یافته ها نشان می دهد روحانیون شیعه در دوره های زمانی مناسبتی، مطالب بیشتری از بازه زمانی غیرمناسبتی در اینستاگرام بارگذاری کرده اند. 82 روحانی در ایام مناسبتی و 69 روحانی در بازه غیرمناسبتی فعالیت اینستاگرامی داشتند. همچنین روحانیون مطالعه شده محتواهایی با مضمون دینی یا ترکیبی از مضمون دینی با مضامین سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و... داشته اند.روحانیون مطالعه شده سعی کرده اند مسائل دینی و غیرمذهبی یا تلفیقی از مسائل دینی را همسو با مضامین سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و... منتشر کنند. آن ها ساختار نمایشی اینستاگرام را برای بازنمود خود و فعالیت هایشان پذیرفته اند. از این رو سعی در برساخت هویتی فردگرا و برکنده از نهاد روحانیت شیعه ایران دارند که به تضعیف رفتارهای ساختارمند روحانیون منجر شده است

در میان شبکه های اجتماعی، محتواهای تولیدشده در اینستاگرام که یک شبکه تصویرمحور است، بیشترین تمرکز را بر نمایش زندگی روزمره دارد اما با افزایش دانش و مهارت های کاربران، این شبکه اجتماعی به عنوان یک رسانه برای انعکاس فعالیت های حرفه ای برخی کاربران نیز استفاده میشود که مجریان تلویزیونی از آن جمله هستند. این تحقیق با استفاده از روش کیفی مردم نگاری مجازی، صفحات اینستاگرامی 7 زن مشهور محجبه که به گویندگی و اجرا در تلویزیون اشتغال و به همین دلیل شهرت یافته اند، مطالعه کرده و به تحلیل چگونگی بازنمود پوشش این زنان مشهور محجبه در صفحات شخصی ایشان در اینستاگرام پرداخته است. در این تحقیق ضمن بهره گیری از نظریات گافمن و گیدنز در خصوص هویت و خودابرازی و نیز رویکرد نایار به فرهنگ شهرت، تلاش شده است به این سوال ها پاسخ داده شود که بازنمود پوشش این زنان مشهور در صفحات مذکور، چه تفاوت مشهودی با نمایش پوشش آنها در تلویزیون دارد؟ بدین منظور تصاویری از ایشان که در عرصه های مختلف زندگی شخصی و اجتماعی در اینستاگرام بوده، تحلیل شده است. نتایج نشان داد، بازنمود پوشش زنان در اینستاگرام، از نظر نوع پوشش، تنوع لباس و رنگ بندی، تفاوت بارز و چشمگیری با پوشش آنها در تلویزیون و فضای عمومی دارد. حتی برخی از این گویندگان از صفحه اینستاگرام خود برای تبلیغ گونه های خاصی از حجاب، با اهداف فرهنگی- تجاری استفاده کرده اند.

