روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)

اهداف: شیوع بیماری ویروسی جدید در ووهان چین در دسامبر سال 2019، در مدت زمان خیلی کوتاهی، به دلیل سرعت انتشار ویروس منجر به یک پاندمی جهانی شد. این مقاله قصد دارد با استفاده از اصول و روش های مرور نظام مند منابع موجود به بررسی الزامات ارائه خدمات بهداشت روان هنگام شیوع بیماری کووید 19 بپردازد. مواد و روش ها: یک جست وجوی جامع در پایگاه های اطلاعاتی بین المللی پابمد، NLM Gateway ،ISI و اسکوپوس انجام شد. همچنین پایگاه های سایک اینفو و بانک اطلاعاتی CINAHL نیز جست وجو شدند. ریشه های واژگانی اصلی برای شکل گیری استراتژی جست وجوی کلمات «Covid» ،«mental health» ،«care» ،«services» بودند. تمام مقالات مربوط بدون در نظر گرفتن زمان انتشار و زبان مقاله جمع آوری شدند. از آنجا که با توجه به ماهیت انتشارات، انجام یک بررسی رسمی سیستماتیک امکان پذیر نبود، تصمیم گرفته شد از ترکیب مرور سیستماتیک و یک مرور روایتی به عنوان مکمل برای پوشش تمام حوزه ها استفاده شود. یافته ها: از هشتاد مقاله به دست آمده بعد از حذف موارد تکراری، 58 مقاله وارد مراحل سه گانه پالایش شد. این مراحل مبتنی بر جست وجو در عنوان، خلاصه و متن کامل مقاله بود و درنهایت، چهار مطالعه گزارش شده، مورد استخراج اطلاعات قرار گرفت. یافته های مربوطه، نکات کلیدی و نتایج تحقیق خلاصه شده در مؤلفه های اصلی زیرساخت ها و منابع شامل: سیاست گذاری برای گروه های در معرض خطر، رویکردهای مختلف در ارائه خدمات بهداشت روان، بسترهای غیرمستقیم برای ارائه خدمات بهداشت روان، نگرش های پیگیری و تحقیقات تکمیلی بود. نتایج: اصلی مطالعه نشان داد که بسیاری از مطالعات به بررسی پیامدهای جنبه های جسمی و علائم تشخیصی بیماری پرداخته اند. در چنین مواردی، جنبه های سلامت روان یا کمتر دیده شده و یا مورد غفلت قرار گرفته است. در زمینه پیامدهای سلامت روان، توجه فوری و اولویت دادن به برنامه های فشرده برای ارزیابی سلامت روان، آمادگی برای خدمات حمایتی، درمان و پیشگیری مورد تأکید قرار گرفته است. نتیجه گیری: هنگام به کارگیری مداخلات بهداشت روان، به منظور بهبود خدمات، علاوه بر توجه به محدودیت ها و چالش های اجرایی باید به نگرش گروه های هدف و ترجیحات آن ها نیز توجه شود.

اهداف: حمله حاد بیماری های همه گیر علاوه بر خطر جسمی، اثرات نامطلوب روان شناختی جدی را در کودکان به خاطر توان محافظتی کمتر، ایجاد می کند. هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر روانی قرنطینه خانگی ناشی از پاندمی کروناویروس (COVID-19) بر استرس والدین و رابطه آن با اضطراب و افسردگی کودکان بود. مواد و روش ها: این پژوهش در بازه زمانی ۱۷ تا ۲۶ اسفند سال 1398(مراحل آغازین فراخوان عمومی مردم ایران برای قرنطینه) در استان گیلان انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمام کودکان ۵ تا ۱۲ ساله و والدین آن ها بود که به طور هدفمند نمونه گیری شدند و ۱۸۱ نفر به پرسش نامه علائم مرضی کودکان (CSI-4) فرم والد و مقیاس تجدیدنظرشده تأثیر رویداد (IES-R) به صورت داوطلبانه پاسخ دادند. به منظور تحلیل داده ها از روش ضریب همبستگی پیرسون، تی استودنت مستقل و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی استفاده شد. یافته ها: پس از حذف اثر متغیرهای جمعیت شناختی مشخص شد نمرات بیشتر والدین در خرده مقیاس مزاحمت (۰/۰۰۴=β=۰/۵۶۸ ، P) و گوش به زنگی شدید (۰/۰۰۰۱>β=۰/۷۷۲ ، P) می تواند پیش بینی کننده نمرات بیشتر اضطراب در کودکان باشد. هیچ کدام از مؤلفه های IES-R در والدین نتوانستند به طور معنی داری نمرات افسردگی کودکان را پیش بینی کنند (۰/۰۵ β=۰/۳۲۵ ، P) در کودکان را پیش بینی می کند. نتیجه گیری: تأثیر روانی قرنطینه خانگی ناشی از پاندمی کووید ۱۹ در والدین می تواند بر اضطراب و افسردگی کودکان تأثیر مخربی بگذارد و این نتایج لزوم برنامه های آموزشی حمایت روانی از والدین و کودکان آن ها را ضروری می کند.

