روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)

هدف : هدف پژوهش حاضر مرور بررسی های انجام شده در ایران در مورد برنامه ادغام خدمات بهداشت روان در مراقبت های بهداشتی اولیه ( PHC )، طی سال های 1367 تا 1386 است. روش : جست وجوی الکترونیک، جست وجوی دستی، جست وجو در فهرست منابع و تماس با اشخاص صاحب نظر انجام و بانک های اطلاعاتی Pubmed ، IranDoc ، SID ، IranPsych ، Embase ، PsycINFO و Iranmedex جست وجو شد. در مجموع، از تعداد 156 چکیده پژوهش به دست آمده، 26 گزارش و پژوهش مرتبط با برنامه ادغام خدمات بهداشت روان در PHC انتخاب شد. یافته ها : گزارش های مستند بیانگر آن است که در طول 20 سال گسترش تدریجی برنامه، 6/54 درصد جمعیت کشور (2/95 درصد جمعیت روستایی و 6/36 درصد جمعیت شهری) زیر پوشش این برنامه قرار گرفته اند. میزان کل بیماریابی بهورزان در زمان بررسی 7/14-3/4 نفر در هزار نفر جمعیت بود. نُه بررسی انجام شده درباره سنجش آگاهی و نگرش بهورزان و افراد جامعه، حاکی از افزایش مطلوب در این متغیر بود. نتیجه گیری : اجراء برنامه ادغام خدمات بهداشت روان در PHC در مناطق روستایی و شهرهای کوچک با موفقیت همراه بوده، اما جوابگوی جمعیت کلان شهری و شهرهای بزرگ کشور نیست. بنابراین تجدیدنظر در این برنامه ضرورت دارد.

هدف : هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر دریافت مکمل منیزیم بر سلامت عمومی سالمندان مبتلا به بی خوابی بود. روش : در این کارآزمایی بالینی تصادفی دوسو کور، 46 سالمند مبتلا به بی خوابی به صورت تصادفی به دو گروه مداخله (مکمل منیزیم) و شاهد (دارونما) تقسیم شدند و به مدت هشت هفته، روزانه 500 میلی گرم منیزیم عنصری، به صورت اکسید منیزیم، یا دارونما دریافت کردند. در ابتدا و انتهای پژوهش پرسش نامه 28 گویه ای سلامت عمومی ( GHQ-28 ) و شاخص شدت بی خوابی ( ISI ) تکمیل و غلظت منیزیم و کورتیزول سرم اندازه گیری شد. عوامل مخدوشگر تن سنجی و مقادیر دریافت روزانه منیزیم، کلسیم، پتاسیم و کافئین، با مقیاس یادآمد 24ساعته خوراک نیز به دست آمد. تحلیل های غذایی با نرم افزار Nutritionist 4 انجام شد. مقایسه هر گروه، در دو مرحله ابتدا و انتهای پژوهش، با آزمون t زوجی و مقایسه میان دو گروه مداخله و شاهد، با آزمون t مستقل انجام شد. یافته ها : متغیر های زمینه ای دو گروه تفاوت آماری معنی داری نداشتند. در پایان پژوهش، میان دو گروه در نشانه های جسمانی سازی (04/0= p )، نشانه های اضطرابی و اختلالات خواب (02/0= p )، نشانه های افسردگی (001/0= p )، نمره کل GHQ-28 (01/0= p )، ISI (006/0= p ) و سطح کورتیزول سرم (008/0= p ) تفاوت معنی داری وجود داشت. نتیجه گیری : دریافت مکمل منیزیم ممکن است با تأثیر بر برخی شاخص های سلامت روانی و بی خوابی، باعث افزایش سلامت روانی در سالمندان مبتلا به بی خوابی شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی شیوع مصرف غیرپزشکی متیل فنیدیت (ریتالین) در دستیاران دانشگاه علوم پزشکی تهران و بررسی نگرش آنها نسبت به مصرف این دارو بود. روش: 240 دستیار (88 زن) از رشته های بالینی، به روش نمونه گیری در دسترس، از میان دستیاران بیمارستان های رسول اکرم (ص) و فیروزگر در پژوهش شرکت کردند. برای گردآوری داده ها آزمون غربالگری درگیری با الکل، سیگار و مواد (ASSIST) و پرسش نامه پژوهشگر ساخته برای بررسی نگرش دستیاران به مصرف ریتالین استفاده شد. داده ها با روش های آمار توصیفی و مجذور کای تحلیل شدند. یافته ها: فراوانی مصرف متیل فنیدیت در طول عمر، سال گذشته و ماه گذشته به ترتیب 48، 23 و 6/6 درصد و میزان مصرف در مردان بالاتر از زنان بود (01/0>p، 16/13=2). دلیل اصلی مصرف متیل فنیدیت شرکت در امتحان دستیاری بیان شد. نزدیک 20 درصد آزمودنی ها نسبت به مصرف غیرپزشکی متیل فنیدیت نگرش مثبت و نزدیک 40 درصد آنها نگرشی منفی داشتند. نتیجه گیری: مصرف غیرپزشکی متیل فنیدیت در میان دستیاران رشته های مختلف بالاست و بسیاری از آنها نسبت به مصرف غیرپزشکی آن نگرش منفی ندارند.

