طراحی مدل بهبود عملکرد مدیران مدارس ابتدایی: یک مطالعه کیفی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

زمینه: از مهم ترین عوامل تعالی یا تباهی هر سازمانی، کیفیت عملکرد مدیران مدارس است. بهبود عملکرد و توسعه کیفی مدیران مدارس ابتدایی موجب افزایش کارایی و اثربخشی و ایجاد تغییر و تحول در نظام آموزشی است. هر چند مطالعاتی پیرامون بهبود عملکرد مدیران مدارس در ایران انجام گرفته است، اما مطالعه کیفی که به بهبود عملکرد مدیران مدارس ابتدایی بپردازد، مغفول مانده است. هدف: این پژوهش با هدف طراحی و آزمون مدل بهبود عملکرد مدیران مدارس ابتدایی استان کرمانشاه انجام شد. روش: پژوهش حاضر با یک طرح آمیخته با هر دو رویکرد کیفی و کمی در سال تحصیلی 99-1398 انجام شد. در رویکرد کیفی از روش نظریه ای زمینه ای استفاده شد. در این راستا با استفاده از رویکرد هدفمند و به کارگیری معیار اشباع نظری تلاش شد تا با استفاده از فن مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته، ادراک و تجربه ۱۵ نفر (از اعضای هیئت علمی دانشگاه ها و مدیران کل و معاونین شاغل در آموزش و پرورش استان کرمانشاه) به صورت ملاک محور مورد بررسی عمیق قرار گیرد. ابزار پژوهش بخش کیفی مصاحبه های نیمه ساختاریافته بود. در بخش کمی داده های لازم با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر داده های کیفی ساخته و در بین ۲۲۸ نفر از مدیران مدارس ابتدایی استان کرمانشاه به اجرا در آمد. برای تحلیل داده ها، در بخش کیفی از روش کُدگذاری سیستماتیک و در بخش کمی از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (تحلیل عاملی تأییدی) با استفاده از نرم افزار Smart pls استفاده شد . یافته ها: پس از پیاده سازی مصاحبه ها و تحلیل عمیق داده ها، ۲۸۳ نشانگر، ۱۵ ملاک و ۴ عامل اصلی که شامل چهار بُعد «توسعه رهبری»، «بهبود ساختار»، «برنامه ریزی عملکرد»، «خود توسعه ای» مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج تحلیل عامل تأییدی، ۵۴ گویه را برای پرسشنامه بهبود عملکرد مدیران در چهار عامل تأیید کردند. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن بود که مدل مستخرج از پژوهش حاضر با وجود اعتبار مناسب می تواند جهت بهبود عملکرد مدیران مدارس ابتدایی مورد استفاده قرار گیرد.