تازه های علوم شناختی

تازه های علوم شناختی

تازه های علوم شناختی سال بیست و دوم زمستان 1399 شماره 4 (پیاپی 88) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تفاوت های آگاهی از قصدِ عمل و مؤلفه های پتانسیل آمادگی در حرکات خودآگاه ارادی در افراد دارای اختلال بولیمیا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پتانسیل آمادگی قصد خودآگاه اعمالِ ارادی الکتروآنسفالوگرافی اختلال بولیمیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 80 تعداد دانلود : 880
مقدمه : در این پژوهش با اتکا به روشِ Libet تفاوتِ وضعیت آمادگی یا پتانسیل آمادگی در یک عمل ارادی، همچنین زمان ادراک شده از قصدِ عمل و زمان ادراک شده از انجام آن عمل بین دو گروه مبتلا به اختلال بولیمیا و گروه عادی فاقد اختلال مورد مطالعه قرار گرفت. روش کار: 36 آزمودنی (19 نفر دارای اختلال بولیمیا و 17 نفر عادی فاقد اختلال) در دو بلوک 40 تلاشی شرکت داده شدند. در هر دو بلوک از آزمودنی ها خواسته می شد با توجه به عقربه ساعت Libet هر وقت که خواستند دکمه ای را فشار دهند. در بلوک اول آزمودنی ها زمان ادراک قصد برای عملِ فشار دادن کلید و در بلوک دوم زمان ادراک خود عمل فشار دادن کلید را گزارش دادند و همزمان اطلاعات مربوط به مولفه های قله و هِنگامه الکتروآنسفالوگرافیِ آنها برای 64 کانال ثبت گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد که هیچ گونه تفاوت معناداری بین دو گروه از لحاظ زمان ادراک قصد و میل فشار دادن کلید و زمان ادراکِ عملِ فشار دادن کلید وجود نداشت. اما نتایج حاصله از داده های الکتروآنسفالوگرافی در مولفه قله بلوک ادراک قصد و میل در کانال های 1 CP ، 5 CP و P Z تفاوت معناداری بین دو گروه واجد اختلال بولیمیا و فاقد اختلال (عادی) نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به این که کانال های معنادار شده بین دو گروه، با بخش آهیانه مغز مرتبط هستند، این یافته ها نشان می دهند که آگاهی از قصد و میل انجام عمل در افراد مبتلا به اختلال بولیمیا در سطح عصب شناختی دچار اشکال است.
۲.

اثر یک دوره تمرینات پینگ پنگ با رویکرد شناختی بر توجه انتخابی و شدت لکنت کودکان مبتلا به اختلال لکنت رشدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توجه لکنت رشدی فعالیت بدنی گفتار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 87 تعداد دانلود : 85
مقدمه: شواهد نشان می دهد که بین لکنت و ضعف در کنترل توجه رابطه مستقیمی وجود دارد و اختلال در تنظیم توجه ممکن است خطر ابتلا به لکنت مزمن را افزایش دهد. بنابراین، هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثر یک دوره تمرینات پینگ پنگ با رویکرد شناختی بر توجه و شدت لکنت کودکان مبتلا به اختلال لکنت رشدی بود. روش کار: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی و طرح آن مورد _ منفرد از نوع A-B-A-B بود. دو پسر و یک دختر مبتلا به اختلال لکنت با دامنه سنی 6 تا 7 سال به صورت هدفمند انتخاب شدند. مداخله شامل 24 جلسه تمرینات پینگ پنگ با هدف بهبود توجه انتخابی بود. توجه انتخابی و شدت لکنت به ترتیب توسط آزمون استروپ و مقیاس ارزیابی شدت لکنت ارزیابی شدند. در خط پایه متغیرهای مورد نظر توسط آزمون های استروپ و شدت لکنت اندازه گیری شد ( A ). مداخله شامل 16 جلسه تمرینات پینگ پنگ بود و پس از هر جلسه متغیرها اندازه گیری شد ( B ). در خط پایه دوم به مدت یک ماه مداخله متوقف شده و تنها آزمون های استروپ و شدت لکنت از کودکان گرفته شد ( A ' ). سپس مداخله که شامل 8 جلسه تمرینات پینگ پنگ بود ادامه یافت و اندازه گیری ها جهت اطمینان از تأثیر مداخله ثبت گردید ( B ' ). یافته ها: پس از تحلیل داده ها، نمودارها نشان داد که تمرینات پینگ پنگ بر توجه انتخابی و شدت لکنت کودکان اثربخش بود. نتیجه گیری: بنابراین به نظر می رسد بتوان از تمرینات پینگ پنگ به عنوان یک روش تمرینی بدنی و ذهنی برای بهبود توجه و شدت لکنت در کودکان مبتلا به اختلال لکنت رشدی استفاده نمود.
۳.