رویکرد غالب در مطالعات ارتباطی در جهان و ایران، به دلیل خاستگاه عمدتاً آمریکایی آن که بر مطالعات رسانه ای متمرکز بوده است، از پاردایم «ارتباطات انتقالی» در مطالعات ارتباطی تبعیت می کند. این موضوع، باعث در حاشیه قرار گرفتن برخی گرایش های مطالعات ارتباطی مانند ارتباطات میان فرهنگی شده است. این مقاله ضمن طرح مساله روند انتقالی شدن ارتباطات از نیمه دوم قرن نوزدهم، به این پرسش پاسخ داده است که این روند چه پیامدهایی در زمینه ارتباطات این کشور و بسط و غلبه رویکردی خاص به فناوری های ارتباطی داشته است؟ به منظور پاسخ به پرسش یادشده، ضمن تبیین دو رویکرد اصلی در ارتباطات یعنی ارتباطات انتقالی و ارتباطات آیینی، به امتداد یافتن آنها در سطح کلان جهانی، در قالب «جهانی سازی ارتباطات» و «ارتباطات میان فرهنگی»، پرداخته شده است. در این راستا ضمن مروری بر پیشینه هر یک از رویکردهای ارتباطی(انتقالی و آیینی) و تطورات آنها در قرن بیستم، بر ویژگی ها و تمایزات آنها تمرکز شده و جهانی سازی ارتباطات (با تمرکز بر توسعه فناوری های اطلاعات و ارتباطات) به مثابه یکی از ابعاد مختلف مگاپروژه جهانی سازیِ برآمده از نگاه آمریکایی به حهان و ارتباطات جهانی، بازخوانی شده شده است. در این مقاله با رویکرد توصیفی-تبیینی و با استفاده از روش مطالعه اسنادی داده های مورد نیاز برای تحلیل، گردآوری شده است. نتیجه مطالعه نشان می دهد اتخاذ رویکرد فعالانه گسترش ارتباطات میان فرهنگی ایران، به ویژه در منطقه غرب آسیا و حوزه جغرافیای فرهنگی ایران، در بلندمدت، فرصت ها و مزیت های فرهنگی، و بالتبع آن، مزیت های اقتصادی، سیاسی و امنیتی فراوانی را در برخواهد داشت.

تاریخ و سینمای مستند هر دو مصنوعاتی وفادار به امر واقع اما وابسته به روایت هستند. ازاین رو، فیلم مستند تاریخی، نه بازتاب دهنده تاریخ که بازنمایاننده برداشت هایی از آن است. این برساخت ها برای مستندسازان مهم تر از اطلاعات تاریخی ای هستند که به نمایش میگذارند؛ چراکه در شکل گیری ذهنیت تاریخی و در نتیجه، قضاوت های فرهنگی و سیاسی مخاطبان خود مؤثرند. در این پژوهش تلاش شده است، با مطالعه نشانه شناختی دو مستند «آقای نخست وزیر» و «مصدق، نفت و کودتا» راهبردهای مستندساز در برساخت معانی از موضوعات تاریخی شناسایی شوند. پژوهش در نهایت استفاده از «مشابه سازی تاریخی» و «جلب اعتماد حداکثری مخاطب» را دو سازکار اصلی در مستند های مورد مطالعه برای برساخت معانی اجتماعی دانسته است. نتایج نشان می دهد که مشابه سازی تاریخی از طریق گنجاندن عبارات و مفاهیم فرهنگی و سیاسی در گفتار متن و ارجاع تاریخی به آنها در مستند «آقای نخست وزیر» منجر به برساخت پیام هایی در مورد اعتماد به امریکا و مقابله با تحریم ها شده است. در مستند «مصدق، نفت، کودتا» نیز جلب اعتماد حداکثری مخاطب از طریق ارائه خوانش های متفاوت از رخدادهای تاریخی، راهبرد خلق برساخت معانی اجتماعی است. 

اساسی ترین مسئله در مقاله حاضر، فهم چگونگی بازنمایی سلسله مراتب اقتدار در خانواده و تغییراتی است که در آن در فیلم های ملودرام اجتماعی با مضامین خانوادگی پرفروش در بازه زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۷ است. در مطالعه حاضر مبتنی بر رویکردهای معاصر در حوزه جامعه شناسی جنسیت تلاش شده است تا ورای امر مردانه و زنانه، قدرت و فرهنگ به عنوان عناصر کلیدی در تحلیل فیلم ها برای فهم مناسبات اقتدار در خانواده ایرانی مدنظر قرار گیرد. برای تحلیل این امر در بازه زمانی مذکور در نمونه های تحقیق، از الگوی نشانه شناسی جان فیسک استفاده شده است تا بتوان ضمن توصیف نحوه توزیع اقتدار خانواده ها در این فیلم ها، با نگاهی طولی به سلسله مراتب اقتدار خانواده و تغییرات آن پرداخت. نتایج حاکی از آن است که در طی یک دهه در ابتدا شاهد حضور مردانگی هژمونیک و کمتر هژمونیک و زنانگی مؤکد در این فیلم ها هستیم. در میانه دهه حضور زنان مقاومت پیشه هم بیشتر مشاهده می شود؛ اما در اواخر این دهه یعنی سال های 1395 تا 1397 مردان هژمونیک و زنان مؤکد مهم ترین الگوی توزیع اقتدار در خانواده در این فیلم ها هستند. آنچه در این مقاله مهم است توجه به جنبه متفاوتی در مقایسه با نتایج به دست آمده از پژوهش های پیشین است.

