روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)

اهداف هدف این پژوهش بررسی اثربخشی درمان متمرکز بر هیجان، بر سبک های تنظیم هیجان و شدت علائم وسواس در زنان مبتلا به اختلال وسواسی اجباری است. مواد و روش ها طرح این پژوهش، نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام زنان مبتلا به اختلال وسواسی اجباری مراجعه کننده به کلینیک ها و مراکز مشاوره شهر اهواز بود. برای انتخاب گروه نمونه واجد شرایط، ابتدا ۳۰ نفر از بیماران مراجعه کننده به مراکز درمانی به شیوه نمونه گیری د ر دسترس انتخاب شدند که تعدادی از آنان به دلیل نگذراندن کامل ۸ جلسه درمان حذف شدند. در نهایت، گروه نمونه ۲۴ نفری زنان بیمار در دو گروه آزمایش (۱۲ نفر) و کنترل (۱۲ نفر) بررسی شدند. برای جمع آوری داده ها در هر سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری، از مقیاس وسواسی اجباری ییل براون و پرسش نامه سبک های هیجان استفاده شد. برای تحلیل داده های پژوهش از روش آماری آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکووا) و نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ استفاده شد. یافته ها نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد بین افراد گروه آزمایش و گروه کنترل از لحاظ سبک تنظیم هیجان پنهان کاری (۰/۰۱≥P و ۷/۷ ۰ =F) و شدت علائم وسواس (۰/ ۰۰۱ ≥P و ۲۰ / ۸۴ =F) در مرحله پس آزمون و همچنین، بین زنان بیمار دو گروه از لحاظ سبک پنهان کاری (۰/ ۵ ۰≥P و ۲ / ۶۰ =F) و شدت علائم وسواس (۰/ ۰۰۱ ≥P و ۲ ۹/ ۹ ۹=F) در مرحله پیگیری، تفاوت معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری به طور کلی نتایج گویای آن است که درمان متمرکز بر هیجان در دو مرحله پس آزمون و پیگیری، منجر به افزایش سبک تنظیم هیجان پنهان کاری و کاهش شدت علائم وسواس در گروه آزمایش، در مقایسه با گروه کنترل می شود؛ ازاین رو، روش درمانی مذکور به واسطه تمرکز ویژه بر مقوله هیجان، می تواند به عنوان روش درمانیِ مؤثری به منظور کاهش علائم وسواس در بیماران مبتلا به اختلال وسواسی اجباری مورد توجه قرار گیرد.

اهداف این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر استرس ادراک شده، نشخوار فکری و دشواری تنظیم هیجانی زنان مبتلا به دیابت نوع ۲ انجام شد. مواد و روش ها این مطالعه شبه آزمایشی با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و یک مرحله پیگیری انجام شد. از میان همه بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ عضو هیئت ورزش های همگانی استان خراسان شمالی در سال ۱۳۹۶، ۳۰ نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. بیماران گروه آزمایش در ۸ جلسه ۱۲۰ دقیقه ای در هفته درمان شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی شرکت کردند. داده ها با مقیاس استرس ادراک شده، سبک پاسخ دهی نشخواری و مقیاس دشواری تنظیم هیجان جمع آوری شدند. یافته ها نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر نشان داد شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی باعث کاهش معنادار نمره های بیماران در نشخوار ذهنی (۰/ ۰۱ ≥P) و دشواری تنظیم هیجانی به جز خرده مقیاس آگاهی (۰/ ۰۱ ≥P) در پیگیری سه ماهه و استرس ادراک شده (۰/ ۰۱ ≥P) تا پس آزمون شده است. نتیجه گیری شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در کاهش نشخوار ذهنی، استرس ادراک شده و دشواری تنظیم هیجانی به جز خرده مقیاس آگاهی در زنان مبتلا به دیابت نوع ۲ مؤثر است.