اهداف: شیوع ناگهانی کووید ۱۹ به عنوان یک بیماری مهلک در سراسر جهان باعث ایجاد مشکلات گسترده روانی در کنار مشکلات جسمی شده است. با توجه به اهمیت پیشگیری و کنترل مشکلات روان شناختی در افراد مواجهه یافته، مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان استرس ادراک شده کارکنان درمانی و غیردرمانی در مواجهه با همه گیری بیماری کووید ۱۹ انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی مقطعی که در فروردین ۱۳۹۹ انجام گرفت، ۵۲۸ نفر از کارکنان درمانی و غیردرمانی با روش نمونه گیری در دسترس وارد مطالعه شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه جمعیت شناختی و مقیاس استرس ادراک شده ده سؤالی کوهن بود که به صورت آنلاین از طریق تلفن همراه ارسال شد. داده ها توسط نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ و با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون های ناپارامتری من ویتنی یو و کروسکال والیس) تحلیل شدند. یافته ها: ۹۰/۲ درصد افراد، استرس شغلی متوسط و ۴/۲ درصد استرس شدید داشتند.میزان استرس در دانشجویان نسبت به شاغلین رسمی و قراردادی بیشتر بود. همچنین زنان نسبت به مردان، افرادی با مصرف دارو نسبت به افراد بدون مصرف دارو و افراد با مشاغل درمانی نسبت به مشاغل غیردرمانی، میزان استرس بیشتری داشتند. نتیجه گیری: گروه های آسیب پذیر جامعه مثل زنان، دانشجویان و کارکنان مشاغل بهداشتی درمانی در بحران کووید ۱۹ به پیشگیری و مراقبت بیشتری نیاز دارند که باید به مرور راهبردهای مقابله ای مؤثر و مدیریت اپیدمی بیماری، دسترسی به منابع درمانی و سیستم خدمات روانی برای این قشر، تقویت شود. همچنین برنامه ریزی راهبردهای ملی و کمک های اولیه در بحران ها از طریق تله مدیسین و خدمات آَنلاین مورد توجه قرار گیرد.

اهداف: شیوع ویروس کرونا و پیامدهای روانی اجتماعی مرتبط با سلامت یکی از مهم ترین وقایع اجتماعی بشر در قرن ۲۱ است. پرستاران به دلیل تماس نزدیک با بیماران کووید 19در برابر عفونت آسیب پذیر بوده و بنابراین با پیامدهای روان شناختی شدیدی روبه رو هستند. این مطالعه با هدف تعیین همبستگی بین اضطراب کرونا و رفتار های مراقبتی پرستاران شاغل در بیمارستان های ارجاعی کرونا انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک پژوهش مقطعی از نوع توصیفی همبستگی است. نمونه گیری به شیوه سرشماری انجام شد. درمجموع ۱۶۶ پرستار از دو بیمارستان ارجاعی کرونا در شهر کرمان وارد مطالعه شدند. سه پرسش نامه اطلاعات جمعیت شناختی، اضطراب بیماری کرونا و پرسش نامه رفتارهای مراقبتی برای جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار گرفت. آنالیز داده ها به کمک نرم افزار SPSS نسخه ۱۸ با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته ها: نمره کلی اضطراب کرونا در پرستاران مورد مطالعه ۹/۸۰±۲۱/۳۹ و نمره کلی رفتار مراقبتی آن ها ۴/۲±۱۰۹/۷ با طیف ۹۴ تا ۱۱۸ بود. ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد بین اضطراب کرونا با رفتار مراقبتی در پرستاران همبستگی معنی داری وجود ندارد (۰/۰۵ نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد پرستاران شاغل در بخش های کرونا از اضطراب متوسط رنج می برند و میزان رفتارهای مراقبتی ارائه شده توسط پرستاران، در حد مطلوب است. پیشنهاد می شود در زمان شیوع بیماری های نوظهور و همه گیر، جهت کاهش اضطراب پرسنل پرستاری، آموزش راهبردهای مقابله با اضطراب و مهارت های تاب آوری و حل مسئله بیش از پیش مورد توجه مدیران قرار گیرد.

