طراحی و مطالعه اثربخشی برنامه بازی های توان بخشی شناختی بر کارکرد اجتماعی کودکان با اختلال اتیسم (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مقدمه: مهارت های اجتماعی یکی از ضرورت های زندگی اجتماعی است که اغلب افراد مبتلا به اختلال اتیسم، دچار نقص در این مهارت ها هستند از این رو پژوهش حاضر با هدف طراحی و مطالعه اثربخشی برنامه بازی های توان بخشی شناختی به منظور بهبود کارکرد اجتماعی کودکان با اختلال طیف اتیسم انجام گرفت. روش کار: روش پژوهش از لحاظ گردآوری اطلاعات از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل و به لحاظ هدف از نوع کاربردی بود. جامعه آماری شامل، کلیه کودکان اتیستیک عملکرد بالا مراکز آموزشی و توان بخشی شهر یزد در سال ۹9-98 بود. از بین کل جامعه هدف تعداد ۱۸ کودک اتیستیک به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به صورت کاملا تصادفی در دو گروه آزمایش (۹ نفر) و کنترل (۹ نفر) قرار گرفتند. برنامه مداخله ای بازی های توان بخشی شناختی، در ۱۲ جلسه متوالی ۶۰ دقیقه ای، دو جلسه در هر هفته در طول سه ماه برای گروه آزمایش اجرا شد. از نیمرخ مهارت های اجتماعی، برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس یک متغیره ( ANCOVA ) با نرم افزار SPSS-22 انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که برنامه مداخله ای بازی های توان بخشی شناختی بر هر سه متغیر کارکرد اجتماعی یعنی تعامل اجتماعی متقابل، مشارکت اجتماعی و رفتارهای اجتماعی ناپخته تاثیر معناداری داشت هرچند سطح معناداری برای هر سه متغیر یکسان نبود . نتیجه گیری: با توجه به این که جدی ترین مشکل کودکان اتیستیک نقص در مهارت های اجتماعی است و همچنین تاثیر پایدار برنامه مداخله ای بازی های توان بخشی شناختی بر بهبود کارکردهای اجتماعی کودکان با اختلال طیف اتیسم، کاربست این برنامه در تمام مراکز ویژه اختلال اتیسم به عنوان یک برنامه آموزشی پیشنهاد می شود.