ارزیابی کارایی دانشگاه های دولتی جامع ایران با رویکردهای پارامتری و ناپارامتری (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت کارایی آموزشی و پژوهشی 27 دانشگاه جامع دولتی ایران در سال های تحصیلی 1393-1392 و 1394-1393 با استفاده از روش های ناپارامتری تحلیل پوششی داده ها و پارامتری تحلیل مرز تصادفی برای متغیرهای ورودی (تعداد دانشجویان ورودی، تعداد اعضای هیئت علمی، تعداد کارکنان و بودجه) و متغیرهای خروجی (درآمد اختصاصی، تعداد دانشجویان در حال تحصیل، تعداد دانش آموختگان و مقالات همایشی) مستخرج از لایحه بودجه، آمار و مستندات مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی و وبسایت پایگاه جهان اسلام انجام شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در واحدهای دانشگاهی ناکارایی وجود دارد؛ در واحدهای دانشگاهی مختلف، درجه ناکارآمدی متفاوت است؛ میانگین کارایی کل دانشگاه های جامع در سال 1393 در مقایسه با سال 1394 افزایش یافته است؛ میانگین کارایی آموزشی دانشگاه های منتخب در طول زمان افزایش و میانگین کارایی پژوهشی با کاهش همراه بوده است؛ نتایج آزمون اعتبار داده ها در روش ارزیابی تحلیل مرز تصادفی گویای وضعیت ناهمسانی واریانس داده های مطالعه است؛ نتایج آزمون عامل تورم واریانس با هدف بررسی مسئله همخطی بین متغیرهای توضیحی نشان از همخطی بین برخی متغیرهای توضیحی از جمله اعضای هیئت علمی و بودجه داشت؛ اثر کششی ضرایب برآوردی تعدادی از نهاده های پژوهش برای ستانده های آموزشی و پژوهشی دانشگاه های منتخب معنادار نبود و در نهایت در روش تحلیل مرز تصادفی علاوه بر ناکارایی فنی، ناکارایی تصادفی و ضریب کشش نهاده ها بر ستانده های آموزش و پژوهش نیز برآورد شده است که می تواند راهنمای سیاستگذاران و رؤسای دانشگاه ها درباره تصمیم های تخصیص منابع کارایی محور باشد.