اهداف شواهد جدید بر نقش مؤثر عوامل فیزیولوژیکی، شناختی و هیجانی در کیفیت رابطه میان زوجین دلالت دارد. هدف این مطالعه بررسی رابطه بین شخصیت بامدادی شامگاهی، انعطاف پذیری شناختی و تنظیم شناختی هیجان با رضایت زناشویی در زنان میانسال بود. مواد و روش ها روش پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل تمام زنان متأهل میانسال (۴۰ تا ۶۰ سال) ساکن شهر مشهد بود. از بین مناطق شهرداری، منطقه ۱ به عنوان نمونه به شیوه تصادفی انتخاب شد و از این منطقه ۲۱۱ زن با استفاده از روش نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شدند. هریک از شرکت کنندگان این مطالعه، فرم رضایت زناشویی انریچ، پرسش نامه انعطاف پذیری شناختی، پرسش نامه بامدادی شامگاهی و نسخه کوتاه پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیره تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان داد زیرمقیاس های ادراک گزینه های مختلف، ادارک کنترل پذیری و نمره کل انعطاف پذیری شناختی توان پیش بینی رضایت زناشویی را به صورت مثبت دارند (P<۰/۰۰۱). علاوه بر این، سهم شخصیت بامدادی شامگاهی در پیش بینی رضایت زناشویی معنادار بود و بامدادی بودن زیاد با رضایت زناشویی زیاد همراه بود (P<۰/۰۰۱). همچنین نتایج نشان داد ملامت خویشتن، نشخوارگری، فاجعه سازی و ملامت دیگران، به نحو منفی (P<۰/۰۰۱) و پذیرش و دیدگاه گیری به نحو مثبت (P<۰/۰۵) رضایت زناشویی را پیش بینی می کنند. نتیجه گیری یافته های این مطالعه ضمن گسترش ادبیات پژوهش، لزوم توجه به ویژگی های فیزیولوژیکی، شناختی و هیجانی در برنامه های ارتقای روابط زوجین و نیز مشاوره پیش از ازدواج را برجسته می سازد.

اهداف اختلال اضطراب فراگیر و افسردگی، یکی از اختلال های شایع در دوره کودکی و بزرگسالی است و مشکلات زیادی در حوزه سلامت به همراه دارد. هدف این پژوهش، بررسی نقش واسطه ای نشخوار فکری در رابطه بین تحمل نکردن بلاتکلیفی با علائم افسردگی و اختلال اضطراب فراگیر است. مواد و روش ها طرح این پژوهش، از نوع توصیفی همبستگی است. برای این منظور، ۲۵۰ نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران با استفاده از نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و به پرسش نامه های تحمل نکردن بلاتکلیفی داگاس، مقیاس نشخوار فکری نالن هاکسما، مقیاس افسردگی بک و مقیاس اضطراب فراگیر که در اختیار آن ها گذاشته شده بود، پاسخ دادند. تحلیل داده ها با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. همچنین برای طبقه بندی، پردازش و تحلیل داده ها و بررسی فرضیه های پژوهش از نرم افزارهای آماری SPSS نسخه ۲۲ و Lisrel ۸/ ۸۵ استفاده شد. یافته ها ارزیابی مدل فرضی پژوهش با استفاده از شاخص های برازندگی نشان داد مدل فرضی با مدل اندازه گیری، برازش دارد ۰/۹۸=NFI= ۰/۹۶ - CFI RMSEA=۰/۶۰ . نتایج نشان داد تحمل نکردن بلاتکلیفی به صورت غیرمستقیم از طریق نشخوار فکری بر افسردگی و همچنین به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر اختلال اضطراب فراگیر تأثیر دارد. نتیجه گیری می توان بر اساس یافته های پژوهش، نتیجه گرفت نشخوار فکری در رابطه بین تحمل نکردن بلاتکلیفی و علائم افسردگی و اضطراب فراگیر نقش واسطه ای دارد. توجه به این سازوکارِ تأثیر، می تواند در تدوین مداخلات پیشگیرانه و درمانی کارآمد برای اختلال افسردگی و اضطراب فراگیر مؤثر باشد.

