حسن ملکی

حسن ملکی

مدرک تحصیلی: استاد، برنامه ریزی درسی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۱۳۸ مورد.
۱.

ادراکات معلمان زبان انگلیسی از اشکالات اصلاحات مبتنی بر رویکرد ارتباطی در برنامه درسی زبان انگلیسی ایران: علل و راه حل ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال ۲۳ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۹۰ 99 - 116

کلید واژه ها: برنامه درسی زبان انگلیسی چالش های زبان انگلیسی اصلاحات مبتنی بر رویکرد ارتباطی راه حل ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷ تعداد دانلود : ۲۵
اگرچه مطالعاتی درباره مسائل اصلی آموزش زبان در ایران انجام شده است؛ اما هنوز مطالعه ای کیفی در مقیاس بزرگ، به ویژه با توجه به برنامه درسی جدید زبان انگلیسی، لازم است. ازاین رو، پژوهش حاضر بر آن است تا کشف کند که معلمان زبان انگلیسی با چه مشکلات چالش برانگیزی در کلاس های خود مواجه می شوند و چه راه حل هایی برای این چالش ها پیشنهاد می شود. داده ها ازطریق پرسش نامه باز مکتوب و مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 169 معلم ایرانی زبان انگلیسی جمع آوری و از طریق نرم افزار MAXQDA (نسخه 2022) تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها نشان دادند: 1) دوگانگی سیاست گذاران در برابر زبان انگلیسی، فرسودگی معلمان، کمبود امکانات در مدارس، کمبود ابزار کمک آموزشی و دانش آموزان بی انگیزه، علل اصلی شکاف بین برنامه ریزی و اجرای برنامه درسی زبان انگلیسی در ایران بودند؛ 2) کاهش سن شروع آموزش زبان انگلیسی، حل مسائل مالی معلمان، و امتحانات مبتنی بر رویکرد ارتباطی بیشترین راه حل برای این شکاف بودند. سپس یافته ها در حوزه آموزش زبان انگلیسی بررسی و برخی دلالت های آموزشی نیز پیشنهاد شد.
۲.

شناسایی و تبیین مولفه های زیبایی شناسی برنامه درسی بر مبنای مثنوی معنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۶۱ 175 - 206

کلید واژه ها: شناسایی و تبیین مولفه های زیبایی شناسی برنامه درسی ' مثنوی معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۸۶
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین مولفه های زیبایی شناسی برنامه درسی بر مبنای مثنوی معنوی، جهت معرفی مختصاتی از برنامه درسی زیبایی شناسی اسلامی- ایرانی انجام گرفته است. این پژوهش از نوع تحقیقات کیفی و به لحاظ روش انجام کار تحلیل محتوای کیفی با رویکرد عُرفی می باشد. میدان این پژوهش، تمامی شش دفتر کتاب مثنوی معنوی، به میزان بیست و پنج هزار و ششصد و پنجاه و پنج بیت را در بر می گیرد، که به شیوه کدگذاری، معانی و مفاهیم صریح و نهفته ی زیبایی شناسانه برنامه درسی در ابیات مثنوی معنوی را مورد شناسایی قرار داده است. پس از تحلیل محتوای اشعار کتاب مثنوی معنوی، در نهایت 10 مولفه اصلی زیبایی شناسی برنامه درسی شناسایی و کشف گردیدند. بر این اساس مولفه های زیبایی شناسی برنامه درسی بر آمده از مثنوی معنوی شامل : خودشناسی ، ژرف نگری ، تناسب ، عشق ، حُریّت ، نقَّادی ، احترام به تفاوت ها ، کمال جویی ، کل نگری و ابتکار می باشد. مولفه های زیبایی شناسی بر آمده از مثنوی معنوی به عنوان یک منبع ارزشمند تعلیم و تربیت اسلامی – ایرانی، قادر است یک الگوی کامل ، جهان شمول و خط سیر جامع در مسیر بهره گیری از ابعاد ارزشمند برنامه درسی زیبایی شناسی را در تمامی عرصه های تعلیمی و تربیتی ارایه نماید. به گونه ای که با داشتن ویژگی بومی بودن، با دغدغه های فلسفی اسلامی و ایرانی مرتبط تر و قابل پذیرش تر باشد.
۳.

شناسایی و سطح بندی عوامل مؤثر روانشناختی، فرهنگی و اجتماعی بر سلامت جنسی پایدار بر اساس معادلات ساختاری تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره ۲۲ بهار (اردیبهشت) ۱۴۰۲ شماره ۱۲۲ ۳۰۸-۲۹۳

