تحلیل روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان در عراق در قالب تئوری حرکت ها (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تحولات سیاسی امنیتی و تغییرات ژئوپولیتیکی عراق جدید، از سال 2003، منجر به ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی ایران در حوزه های سیاسی امنیتی خاورمیانه، از جمله عراق شده که به طور سنتی در حوزه تأثیرگذاری آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی بوده است. جمهوری اسلامی ایران نیز از این فرصت ها، سعی در شناسایی ظرفیت ها، توانمندی ها و ارزش های خود و نفوذ هر چه بیشتر در خاورمیانه کرده است. این جریان به زیان عربستان سعودی تحلیل و تفسیر می شود. لذا عربستان نیز در این بازی به دنبال راهکارهایی است تا از توسعه نفوذ سیاسی و معنوی جمهوری اسلامی ایران در منطقه جلوگیری به عمل آورد و تمهیداتی برای موازنه سازی قدرت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران تدارک ببیند. در این میان عراق اولین حوزه انعکاس سیاست های رقابتی ایران و عربستان است. تقابل جمهوری اسلامی ایران و عربستان به گونه ای است که شواهدی بر تطبیق قاعده حاصل جمع جبری صفر بر روابط این دو کشور در عراق وجود دارد که در آن عربستان به بازیگر کمینه گر و ایران نیز بازیگر بیشینه گر محسوب می شود. برهمین اساس، سیاست خارجی عربستان در خاورمیانه برمبنای سد نفوذ جمهوری اسلامی ایران استوار می باشد. در مقاله تلاش شده است در قالب نظریه بازی ها و تئوری حرکت ها و به شیوه توصیفی تحلیلی و روش عقلی و تجربی، سیاست خارجی ایران و عربستان سعودی مورد بررسی قرار گیرد تا به این طریق رقابت آنها در حوزه های دیگر خاورمیانه قابل درک باشد.