در عصر شکل گیری جامعه شبکه ای، ماهیت ارتباطات دستخوش تحول شده است و این تغییرات به ویژه با گسترش رسانه های اجتماعی، بر خانواده نیز تاثیرات مثبت و منفی گذاشته است. در حالی که باید برای استفاده حداکثری از فرصت های رسانه های اجتماعی بهره گرفت، نباید از آسیب های احتمالی آن برای خانواده نیز غافل شد. بنابراین، شناسایی راهبردهای مواجهه با آسیب های ناشی از مصرف رسانه های اجتماعی، هدف این مقاله تعریف شده است. برای نیل به این هدف دو گام برداشته شد. در گام نخست، با 25 تن از اعضای خانواده های منتخب، مصاحبه شد. نتیجه، شناسایی 116 کد منحصر به فرد بود که در 13 مقوله و 6 محور اصلیِ «شکاف افکنی»، «سلب آرامش روحی»، «قیاس نابجا»، «دسترسی به اطلاعات نامتناسب»، «اتلاف وقت اعضای خانواده» و «افزایش امکان ارتباط با جنس مخالف» جای گرفت. در گام دوم به منظور دستیابی به اجماع نخبگانی در خصوص راهبردها، با استخراج پرسش هایی از مرحله قبل، به کمک نمونه گیری هدف مند با 14 نفر از نخبگان 4 گروه «اساتید ارتباطات»، «مدیران رسانه»، «کارشناسان خانواده» و «فعالان شبکه های اجتماعی» در قالب پنل دلفی در دو مرحله مصاحبه انجام شد. دستیابی به 41 راهبرد رسانه ای، نتیجه این فرآیند بود. این راهبردها در 7 محور «استقلال یا جایگزین سازی»، «ایمن سازی»، «توانمندسازی مخاطب»، «مرجعیت بخشی به خانواده»، «اقناع مخاطب»، «روشنگری» و «نفی مصرف گرایی» قرار گرفت.

نوجوانی با تغییراتی در زندگی از جمله تغییر در رفتار، عواطف و نگرش ها همراه است. اقتضائات خاص این دوره نظیر بلوغ و تغییراتی که با خود در جسم و جان نوجوان در پی دارد، نوجوانی را به یک دوره پیچیده و تعیین کننده تبدیل کرده است. یکی از مسائلی که در مورد قشرهایی از نوجوانان کمتر مطالعه شده است، نحوه مواجهه و دریافت آن ها از مصرف موسیقی است. در این میان، دختران نوجوان پرورش یافته در بافت فرهنگی دینی، چالش هایی را در فرایند مصرف موسیقی تجربه می کنند که آن ها را در وضعیت پیچیده تری قرار می دهد. هدف اصلی این مقاله، مطالعهٔ دریافت دختران نوجوان از مصرف موسیقی و شیوهٔ نگرش آن ها به موسیقی، با توجه به زیست آن ها در بافت فرهنگی دینی است. مقاله در پی پاسخ به سؤال هایی بدین شرح است: اینکه دختران زیسته در بافت فرهنگی دینی چه دریافتی از موسیقی مصرفی خود دارند؟ چه عواملی بر دریافت آن ها از مصرف موسیقی مؤثر است؟ از منظر دینی چگونه در مورد موسیقی می اندیشند و با توجه به زمینهٔ دینی خود چگونه با موسیقی مواجه می شوند؟ برای پاسخ به این پرسش ها و یافتن عوامل مؤثر بر دریافت دختران نوجوان دارای زمینهٔ فرهنگی دینی از مصرف موسیقی، با ۲۳ نفر از دختران نوجوان، که در زمینهٔ فرهنگی دینی رشدیافته و در مدارس دارای رویکرد آموزشی دینی تحصیل می کنند، مصاحبه ساختارنیافته انجام شد. با استفاده از روش تحلیل مضمون و کدگذاری باز، مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر درخصوص دریافت دختران مذکور از موسیقی استخراج شد. بر اساس تحلیل های انجام شده، ۴ مضمون فراگیر حول مسئله محوری این مقاله شناسایی شد. یافته ها نشان داد که دریافت دختران نوجوان از موسیقی، متأثر از خانواده، جامعه و نوع نگاه به دین است و برخی نیز به مداحی به مثابه موسیقی نگاه می کنند.

