تحلیل رفتارهای شهروندی مدیران آموزش و پرورش از منظر رویکردهای روانشناسی سازمانی: یک مرور نقلی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

زمینه: با مروری بر پیشینه موجود در حوزه روانشناسی سازمانی، می توان به شکاف عمده ای در شناسایی مصادیق رفتارهای شهروندی مدیران در سازمان های آموزشی و نظریه های موجود پی برد. به رغم مطالعات گسترده در حوزه روانشناسی سازمان، کمتر مطالعه ای را می توان یافت که به دسته بندی و تعیین مصادیق رفتارهای شهروندی در مدیران آموزش و پرورش پرداخته باشد. هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی نظریه ها و مصادیق رفتار شهروندی سازمانی مدیران در سازمان آموزش و پرورش بود. روش: مطالعه حاضر یک مطالعه مروری نقلی بود. با استفاده از کلیدواژه های رفتار سازمانی، رفتار شهروندی، رفتار شهروندی سازمانی، روانشناسی سازمانی، نظریه های رفتار شهروندی، آموزش و پرورش در پا یگاه های اختصاصی نظیر SID، Magiran، PubMed، Scopus و Science Direct جستجو از سال 2000 الی 2023 انجام شد. تعداد 24 مقاله بازیابی شده و پس از بررسی ملاک های ورود و خروج، در نهایت 5 مطالعه که ارتباط مستقیمی با موضوع داشتند مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس بیانیه پریزما یافته های آن ها بایکدیگر ترکیب شد. یافته ها: نتایج بیانگر این بود که توسعه و گسترش عدالت سازمانی، فرهنگ سازمانی و تعهد در سازمان های آموزشی در تمامی ابعاد آن می تواند زمینه بروز رفتارهای شهروندان سازمانی را فراهم کند و احتمال بروز چنین رفتارهایی را افزایش دهد. نتیجه گیری: مسئولان و مدیران سازمان آموزشی باید با استفاده از سبک های رهبری که امکان مشارکت بیشتر در تصمیم گیری را برای همه مدیران میانی و پایه فراهم می کند، زمینه های افزایش رفتار شهروندی سازمانی از طریق عدالت سازمانی، فرهنگ و تعهد سازمانی فراهم کنند.