کلید واژه ها: بعدجنسی توسعه پایدار سلامت جنسی پایدار عوامل آموزشی معادلات ساختاری تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۲۱۳
زمینه: امروزه سلامت جنسی و فراهم آوردن زمینه تحقق آن، به یک گفتمان و هدف پایداری در توسعه تبدیل شده است که در اثر معضل های برآمده از شرایط نامطلوب جهانی در این زمینه، به مرکز توجه سیاستمداران، صاحب نظران و پژوهشگران سوق داده شده است. هدف: هدف این پژوهش شناسایی و سطح بندی عوامل مؤثر روانشناختی، فرهنگی و اجتماعی بر سلامت جنسی بر اساس مدل معادلات ساختاری تفسیری بود. روش: این پژوهش به صورت توصیفی - پیمایشی صورت گرفته است که در بخش اول با احصای ابعاد و مؤلفه های مرتبط با سلامت جنسی پایدار و در بخش دوم، ارزیابی و سطح بندی این مؤلفه ها انجام گرفت. در بخش تحلیل محتوا جامعه و محیط پژوهش را کلیه منابع دست اول و دوم شامل کتب، مقاله ها، سایت های تخصصی، اسناد بالادستی، جزوات و نشریه ها تشکیل می دهند که برای مطالعه عوامل توسعه سلامت جنسی مورد توجه محقق بود. در بخش سطح بندی نیز جامعه آماری را کلیه خبرگان حوزه مطالعاتی مرتبط با آموزش بهداشت جنسی، تربیت جنسی، آموزش وپرورش و روانشناسی خانواده تشکیل می دادند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 16 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده در بخش تحلیل محتوا کاربرگ های تحلیل محتوای منابع دست اول و دوم در راستای اهداف پژوهش و دسته بندی آن ها بود و در بخش سطح بندی و به منظور مشخص نمودن تأثیر علت و معلولی عوامل مستخرج و سطح بندی آن ها، از پرسشنامه ی محقق ساخته ای که بر اساس مدل ISM طراحی شده بود، استفاده گردید و به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری و ارائه مدل عوامل توسعه سلامت جنسی پایدار استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد به رسمیت شناختن حقوق جنسی، احترام به حقوق جنسی، آموزش ارزش های فرهنگی و اجتماعی در این زمینه، احترام به تفاوت های فرهنگی ذیل عنوان عوامل فرهنگی و اجتماعی؛ آموزش بیان گرایش های جنسی در دوران کودکی، آموزش مسائل مربوط به رشد و نیازهای نوجوانان، آگاهی بخشی رشد جنسی در دوره نوجوانی، تحکیم هویت جنسی، ایجاد اعتماد به خود، آموزش مسائل باروری سالم ذیل عنوان عوامل روانشناختی دارای اولویت بودند. نتیجه گیری: تحقق سلامت جنسی نیازمند آموزش مداوم از زمان کودکی است که به صورت پایدار انجام گردد و لازمه ی رسیدن به این نوع سلامت آموزش و توانمندی کودکان در حوزه های روانشناختی، فرهنگی و اجتماعی است.
۴.

فراترکیب مؤلفه های سرمایه اجتماعی و ارزیابی جایگاه آن در اسناد بالادستی و کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۰ 197 - 230

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی سنتزپژوهی اسناد بالادستی کتب درسی مطالعات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷ تعداد دانلود : ۹۵
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های سرمایه اجتماعی از معتبر داخلی و خارجی و ارزیابی جایگاه آن در اسناد بالادستی و کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی صورت گرفته است. نمونه های مورد مطالعه شامل سه دسته منابع خارجی و داخلی مرتبط با سرمایه اجتماعی، اسناد بالادستی(سند تحول بنیادین آموزش وپرورش، سند برنامه درسی ملی و اهداف مصوب دوره ابتدایی تحصیلی) و متن کتب درسی مطالعات اجتماعی پایه های سوم تا ششم ابتدایی بود. روش پژوهش مورد استفاده فراترکیب بوده که در خلال آن برای ارزیابی اسناد بالادستی و کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از تحلیل محتوای کمی استفاده شده است. یافته های ناشی از فراترکیب بیانگر آن بود که سرمایه اجتماعی را می توان در قالب 10 کلان مؤلفه ارزیابی و گزینش منابع اطلاعاتی، ارتباط اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی، مسئولیت پذیری اجتماعی، عدالت اجتماعی، پذیرش تنوع فرهنگی، زبانی و مذهبی، حمایت اجتماعی، هنجارهای اجتماعی و 49 زیر مؤلفه دسته بندی کرد. تحلیل محتوای اسناد بالادستی نیز نشان داد چارچوب مفهومی مذکور در سند تحول و برنامه درسی ملی تا حد مطلوبی مورد توجه قرار گرفته لکن اهداف مصوب دوره ابتدایی نتوانسته در راستای آن ها حرکت کند و دچار غفلت هایی شده که در کتب درسی مطالعات اجتماعی تجلی یافته است. اصلی ترین غفلت ها در مؤلفه های ارزیابی و گزینش منابع اطلاعاتی(استفاده از رسانه ها، اطلاع از محیط پیرامون، سعی در کشف واقعی بودن اطلاعات) و انسجام اجتماعی(همبستگی با دیگران بر سر منافع کشور و تعهد به اجتماع) بوده است.
۵.