ارائه الگوی ساختاری پیش بین نتایج شغلی بر اساس عوامل فشارزای نقش شغلی و آمایه ذهنی با میانجی گری برانگیختگی استرس در پرستاران غرب استان مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عوامل فشارزای نقش شغلی آمایه ذهنی نتایج شغلی برانگیختگی استرس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 982 تعداد دانلود : 775
مقدمه: یکی از شرایط مهم برای حفظ نیروی کار ماهر، ایجاد یک محیط کار سالم و ایمن است که از طریق آن پیامدهای منفی شغلی کاهش یافته و نتایج مثبت شغلی نیروی انسانی ماهر سازمان ها و موسسات افزایش می یابد. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر عوامل فشارزای نقش شغلی و آمایه ذهنی با توجه به میانجی گری برانگیختگی استرس بر نتایج شغلی پرستاران انجام شد . روش کار: جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه پرستاران شاغل در بیمارستان های غرب استان مازندران (۱۸۷۸ نفر در سال ۱۳۹۸) بودند که از میان آنان به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای ۳۵۲ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه استرس شغلی House و Rizzo (1970 )، پرسشنامه رضایت شغلی کارکنان Linz (2003)، پرسشنامه استاندارد تمایل به ترک شغل Longo و Mura (2011)، پرسشنامه استاندارد عملکرد شغلی کارکنان Motowidlo و Scotter (1994)، پرسشنامه آمایه ذهنی Abd-El-Fattah و Yates (2006) و مقیاس برانگیختگی استرس Smith و همکاران (2012) استفاده شد. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری از طریق برنامه نرم افزار SPSS-24 و Amos-24 تحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل مسیر نشان داد که برازش مدل مورد نظر مناسب است . همچنین نتایج نشان داد که عوامل فشارزای نقش شغلی و آمایه ذهنی اثر مستقیم و معناداری بر نتایج شغلی دارند. همچنین برانگیختگی استرس اثر غیر مسقیم و معناداری بر نتایج شغلی دارد. نتیجه گیری: با توجه به نقش مهم برانگیختگی استرس بر نتایج شغلی پرستاران توجه به این امر برای مدیران و مسئولین مراکز بهداشتی ضروری به نظر می رسد، بنابراین بررسی علل و راهکارهای مناسب جهت کاهش استرس شغلی پیشنهاد می گردد. برگزاری کارگاه های آموزشی در خصوص آموزش راهکارهای مقابله با استرس، تقویت آمایه ذهنی، می تواند در بهبود عملکرد شغلی پرستاران موثر باشد.
۴.