ایران با مشکلات و مسائل زیست محیطی متعددی مواجه است که رفع یا کاهش شدت آنها نیازمند نقش آفرینی نهادهای گوناگونی از جمله سینما است. هدف از این پژوهش، تبیین چگونگی مواجهه سینمای ایران با مسائل و مشکلات زیست محیطی کشور است. پرسش های پژوهش، عبارتند از: «مهم ترین مسائل زیست محیطی ایران کدامند و الزامات مواجهه سینما با آنها چیست؟» و «به منظور حساس تر شدن مردم یا سیاست گذاران به مسائل زیست محیطی، سینمای روایی، زمینه و فضای مناسب تری برای پرداختن به موضوعات و مسائل زیست محیطی دارد یا سینمای مستند؟». تحقیق در رویکرد نظری، به برساخت گرایی اجتماعی، متکی است. برساخت گرایی اجتماعی، نقش عوامل طبیعی و محیط زیستی را انکار نمی کند، بلکه تأکید می کند که میزان و نحوه این تأثیر، بستگی به برساخت انسان دارد. به منظور دستیابی به دریافتی تحلیلی از نوع مواجهه سینما با این مسائل، مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با 15 نفر از خبرگان دارای رویکردهای نظری و تخصصی مختلف صورت گرفته است. با تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها، 15 مضمون محوری استخراج شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد دستیابی به زیبایی شناسی محیط زیست و نیز احتراز از رویکرد سفارشی به محیط زیست (در برابر رویکرد جوششی) از مهم ترین الزامات سینما برای مواجهه با مسائل زیست محیطی است.

موضوع این پژوهش استفاده کنشگران محیط زیست و روزنامه نگاران محیط زیست فعال در تلگرام از تصاویر برای فهم موضوع بحران آب در ایران است. بنابراین سوال پژوهش این است که تصاویر مورد استفاده در کانال های تلگرام بحران آب را در چه چارچوب های تعریف کرده اند؟ و فرانقش بازنمودی، تعاملی و ترکیبی تصاویر از چه الگوهایی تبعیت می کند؟ برای پاسخ به سوال فوق 17 کانال تلگرامی مرتبط با بحران آب ایران شناسایی شده است و تصاویر آنها در بازه زمانی دی 94 تا دی 97 استخراج شده است، سپس تصاویر با رویکرد نشانه شناسی اجتماعی مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از ان است که اقتصاد سیاسی آب، زیست بوم گرایی، محیط زیست گرایی، عدالت زیست محیطی، امنیت آب و معنویت گرایی مهمترین چارچوب هایی هستند که برای تعریف بحران آب در تصاویر به کار گرفته شده است. فرانقش بازنمودی تصاویر بیشتر از الگوی مفهومی استفاده کرده است تا روایی. در فرانقش تعاملی هم زاویه دوربین مستقیم، هم سطح چشم است که به این معناست که بحران آب برای مخاطب موضوعی آشناست و جزئی از جهان اجتماعی اوست. همچین در بیشتر تصاویر از الگوی عرضه استفاده شده است به این معنا که مخاطب را در مورد بحران آب به تفکر واد دارد، تا این که از طریق تحریک احساسات او را به عمل وا دارد. در فرانقش ترکیبی نیز ساختار بیشتر تصاویر مرکزا گراست و ساختار معلوم و مجهول تصاویر به گونه ای است که این موضوع برای مخاطب آشناست.