اهداف: کارکنان حوزه مراقبت های بهداشتی که درگیر مبارزه با کرونا هستند در معرض میزان بالایی از حالات افسردگی و اضطراب قرار دارند؛ از این رو، هدف پژوهش حاضر پیش بینی اضطراب کرونا در پرستاران بر اساس حمایت اجتماعی ادراک شده و حس انسجام بود. مواد و روش ها: روش این پژوهش، روش همبستگی، از نوع توصیفی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه پرستاران شاغل در بیمارستان ها و درمانگاه های شهر رشت در سال ۱۳۹۹ بودند. دویست نفر به صورت اینترنتی و از طریق شبکه های مجازی در پژوهش شرکت کردند. ابزارهای جمع آوری اطلاعات شامل مقیاس اضطراب بیماری کرونا، مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک شده و پرسش نامه حس انسجام فرم سیزده ماده ای بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون هم زمان و از طریق نرم افزار SPSS نسخه ۲۳ انجام شد. یافته ها: اضطراب کرونا در پرستاران با حمایت اجتماعی ادراک شده (۰/۰۳ >β=-۰/۵۸۱ ، P) و حس انسجام (۰/۰۰۱ >β=-۰/۶۷۲ ، P) رابطه منفی و معناداری داشت. حمایت اجتماعی ادراک شده و حس انسجام 42 درصد از واریانس نمرات اضطراب کرونا در پرستاران را پیش بینی کردند (۰/۰۱>P). نتیجه گیری: بنابراین، حمایت اجتماعی ادراک شده و حس انسجام نقش مهمی در میزان اضطراب کرونا پرستاران ایفا می کنند؛ بنابراین آموزش پرستاران در زمینه افزایش حس انسجام جهت توانمندسازی و اجرای برنامه های حمایتی قابل درک برای آن ها پیشنهاد می شود.

اهداف: یکی از مسائل مهمی که امروزه نسل جوان با آن درگیر است، فضای مجازی و میزان استفاده از آن است که متأسفانه با همه گیری کرونا ویروس به صورت غیرمنطقی سیر فزونی داشته و باعث بروز اختلال هایی در سبک زندگی افراد شده است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر میزان استفاده از فضای مجازی بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و اضطراب کرونای جوانان انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش توصیفی از نوع پس رویدادی، 307 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه آزاد تبریز از طریق فراخوان اینترنتی در پژوهش شرکت کردند و به پرسش نامه های محقق ساخته سنجش "میزان استفاده از فضای مجازی"، "پرسش نامه اضطراب کرونا" و" سبک زندگی ارتقادهنده سلامت" پاسخ دادند. داده ها با روش تحلیل واریانس چندمتغیره و آزمون تعقیبی LSD مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: از بین مؤلفه های سبک زندگی ارتقادهنده سلامت، زیرمقیاس های رشد معنوی (P=۰/۰۰۱)، مسئولیت پذیری (P=۰/۰۱۶)، روابط بین فردی (P=۰/۰۳۳)، ورزش (P=۰/۰۰۹) و همچنین نمره کل سبک زندگی (P=۰/۰۰۱) و از مؤلفه های اضطراب کرونا زیرمقیاس علائم روانی (P=۰/۰۰۱) و همچنین نمره کل اضطراب کرونا (P=۰/۰۰۱) در گروه های مربوط به میزان استفاده از فضای مجازی معنی دار بودند و دانشجویانی که میزان استفاده بیش از چهار ساعت فضای مجازی داشتند در سبک های زندگی ارتقادهنده سلامت نمره پایین تر و در مؤلفه های اضطراب کرونا نمره بالاتری به دست آوردند. نتیجه گیری: استفاده بیش از حد از فضای مجازی نقش منفی در سبک زندگی ارتقادهنده سلامت دانشجویان ایفا می کند. همچنین استفاده بیش از حد و بسیار کم از فضای مجازی نیز اضطراب دانشجویان را بالا می برد. در همین راستا پیشنهاد می شود میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی توسط دانشجویان مدیریت شود.