طراحی و مطالعه اثربخشی برنامه بازی های توان بخشی شناختی بر کارکرد اجتماعی کودکان با اختلال اتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: بازی توان بخشی کارکرد اجتماعی اتیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 841 تعداد دانلود : 232
مقدمه: مهارت های اجتماعی یکی از ضرورت های زندگی اجتماعی است که اغلب افراد مبتلا به اختلال اتیسم، دچار نقص در این مهارت ها هستند از این رو پژوهش حاضر با هدف طراحی و مطالعه اثربخشی برنامه بازی های توان بخشی شناختی به منظور بهبود کارکرد اجتماعی کودکان با اختلال طیف اتیسم انجام گرفت. روش کار: روش پژوهش از لحاظ گردآوری اطلاعات از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل و به لحاظ هدف از نوع کاربردی بود. جامعه آماری شامل، کلیه کودکان اتیستیک عملکرد بالا مراکز آموزشی و توان بخشی شهر یزد در سال ۹9-98 بود. از بین کل جامعه هدف تعداد ۱۸ کودک اتیستیک به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به صورت کاملا تصادفی در دو گروه آزمایش (۹ نفر) و کنترل (۹ نفر) قرار گرفتند. برنامه مداخله ای بازی های توان بخشی شناختی، در ۱۲ جلسه متوالی ۶۰ دقیقه ای، دو جلسه در هر هفته در طول سه ماه برای گروه آزمایش اجرا شد. از نیمرخ مهارت های اجتماعی، برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس یک متغیره ( ANCOVA ) با نرم افزار SPSS-22 انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که برنامه مداخله ای بازی های توان بخشی شناختی بر هر سه متغیر کارکرد اجتماعی یعنی تعامل اجتماعی متقابل، مشارکت اجتماعی و رفتارهای اجتماعی ناپخته تاثیر معناداری داشت هرچند سطح معناداری برای هر سه متغیر یکسان نبود . نتیجه گیری: با توجه به این که جدی ترین مشکل کودکان اتیستیک نقص در مهارت های اجتماعی است و همچنین تاثیر پایدار برنامه مداخله ای بازی های توان بخشی شناختی بر بهبود کارکردهای اجتماعی کودکان با اختلال طیف اتیسم، کاربست این برنامه در تمام مراکز ویژه اختلال اتیسم به عنوان یک برنامه آموزشی پیشنهاد می شود.
۵.

اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجان، سرمایه روان شناختی و راهبردهای مقابله ای دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد تنظیم هیجان سرمایه روان شناختی راهبردهای مقابله ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 857 تعداد دانلود : 924
مقدمه: دانشگاه محیطی چالش انگیز است که می تواند واکنش های متفاوتی را در دانشجویان ایجاد کند. از طرفی، فقدان مهارت ها و توانایی های عاطفی، روانی و اجتماعی دانشجویان را در مواجهه با مسائل و مشکلات آسیب پذیر نموده و آنها را در معرض انواع اختلالات روانی، اجتماعی و رفتاری قرار می دهد. هدف این پژوهش، مطالعه اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجان، سرمایه روان شناختی و راهبردهای مقابله ای دانشجویان بود. روش کار: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون _ پس آزمون و دوره پیگیری با گروه کنترل بود. یک نمونه 50 نفری از دانشجویان دختر دانشگاه های آمل در سال تحصیلی 98-1397 به روش در دسترس انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه مساوی آزمایش و گواه جایگزین شدند. گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد هفته ای یک بار در 12 جلسه 90 دقیقه ای برای گروه آزمایش برگزار گردید اما گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. ابزار شامل پرسشنامه تنظیم هیجان فرم کوتاه ( Garnefski و Kraaij ، 2006)، پرسشنامه سرمایه روان شناختی ( Luthans و همکاران، 2007) و پرسشنامه راهبردهای مقابله ای ( Folkman و Lazarus ، 1988) بود. یافته ها: نتایج نشان داد که مداخله مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجان، سرمایه های روان شناختی و راهبردهای مقابله ای دانشجویان مؤثر بوده است (0001/0 < P ) و این اثربخشی در مرحله پیگیری نیز بر هر سه متغیر پایدار ماند (0001/0 P< ). نتیجه گیری: با توجه به تأثیر قابل توجه درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجان، سرمایه روان شناختی و راهبردهای مقابله ای دانشجویان، استفاده از این روش های مفید به کلیه مشاوران و دست اندرکاران درمان های روان شناختی و مسئولین دانشگاه ها توصیه می شود.
۶.