پلتفرم های جدید و رسانه های اجتماعی، محیطی منحصر به فرد را برای خلق، گسترش و استمرار گفتمان های مدرن و نئولیبرال زنانگی و مادری از طریق بسترهای دیجیتال، بصری و اجتماعی ارائه می دهند. در همین راستا، سوال پژوهش پیش رو این است که آیا می توان شواهدی از فمینیسم نئولیبرال، در صفحات اینستاگرامی زنان ایرانی یافت؟ برای پاسخ به این سوال، در ادبیات نظری به چیستی گفتمان فمینیسم نئولیبرال و اصول اساسی آن پرداخته و متن کاوی 100 مقاله انگلیسی منتشر شده با محوریت فمینیسم نئولیبرال، با استفاده از نسخه 1 .6.16 نرم افزارVOSviewer version  و روش تجسم بخشی به خوشه های تراکمی انجام شده است. در ادامه و در مرحله نخست پژوهش، بر اساس فراتحلیل 12 پژوهش که پیشتر در رابطه با موضوع زنانگی و مادرانگی در اینستاگرام زنان ایرانی انجام شده اند، به این سوال پاسخ داده شده است که زنانگی و مادرانگی چگونه در اینستاگرام زنان ایرانی بازنمایی شده است؟. سپس با انطباق میان آنچه در بازنمایی زنانگی و مادرانگی در صفحات اینستاگرامی زنان ایرانی مشاهده شده و آنچه در تعریف و اصول اساسی فمینیسم نئولیبرال ذکر شده، به پرسش تحقیق پاسخ داده شده است. همچنین در مرحله دوم پژوهش با تحلیل گفتمان بصری 200 تصویر از 10 صفحه اینستاگرام زنان اینفلئونسر ایرانی، یافته های بیشتری برای مدعای پژوهش و پاسخ به سوال آن ارائه شده است. شش مضمون فرعی حاصل از تحلیل گفتمان، شامل «مراقبت های جسمی روزانه»، «انتخاب شخصی»، «پیشرفت فردی»، «منطق بازار»، «مصرف گرایی» و «خانواده خوشبخت»، حاکی از ظهور شبه فمینیسم نئولیبرال در صفحات اینستاگرامی زنان ایرانی است.

مطالعه پوشش مردم هر جامعه سرنخ های قابل توجهی از تغییرات فرهنگی و اجتماعی پنهان هر جامعه و روح زمانه ارائه می دهد. وضعیت خاص سیاستگذاری پوشش و پوشاک در جامعه ایران پس از انقلاب اسلامی باعث شده است تا پدیده پوشش و پوشاک در ایران اهمیت سیاسی و فرهنگی مضاعفی بیابد. مطالعه تغییرات پوشش با گشودن مسیری برای فهم خوانش ها و تفسیرهای کنشگران روزمره که اغلب در مطالعات و سیاستگذاری نادیده گرفته می شوند توجه پژوهشگران را به مقاومت ها یا همراهی ها در برابر سیاستگذاری ها جلب می کند و در نگاهی کلان تر می تواند پاسخگوی پرسش از موفقیت یا شکست آنها در ملموس ترین سطح زندگی روزمره باشد. هدف این پژوهش، تبیین فهم و دریافت جوانان از سیاستگذاری پوشش در چنین بافتی است. از این رو، تحقیق پیش رو به دنبال پاسخ به این پرسش است که جوانان به مثابه یکی از مخاطبان هدف اصلی در سیاستگذاری پوشش، چه مواجهه ای با سیاست های اجرا شده در این زمینه دارند؟ برای پاسخ به پرسش مذکور از روش مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته بهره گرفته شده است. مصاحبه با ۲۵ جوان ۱۸ تا ۳۰ ساله در نهایت ما را به این پاسخ رساند که سیاست گذاری های صورت گرفته در زمینه نوع پوشش جوانان، بر خلاف برداشت اولیه، اثربخش بوده اند زیرا در نگاه مصاحبه شوندگانِ جوان امروز، پوشش آنها نه امری سیاسی و تاریخی و ماحصل برخوردها و کشمکش های طولانی، بلکه امری شخصی و سیاست زدوده است؛ هرچند برخی تغییرات در پوشش و پوشاک جوانان را حاصل گشایش های سیاسی و اجتماعی می دانند. همچنین جوانان در مواجهه با نگاه خانواده ها و سیاستگذاران به موضوع پوشش، رویکرد مدارا را ترجیح می دهند.