شناسایی و اولویت بندی موانع اجرای اعتبارسنجی برنامه های درسی در آموزش و پرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت دوره ۳۸ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۵۶ 111 - 130

کلید واژه ها: اجرای اعتبارسنجی برنامه های درسی آموزش و پرورش شناسایی و اولویت بندی موانع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۴۱
یکی از مشکلات نظام آموزش و پرورش کشور، عدم توجه کافی گروههای آموزشی به اعتبارسنجی برنامه های درسی خود است. از این رو در پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی موانع اجرای اعتبارسنجی برنامه های درسی در آموزش و پرورش در دستور کار قرار گرفت. پژوهش حاضر بر اساس هدف و سبک گردآوری داده توصیفی، از نظر نوع کاربردی و از نظر روش آمیخته (کمی- کیفی) است (در مرحله کیفی پژوهش روش دلفی و در مرحله کمی روش توصیفی – پیمایشی استفاده شده است). ابزار اندازه گیری در هر دو مرحله پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن طبق نظر متخصصان تأیید و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 0/94 مورد تأیید قرار گرفته است. در این پژوهش جامعه آماری را همه مدیران و معلمان شاغل در مدارس شهر تهران در سال 99-1398 تشکیل داده و نمونه آماری در بخش کیفی به صورت در دسترس به حجم 30 نفر و در بخش کمی به روش تصادفی چندمرحله ای به حجم 350 نفر انتخاب شده است. به منظور پاسخ به سؤالات پژوهش، از روشهای آماری توصیفی و استنباطی چون آزمون خی دو استفاده شده است. نتایج پژوهش چنین نشان داد که از دیدگاه مدیران و معلمان مدارس، پنج مانع اصلی در اجرای اعتبارسنجی برنامه های درسی در آموزش و پرورش کشور به ترتیب عبارت اند از: موانع درونی نرم افزاری(با 5 مانع فرعی)، موانع بیرونی(با 7 مانع فرعی)، موانع مرتبط با ترویج نتایج اعتبارسنجی(با 2 مانع فرعی)، موانع بین المللی اعتبارسنجی برنامه درسی(با 2 مانع فرعی) و موانع درونی سخت افزاری(با 2 مانع فرعی). 
۶.

شناسایی ابعاد و مولفه های فرزندپروری در مادران باردار (سنتز پژوهی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۳ 11 - 48

کلید واژه ها: فرزندپروری جنین دوران بارداری قبل از تولد فرزند مادران باردار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۶۱
بسیاری از تأثیرات قبل از تولد که به عنوان اثری در رشد یا رفتار فرزندان شناخته می شوند، ممکن است تحت تأثیر ویژگی های مادر قرار بگیرند. گزارش ها درباره تاثیر پذیری فرزند متولد نشده از محیط و والدین خود، بصورت مطالعات علمی مورد بررسی قرار گرفته که سیر صعودی و پیشرفت بالایی در جهت رشد و پرورش فرزند قبل از تولد از سطح فیزیولوژی تا روانشناسی و حتی یادگیری داشته است. هدف اصلی این پژوهش بررسی مطالعات و پژوهش های انجام شده در ارتباط با رشد و پرورش جنین در دوره قبل از تولد است و به دنبال پاسخ گویی به این سوال است که ابعاد و مولفه های فرزندپروری در دوره قبل از تولد چیست؟ این پژوهش کیفی است و از روش سنتزپژوهی استفاده شده است. رویکرد اتخاذ شده در این تحقیق سنتزپژوهی آمیخته می باشد و از طرح یکپارچه استفاده شده است. لذا تمامی کارهای پژوهشی از سال 1980 تا 2021 مورد بررسی قرار گرفته اند. با بررسی و سنتز مقالات منتخب و غربال شده، ابعاد و مؤلفه های فرزندپروری در دوره قبل از تولد استخراج گردید که شامل پنج بعد جسمی-رفتاری، احساسی-عاطفی، فرهنگی-اجتماعی، شناختی-آموزشی، نقش پذیری والدین و شانزده مؤلفه شامل برنامه ریزی جنینی، برنامه ریزی مادرانه، ژنتیک، رژیم غذایی-فعالیت بدنی، مراقبت های بهداشتی، دلبستگی قبل از تولد، پیوند قبل از تولد، حمایت و مشارکت مردان در دوران بارداری، فرهنگ بارداری، حمایت اجتماعی، یادگیری جنین، رشد زبان، برنامه آموزشی والدین، نگرش مثبت به بارداری، روابط خانوادگی مثبت، صلاحیت و رضایت در نقش مادری.تمام وقایع "جسمی" یا "روانی" می تواند بر سلامتی مادر یا فرزند متولد نشده او تأثیر بگذارد. در این پژوهش ابعاد و مؤلفه های فرزندپروری در دوران بارداری نشان داد دوران قبل از تولد از لحاظ مقوله یادگیری، هوش، حافظه و تجربه های احساسی – عاطفی و جسمی می تواند دورانی بسیار سرنوشت ساز باشد و به همین لحاظ این دوره از حساس ترین دوره هایی است که یک انسان می تواند تجربه کند.
۷.