اثرات بین نسلی تمرین فضایی پدران پیش از لقاح بر فرآیند یادگیری فضایی و انگیزش فرزندان نر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انتقال بین نسلی تمرین فضایی پدران یادگیری حافظه انگیزش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 493 تعداد دانلود : 114
مقدمه: نتایج پژوهش های اخیر نشان داده است که آموزش فضایی والدین پیش از لقاح منجر به بهبود حافظه فضایی فرزندان می شود. اما، فرآیند یادگیری متاثر از تجربیات والدین در فرزندان مورد بررسی قرار نگرفته است. لذا تحقیق حاضر با هدف بررسی دقیق و کوشش به کوشش اثرات یادگیری یک تکلیف فضایی توسط پدران پیش از لقاح بر فرآیند یادگیری و شکل گیری حافظه در فرزندان نر از طریق تحلیل عملکرد فرزندان نر پدران آموزش دیده (یا آموزش ندیده) در تکلیف ماز آبی موریس انجام گرفت. روش کار: در مطالعه حاضر، رت های نر 8 هفته ای نژاد ویستار به دو گروه تمرین فضایی و بدون تمرین تقسیم شدند. گروه تمرین فضایی در 5 روز متوالی در پروتکل ماز آبی موریس شرکت کرد اما گروه بدون تمرین در هیچ گونه برنامه آموزشی شرکت نکرد. پس از پایان پروتکل تمرین، رت های هر دو گروه با رت های ماده بالغ وارد مرحله جفت گیری شدند. پس از تولد فرزندان از هر گروه 16 رت نر یک ماهه انتخاب و از طریق تکلیف ماز آبی موریس یادگیری و حافظه فضایی آنان مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که فرزندان نر پدران آموزش دیده به طور قابل توجهی زمان گریز کوتاه تر، سرعت شنا بالاتر و مسافت کلی شنا کردن کوتاه تری داشته و حافظه فضایی آنان نسبت به فرزندان نر پدران آموزش ندیده بهبود یافته بود. نتیجه گیری: این یافته ها نشان می دهد که تمرینات فضایی پدران پیش از لقاح، یادگیری فضایی و روند تحکیم حافظه فرزندان نر را تسهیل می کند و همچنین می تواند منجر به بهبود انگیزش فرزندان در دستیابی به اهداف شود.
۷.

اثربخشی یک دوره تمرینات ورزش مغزی بر انعطاف پذیری شناختی مردان سالمند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ورزش مغزی سالمندان انعطاف پذیری عملکرد شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 367 تعداد دانلود : 824
مقدمه: انعطاف پذیری شناختی به عنوان توانمندی فرد در برقراری تعادل زیستی و روانی در شرایط خطرناک است و با افزایش سن کاهش می یابد. تمریناتی که بتواند انعطاف پذیری شناختی را بهبود ببخشند از اهمیت زیادی برخوردارند. هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی یک دوره تمرینات ورزش مغزی بر انعطاف پذیری شناختی مردان سالمند بود. روش کار: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون _ پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه سالمندان مرد عضو کانون بازنشستگان شرکت نیشکر شهر شوش در سال 1397 بودند که از میان آنان 30 شرکت کننده به صورت تصادفی و در دسترس انتخاب و در دو آزمایش و کنترل قرار گرفتند ( هر گروه 15 نفر ). گروه آزمایش طی هشت هفته، هفته ای دو جلسه 30 دقیقه ای به اجرای تمرینات ورزش مغزی پرداختند. از آزمون دسته بندی کارت ویسکانسین را برای ارزیابی انعطاف پذیری شناختی استفاده شد. داده ها به وسیله آزمون تحلیل کوواریانس یک راهه در سطح معناداری (05/0 ≥ P ) به کمک نرم افزار SPSS-2 5 تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان دهنده وجود تفاوت معنادار بین گروه آزمایش و کنترل انعطاف پذیری شناختی بود (01/0 > P ). با توجه به مقادیر میانگین گروه ها مشخص شد که گروه آزمایش دارای انعطاف پذیری شناختی بهتری نسبت به گروه کنترل بود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که یک دوره تمرینات ورزش مغزی موجب افزایش انعطاف پذیری شناختی سالمندان می شود. بنابراین به مربیان و شاغلین در حوزه سالمندان پیشنهاد می شود برای بهبود انعطاف پذیری از این روش جدید تمرینی استفاده شود.
۸.