هدف : هدف پژوهش حاضر مقایسه عزّت نفس و نگرش به ظاهر، پیش و پس از عمل جراحی زیبایی بینی بود. روش : پژوهش نیمه آزمایشی حاضر با طرح پیش آزمون- پس آزمون و با روش نمونه گیری آسان انجام شد. جامعه پژوهش عبارت بود از تمامی متقاضیان عمل جراحی زیبایی بینی که در شش ماه اول سال 1389 به درمانگاه گوش و حلق و بینی بیمارستان امیر اعلم و یک مطب خصوصی گوش و حلق و بینی در شهر تهران مراجعه کرده بودند. ملاک ورود به پژوهش درخواست عمل جراحی تنها به دلیل زیبایی (و نه به دلیل بدشکلی بینی یا اختلال عملکرد بینی) بود. 40 نفر به پرسش نامه های مشخصات فردی، عزّت نفس کوپرسمیت و طرحواره های مربوط به ظاهر پاسخ دادند و داده ها با آزمون t وابسته تحلیل شد. یافته ها : میان نمره های عزّت نفس آزمودنی ها پیش و پس از جراحی تفاوتی دیده نشد. میان نمره های نگرش به ظاهر بدنی، پیش و پس از عمل جراحی تفاوت وجود داشت (05/0≥ p ، 39= df ، 01/3= t ) و جنسیت بر این رابطه اثرگذار نبود. نتیجه گیری : عمل جراحی زیبایی بینی بر بهبود مؤلفه روان شناختی نگرش به ظاهر بدنی تأثیر دارد و به نظر می رسد عوامل روان شناختی هم در تقاضای عمل جراحی زیبایی و هم در نتایج حاصل از آن نقش دارند. بنابراین بررسی مؤلفه های روان شناختی پیش از عمل جراحی زیبایی بینی ضروری است .

هدف : هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه صفات درخودمانده گونه و صفات اسکیزوتایپی بود. روش : 184 دانش آموز عادی شهر ری با دامنه 19-16 سال به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به نسخه فارسی مقیاس درخودماندگی بهر بزرگسال ( AQ ) و پرسش نامه شخصیت اسکیزوتایپی ( SPQ ) پاسخ دادند. داده ها با ضریب همبستگی پیرسون و مدل یابی معادله ساختاری تحلیل شدند. یافته ها : میان نمره کلی AQ و SPQ و میان برخی از خرده مقیاس های این دو مقیاس با یکدیگر همبستگی وجود داشت. یافته های SEM نشان داد رابطه ساختاری قدرت مندی میان صفات اسکیزوتایپی و صفات درخودمانده گونه وجود دارد (05/0≥ p ، 91/0= r ) و در این میان اسکیزوتایپی منفی (91/0= r ) و خرده مقیاس «ارتباط» از بهر درخودماندگی (61/0= r )، در مقایسه با سایر خرده مقیاس ها نقش مهم تری ایفا کردند. بدین معنی که صفات در خودمانده گونه و صفات اسکیزوتایپی در بُعد میان فردی و ارتباط هم پوشی داشتند. اسکیزوتایپی آشفته نیز با خرده مقیاس «ارتباط» از بهر درخودماندگی رابطه مثبت داشت. نتیجه گیری : صفات درخودمانده گونه رابطه ساختاری قدرت مندی با صفات اسکیزوتایپی و هم چنین همبستگی مثبت با اسکیزوتایپی مثبت، منفی و آشفته داشت. با توجه به تشابه قابل توجه در نشانه های این دو طیف، به ویژه در حوزه میان فردی، پیشنهاد می شود برای تمایز تشخیصی میان دو دسته اختلال، ملاک های دقیق و روشن در نظر گرفته شود.

هدف : هدف پژوهش حاضر طراحی و ارزیابی پرسش نامه سنجش میزان آگاهی و نگرش نسبت به خشونت خانگی علیه زنان بود. روش: این پژوهش در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول مؤلفه های پرسش نامه با استفاده از نظرات صاحب نظران طراحی و روایی آن با اخذ نظرات 10 نفر صاحب نظر تأیید شد. سپس با اجرای آزمایشی آن بر روی 30 نفر از زنان متأهل منطقه 9 تهران، میزان پایایی با استفاده از شاخص آلفای کرونباخ تعیین شد. در مرحله دوم با اجرای پرسش نامه نهایی بر روی 615 زن متأهل ساکن مناطق 22 گانه تهران ( 15 نفر در هر خوشه در 42 محله در 22 منطقه تهران)، اطلاعات جمع آوری و سپس با استفاده از تحلیل عامل و محاسبه شاخص های آماری، مؤلفه های پرسش نامه شناسایی شد. یافته ها : میانگین سن (±خطای معیار) افراد مورد بررسی (9/0±)6/42 سال و میانگین مدت زمان ازدواج آنها (8/0±)22 سال بود. 3/42% آنها دیپلم و 4/22% بالاتر از دیپلم، شغل 4/82% خانه دار و 1/96% در ازدواج اول خود بودند. در حوزه آگاهی 5 عامل مرتبط با خشونت به دست آمد و میانگین نمرات به دست آمده در زنان مورد مطالعه معادل 51% آگاهی صحیح بود. بیشترین آگاهی صحیح مربوط به پیامدها و قابل پیشگیری بودن و کمترین میزان آگاهی صحیح در درجه اول مربوط به اپیدمیولوژی و عوامل مرتبط، سپس اثرات بر فرزندان به خصوص فرزند دختر بود. میزان پایایی پرسش نامه در قسمت آگاهی 769/0، و در قسمت نگرش 64/0 بود. نتیجه گیری : ابزار طراحی شده قابلیت استفاده با روایی و پایایی مناسب در زنان ایرانی دارد. حوزه های مختلف آگاهی به خصوص اثرات خشونت بر فرزند دختر نیاز به توجه برای انجام مداخلات مناسب دارد.

هدف : هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی تمرین کاتا بر کاهش رفتارهای کلیشه ای در نشانگان آسپرگر بود. روش : در پژوهش تک آزمودنی حاضر، سه پسر مبتلا به نشانگان آسپرگر به مدت 12 هفته تحت آموزش کاتای هیان شودان قرار گرفتند. با کاربرد طرح خط پایه چندگانه برای آزمودنی ها در یک شیوه زمانی پلکانی، تغییر در شدت رفتارهای کلیشه ای در طول مداخله و یک ماه پس از پایان مداخله، در توالی های یک هفته ای بررسی شد. برای گردآوری داده ها مقیاس رتبه بندی اوتیسم گیلیام- ویرایش دوم ( GARS-SE ) به کار رفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها، پس از رسم نمودار و محفظه ثبات و روند برای نمودارها، با کاربرد روش تحلیل درون موقعیتی و میان موقعیتی، اثربخشی متغیر مستقل بر متغیر وابسته بررسی شد. یافته ها : مداخله در مورد هر سه آزمودنی اثر بخش بود (با PND 33/83 درصد برای آزمودنی اول و دوم و 67/91 درصد برای آزمودنی سوم) و این کاهش یک ماه پس از مداخله پایدار ماند. نتیجه گیری : آموزش طولانی مدت کاتا به کاهش پایدار رفتارهای کلیشه ای سه کودک مبتلا به نشانگان آسپرگر منجر شد، ولی برای اعتماد به یافته ها به طرح های تجربی با تعداد بیشتری آزمودنی نیاز است.

هدف : هدف پژوهش حاضر بررسی روایی، پایایی و ساختار عاملی مقیاس تنیدگی پس از زایمان ( PSS ) بود. روش : در پژوهش همبستگی حاضر، 142 زن وضع حمل کرده از میان تمامی زنان وضع حمل کرده زایشگاه دولتی زینبیه و بخش زنان و زایمان چند بیمارستان خصوصی (اردیبهشت، فرهمندفر، شفا و پارس) شهر شیراز در سال 1389 در هفته نخست پس از زایمان به روش نمونه گیری دردسترس هدف مند انتخاب شدند. ملاک ورود، نداشتن سابقه بیماری های روانی و جسمانی بود. برای گردآوری داده ها نسخه 65گویه ای مقیاس تنیدگی پس از زایمان ( PSS )، مقیاس عزت نفس روزنبرگ ( RSES )، مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک شده ( MSPSS ) و پرسش نامه افسردگی بک (ویرایش دوم) ( BDI-II ) به کار رفت. تجزیه و تحلیل داده ها به روش ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل عامل اکتشافی انجام شد. یافته ها : بررسی ساختار عاملی PSS با روش چرخش واریماکس دو عامل «نگرانی هایی درباره کسب نقش مادری و تغییرهای بدنی منفی» و «نگرانی هایی درباره نبود حمایت اجتماعی» را به دست داد که روی هم 98/48 درصد واریانس مقیاس را تبیین کردند. هم سانی درونی کل مقیاس و عامل های دوگانه بیان گر پایایی بالای مقیاس بود. ضریب روایی واگرای این مقیاس با RSES و MSPSS و ضریب هم گرای آن با BDI-II تأیید شد. نتیجه گیری : یافته ها بیان گر روایی و پایایی مناسب PSS در زنان جامعه شهری ایرانی برای ارزیابی ادراک های تنیدگی پس از زایمان است.