طراحی و اعتباریابی الگوی برنامۀ درسی مبتنی بر هنر پست مدرن با تأکید بر هنر مفهومی در دورۀ دوم ابتدایی

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره ۱۲ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۴) 597 - 555

کلید واژه ها: دوره دوم ابتدایی طراحی الگوی برنامه درسی هنر پست مدرن هنر مفهومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۱۳۱
هدف مقاله حاضر طراحی و اعتباریابی الگوی برنامه درسی مبتنی بر هنر پست مدرن با تأکید بر هنر مفهومی در دوره دوم ابتدایی است. رویکرد پژوهش کیفی با روش سنتز پژوهی بود. جامعه آماری کتاب ها، مقالات، پایان نامه ها و پژوهش های حوزه های هنر پست مدرن و آموزش مبتنی بر هنر است. یافته های پژوهش، حاصل تحلیل 4 هنر مطرح در هنر پست مدرن و 15 نوع هنر مفهومی بوده است؛ از این بررسی ها 242 ویژگی به دست آمد که با روش سنتز پژوهی 39 مقوله اولیه و 36 مقوله ثانویه استخراج شد و در نهایت، 9 مقوله اصلی به دست آمد. مقوله ها شامل: استفاده از هنر در بستر اجتماعی، سیاسی وفرهنگی/ رویکرد انتقادی و توجه به نقد به منظور تغییر ادراک/ داشتن رویکرد زیبایی شناسی فرهنگی و فرا فرهنگی/ توجه به هنر به عنوان بستر ظهور خلاقیت در مسیر توسعه پایدار/ تعامل با مخاطب در تولید، معنابخشی، نقد و تغییر اثر هنری/ رویکرد پایداری زیستی در بعد جهانی و منطقه ای/ امکان تنوع در ماده، تکنیک و رسانه در رساندن پیام/ امکان تلفیق هنرها ورسانه ها/ استفاده از تکنولوژی های روز است. به منظور اعتباریابی نظری از روش کیفی گروه کانونی با حضور متخصصان: برنامه درسی، هنر و معلمان دوره دوم ابتدایی استفاده شد. از تلفیق ویژگی های هنر مفهومی با الگوی برنامه درسی اکر می توان در بخش هدف، به ایجاد فضای بروز و ظهور خلاقیت، توجه به مسائل زیست محیطی، استفاده معیارها و شیوه های زیبایی شناسی و قدرت تخیل و تجسم در طراحی فعالیت ها، در بخش محتوا، تلفیق محتوا با عناصر زندگی روزمره، استفاده از موقعیت های بومی، داشتن رویکرد تعاملی، در بخش ارزشیابی، داشتن نگاه نقادانه در موقعیت های یادگیری، ارزشیابی فرایندهای یادگیری، امکان انتخاب و مشارکت دانش آموزان در شیوه های ارزشیابی اشاره کرد.
۸.

آموزه های اقتصادی مبتنی بر آیات قرآن در حوزه توزیع

نویسنده:
منبع: دین پژوهی و کارآمدی دوره ۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۷) 41 - 58

کلید واژه ها: قرآن مولفه اقتصادی تربیت اقتصادی آموزه های قرآنی توزیع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۹۱
از مسائل جدید در تعلیم و تربیت کشورهای پیشرفته وارد کردن برنامه هایی برای آموزش مسائل اقتصادی در سیستم تعلیم و تربیت آن کشور،در کنار آموزش مهارت های اولیه و ضروری است که این مساله ناشی از اهمیت و ضرورت روزافزون این موضوع می باشد. این پژوهش با هدف مشخص کردن مولفه های تربیت اقتصادی در حوزه توزیع بر اساس آیات قرآن انجام گرفته است و روش انجام پژوهش تحلیل متن به روش قیاسی- استقرایی بوده است که میدان پژوهش آیات قرآن است که تمام آیات قرآن مورد مداقه و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، آیات مرتبط با موضوع پژوهش مورد بررسی قرار گرفت و همچنین از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده که به جهت دریافت تایید نظر متخصصان علوم قرآنی و اقتصادی از میان اساتید اقتصادی و قرآنی دانشگاه های سطح تهران،به روش نمونه گیری هدفمند 10 نفر از اساتید جهت بررسی تناسب مقوله های استخراج شده با اهداف پژوهش انتخاب و مورد پرسش و مصاحبه نیمه ساختار یافته قرار گرفتند.یافته های پژوهش بر اساس قرآن شامل استخراج 9 مولفه، ذیل مفهوم توزیع، عبارتند از : اجتناب از مفاسد اقتصادی، انفاق و بخشش، پرهیز از بُخل، مقابله با تحریم، نفی ثروت اندوزی، عدالت و انصاف،مالیات، مسئولیت پذیری مالی و قرض الحسنه،شناسایی و استخراج شده است.
۹.

شناسایی مبانی و اصول فرزند پروری قبل از تولد در یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و چهارم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۹۸ 69 - 111
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۲۶۸
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی مبانی و اصول فرزند پروری در دوره قبل از تولد می باشد. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی عُرفی (استقرایی) استفاده شده است. جامعه آماری شامل کلیه کتاب های علمی، مقالات پژوهشی، تحقیقات، منابع دینی- اسلامی و اسناد معتبر در ارتباط با فرزند پروری دوره قبل از تولد بوده و از نمونه گیری هدفمند (ملاک محور) استفاده شده است. گردآوری داده ها با بهره گیری از کار برگ تحلیل محتوا و تحلیل داده ها از طریق کدگذاری سه مرحله ای باز، محوری و انتخابی انجام شده است. 6 مبنای نظری شامل مبانی فرهنگی- اجتماعی؛ مبانی حقوقی؛ مبانی دینی- اسلامی؛ مبانی روان شناختی؛ مبانی زیست شناختی و مبانی شناختی و 31 اصل در زمینه فرزند پروری قبل از تولد از داده ها استخراج شد که می تواند به عنوان پایه و اساس الگوی فرزند پروری قبل از تولد قلمداد شود؛ به طوری که رعایت این اصول زمینه فرزند پروری قبل از تولد را برای والدین فراهم می نماید و پیامدهای فردی و اجتماعی مثبتی در پی خواهد داشت.
۱۰.