موسیقی قومی، پس از تحولات فرهنگی برآمده از انقلاب، مورد توجه هنرمندان و پژوهشگران قرار گرفت. مقاله به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که در مجلات فرهنگی- هنری پس از انقلاب(1400 -1360)، چه برساختی از موسیقی قومی صورت گرفته است؟ هدف مقاله، تبیین چگونگی برساخت موسیقی قومی و چارچوب بندی مطالعات قوم موسیقی شناسی، توسط نویسندگان و پژوهشگران هنری در مجلات این عرصه است. به دلیل این که مجلات تخصصی فرهنگی- هنری، نمایای رویکرد فکری به این موضوع هستند، این مقاله با تحلیل مضامین برساخته در این مجلات، نشان داده است که دیدگاه پژوهشگران به موسیقی اقوام ایرانی، ذیل چه جریانهای اندیشه ای جای می گیرد. تحقیق در این مقاله، متکی بر روش تحلیل مضمون است. نمونه تحقیق را 10 مجله فرهنگی- هنری و یا تخصصی موسیقی شامل «فصلنامه هنر، گلستانه، سوره، ادبستان فرهنگ و هنر، عصر آدینه، مقام، آدینه، دنیای سخن، کلک، ماهور» تشکیل می دهند که به هنر موسیقی توجه نشان داده یا بر آن متمرکز بو ده اند. یافته ها نشان داد که موسیقی قومی در این مجلات ذیل 3. چارچوب، صورت بندی و برساخته شده است: 1. چارچوب معاصریت موسیقی غربی و غیبت یا طرد موسیقی قومی؛ 2. چارچوب اصالت موسیقی قومی با رویکردهای دینی و عرفانی؛ و 3. چارچوب اصالت موسیقی قومی و بازشناخت آن با مطالعات قوم موسیقی شناختی.

هدف از پژوهش حاضر، مطالعه مصرف موسیقی دختران نوجوان زیسته در زمینه فرهنگی دینی است. برای دستیابی به داده های این پژوهش از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است. این مصاحبه ها، با 23 نفر از دختران نوجوان زیسته در زمینه فرهنگی دینی انجام شده که در مدارس خاص مذهبی تحصیل می کنند. داده های به دست آمده از مصاحبه ها، با استفاده از روش تحلیل مضمون، تحلیل شده اند. برای تحلیل داده ها، ابتدا کدگذاری باز انجام شد و پس از آن مضامین پایه و سازمان دهنده استخراج شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد، مصرف موسیقی دختران نوجوان زیسته در زمینه فرهنگی دینی را می توان در هفت مضمون دسته بندی کرد. این مضامین سازمان دهنده، بیان می کنند که دختران نوجوان مورد مطالعه در این پژوهش، دارای چه نوع مصرف موسیقی هستند، از چه طریقی به موسیقی دست پیدا می کنند و به آن گوش می دهند، تحت چه شرایطی و چگونه به مصرف موسیقی می پردازند، چه دلایل و عواملی موجب می شود که آنها به برخی از گونه های موسیقی گوش ندهند، اطرافیان دختران نوجوان تحت چه عناوینی آن ها را از مصرف برخی موسیقی ها نهی می کنند و در پایان، مصرف موسیقی موجب چه تأثیرهایی بر آنها می شود