اثربخشی به کارگیری هدست واقعیت مجازی و تلفن هوشمند بر تقویت دید باقیمانده افراد با آسیب بینایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دید باقیمانده درک نور نقص بینایی هدست واقعیت مجازی تلفن هوشمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 826 تعداد دانلود : 56
مقدمه: بسیاری از افراد نابینا دارای سطحی از دید باقیمانده هستند که ارتقای آن می تواند در استقلال و کیفیت زندگی آنان تاثیرگذار باشد. در سال های اخیر، به کارگیری ابزارهای تقویت دیداری مورد توجه قرار گرفته است. اما تنوع پایین، دسترسی نسبتا دشوار و هزینه بالای فن آوری های موجود در بازار این محصولات، جایگزینی آنها با ابزارهای مقرون به صرفه تر را اجتناب ناپذیر می نماید. در این راستا، در این پژوهش، آزمایش هایی برای اثربخشی ارتقای دید باقیمانده با به کارگیری هدست واقعیت مجازی و تلفن هوشمند طراحی شد. روش کار: برای انجام آزمایش ها، نرم افزار گرافیکی اختصاصی با بهره گیری از کتابخانه یونیتی ( Unity ) تحت سیستم عامل اندروید توسعه داده شد. با توجه به اهمیت تشخیص شیء و حرکت در راه رفتن مستقل، آزمایش های تشخیص تعداد، نوع و حرکت اشیاء طراحی گردید. نکته کلیدی در طراحی آزمایش ها، استفاده از شکل های ساده و تصویرهای سیاه و سفید بود. یافته ها: نتایج نشان داد در آزمایش های تشخیص تعداد، نوع و حرکت اشیا، به ترتیب 72 درصد، 78 درصد و 83 درصد از شرکت کنندگان موفق به ارائه پاسخ کاملا صحیح شدند. نتیجه گیری: اکثریت افراد شرکت کننده در این مطالعه، علی رغم دید باقیمانده پایین دارای درک حداقلی از نور و حرکت بودند و این نشان می دهد که ساده سازی اشیا و نیز نمایش اشیا با رنگ سفید در پس زمینه سیاه، تاثیر قابل توجهی بر افزایش توانمندی بصری و تقویت دید افراد نا بینا دارد. در پایان، با توجه به قابلیت دسترسی و کم هزینه بودن هدست های واقعیت مجازی و تلفن های هوشمند، نتایج این پژوهش چشم انداز روشنی در توان بخشی افراد نابینا ترسیم می نماید.
۹.

اثربخشی آموزش کارکرد اجرایی مبتنی بر فعالیت حرکتی بر حافطه کاری و توجه پایدار کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اختلال نقص توجه/بیش فعالی کارکرد اجرایی فعالیت بدنی حافظه کاری توجه پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 490 تعداد دانلود : 216
مقدمه : اختلال نقص توجه/بیش فعالی یک اختلال عصبی رشدی است که با نشانه های کاهش توجه، افزایش تکانش گری و بیش فعالی همراه است. ورزش به عنوان یک درمان کمکی ایمن و کم هزینه برای کودکان دارای اختلال نقص توجه/بیش فعالی پیشنهاد شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش کارکرد اجرایی مبتنی بر فعالیت حرکتی بر حافطه کاری و توجه پایدار این کودکان بود. روش کار: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون _ پس آزمون بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان 9 تا 12 ساله مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی شهر کرمانشاه تشکیل بود که از میان آنان 20 کودک به صورت در دسترس انتخاب و در دو گروه 10 نفره کنترل و آزمایش جایگزین شدند. ابزار پژوهش آزمون بهره هوشی وکسلر کودکان، پرسشنامه Conners والدین، آزمون حافظه کاری و آزمون عملکرد پیوسته بود. برنامه آموزش کارکرد اجرایی مبتنی بر فعالیت حرکتی طی 12 هفته متوالی و دو بار در هفته به مدت 70 دقیقه در سالن ورزشی برای گروه آزمایش برگزار شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره در نرم افزار SPSS-23 استفاده شد. یافته ها: نتایج حاکی از پیشرفت معنادار در حافظه کاری و توجه پایدار کودکان دارای اختلال نقص توجه/بیش فعالی به دنبال 12 هفته تمرینات کارکردهای اجرایی بود (001/0 P≤ ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر می توان گفت از آنجا که آموزش کارکرد اجرایی مبتنی بر فعالیت حرکتی تاثیر مثبت و معناداری بر حافطه کاری و توجه پایدار کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی دارد، روش مداخله ای مناسبی جهت درمان این کودکان است. واژه های کلیدی:
۱۰.