جستاری نظرورزانه پیرامون اسلامی سازی برنامه درسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های برنامه درسی دوره ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 279 - 288

کلید واژه ها: برنامه درسی ایدئولوژیک فطرت گرایی توحیدی تربیت همه جانبه نیاز هدف محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۲
برنامه درسی به طور ذاتی ماهیت ایدئولوژیک دارد و این ویژگی ابتنای هر دیدگاه برنامه درسی به فلسفه های خاص را به همراه دارد. مختصات ارزشی در هر دیدگاه باعث تمایز با سایر نظریه ها و دیدگاه ها می شود و تقابل های ایدئولوژیک را ایجاد می کند. بر این اساس طرح برنامه درسی فطرت گرایی توحیدی بر پایه فلسفه تربیتی اسلام قابل دفاع می باشد و می توان عناصر برنامه درسی بر این پایه را صورت بندی کرد. عنصر نیاز که نخستین حلقه برنامه ریزی درسی است از توجه و تحلیل توأمان آرمان گرایی و واقع گرایی و در یک تعادل پویا به دست می آید و نمی توان نیازها را صرفاً از انعکاس واقعیت ها مورد توجه قرار داد. از داده بنیاد تلقی نمودن نیازهای برنامه درسی باید پرهیز کرد و از ارتباط معنادار نیازها به ارزش های اساسی اسلامی اطمینان به دست آورد. عنصر «هدف» نیز در این دیدگاه با قرب الهی و عبودیت نسبت طولی واضح خواهد داشت و ضمن ارتباط با نیازها و ضرورت های اجتماعی، جهت گیری الهی خود را حفظ خواهد کرد. سایر اجزا و عناصر برنامه درسی از قبیل محتوا، روش، محیط، تربیت و خانواده نیز چنین صبغه ای خواهند داشت.
۱۱.

مبانی الهیاتی برنامه درسی هویت دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۰ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۵ 193 - 231

کلید واژه ها: هویت دینی برنامه درسی مبانی الهیاتی درون مایه و جهت گیری قرآنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۲۵۴
تصمیم گیری های عملی و اجرای سودمند در برنامه درسی نیازمند درکی روشن از خاستگاه فلسفی و تشریح دقیق مبانی است، در این راستا پژوهش حاضر با هدف تبیین مبانی الهیاتی برنامه درسی مختص به هویت دینی انجام شد. روش پژوهش تحلیلی- استنباطی و منبع اصلی آن قرآن کریم و تفسیر گران قدر المیزان بود. نتایج نشان داد که برنامه درسی هویت دینی از روح الهی برخوردار می باشد و با نگاه ویژه ای هستی را بستر تعالی انسان، جلوه ای از خداوند متعال و مظهری از فیوضات او تلقی می کند. در این برنامه درسی سرسلسله علل خداوند متعال بوده و دنیا ظرفیت بقا را ندارد و اصالت با زندگی آخرت است. بندگی، تبعیت از قضا و قدر الهی، تسلیم بر اراده الهی، رحمانیت و رحیمیت خدای سبحان، احترام به علم، حکمت و عدالت خداوندی و وجود راهنما از دیگر یافته هایی است که از درون مبانی الهیاتی نضج گرفته و به دنبال ایجاد و جهت دهی برنامه درسی هویت دینی می باشد. تأثیرپذیری اهداف، موضوع، کارکرد و مسائل برنامه درسی هویت دینی از مبانی و گزاره های الهیاتی دیگر خروجی مقاله حاضر است که نقش مهمی در شکل گیری بینش ها، گرایش ها و کنش های دانش آموزان دارد و به آنان کمک می کند تا گستره اعتقادی خود را توسعه داده و با قدم هایی استوار به مقصد حقیقی رهنمون شوند.
۱۲.

اثربخشی آموزش غنی شده با نقشه مفهومی بر یادگیری، یادداری و بار شناختی دانش آموزان کم توان ذهنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کودکان استثنایی سال بیست و دوم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۸۳) ۵۶-۴۳