اهداف ارتقای تکنولوژی های ارتباطات الکترونیکی در کنار فواید و منافع آن، نوجوانان را با خطرات و تهدیدهای جدید روبه رو کرده است. در حیطه تلفن همراه یکی از این تهدیدها روبه رو شدن و درگیر شدن نوجوانان با دریافت و ارسال پیامک های حاوی مفاهیم و تصاویر جنسی است. این تحقیق به منظور تعیین دسترسی به تلفن همراه و شیوع استفاده از آن برای رد و بدل کردن پیامک هایی با مفاهیم و تصاویر جنسی در نوجوانان دبیرستانی شهر رفسنجان انجام شد. مواد و روش ها این مطالعه پژوهشی توصیفی مقطعی بود که بر دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانی شهر رفسنجان انجام شد. روش نمونه گیری، خوشه ای طبقه ای و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه ای حاوی اطلاعات مربوط به دسترسی به تلفن همراه و کمیت و کیفیت استفاده از آن برای ردوبدل کردن پیامک بود. داده ها وارد نرم افزار SPSS نسخه ۲۳ شده و با آزمون های آماری تی تست و کای اسکوئر تجزیه و تحلیل شد. یافته ها از مجموع ۹۹۴ نفر نمونه های پژوهش، فقط ۱۰/۹ درصد تلفن همراه نداشتند. ۶۲/۷ درصد واحدهای پژوهش به تلفن همراه هوشمند و خدمات اینترنتی دسترسی داشتند. ۳۴/۷ درصد در شش ماه گذشته پیامک حاوی تصاویر یا مفاهیم جنسی دریافت کردند و ۱۵/۷ درصد چنین پیامکی فرستاده بودند. بین دریافت (P<۰/۰۰۰۱) و ارسال (P<۰/۰۰۰۱) پیامک جنسی با تعداد کل پیامک فرستاده شده در روز ارتباط معنی دار آماری به دست آمد. نتیجه گیری دسترسی به تلفن همراه بین نوجوانان ایرانی، گسترده و استفاده از این وسیله برای رد و بدل کردن مفاهیم و تصاویر جنسی در نوجوانان شایع است. همچنین دسترسی و استفاده از تلفن همراه نوجوانان را با خطرات ارتباط پرخطر با جنس مخالف روبه رو می کند. و لزوم مداخله والدین و برنامه ریزی برای آموزش والدین را آشکار می کند.

اهداف این مطالعه، ویژگی های محیط کالبدی و تبیین آن را در الگوی معماری مبتنی بر عصب روان شناختی بررسی می کند تا بتواند پاسخ گوی نیازهای مرتبط با فرایندهای ذهنی (احساس، ادراک، حافظه و سازمان بندی رفتار هدفمند و تطابقی با محیط) مبتلایان به دمانس از نوع آلزایمر باشد. مواد و روش ها مطالعه حاضر با نمونه گیری هدفمند از مبتلایان به آلزایمر با روش پژوهش توصیفی تحلیلی و شیوه تحلیل محتوای کیفی (استقرایی) از ۹ مصاحبه نیمه ساختار یافته و متون پژوهشی مرتبط انجام شده است. از میان ۶ بیمار انتخاب شده، پس از آزمون های تعیین سطح بیماری، ۴ نفر انتخاب شدند. برای تکمیل مفاهیم، با ۵ نفر از مراقبان بیماران نیز مصاحبه شد. یافته ها تحلیل محتوای مصاحبه ها شامل ۲۸ کد استخراج شده اولیه، ۳ زیرطبقه شامل بی تفاوتی به عناصر محیطی، تمایل حضور در مکان های آشنا و استرس زا بودن محیط های نا آشنا و طبقه مرکزی با مفهوم «ادراک محیطی» استخراج شد. نتیجه گیری تبیین ویژگی های محیط کالبدی و عصب روان شناختی به صورت همزمان می تواند نقش بسزایی در ایجاد محیط سکونتی، مراقبتی و درمانی این مبتلایان داشته باشد. ازاین رو، به کارگیری نشانه های حسی محیط در کاهش اختلالات رفتاری اثربخش است. بنابراین، ادراک محیطی قوی تر به معنای وجود برهم کنش بیشتر میان ابعاد مختلف محیط (کالبدی و عصب روان شناختی) است.