اهداف: بیماری کووید ۱۹ موجب ایجاد نگرانی و استرس در افراد مختلف شده است. یکی از گروه های حساس جامعه در این همه گیری، افراد مبتلا به اختلال روان پزشکی هستند. در این مطالعه به بررسی عوامل عمده نگرانی در بین این بیماران و خانواده های آنان، طی و پس از بستری پرداخته شده است و هدف آن بهبود مراقبت و خدمت رسانی به این بیماران و مراقبین آنان با توجه به این نگرانی هاست. مواد و روش ها: در این مطالعه به صورت تلفنی با ۴۸ بیمار مبتلا به اختلال روان پزشکی، بستری در بازه زمانی اوایل اسفند تا اواسط اردیبهشت سال ۹۹ در بیمارستان روان پزشکی ایران، تماس گرفته شد و یک پرسش نامه در ارتباط با همه گیری بیماری کرونا و مشکلات ناشی از آن، طی و پس از بستری، تکمیل شد. یافته ها: عدم امکان ملاقات با خانواده و نگرانی از ابتلا به کووید ۱۹، اصلی ترین نگرانی های بیماران هنگام بستری و تأثیر منفی قرنطینه در عود بیماری روان پزشکی، بیشترین عامل نگرانی آنان پس از ترخیص بوده است. در مورد مراقبین بیماران، نگرانی از ابتلای بیمار به کووید ۱۹ و همچنین عدم دسترسی به پزشک معالج، بیشترین نگرانی هنگام بستری و عدم امکان حضور به دلیل نگرانی شخصی از ابتلا به کووید ۱۹، بیشترین نگرانی مراقبین این بیماران پس از ترخیص است. نتیجه گیری: همه گیری کووید ۱۹ موجب بروز چالش هایی در درمان بیماران روان پزشکی شده است. در این میان ارائه راه حل هایی همچون اختصاص فضایی ایمن جهت ویزیت بیماران، آموزش استفاده از وسایل بهداشتی و خودمراقبتی و امکان ویزیت بیماران از طریق مجازی پیشنهاد می شود.

اهداف: به دنبال شیوع بیماری کرونا و اجرای قرنطینه، الزام رعایت ایمنی و بهداشت در این دوران اثرات مختلفی بر جنبه های روانی و اجتماعی افراد جامعه برجا گذاشته است. از آنجا که افراد با ویژگی های شخصیتی متفاوت، رفتارهای متفاوتی در دوران قرنطینه نسبت به رعایت ایمنی از خود نشان می دهند، هدف از پژوهش حاضر، بررسی و آزمودن مدلی از پیشایندهای شخصیتی و شناختی ملاحظات بهداشتی کرونا بود. مواد و روش ها: به این منظور نمونه ای شامل ۲۲۰ نفر از افراد شاغل در آموزش و پرورش و دانشگاه، به صورت اینترنتی و از طریق شبکه های اجتماعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. شرکت کنندگان پرسش نامه های ملاحظات بهداشتی (رفتار بهداشتی و نگرش بهداشتی)، جایگاه مهار درونی، توافق جویی، وظیفه شناسی و روان نژندی (NEO) را تکمیل کردند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و بررسی برازش مدل و روابط مستقیم از نرم افزار SPSS و AMOS ویراست ۲۳ استفاده شد. همچنین برای بررسی روابط میانجی گر از روش بوت استرپ استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد مدل طراحی شده، از شاخص های برازش خوبی برخوردار بود. به غیر از رابطه بین توافق جویی و جایگاه مهار درونی(رابطه منفی) بقیه روابط بین متغیرها مثبت و مستقیم گزارش شد. همچنین جایگاه مهار درونی نقش میانجی گر کامل را ایفا کرد. نتیجه گیری: ویژگی وظیفه شناسی، سازه جایگاه مهار درونی را فعال می کند و به تبع آن فرد به سمت رعایت رفتارهای بهداشتی تمایل پیدا می کند. به بیان دیگر تمام اثر وظیفه شناسی از طریق دخل و تصرف در سازه شناختی جایگاه مهار (میانجی گر کامل) به رعایت اصول بهداشتی منتهی می شود. رابطه ساده بین روان نژندی و جایگاه مهار درونی که منفی (۰/۲۰-) گزارش شده بود در اثر برهم کنشی با متغیر وظیفه شناسی به ۰/۲۳ تغییر کرد. تبیین این تغییر علامت ها و مقادیر، گویای این مطلب است که نمی توان از داده ها تفسیر خطی ارائه داد؛ بنابراین می توان گفت، ایجاد مقداری نگرانی در افراد نسبت به پیام های بهداشتی و پیگیری انتقادی و جست وجوگرانه اطلاعات کرونایی در کنار وظیفه شناسی، می تواند شرایط مطلوبی جهت گرایش به سوی رفتارهای بهداشتی فراهم کند.