مرور نظام مند برنامه های موجود با هدف ارتقای سطح کارکرد های اجرایی و مهارت های هیجانی اجتماعی کودکان پیش دبستانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کارکردهای اجرایی مهارت های هیجانی مهارت های اجتماعی کودکان پیش دبستانی برنامه های آموزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 87 تعداد دانلود : 949
مقدمه : اهمیت بالای دوران پیش دبستان در فعال سازی ظرفیت های شناختی، کارکردهای اجرایی و مهارت های هیجانی _ اجتماعی کودکان، برای پژوهشگران این حوزه بسیار روشن است. با عنایت به این مهم، پژوهش حاضر برای به دست آوردن تصویری از مطالعات موجود در این حوزه، مروری نظام مند بر برنامه های مداخلاتی موجود با هدف ارتقای سطح کارکردهای اجرایی و مهارت های هیجانی _ اجتماعی کودکان پیش دبستانی صورت داده است. روش کار: به همین منظور، در این مطالعه مروری نظام مند، از میان بیش از 200 مقاله نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی معتبر خارجی از جمله Google Scholar ، Springer و ScienceDirect ، و داخلی شامل مگیران ( Magiran ) ، نورمگز ( Noormags ) و پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (( SID ) Scientific Information Database ) ، تعداد 66 مقاله فارسی و انگلیسی بر اساس معیارهای مشخص شده از جمله نوع مداخله و گروه سنی مخاطب، انتخاب و مورد بررسی کامل قرار گرفتند. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که عمده مطالعات به انجام رسیده در زمینه بهبود کارکردهای اجرایی و مهارت های هیجانی _ اجتماعی، بر روی دانش آموزان دبستانی و بزرگ تر صورت گرفته است. همچنین، با وجود اثربخشی اجرای برنامه های آموزشی پراکنده بر بهبود مهارت های شناختی، هیجانی _ اجتماعی و تحصیلی کودکان پیش دبستانی، فقدان برنامه های آموزشی جامع که در برگیرنده آموزش کارکردهای اجرایی و نیز مهارت های هیجانی _ اجتماعی به صورت تلفیقی باشد، به چشم می خورد. نتیجه گیری: از این رو و با توجه به اهمیت ویژه دوره پیش از دبستان در رشد کارکردهای اجرایی، تدوین برنامه های آموزشی تلفیقی که در بردارنده ویژگی های لازم برای یک برنامه جامع باشند برای سنین پیش از دبستان ضروری تلقی می گردد.
۱۱.

