مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق)

مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق)

مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره 31 تابستان 1399 شماره 2 (پیاپی 122) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

ارزشیابی مجلات علمی-پژوهشی علم اطلاعات و دانش شناسی براساس <i>آیین نامه تعیین اعتبار نشریات علمی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزشیابی مجلات علم اطلاعات و دانش شناسی آیین نامه تعیین اعتبار نشریات علمی کشور استاندارد نشر مجلات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۳۰۸
هدف: شنا سایی نقاط قوت و ضعف مجلات و کمک به ارتقای کیفیت آنها و سازگاری با معیارهای آیین نامه جدید و نشان دادن کاستی ها و ایرادهای آیین نامه ذکرشده. روش شناسی: 10 مجله فارسی تائیدشده وزارت عتف از وبگاه کمیسیون بررسی نشریات انتخاب و با استفاده از سیاهه وارسی پژوهشگرساخته ارزیابی شده است. طیف امتیازدهی شامل 50 معیار در هشت گروه: 1) عنوان، 2) سردبیر، 3) گروه دبیران، 4) قالب نشریه، 5) ویژگی های ظاهری مجلات، 6) ویراستاری ساختاری، 7) نویسندگان، و 8) سایر بوده است. یافته ها: مجلات 86% از معیارهای آیین نامه را رعایت کرده اند. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات با کسب 90/26 امتیاز از 100 بالاترین رتبه و پس از آن پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات و پژوهشنامه علم سنجی قرار دارند.
۲.

تأثیرات متقابل نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آینده فهرست های کتابخانه ای در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فهرست های کتابخانه ای نیروهای پیشران تحلیل تأثیرات متقابل نرم افزار میک مک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۲۷۲
هدف : شناسایی نیروهای پیشران کلیدی تأثیرگذار بر آینده فهرست های کتابخانه ای در ایران و چگونگی تأثیر هر یک از آن ها بر آینده فهرست های کتابخانه ای. روش شناسی : برای تحلیل تأثیرات متقابل و تعیین نیروهای پیشران کلیدی از ماتریس اثرات متقابل و نرم افزار میک مک برای انجام محاسبات ریاضیِ اثرات متقابل متغیرهای تأثیرگذار و تأثیرپذیر استفاده شد. یافته ها : 3 متغیر در گروه متغیرهای تأثیرگذار، 3 متغیر در گروه متغیرهای دووجهی، 4 متغیر در گروه متغیرهای تأثیرپذیر، و 3 متغیر در گروه متغیرهای مستقل قرار گرفت. درنهایت، 4 متغیر «کمیّت و کیفیت فهرست های کتابخانه ای در محیط مجازی»، «اصلاح و روزآمدسازی ابزارها و استانداردها»، «کتابخانه بدون دیوار»، و «تعامل متخصصان فهرست های کتابخانه ای با طراحان نظام های کتابخانه ای» به عنوان متغیرهای راهبردی شناسایی شد. نتیجه گیری: روابط شناسایی شده در میان نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آینده فهرست های کتابخانه ای در ایران اهمیت تغییر محیط سنتی فهرست ها و ورود آنها به محیط جدید اطلاعات را نشان می دهد. توجه به نیروهای راهبردی شناسایی شده نیز می تواند حرکتی زنجیره ای برای آینده نظام رقم زند.  
۳.

تحلیل علم سنجی یک دهه فعالیت فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (1388-1397)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم سنجی مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دیداری سازی علم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۳۰۰
هدف: تحلیل و دیداری سازی برون داد علمی فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات از نظر شاخص های علم سنجی طی یک دهه از 1388 تا 1397. روش شناسی: با استخراج داده های لازم از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام و یکدست سازی اسامی و کلیدواژگان، شاخص های علم سنجی فصلنامه با کمک نرم افزارهای مختلف علم سنجی تعیین و ترسیم شد. یافته ها: الگوی نویسندگی عمدتاً چندنویسندگی و شبکه هم نویسندگی حاکی از همکاری مستحکم علمی میان نویسندگان بود. هم رخدادی واژگان و خوشه بندی کلیدواژه ها نشان از تنوع موضوعی فصلنامه در راستای اهداف تخصصی آن داشت. نتیجه گیری: با وجود ارتقای شاخص های علمی فصلنامه و توسعه مناسب در حوزه موضوعی، لازم است به افزایش استنادپذیری و رؤیت پذیری مقالات آن برای اثرگذاری بیشتر توجه کرد.  
۴.

رویکردی نو به خدمتی کهن: استفاده از تجربه کاربر در بهبود خدمات کتابخانه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تجربه کاربر کاربردپذیری رویکردهای نوین علم اطلاعات کتابدار تجربه کاربر فضای کتابخانه وبگاه کتابخانه رابط کاربری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۸ تعداد دانلود : ۳۳۳
هدف: شناسایی معنا و زمینه های کاربردی مفهوم تجربه کاربر در بافت کتابخانه . روش شناسی: داده ها با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی و ردگیری استنادات، منابع معتبر، و مرتبط با تجربه کاربر در بافت کتابخانه گردآوری شد. یافته ها: مطالعات تجربه کاربر نشان می دهد چطور با تمرکز بر رویکرد پژوهش کیفی می توان نیازهای کاربران را تأمین کرد و امکان تعامل بهتر برای کاربران با فضای خدمات و وبگاه کتابخانه فراهم آورد. نتیجه گیری: تجربه کاربر به عنوان تخصصی نوظهور در حرفه کتابداری با منشأ فلسفی همخوان با رسالت کتابخانه ها در حال رشد و گسترش است. با شناخت این رویکرد کتابداران می توانند راه های نو برای ارائه خدمات بهتر در همه اجزای سامانه کتابخانه مطابق با نیاز کاربران بیابند.
۵.

سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در پایان نامه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پایان نامه ها کتابداری و اطلاع رسانی آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴۰ تعداد دانلود : ۳۳۶
هدف: شناساندن پایان نامه های تحصیلی فارسی مرتبط با سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. روش شناسی: پایان نامه هایی که تمامی یا بخشی از آنها به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مربوط می شود با جستجو در منابع کتابشناختی، شناسایی شد. با مطالعه چکیده و در صورت نیاز متن کامل آنها، توصیفگرهایی به هر یک اختصاص یافت. با دسته بندی توصیفگرها موضوع های اصلی و فرعی پایان نامه ها شناسایی شد. یافته ها : از اواخر دهه 1340 تا اواخر دهه1390 تعداد 409 عنوان پایان نامه در چهار دسته به ترتیب: مدیریت سازمانی (32%)، سازماندهی اطلاعات (30%)، خدمات و اشاعه (22%)، و مدیریت مجموعه (5/15%) تدوین شده است. بیش از نیمی از آنها در دانشگاه های دولتی و بیش از نیمی به روش پیمایشی تولید شده است. رایج ترین ابزار گردآوری داده ها (32%) پرسشنامه بوده است؛ اعضای هیئت علمی سازمان در 28% آنها نقش راهنما یا مشاور داشته اند. بخش پردازش و سازماندهی و بخش پژوهش بیشتر از سایر بخش ها موضوع پایان نامه ها بوده اند. نتیجه گیری:  سازماندهی اطلاعات فعالیت پراهمیتی با تأثیر فراسازمانی است و از نتایج آنها همه کتابخانه های کشور استفاده می کنند و بر آموزش دانشگاهی تأثیر دارد. اما تنوع موضوع های مربوط به مدیریت سازمانی سبب افزایش شمار پایان نامه در این عرصه در مقایسه با سازماندهی اطلاعات شده است. از اندک شمار بودن پایان نامه های مربوط به مدیریت مجموعه (که نیمی از آن هم به متن پژوهی نسخه های خطی تعلق دارد) نباید آسان گذشت. این کوتاهی به ویژه در زمینه بررسی مجموعه با توجه با کمبودهای شناخته شده در مجموعه های کتابخانه ملی بیشتر محسوس است. نیاز به انجام پژوهش های دوره ای درباره استفاده کننده ضرورت دارد. مقایسه کیفیت پایان نامه های کارکنان سازمان با پایان نامه های دانشجویان و استادان غیر سازمانی و بهره برداری بخش های سازمان از همه پایان نامه ها موضوع های شایسته بررسی های بعدی است.
۶.

سنجش شباهت نظرات داوری آزاد و محتوای مقالات علمی به روش پردازش زبان طبیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظرات کاربران داوری آزاد پردازش زبان طبیعی شباهت منحنی تحلیل عملکرد سامانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۵۸۱
هدف : شناسایی قابلیت داوری های آزاد در بازشناخت مقالات پزشکی براساس شباهت آنها به مقالات مربوط. روش شناسی: آزمونی متشکل از 2212 مقاله اف هزار ریسرچ و نظر ات داوری آنها ساخته شد. 100 مقاله به عنوان مدرک پایه به صورت تصادفی انتخاب شد. شباهت نظرات داوری و محتواهای مدارک براساس سنجه شباهت کسینوسی مقادیر <span lang="X-NONE" dir="LTR">TF-IDF در سطح تک واژه ها و دوواژه ها محاسبه شد. شباهت محتوا و نظرات با تحلیل همبستگی اسپیرمن تحلیل شد. صحت پیش بینی شباهت محتوای مقالات براساس شباهت نظرات دریافت شده به کمک منحنی مشخصه عملکرد سامانه آزمون شد. یافته ها : توان نظرات داوران در بازشناخت مقالات مشابه تأیید شد. میان محتوا و نظرات، همبستگی معنادار وجود دارد. منحنی های تحلیل عملکرد سامانه نیز نشان داد شباهت نظرات داوری، خواه در سطح تک واژه ها و خواه دوواژه ای ها توانایی شناسایی مقالات با محتوای مشابه را دارد. نتیجه گیری : اعتبار نظرات داوران ریشه در توان تخصصی و شناختی آنان دارد. بنابراین، نظرات می توانند در شبکه مدارک، در زمره منابع مرتبط اثربخش در بازشناخت مدارک به شمار آیند. این یافته راه را برای پژوهش در کاربرد نظرات کاربران در حوزه های بازیابی، ارزیابی، یا طبقه بندی متون هموار می کند که شباهت محتوایی در آنها اهمیت دارد.
۷.

معیارهای ارزیابی کیفیت اطلاعات در سامانه های اطلاعاتی مستندات فنی: مرور نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سامانه های اطلاعاتی مستندات فنی ارزیابی سامانه معیارهای ارزیابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۲ تعداد دانلود : ۳۲۶
هدف: شناسایی معیارهای ارزیابی کیفیت اطلاعات در سامانه های اطلاعاتی مستندساز فنی. روش شناسی: یافته ها را با تحلیل 15مقاله مرتبط از میان 58 مقاله منتشرشده بین سال های 1388-1398 در پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی شناسایی و با بهره گیری از روش مرور نظام مند کوکران به دست آوردیم. یافته ها: معیارهای ارزیابی کیفیت اطلاعات در سامانه های اطلاعاتی مستندات فنی را می توان به ابعاد سازمانی، فردی، اطلاعاتی، فناوری، و نظام مند طبقه بندی کرد. نتیجه گیری: دسته بندی معیارها به شرکت های دانش بنیان و طرح محور کمک می کند وضعیت جاری کیفیت اطلاعات مستندات شرکت خود و انطباق آن با حد مطلوب را ارزیابی کنند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۱۶