اهداف نظریه حساسیت به تقویت تجدید نظر شده در ابعاد مختلف رفتار، هیجان ها، شخصیت و آسیب شناختی کودکان، نقش تعیین کننده ای دارد و به همین دلیل هدف از این پژوهش بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس بازنگری شده حساسیت به تقویت کودکان بود. مواد و روش ها روش این پژوهش توصیفی همبستگی است. جامعه آماری مطالعه شامل تمام کودکان مدارس شهر همدان در سال تحصیلی ۱۳۹۷-۱۳۹۶ بودند. شرکت کنندگان شامل ۴۱۷ کودک بودند که به صورت نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. در خوشه اول دو ناحیه از سطح شهر انتخاب شدند، در این مرحله از هر ناحیه پنج مدرسه و از هر مدرسه ۵۰ نفر انتخاب شدند. پس از گردآوری داده ها با توجه به ریزش برخی داده های غیرقابل استفاده، تعداد نمونه نهایی ۴۱۷ نفر شد. سپس مقیاس های حساسیت به تقویت، عواطف مثبت و منفی و افسردگی، اضطراب و استرس در بین شرکت کنندگان به منظور پاسخ گویی اجرا شد. پایایی آزمون به وسیله آلفای کرونباخ، بازآزمایی و شاخص دونیم سازی ارزیابی شد، روایی هم زمان با سایر مقیاس ها برای تعیین روایی مقیاس حساسیت به تقویت صورت گرفت. ساختار عاملی تأییدی با تحلیل عاملی بررسی شد. یافته ها تحلیل عاملی نشان داد مقیاس حساسیت به تقویت سه عامل دارد و بررسی پایایی آزمون از طریق آلفای کرونباخ به ترتیب برای عامل های جنگ وگریز، بازداری رفتاری و فعال ساز رفتاری ( ۰ / ۷۵ ، ۰ / ۷۶ و ۰ / ۶۸ )، بازآزمایی ( ۰ / ۴۸ ، ۰ / ۵۶ و ۰ / ۶۱ ) و شاخص دونیم سازی ( ۰ / ۵۶ ، ۰ / ۵۱ و ۰ / ۶۷ ) نشان دهنده ثبات مقیاس بود. روایی ملاکی سیستم حساسیت به تقویت با دیگر مقیاس ها نشان از روایی واگرایی و همگرایی مطلوبی (P<۰/۰۵) داشت. نتیجه گیری درمجموع، یافته ها نشان داد مقیاس حساسیت به تقویت ویژگی های روان سنجی مطلوبی بین کودکان مطالعه شده دارد. با این حال به نظر می رسد زیرمؤلفه های مقیاس حساسیت به تقویت ثبات درونی پایینی بین کودکان مطالعه شده نسبت به نسخه اصلی دارند.

همسرآزاری یکی از مشکلات اجتماعی مهم است. همسرآزاری چهار نوع رفتار خشونت آمیز را دربرمی گیرد که بین دو نفر در یک رابطه صمیمانه اتفاق می افتد و عبارت است از: آزار جسمی، آزار جنسی و آزار عاطفی. همسرآزاری به مثابه مشکلی بهداشتی و اجتماعی، پیامدهای منفی جسمی و روان شناختی زیادی دارد. وجود این مشکلات، طراحی برنامه های مداخله پیشگیرانه را الزامی می کند. بنابراین، بسیاری از کشورها به این کار اقدام کرده اند و ایران نیز یکی از این کشورهاست.