کلید واژه ها: نقشه مفهومی یادگیری یادداری بارشناختی کم توان ذهنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۲۰۵
هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی آموزش غنی شده با نقشه مفهومی و روش سنتی بر یادگیری، یادداری و بارشناختی دانش آموزان کم توان ذهنی در درس علوم تجربی انجام شده است. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون-پیگیری با گروه کنترل بود. از بین تمام دانش آموزان کم توان ذهنی پایه سوم ابتدایی شهر تهران تعداد 30 نفر از آنها از راه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای دهی شدند. برای هر گروه، نخست پیش آزمون یادگیری اجرا، سپس در گروه آزمایش، نخست معلم درس خود را (مباحث انواع مواد، اندازه گیری مواد، آب ها) به طور کامل به دانش آموزان ارائه داد و سپس از نقشه مفهومی به عنوان مکملی برای مفهوم آموزش داده شده استفاده شد. اما معلم در گروه کنترل برای آموزش مفاهیم درس علوم به روش مرسوم خود ادامه داد. در پایان، پس آزمون یادگیری و بارشناختی و پس از سه هفته، آزمون یادداری انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین یادگیری دانش آموزان گروه آزمایش و کنترل با سطح معناداری تفاوت معناداری وجود دارد (007/0 >P). همچنین بین یادداری آنها با سطح معناداری تفاوت معناداری وجود دارد (004/0 >P). از نظر بارشناختی تحمیل شده بر حافظه دانش آموزان نیز، بارشناختی کمتری بر حافظه دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به دانش آموزان گروه کنترل وارد شد (001/0 >P). نتیجه گیری: استفاده از راهبرد آموزشی نقشه مفهومی به عنوان یک مداخله مبتنی بر فراشناخت می تواند باعث افزایش یادگیری و یادداری دانش آموزان کم توان ذهنی و در نتیجه کاهش بارشناختی وارد شده بر حافظه این دانش آموزان شود.
۱۳.

پدیدارشناسی تلفیق برنامه درسی تعلیمات دینی با درس علوم تجربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویکردی نو در علوم تربیتی سال چهارم بهار ۱۴۰۱شماره ۱ 63 - 74

کلید واژه ها: پدیدارشناسی تلفیق برنامه درسی تعلیمات دینی علوم تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۱ تعداد دانلود : ۵۲۶
پژوهش حاضر با هدف پدیدار شناسی تلفیق برنامه درسی تعلیمات دینی با درس علوم تجربی انجام گرفت. این پژوهش به شیوه کیفی و با رویکرد مبتنی بر پدیدار شناسی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش ، طراحان و متخصصان برنامه ریزی درسی و الهیات و همچنین معلمان دارای مدرک کارشناسی ارشد و دکتری بودند. مشارکت کنندگان در این پژوهش با روش نمونه گیری هدفمند به تعداد 15 نفر تا رسیدن به نقطه اشباع نظری انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند جمع آوری گردید.هدف از انتخاب این افراد ، تجربه ی آن ها و قرار گرفتن در متن برنامه درسی تلفیقی بود. پس از جمع آوری داده ها و تحلیل داده ها ، نقشه مفهومی از تحلیل داده ها ارائه گردید. داده ها بر اساس تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شدند که نتایج حاصل از تحلیل داده ها در3 مضمون سازمان دهنده 1) تبیین حیطه های محتوایی تلفیق2) چگونگی تدوین اهداف تلفیقی3 ) چگونگی برگزاری ارزشیابی تلفیقی طبقه بندی گردید . کلمات کلیدی: پدیدارشناسی، تلفیق، برنامه درسی، تعلیمات دینی، علوم تجربی
۱۴.

پدیدار شناسایی راهبرد های بهبود تجارب معلمان در مواجهه با تغییر برنامه درسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویکردی نو در علوم تربیتی سال چهارم بهار ۱۴۰۱شماره ۱ 75 - 84

کلید واژه ها: تغییر معلمان تجارب معلمان برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۴۴۴
پژوهش حاضر با هدف پدیدار شناسایی راهبرد های بهبود تجارب معلمان در مواجهه با تغییر برنامه درسی انجام گرفت. داده های این پژوهش به روش پدیدار شناسی که یک رویکرد کیفی است، به دو صورت مشاهده ای و مصاحبه نیمه ساختارمند جمع آوری گردید. در بخش مصاحبه ی از 20 نفر از معلمان مقطع ابتدایی و متوسطه(دوره اول و دوم) شهرستان نظرآباد در استان البرز که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، استفاده شد. پس از جمع آوری و تحلیل داده ها که از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام گرفت ، نقشه مفهومی از تحلیل داده ها ارائه گردید. نتایج حاصل از تحلیل دادهای این پژوهش در 3 مقوله اصلی که شامل مقوله های فرعی نیز هستند، بیان گردید که عبارتند از: 1) پشتیبانی دانشی - مهارتی تغییر(دوره های دانش افزایی،بسته های یاددهی – یادگیری)، 2) تقویت نقش معلمان در تغییر(شایستگی معلم در نهادینه ساختن تغییر، علاقه و انگیزه معلم، مشارکت معلمان) و 3) بهبود محیط یاددهی - یادگیری متناسب با تغییر(تراکم فراگیران در کلاس، تناسب معماری فضای یادگیری با تغییر).
۱۵.

شناسایی مبانی و اصول فرزند پروری قبل از تولد در یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و چهارم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۹۶ 69 - 111

کلید واژه ها: فرزندپروری دوران بارداری زنان باردار فرزند قبل از تولد جنین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۲۱۱
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی مبانی و اصول فرزند پروری در دوره قبل از تولد می باشد. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی عُرفی (استقرایی) استفاده شده است. جامعه آماری شامل کلیه کتاب های علمی، مقالات پژوهشی، تحقیقات، منابع دینی- اسلامی و اسناد معتبر در ارتباط با فرزند پروری دوره قبل از تولد بوده و از نمونه گیری هدفمند (ملاک محور) استفاده شده است. گردآوری داده ها با بهره گیری از کار برگ تحلیل محتوا و تحلیل داده ها از طریق کدگذاری سه مرحله ای باز، محوری و انتخابی انجام شده است. 6 مبنای نظری شامل مبانی فرهنگی- اجتماعی؛ مبانی حقوقی؛ مبانی دینی- اسلامی؛ مبانی روان شناختی؛ مبانی زیست شناختی و مبانی شناختی و 31 اصل در زمینه فرزند پروری قبل از تولد از داده ها استخراج شد که می تواند به عنوان پایه و اساس الگوی فرزند پروری قبل از تولد قلمداد شود؛ به طوری که رعایت این اصول زمینه فرزند پروری قبل از تولد را برای والدین فراهم می نماید و پیامدهای فردی و اجتماعی مثبتی در پی خواهد داشت.
۱۶.