در اسفند 1366 شهر حلبچه در کردستان عراق به دستور صدام، هدف حملات شیمایی قرار گرفت که منجر به کشته شدن 3 تا 5 هزار نفر و زخمی شدن 7 تا 10 هزار نفر شد. علی رغم عمق این فاجعه به دلیل عدم دسترسی قربانیان به رسانه، در افکار عمومی جهانی و حتی بین خود کردها تصویری دقیق از آن شکل نگرفت؛ اما گسترش رسانه های اجتماعی به قربانیان این امکان را داد تا بتوانند توجه افکار عمومی جهانی را به جنایت مذکور جلب کنند. هدف مقاله پیش رو مطالعه کنشگری کردها در فضای مجازی بر محور سی و سومین سالگرد شیمایی بمباران حلبچه با تحلیل کنشگری هشتگی آن ها در شبکه اجتماعی توییتر است. یافته های پژوهش نشان می دهند که 8 محور اصلی در کنشگری هشتگی کردها در توییتر برجسته هستند که شامل؛ روایتگری فاجعه حلبچه از قاب توییتر، تجلی نمادگرایی در کنشگری مجازی با بازنشر عکس عمر خاور و فرزندش، پیگیری رد رنج این درد در چهره بازماندگان، بازتاب رسانه ای فاجعه حلبچه در سطح جهانی، حلبچه به مثابه درد مشترک، فراموش نکردن فاجعه حلبچه، بانیان نسل کشی حلبچه و جابه جایی بین مرزهای آنلاین و آفلاین کنشگری. بر اساس نتایج پژوهش، توییتر برای کردها به مثابه یک حوزه عمومی آنلاین عمل می کند که به آن ها این امکان را می دهد تا با ایجاد جریان رسانه ای در زمینه فاجعه حلبچه، گفتمان جایگزین را در مورد آن طرح کنند.

هدف مطالعه پیش رو، تحلیل شیوه های بازنمود پوشش زنان سیاستمدار منتخب در اینستاگرام، از خلال تحلیل تصاویری است که از خودشان منتشر کرده اند. در این مقاله تلاش شده است، علاوه بر تحلیل چگونگی بازنمود پوشش زنان در نمونه منتخب تحقیق، به این پرسش پاسخ داده شود که آیا پوشش آنها در فضا و رسانه های رسمی، با پوشش آنها در فضای رسانه ای غیررسمی (اینستاگرام) متفاوت است؟ در مبانی نظری تحقیق از رویکرد نمایشی اروینگ گافمن بهره گرفته شده و در تحلیل صفحه های اینستاگرامی زنان سیاستمدار منتخب، از روش مردم نگاری مجازی استفاده شده است. جامعه تحقیق در این مقاله، صفحه های اینستاگرامی زنان فعال در عرصه رسمی سیاست ایران، با پوشش چادر بوده که صفحه پنج نفر از آنان، به عنوان نمونه تحقیق، با روش هدفمند انتخاب شده است. تحلیل تصاویر منتشرشده  زنان سیاستمدار، در صفحه های شخصی در اینستاگرام نشان داد، پوشش برخی از آنان در مجامع بین المللی یا در شرایطی که دوربین های رسمی همچون دوربین تلویزیون وجود نداشته، اندکی بازتر بوده و در شرایط مخالف آن، این پوشش بسته تر بوده است. نتیجه آنکه این زنان محجبه، در موقعیت هایی که خود را روی صحنه و در حال اجرای یک نمایش یافته اند، پوشش متناسب تری با صحنه برگزیده اند؛ اما گاهی که احساس فراغت بیشتری داشته و فشار کمتری را از جانب دوربین ها احساس کرده اند، پوشش متفاوتی پیدا کرده اند.