حس آمیزی در زبان فارسی؛ رویکردی شناختی و پیکره بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معناشناسی شناختی حس آمیزی استعاره مفهومی انتقال حواس رویکرد پیکره ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 178 تعداد دانلود : 895
مقدمه: حس آمیزی پدیده ای ادراکی و عصب شناختی است که بر اساس آن، تحریک یکی از حواس موجب تحریک یک یا چند حس دیگر می شود. Ullmann (1964) برای نخستین بار سلسله مراتبی را برای انتقال حواس در حس آمیزی زبانی معرفی کرد. پژوهشگران مقاله حاضر اندیشه Ullmann را به عنوان چارچوب نظری انتخاب کردند تا دریابند در پیکره ای متوازن از زبان فارسی، کدامیک از حواس در بیشترین تعامل با یکدیگر هستند و نیز سلسله مراتب انتقال حواس در زبان فارسی چگونه است؟ روش کار: به این منظور، ابتدا پیکره ای متوازن از زبان فارسی با بهره گیری از پایگاه داده های زبان فارسی تنظیم شد، سپس با استفاده از کلید واژه های مربوط به حواس پنج گانه و حوزه های مرتبط، جملات دربردارنده موارد حس آمیزی استخراج و الگوی انتقال حواس در زبان فارسی مشخص شد. یافته ها: داده های برگرفته از پیکره نشان دادند که در زبان فارسی، حواسی که با بالاترین بسامد در جایگاه حوزه مبدأ و مقصد درنگاشت های حس آمیخته واقع می شوند به ترتیب عبارتند از حس لامسه و شنوایی. همچنین سلسله مراتب انتقال حواس در زبان فارسی تفاوت هایی را با الگوی پیشنهاد شده از سوی اولمان و نیز سایر زبان ها نشان داد. نتیجه گیری: نتایج آماری بازنمود حس آمیزی در زبان فارسی و مقایسه آن با سایر زبان ها نشان داد که زبان ها در تعامل حواس پنج گانه از مفاهیم حسی پایه یعنی لامسه و چشایی استفاده می کنند تا مفاهیم حسی پیشرفته یعنی بینایی و شنوایی را توصیف و بیان کنند، اما ارجحیت های پارامتری از زبانی به زبان دیگر متفاوت است.
۱۲.

تبیین جایگاه استدلال فضایی در روند طراحی معماری (موردپژوهی کیفی: تجربه طراحی در آتلیه معماری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استدلال فضایی روند طراحی فرآیند شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 990 تعداد دانلود : 634
مقدمه: با این که استدلال فضایی به عنوان نوعی شناخت، از جمله عوامل ذهنی موثر بر پاسخ خلاقانه معماری است، در خصوص جایگاه آن در روند طراحی معماری و مراحلش، مشکلات آموزشی و شناختی حل نشده بسیاری وجود دارد. لذا هدف پژوهش حاضر، تبیین جایگاه استدلال فضایی در روند طراحی معماری و مراحلش بود. روش کار: روش این پژوهش کیفی و نظر به ماهیت تبیین مدل و مورد پژوهی، دارای دو گام اصلی بود. گام نخست، با روش توصیفی _ تحلیلی با بهره از تحلیل محتوا در دو حوزه علوم شناختی و معماری انجام گرفت. گام دوم شامل مورد پژوهی کیفی تجربه دانشجویان ارشد معماری پیرامون تجربه طراحی آنها و تحلیل توصیفی داده های حاصل از پرسشنامه بود. یافته ها: بر اساس یافته های تحلیلی گام اول، توسعه استدلال فضایی از طریق توسعه حافظه فعال به طور غیر مستقیم در بهبود روند طراحی معماری نقش دارد و از طریق بهبود توانایی هایی همچون تجسم فضایی، بازسازی تصاویر و جهت یابی فضایی که لازمه بسیاری از توانش های پایه در معماری هستند، به طور مستقیم سبب بهبود روند طراحی معماری است. یافته ها در گام دوم حاکی از آن بود که توانش های پایه مرتبط با استدلال فضایی در تمامی مراحل طراحی معماری، خصوصا بر مرحله اشراق مورد استفاده قرار می گیرند. نتیجه گیری: با توجه به مدل تبیین شده از جایگاه استدلال فضایی در پردازش اطلاعات و تاثیر آن بر مراحل فرآیند خلاقانه طراحی معماری و نتایج موردپژوهی در این تحقیق، استدلال فضایی بر تمامی مراحل طراحی معماری نقش داشته و استدلالی اساسی برای بهبود روند طراحی معماری به شمار می رود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۹۴