تازه های علوم شناختی

تازه های علوم شناختی

فصلنامه تازه های علوم شناختی 1379 شماره 6

مقالات

۱.

تاثیر همنوایی در اندازه گیری فشار خون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 994 تعداد دانلود : 852
همنوایی در اندازه گیری فشار خون هنگامی اتفاق می افتد که پزشک فشار خون بیماری را اندازه گیری می کند و پس از مقایسه آن با نتیجه فشار خون بیمار که توسط سایر همکاران در چارت مربوط درج شده، نظر خود را تغییر می دهد. برای بررسی تلقین پذیری چارت های فشار خون، از 68 کارورز پزشکی خواسته شد که فشار خون ده بیمار را اندازه گیری نمایند. سه بیمار بدون چارت، سه بیمار با چارت واقعی و چهار بیمار با چارت کاذب بودند. پذیرش اعداد درج شده در چارت های کاذب و خطای کل بیشتر از دو انحراف معیار به ترتیب همنوایی آشکار و پنهان تعریف شدند که شیوعی معادل به ترتیب 38 و 26.9 درصد داشتند. خطای اندازه گیری با تلقین نهفته در اعداد چارت ها همبستگی خطی داشت (شیب خط 0.31). می توان نتیجه گرفت که همنوایی یکی از دلایل اصلی خطای انسانی در برخی موقعیت های بالینی مانند اندازه گیری فشار خون می باشد.
۲.

تحلیل محتوای کتابهای ریاضی مقطع ابتدایی بر اساس دیدگاه برنامه درسی جروم برونز

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 172 تعداد دانلود : 55
در فرآیند برنامه ریزی درسی، تهیه و تدوین محتوای آموزشی مناسب، بخصوص در نظام آموزشی متمرکز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. ریاضیات یکی از دروس مهم و اساسی دوره ابتدایی است که متاسفانه با افت تحصیلی و نگرش منفی دانش آموزان روبرو شده است، از اینروست که تهیه و تدوین محتوای کتاب های درسی ریاضی با توجه به ملاک هایی که موجد یادگیری معنی دار است یک ضرورت محسوب میشود. یکی از متخصصان بنام در این زمینه جروم برونر است، وی که از صاحب نظران روانشناسی شناختی است و به فرایند یادگیری توجه دارد نه به حصول آن معتقد است که محتوای آموزشی باید به گونه ای طراحی و تدوین شود که تفکر را پرورش دهد. در این مقاله با بررسی دیدگاه های برونر 14 مولفه برای تدوین محتوا استخراج گردیده و با 505 مفهوم مطروحه در کتاب های ریاضی مقطع دبستان تطبیق داده شد. میزان این انطباق به ترتیب زیر بدست آمد: مولفه 1: شروع درس با طرح سال (91%)، مولفه 2: غیر معمول بودن سوال (23%)، مولفه 3: تشویق به مساله سازی (4%)، مولفه 4: شروع درس با توجه به مفاهیم قبلی (57%) مولفه 5: ارجاع مکرر به مفاهیم قبلی (35%)، مولفه 6: برجسته کردن نکات اصلی جدید (47%)، مولفه 7: تنظیم محتوا از ساده به پیچیده (74%)، مولفه 8: کشف تشابه مفاهیم (38%)، مولفه 9: کشف تضاد مفاهیم (5%)، مولفه 10: تشویق به حدس زدن (9%)، مولفه 11: تهییج آگاهی (19%)، مولفه 12: فعال نمودن فراگیر (4%)، مولفه 13: تشویق به کار گروهی (1%)، مولفه 14: استفاده از منابع کمکی (2%) در انتها، جهت مطالعه عمیق تر از «روش تحلیل عاملی به روش اکتشافی» استفاده شد و 14 ملاک استخراج شده از دیدگاه برونر بر اساس همبستگی درونی آنها در پنج گروه قرار گرفته و بر اساس مفهوم آن گروه، نام گذاری گردیدند که عبارتند از: 1- تفکر شهودی (شامل مولفه های 9، 10، 8، 2، 11) 2- مساله سازی (شامل مولفه های 3، 12، 14) 3- درک روابط (شامل مولفه های 4، 5، 7) 4- ایجاد انگیزه یادگیری (شامل مولفه های 6، 1) 5- کار گروهی (شامل مولفه 13). تحلیل محتوای کتاب های ریاضی مقطع دبستان نشان داد که تدوین محتوای این کتابها عمدتا با ملاک های مطروحه برونر فاصله دارند، از اینرو لازم است برنامه ریزان و مولفین کتاب های ریاضی در تهیه و تدوین محتوای این کتابها این عوامل را مورد توجه قرار دهند.
۳.