این پژوهش به منظور مطالعه عوامل مؤثر بر مصرف موسیقی رادیو پیام و رادیو آوا و نیز شناخت دریافت های مخاطبان از موسیقی این دو رادیو صورت گرفته است. مصرف چندخوارگی پیترسون، مفهوم ذائقه و نظریه سبک زندگی برگرفته از رویکرد بوردیو در حوزه مصرف فرهنگی و نظریه دریافت، با تمرکز بر رویکرد هال، مبانی نظری پژوهش را تشکیل داده اند. برای اجرای پژوهش با 23 نفر از مخاطبان تهرانی دو شبکه رادیوییِ «پیام» و «آوا» مصاحبه عمیق صورت گرفته و برای تحلیل داده ها، از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. یافته های پژوهش در قالب 3 مضمون اصلی و 16 خرده مضمون استخراج شده اند. نتایج نشان می دهد که نمونه های مطالعه شده، ذائقه ای چندخواره دارند و رادیو برایشان در ردیف دوم منابع دسترسی به موسیقی قرار دارد. بر اساس نظریه دریافت، جایگاه اجتماعی افراد مهم ترین عامل مؤثر بر معنای دریافتی آنان از موسیقی رادیو است و هرکدام از این مخاطبان بر اساس جایگاه اجتماعی خود، تجربه های شخصی، ارزش ها، باورها و فرایندهای اجتماعی و سیاسی معنای مورد نظر خود را از موسیقی رادیو پیام و رادیو آوا دریافت می کنند. همچنین نتایج حاکی از آن است که مخاطبان، با توجه به وضعیت اجتماعی خود و فضای سیاسی حاکم بر جامعه، ایدئولوژی موجود در محتوای موسیقی های پخش شده از رادیو را در قالب خوانش های توافقی، تقابلی و انتقادی تفسیر می کنند.

با مطالعه عبارات استعاری در یک زبان در خصوص زن و زن بودگی می توان به شناخت نظام ادراکی حاکم بر ذهن گویشوران آن زبان در این خصوص دست یافت. هدف این مقاله، مطالعه چگونگی مفهوم سازی زن در میان زنان عامه ایرانی در اینستاگرام و چگونگی ادراک تجربه زن بودگی توسط ایشان از طریق شناسایی استعاره های محوری ای است که معانی آن را با یکدیگر مرتبط می سازد. برای دستیابی به این هدف، ضمن بهره گیری از رویکردهای زبان شناسان شناختی، به پرسش های ذیل پاسخ داده شده است؛ 1. زنان عامه فارسی زیان، مفهوم زن و تجربه زن بودگی را در قالب چه استعاره هایی در اینستاگرام برساخت می کنند؟ 2. برساخت معنایی زنان عامه فارسی زیان از مفهوم زن و تجربه زن بودگی در اینستاگرام براساس کدام حوزه های کلان مفهومی صورت می گیرد؟ 3. چه حوزه های مبدأیی، بیش ترین کاربرد را برای حوزه مقصد زن در زبان زنان عامه فارسی زیان دارد؟ دراین تحقیق، ، از روش مردم نگاری مجازی و برای تحلیل داده ها از تحلیل استعاری بهره گرفته شده است. با تحلیل پست های به اشتراک گذاشته شده توسط 90 زن منتخب، 250 استعاره مفهومی استخراج شده که در 11 حوزه مفهومی کلان طبقه بندی شده اند. این حوزه ها به ترتیب فراوانی شامل؛ خداگونگی، عاطفه، ناتوانی، قدرت، اشیاء، طبیعت، راز و معما، گیاه، مبارزه، بازیگری و دارایی است.