ساخت و اعتباریابی مقیاس باورهای انگیزشی ناکارآمد در دانش آموزان مقطع متوسطه (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

زمینه: باورهای انگیزشی ناکارآمد اشاره به گرایش افراد برای ارزیابی عملکرد با توجه به معیارهای پایین و عدم تلاش و پشتکار برای موفقیت در تکالیف تحصیلی دارد. باورهای انگیزشی ناکارآمد منجر به افسردگی، اضطراب، کاهش عزت نفس و خودکارآمدی تحصیلی و دیگر مشکلات روانشناختی می شود. باوجود اینکه شناسایی و سنجش باورهای انگیزشی ناکارآمد جهت جلوگیری از مشکلات روانشناختی اهمیت اساسی دارد اما درزمینه ی ساخت و اعتباریابی مقیاس باورهای انگیزشی ناکارآمد در جامعه مورد تحقیق شکاف تحقیقاتی وجود دارد هدف: این پژوهش با هدف ساخت و اعتباریابی مقیاس باورهای انگیزشی ناکارآمد در دانش آموزان مقطع متوسطه انجام شد. روش: روش پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی و مدل تدوین ابزار بود. برای این منظور ابتدا طی یک مطالعه کیفی (در مطالعه قبلی) مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد و با به کارگیری فن مصاحبه نیمه س اخت یافته با 15 نفر از دانش آموزان مصاحبه شد که با استفاده از نمونه گیری هدفمند و بر اساس اشباع نظری انتخاب شدند. متن مصاحبه ها با استفاده از سه روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی (استراوس و کوربین، 2015) کدگذاری و باورهای انگیزشی ناکارآمد در مؤلفه های رفتاری، انگیزشی، هیجانی، شناختی، فردی، آموزشگاهی و خانوادگی شناسایی شد. در مرحله بعد (مطالعه حاضر)، بر اساس کدهای به دست آمده از بخش کیف ی پژوهش، ابزاری جهت سنجش باورهای انگیزشی ناکارآمد دانش آموزان مقطع متوسطه ساخت و اعتباریابی شد و سپس تعداد 350 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه شهر فردوس که در سال تحصیلی 400-1399 مشغول به تحصیل بودند با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به مقیاس باورهای انگیزشی ناکارآمد پاسخ دادند. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تأییدی، نشان داد مقیاس باورهای انگیزشی ناکارآمد حاوی 40 سؤال و مشتمل بر 4 عامل تأیید شده که گویه های 1 تا 8 مربوط به عامل خودکارآمدی تحصیلی؛ گویه های 9 تا 18 مربوط به عامل اضطراب امتحان؛ گویه های 19 تا 31 مربوط به عامل اسنادهای تحصیلی و گویه های 32 تا 40 مربوط به عامل ارزش تکلیف بود. شاخص های برازش مدل در تحلیل عاملی تأییدی روایی این مقیاس را مورد تأیید قرار داد. نتیجه گیری: در مجموع نتایج مطالعه شواهدی را برای روایی و پایایی پرسشنامه محقق ساخته باورهای انگیزشی ناکارآمد به مثابه ابزاری جهت سنجش باورهای معیوب و بازدارنده در مسیر موفقیت تحصیلی دانش آموزان فراهم کرد و می تواند به عنوان ابزاری معتبر و روا برای تشخیص مورد استفاده پژوهشگران، درمانگران و مشاوران، معلمان قرار گیرد. شماره ی مقاله: ۱۲