مدار قشری- زیر قشری مغز و اختلال وسواسی - جبری

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 446 تعداد دانلود : 215
در این مقاله ابتدا یافته های دو دهه گذشته در مورد مدار قشری - زیر قشری مرور می شود و بویژه بر نقش هسته های قاعده ای تاکید می گردد. سپس با توجه به این پس زمینه، تئوری گروه UCLA در مورد اختلال وسواسی – جبری به اختصار بیان می شود و در نهایت این تئوری با توجه به یافته ها و مقالات منتشر شده در سال های گذشته از نظر پیش فرض ها، ابزار تحقیق، روش تحلیل داده ها، نارسایی های درونی و شواهد متفاوت و یا مخالف آن مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. از جمله انتقادات مطرح شده در مورد تئوری حلقه های متعدد موازی، شک و تردید های عنوان شده در زمینه توانایی تصویربرداری کارکردی برای کشف تغییر در فعالیت نورونی، ابهامات موجود در مورد آناتومی میکروسکوپی این تئوری و شواهد دال بر نقص و اختلال عملکرد (و نه پر فعالیتی) هسته های قاعده ای در اختلال وسواسی جبری مرور می شود.
۴.

نکاتی پیرامون رفتار درمانی شناختی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی تاریخچه و مکاتب تاریخچه و مکاتب روانشناسی مکتب شناختی
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی یادگیری شناخت
تعداد بازدید : 686 تعداد دانلود : 411
رفتار درمانی شناختی، رشد و توسعه جدیدی در درمان روانشناختی به شمار می آید. با این همه توانسته است علاقه فراوانی را در متخصصان بالینی، به خود معطوف سازد. در این شیوه درمانی، به بیمار کمک می شود تا الگو های تفکر تحریف شده و رفتار ناکارآمد خود را تشخیص دهد. برای این منظور از بحث های منظم و تکالیف رفتاری دقیقا سازمان یافته ای استفاده می شود. در جنبه هایی از درمان، تاکید، عمدتا رفتاری و در جنبه های دیگر شناختی است. رفتار درمانی شناختی بر آن است تا فرد را در بافت یا زمینه زیستی، اجتماعی و فرهنگی خود قرار دهد و با تکیه بر اصول و قواعد برخاسته از رشته های مختلف روانشناسی و سایر علوم وابسته «سالم زیستن» و «سالم اندیشیدن» را به او بیاموزد.
۵.

سندرم ویلیامز: ارتباط بین شناخت ، مغز و ژنتیک

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی مرضی تحولی اختلالات شناختی
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی عصب شناختی رفتاری جنبه زیستی اختلالها
تعداد بازدید : 226 تعداد دانلود : 236
سندرم ویلیامز یک اختلال نادر تک گیر (sporadic) است که با نمای خاص طبی، شناختی، نوروفیزیولوژیک، نوروآناتومیک و مشخصه های ژنتیکی همراه است. نشانه اصلی سندرم ویلیامز انفکاک بین توانایی شناختی در پردازش چهره و زبان، به عنوان نقاط قوت نسبی و توانایی های فضایی و به عنوان ضعف عمده می باشد. افراد مبتلا به سندرم ویلیامز بر خلاف مبتلایان به اتیسم، کاملا اجتماعی هستند. مشخصه عمده ژنتیکی در سندرم ویلیامز پیدایش یک حذف بر روی قطعه 11023 vq می باشد. سندرم ویلیامز با ویژگی های عصبی - ساختاری و عصبی فیزیولوژیک همراه است: سالم ماندن نسبی نواحی پیشانی، لیمبیک و نئوسربلار در بررسی های MRI و اشکالات کارکردی در مسیرهای عصبی دست اندرکار پردازش زبان و چهره که در مطالعات پتانسیل های انگیخته مغزی مشاهده می شود. ناهمخوانی های موجود در حوزه های شناختی، عصبی - ساختاری و عصبی فیزیولوژیک در سندرم ویلیامز از آن مدل مناسبی برای بررسی ارتباط بین شناخت، مغز و در نهایت ژن ها به وجود آورده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۹۴