اهداف: در شرایط همه گیری ویروس کرونا و تأثیر روان شناختی آن، ساخت ابزارهای مناسب برای سنجش جنبه های آسیب شناسی روانی آن ضروری است. بنابراین هدف پژوهش حاضر تعیین ویژگی های روان سنجی مقیاس پنج سؤالی اضطراب کرونا (شرمن لی) در نمونه ایرانی بود. مواد و روش ها: در این مطالعه ۳۹۹ نفر زن و مرد از جمعیت بزرگسال شهر کرمانشاه به روش نمونه گیری در دسترس مورد بررسی قرار گرفتند. برای بررسی روایی هم گرا از پرسش نامه های ترس از کرونا و مقیاس دشواری در تنظیم هیجان و برای بررسی روایی واگرا از پرسش نامه پذیرش و عمل نسخه دوم استفاده شد. همچنین برای تعیین پایایی از روش همسانی درونی به شیوه آلفای کرونباخ و برای تعیین روایی سازه از تحلیل عاملی تأییدی به کمک نرم افزار لیزرل نسخه ۸/۸ استفاده شد. یافته ها: ضریب آلفای کرونباخ برای نمره کل مقیاس ۹۱/۵ به دست آمد. مقیاس اضطراب کرونا همبستگی مثبت و معنی داری با مقیاس ترس از کرونا و زیرمؤلفه های دشواری در تنظیم هیجان (به استثنای دشواری در انجام رفتار هدفمند) نشان داد، ولی با پذیرش و عمل همسبتگی منفی داشت. همچنین نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد ساختار تک عاملی از برازش مناسبی برخوردار است. نتیجه گیری: اضطراب مرتبط با کرونا می تواند نامتناسب و غیرضروری باشد و باعث مشکلات روان شناختی زیادی شود. نسخه ایرانی اضطراب کرونا اعتبار و روایی مطلوبی را نشان داد و می توان از آن به عنوان یک ابزار غربالگری کوتاه و معتبر برای سنجش اضطراب کرونا استفاده کرد.

شیوع کووید 19 باعث نگرانی و دغدغه در سرتاسر جهان شده است. بسیاری از افراد ممکن است مضطرب و ترسیده باشند و آن هایی که به صورت مستقیم از راه های مختلف توسط ویروس تحت تأثیر قرار گرفته اند ممکن است دچار وحشت، ترس و نگرانی بیشتری شوند.

دولت چین در دسامبر سال 2019، جهان را از ویروسی خطرناک آگاه کرد که در اجتماعات به سرعت پخش می شود. در واقع، یک سندرم حاد تنفسی دیگر که در شهر ووهان چین رخ داد و به سرعت به دیگر مناطق جهان گسترش پیدا کرد. سازمان بهداشت جهانی از این ویروس به عنوان ncov-2019 یاد کرده است، که در آن n به معنی جدید و cov به معنی ویروس تاجی است. به طور کلی، این ویروس (COVID-19) شبیه سندرم حاد تنفسی است، اما به هیچ وجه یکسان نیستند.