شناسایی و تبیین مشکلات ارتباط میان- فردی و اجتماعی دانش آموزان دوره دوم ابتدایی شهر تهران از دیدگاه معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت دوره ۳۷ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۴۹ ۲۶-۹

کلید واژه ها: مشکلات ارتباطی ارتباط اجتماعی دوره دوم ابتدایی معلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۳۰۹
نقش آغازین مدرسه در بهبود روابط میان- فردی و اجتماعی به منظور حل مشکلات اجتماعی اهمیت حیاتی برای هر جامعه دارد. یکی از بهترین راهکارهای حل مسائل اجتماعی، شناسایی مشکلات ارتباطی و آموزش مهارتهای ارتباطی از سنین پایین تر به ویژه دوره آموزش ابتدایی است. بر این مبنا سؤال پژوهش حاضر این است که دانش آموزان دوره دوم ابتدایی چه مشکلات ارتباط میان- فردی و اجتماعی دارند؟ در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد تلخیصی استفاده شده است. پس از تحلیل متن مصاحبه با 20 نفر از معلمان سه منطقه از شهر تهران(مناطق 15، 16 و 19)، هشت دسته مشکلات ارتباط میان- فردی و اجتماعی دانش آموزان شناسایی شد که عبارت اند از: 1. مشکلات مربوط به کنترل احساسات و ایجاد تنش، 2. مشکلات مربوط به گفت وگو و انتقال پیام، 3. مشکلات مربوط به تشریک مساعی و کار گروهی، 4. مشکلات مربوط به حل مساله و تفکر کردن، 5. مشکلات پایه و شخصیتی، 6. مشکلات خودمراقبتی، 7. مشکلات ارتباط با خود و 8. ضعف در دوستیابی. بنابر نظر معلمان حل مشکلات ارتباطی صرفاً با آموزش به دانش آموزان امکان پذیر نمی باشد، بلکه نیازمند توجه به برخی متغیرها و بازنگری عواملی مانند هماهنگی کلیه نهادها(خانواده، محله، مدرسه، رسانه ها و ...)، میزان مهارت معلمان، شمار دانش آموزان، مدت زمان آموزشی، پایه تحصیلی دانش آموزان، کافی بودن نیروی آموزشی و محتوای آموزشی است.
۱۷.

راهبردهای تعلیم و تربیت برآمده از انسان شناختی قرآنی با تاکید بر نقش گرایش ها در وجود انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱شماره ۴۸ 65 - 94

کلید واژه ها: گرایش آگاهی عمل راهبرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۲ تعداد دانلود : ۲۲۷
هدف این تحقیق استنباط راهبردهای تعلیم و تربیت مبتنی بر انسان شناسی قرآنی می باشد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف خود بنیادی-کاربردی، با رویکرد کیفی و روش آن استنتاجی است. یافته های این پژوهش عبارتند از: انسان دارای شناخت، گرایش و توانایی عمل است، تاثیرات متقابل این ابعاد سه گانه عبارتند: گرایش ها گوهره وجودآدمی است که با آگاهی و عمل تقویت و تضعیف می شوند. گرایش ها به دو دسته عمیق – پایدار و سطحی – زودگذر تقسیم می شود.گرایش ها می توانند همدیگر را تقویت یا تضعیف کنند. آگاهی در صورت فعال بودن گرایش ها متناسبِ با آن، بر گرایش دیگری تاثیر می گذارد. هرچقدر آگاهی روشن تر باشد به همان میزان به باور نزدیک تر و توجه بیشتر به شناخت و رجوع مکرر به آن باعث تقویت و تضعیف بیشتر گرایش خواهد شد. انجام عمل خاص، هم گرایش پشتوانه خود و هم، همه گرایش های متناسب با آن را تقویت و گرایش های متضادش را تضعیف می کند.راهبردهای تربیتی عبارتنداز: توجه به عمل و بهره گیری مستمر از آن، بستر سازی و تسهیل گری و استفاده از محیط به عنوان ابزار هدایت، ارایه شناخت به صورت تدریجی و متناسب با تمایلات و نیازها، عرضه خوب ها و خوبی ها جهت شکوفایی و تقویت امیال فطری، بهره گیری ازهادیان اهل رشدوتزکیه، بهره گیری از قالب های متنوع ارائه محتوا و زمینه سازی جهت گذر کردن از علایق چگونگی انسان، گرایش، آگاهی، عمل، راهبرد. سطحی و ناپایدار به علایق عمیق و پایدار
۱۸.

Designing a National Identity Curriculum Model for the Second Elementary Grade

نویسنده:
منبع: iranian journal of educational sociology, Vol ۵, Number ۳ (۲۰۲۲) 128-141

کلید واژه ها: National identity Curriculum Model Second Elementary Grade

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۱۸
Purpose: The current research was conducted with the aim of designing the national identity curriculum model for the second elementary school. Methodology: According to the nature and scope of the research, various qualitative methods were used to achieve the research objectives, which include: a) grounded theory, to design the national identity curriculum model in the elementary school; b) Thematic analysis method to determine the characteristics of elements of national identity in primary school textbooks to achieve the curriculum model of national identity. In part A, the community was studied by experts in the field of national identity, including experts in social sciences and educational sciences and upper education documents. The method of gathering information from experts was through semi-structured interviews with 36 teachers and experts. Also, the interviews were conducted based on the grounded theory in three stages of open, central, and selective coding, and the obtained concepts were classified into categories and subcategories. Findings: National identity curriculum model was presented in two dimensions of why and the necessity of national identity curriculum and how national identity curriculum in the form of a conceptual model, including the necessity and need (needs assessment), goals (general goal and partial goals), content (principles of content organization, content selection), teaching methods, learning, teacher's role, and evaluation methods. Conclusion: Among the features of this model, we can refer to being native, attention to individual, social, ethnic and national characteristics, being scientific, simplicity, originality, educational outlook and active approach in teaching and learning.
۱۹.

شناسایی و اعتباریابی مبانی و اهداف الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: راهبردهای آموزش در علوم پزشکی دوره پانزدهم مرداد و شهریور ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۷۳) ۲۸۹-۲۸۰

کلید واژه ها: اعتبار یابی برنامه درسی تربیت اخلاقی مبانی اهداف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۴۷
مقدمه: تعلیم و تربیت معاصر با مسئله تربیت اخلاقی روبه رو است. اهمیت تربیت اخلاقی در نظام های آموزشی و پرورشی، امری بدیهی و غیرقابل انکار است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اعتباریابی مبانی و اهداف الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی صورت گرفته است. روش ها: تحقیق حاضر به صورت ترکیبی و شامل بخش های کیفی و کمی است. در بخش کیفی از روش تحلیل محتوای کیفی به صورت قیاسی و در بخش کمی از روش تحقیق پیمایشی استفاده شد. در تحلیل محتوی، 54 مقاله مطابق معیارهای مورد نظر بررسی شد. برای تشکیل الگوی پیشنهادی، داده های حاصله تلفیق شدند. ابزار تحقیق پیمایش، پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی آن به تایید 5نفر متخصص حوزه علوم تربیتی رسید. برای اعتباربخشی الگوی پیشنهادی، 85 نفر از متخصصان حوزه علوم تربیتی به صورت هدفمند انتخاب شدند که الگوی پیشنهادی براساس نظرات آنها اعتباریابی شد. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS 18 مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: الگوی طراحی شده دارای رویکرد تلفیقی به عناصر برنامه درسی تربیت اخلاقی بود. مهم ترین و اولین سطح این الگو مبانی اسلامی بود و در سطح بالاتر، اصول منتج شده از این مبانی قرار داشت. مبانی و اصول اسلامی به اهداف این الگو جهت داد و به مانند صافی مانع ورود عناصر مغایر با ارزش های اسلامی به برنامه درسی تربیت اخلاقی شد. نتیجه گیری: در پرتو مبانی و اصول برنامه درسی تربیت اخلاقی با رویکرد اسلامی و توجه به مولفه های برنامه درسی رسمی و برنامه درسی پنهان مطابق با اهداف این الگو می توان به تربیت اخلاقی و یادگیری مهارت ها و صلاحیت های اخلاقی دست یافت.
۲۰.

بررسی الگوها و اهمیت تلفیق برنامه درسی تعلیمات دینی با درس علوم تجربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال هفدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۵ 75 - 98

کلید واژه ها: تلفیق برنامه درسی تعلیمات دینی علوم تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۵۳
مقاله حاضر با هدف بررسی الگوها و اهمیت تلفیق برنامه درسی تعلیمات دینی با درس علوم تجربی انجام گرفت. این پژوهش به شیوه کیفی و با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. در این روش پس از مصاحبه با طراحان و متخصصان برنامه ریزی درسی و الهیات و همچنین معلمان دارای مدرک کارشناسی ارشد و دکتری، داده ها به شیوه طرح سیستماتیک با بهره گیری از مراحل تحلیل داده از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام پذیرفت. مشارکت کنندگان با روش نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به نقطه اشباع نظری انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند جمع آوری گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد با ترکیب دیدگاههای رشته ای و تمرکز روی یک مضمون، تلفیق واقعی منطبق با الگوی پیشرفت گرایان یعنی هم توجه به علائق و هم توجه به مسائل اجتماعی، در نظر گرفتن شایستگی ها از قبیل خلاقیت و قدرت تصمیم گیری، رسیدن به مهارت های سطح بالا همچون تفکر انتقادی، می توان برنامه درسی تعلیمات دینی با درس علوم تجربی را با توجه به این الگوها به شیوه صحیح طراحی نمود.  

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان