نادر نقشینه

محققان در این پژوهش به دنبال شناسایی عناصر و الزامات مورد نیاز برای استفاده مجدد از داده های پژوهشی در بین پژوهشگران ایرانی هستند. پژوهش حاضر از نوع کیفی است و در دو مرحله انجام گرفت، ابتدا با مرور و تحلیل محتوای متون، عناصر اولیه استخراج شد اما با توجه به بومی نبودن عوامل مستخرج، به وسیله ی مصاحبه ی نیمه ساختاریافته، از نظر خبرگان استفاده شد. جامعه آماری در مرحله اول، شامل پژوهش های انجام شده در حوزه استفاده مجدد در پایگاه های اطلاعاتی معتبر است. جامعه آماری مرحله دوم پژوهشگرانی بودند که با بحث استفاده مجدد از داده های پژوهشی آشنایی داشتند . مصاحبه ها با استفاده از نمونه گیری هدفمند شروع شد سپس با استفاده از استراتژی گلوله برفی و نمونه گیری مبتنی بر معرفی مشارکت کننده ادامه پیدا کرد. ابزار گردآوری داده ها، در مرحله اول متون و منابع و در مرحله دوم مصاحبه ی نیمه ساختاریافته است و در نهایت داده ها با نرم افزار مکس.کیو.دا تجزیه و تحلیل شدند. کدها و مقوله هایی در نتیجه تحلیل محتوای متون و مصاحبه با خبرگان شناسایی و در نهایت در ذیلِ سه بعد اصلیِ عوامل انسانی، عوامل سازمانی و زیرساخت ها دسته بندی شدند. سپس مولفه های هر بعد مشخص و در پایان پیشنهاداتی برای به کارگیری استفاده مجدد از داده های پژوهشی موجود در ایران مطرح شد.

هدف: شناسایی معنا و زمینه های کاربردی مفهوم تجربه کاربر در بافت کتابخانه . روش شناسی: داده ها با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی و ردگیری استنادات، منابع معتبر، و مرتبط با تجربه کاربر در بافت کتابخانه گردآوری شد. یافته ها: مطالعات تجربه کاربر نشان می دهد چطور با تمرکز بر رویکرد پژوهش کیفی می توان نیازهای کاربران را تأمین کرد و امکان تعامل بهتر برای کاربران با فضای خدمات و وبگاه کتابخانه فراهم آورد. نتیجه گیری: تجربه کاربر به عنوان تخصصی نوظهور در حرفه کتابداری با منشأ فلسفی همخوان با رسالت کتابخانه ها در حال رشد و گسترش است. با شناخت این رویکرد کتابداران می توانند راه های نو برای ارائه خدمات بهتر در همه اجزای سامانه کتابخانه مطابق با نیاز کاربران بیابند.

مقدمه : علیرغم مزایای متعدد اشتراک گذاری داده ها برای پژوهشگران، بسیاری از آنها از اشتراک گذاری داده ها خودداری می کنند. مقاله حاضر به بررسی موانع و چالش های اشتراک گذاری داده ها پرداخته است. روش شناسی : مطالعه حاضر به روش مروری، ادبیات حوزه اشتراک گذاری داده های پژوهشی را در پایگاه های معتبر علمی شامل وب آو ساینس، اسکوپوس، پابمد و همچنین پایگاه های جی استور، پراکوئست و ابسکو و همچنین گوگل اسکالر بدون محدودیت زمانی تا اول جولای 2016 را بررسی کرده است. یافته ها : مهم ترین موانع و چالش های پیش روی اشتراک گذاری داده های پژوهشی به پنج دسته کلی موانع فردی شامل تلاش، زمان و هزینه صرف شده، از دست رفتن فرصت های نشر، سوء تفسیر یا سوء استفاده از داده ها، موانع فرهنگی، رفتاری و انگیزشی شامل کمبود پاداش ها و مشوق های لازم جهت اشتراک گذاری، عدم تقدیر و تشکر مناسب توسط استفاده کنندگان مجدد از داده ها، عدم جبران متقابل از سوی پژوهشگران ثانویه و عدم اعتماد بین پژوهشگران در اشتراک گذاری داده ها، موانع سازمانی شامل عدم حمایت مناسب سازمانی، کمبود منابع مالی و انسانی مناسب، عدم وجود سیاست اشتراک گذاری داده ها توسط سازمان ها یا وجود خط مشی ها و سیاست های سخت گیرانه و موانع مالی و اقتصادی، موانع فنی شامل عدم وجود واسپارگاه های مناسب، عدم استفاده از استانداردهای داده ای و ابرداده ای مناسب و موانع زبانی و کیفیت داده ها و موانع حقوقی و قانونی شامل مالکیت داده ها و حق مؤلف، حساسیت داده ای، دسترسی و حق استفاده از داده ها و همچنین عدم آگاهی از مسائل حقوقی و قانونی مربوطه دسته بندی می شوند. نتیجه گیری : شناسایی موانع و محدودیت های پیش روی اشتراک گذاری داده های پژوهشی می تواند به عنوان چارچوبی جهت ترویج و افزایش اشتراک گذاری داده ها مورد استفاده قرار بگیرد.

با توجه به اهمیت فراگیری مفاهیم و مهارت های سواد اطلاعاتی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان، تحول در شیوه آموزش آن حائز اهمیت فراوان است؛ بنابراین هدف این پژوهش ارائه چارچوب یک خودآموز آنلاین بازی وارشده جهت آموزش سواد اطلاعاتی است تا بدین وسیله انگیزه درونی، مشارکت و سطح یادگیری دانشجویان در فراگیری سواد اطلاعاتی افزایش یابد. رویکرد پژوهش حاضر کیفی است و از روش تحلیل محتوا برای بررسی دو دسته مقالات بازیابی شده از 4 پایگاه اطلاعات علمی استفاده شده است. پس از حذف مقالات تکراری و غیرمرتبط، 18 مقاله مرتبط با عناصر خودآموز آنلاین سواد اطلاعاتی و 17 مقاله ای که به عناصر بازی و راهکارهای انگیزشی بر مبنای برآوردن سه مؤلفه نظریه خود-تعیینی (استقلال، شایستگی و ارتباط) پرداخته اند انتخاب گردید. جهت تعیین محتوای خودآموز نیز 81 خودآموز آنلاین بازیابی شده از پایگاه اطلاعاتی پریمو بررسی شد. پس از بررسی مقالات، 32 قابلیت ضروری برای طراحی خودآموز آنلاین سواد اطلاعاتی در 3 گروه «ساختاری»، «محتوایی» و «آموزشی» طبقه بندی شدند. پس از بررسی مطالعات حوزه بازی وارسازی که بر مبنای نظریه خود-تعیینی انجام شده بود نیز 10 عنصر بازی وارسازی ساختاری و محتوایی و 26 راهکار انگیزشی جهت برآوردن سه نیاز درونی شایستگی، استقلال و ارتباط شناسایی شد. بررسی محتوای خودآموزهای آنلاین سواد اطلاعاتی نیز نشان داد خودآموز آنلاین سواد اطلاعاتی باید در 5 ماژول طراحی شود. چارچوب «خودآموز آنلاین بازی وارشده سواد اطلاعاتی مبتنی بر نظریه خود-تعیینی» به دست آمده از این پژوهش می تواند به عنوان مبنای پژوهش های آتی در جهت ساخت خودآموزهای آنلاین سواد اطلاعاتی قرار گیرد. پیشنهاد می شود خودآموز آنلاین بازی وارشده سواد اطلاعاتی منطبق با چارچوب این پژوهش طراحی و اثربخشی آن بر میزان یادگیری مفاهیم و مهارت های سواد اطلاعاتی و همچنین رفتار خود-تعیینی دانشجویان بررسی گردد.

مقدمه:هویت دیجیتال، تبدیل به یک پارادایم مهم در رشته های متنوعی از جامعه شناسی، روان شناسی و مطالعات اجتماعی تا علم اطلاعات و مهندسی نرم افزار شده است.هویت دیجیتال به عنوان یک حوزه پژوهشی میان رشته ای دارای تعدد مفاهیم و اصطلاحات است، لذا آنتولوژی می تواند ادبیات و پایه شناختی مشترکی را برای محققین و متخصصین فعال در این حوزه که نیاز به اشتراک گذاری اطلاعات دارند، تعریف نماید. مواد و روش ها:در این پژوهش سعی شده است هویت دیجیتال با بکارگیری روش کیفی «تحلیل حوزه» مورد بررسی قرار گیرد و جامعهای بالغ بر 228 منبع اطلاعاتی مشتمل بر بروندادهای علمی اعم از مقالات، پایان نامه ها، کتابها و گزارشها شناسایی شده از پایگاه گوگل اسکولار، دایره المعارفهای برخط، سخنرانیها و فیلمهای آموزشی و سایر منابع آنلاین که قابل دسترسی مبتنی بر جستجوی کلیدواژه ای شامل کلیدواژه های مرتبط با این حوزه بر روی گوگل می باشند که بر روی این منابع، شناسایی و استخراج ابعاد واستخراج آنتولوژی مرتبط با هویت دیجیتال صورت گرفت و آنتولوژی شناسایی شده مبتنی بر زبان آنتولوژی او.دبلیو.ال و با بکارگیری نرم افزارهای OWLGrEd و webvowl ترسیم و ارائه گردید و سپس نظرات صاحبنظران مورد بررسی و بازبینی آنتولوژیک قرار گرفت. یافته ها: با بررسی صورت گرفته کلیدواژه ها و تعاریف مختلف این حوزه شناسایی گردید و نمایش آنتولوژی هویت دیجیتال ارائه شد و ویژگی های هویت دیجیتال در ده جنبه مختلف شامل پارادایمها، محتوای شکل دهنده، تولید کننده ها، داده، بازنمایی هویت، کنترل، دوام - چرخه عمر، آگاهی – اطلاع و سطوح خطر - چالش ها ارائه شد و بر اساس شناسایی روابط بین کلیدواژه ها، آنتولوژی هویت دیجیتال ارائه شد و در نهایت بر اساس آنتولوژی استخراج شده از حوزه، تعریفی جدید از هویت دیجیتال تبیین شد.

مقدمه: یکی از عوامل عدم موفقیت در بازیابی اطلاعات، ارائه نیاز اطلاعاتی کاربران در پرس وجوهای کوتاه و مبهم به نظام های اطلاعاتی است. گسترش پرس وجو با افزودن اصطلاحات مناسب به پرس وجوهای کاربران، راه حلی مناسب برای حل این مشکل است. هدف پژوهش حاضر مرور نظام مند متون پژوهشی گسترش پرس وجو در زبان فارسی است. روش شناسی: فارسی و انگلیسی منابع اطلاعات علمی با کلیدواژه های مرتبط، تعداد 35 اثر به زبان فارسی و 18 اثر به زبان انگلیسی شناسایی شد. سپس با اعمال پالایش اولیه، معیارهای ورود و خروج از مطالعه و کنترل توسط متخصصان، تعداد شش اثر فارسی و هشت اثر انگلیسی برای ورود به مرور نظام مند انتخاب شدند. با طراحی کاربرگی، استخراج اطلاعات از آثار صورت پذیرفت. در ادامه، یافته های مرور نظام مند در پی دستیابی به چهار هدف پژوهش تحلیل شدند: شناسایی روش ها؛ شناسایی منابع دانشی؛ شناسایی مجموعه آزمون ها؛ و شناسایی شکاف های پژوهشی و ارائه پیشنهادهایی برای پژوهش های آینده در گسترش پرس وجوی زبان فارسی. یافته ها: مرور پژوهش ها نشان داد 14 اثر به گسترش پرس وجوی زبان فارسی پرداخته اند. این آثار براساس منابع دانشی اصطلاحات گسترش به چهار دسته تقسیم شدند: مبتنی بر ربط (هشت اثر)؛ مبتنی بر ساختارهای دانش (دو اثر)، مبتنی بر اطلاعات وب (دو اثر)، و مبتنی بر منابع ترکیبی (دو اثر). اغلب این پژوهش ها بر روی اسناد خبری انجام شده اند و از مجموعه آزمون روزنامه همشهری در نیمی از پژوهش ها به عنوان منبع دانشی اصطلاحات گسترش و نیز مجموعه آزمون استفاده شده است. نتیجه گیری: تحقیقات حوزه گسترش پرس وجو در زبان فارسی نیازمند توسعه کمی با استفاده از روش های متنوع و به ویژه روش های مبتنی بر منابع ترکیبی است. منابع دانشی مختلف به ویژه هستی شناسی ها و منابع وب می بایست برای گسترش پرس وجو در زبان فارسی مورد توجه و استفاده قرار گیرند. همچنین استفاده از مجموعه آزمون های استاندارد برای پژوهشگران این امکان فراهم می کند که بتوانند روش های مختلف را با هم مقایسه کنند.

سواد اطلاعاتی و قابلیت های آن در محیط کار، معیار مهم سنجش نیروی کار است. از طرفی، مدل ها و تعاریف ارائه شده از سواد اطلاعاتی، قابل تعمیم به بافت های مختلف نیستند. طراحی نرم افزار کتابخانه یکی از مشاغلی است که به طور مستقیم با مهارت های کامپیوتری و سواد اطلاعاتی ارتباط دارد. رکن اصلی در فرآیند طراحی نرم افزار کتابخانه، نیروی انسانی(طراح نرم افزار) است. بنابراین، این پژوهش با هدف «ارائه الگویی از مولفه های سواد اطلاعاتی برای تیم های طراحی نرم افزار کتابخانه» انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر، 15 نفر از متخصصان خبره تیم طراحی نرم افزار کتابخانه شامل: «پیاده ساز»، «تحلیل گر سیستم»، «پشتیبان» و «گرافیست» هستند که در این حوزه به عنوان افراد غنی از اطلاعات شناخته شده اند. جامعه پژوهش به روش «نمونه گیری گلوله برفی» ونیز «نمونه گیری مبتنی بر معرفی مشارکت کننده» انتخاب شده است. پژوهش حاضر به شیوه کیفی انجام شده است و ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساختاریافته است. پس از پیاده سازی مصاحبه ها، تحلیل محتوای کیفی اطلاعات انجام گرفت. بر این اساس، ابتدا توانمندی های هرعنوان شغلی به تفکیک بیان شد، که مهارت های مشترک بین اعضای تیم عبارتند از: قابلیت کار تیمی، انعطاف پذیری اطلاعاتی، دانش فنی آی تی ودانش کتابداری. سپس مولفه های اصلی سواد اطلاعاتی به دست آمد که عبارتند از: نیاز اطلاعاتی، دسترسی به اطلاعات، بازیابی اطلاعات، ارزیابی اطلاعات، سازماندهی اطلاعات و انتشار اطلاعات. همچنین مولفه های فرعی در هر بخش به تفکیک مشخص شد.

فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی نقش مهمی در تولید داده های پژوهشی در حوزه های مختلف علمی ایفا می کنند. این داده ها نه تنها باعث ایجاد رشته هایی شده اند که مبتنی بر داده های پژوهشی هستند، بلکه باعث ایجاد پارادایم یا رویکرد جدیدی در پژوهش ها هستند که از آن تحت عنوان پارادایم چهارم پژوهش یا پژوهش های مبتنی بر داده یاد می شود. مبنای این پژوهش ها، اشتراک گذاری داده های پژوهشی توسط پژوهشگران، سازمان ها و جوامع علمی و همچنین، استفاده مجدد از این داده ها توسط سایر پژوهشگران است. اشتراک داده های پژوهشی به عنوان یک هنجار در برخی از رشته ها مورد قبول قرار گرفته است. مقاله حاضر به روش کتابخانه ای به بررسی رویکردها، اقدامات، سیاست ها و قوانین مرتبط با اشتراک گذاری داده های پژوهشی در مقالات، آیین نامه ها و وب سایت های سازمان های مشمول در پایگاه های علمی و غیرعلمی پرداخته است. علاوه بر سازمان ها و مراکز جهانی، ناشران نشریات علمی نیز در سطح بین الملل اشتراک گذاری داده های پژوهشی را به عنوان یک الزام در نظر گرفته و شرط انتشار مقالات را دسترسی و اشتراک گذاری داده های پژوهشی قرار داده اند. به نظر می رسد با توجه به توافقات جهانی و پذیرش این مسئله در بسیاری از رشته ها و سازمان ها به دلیل مزایا و کاربردهای حاصل از اجرای آن، پذیرش و توسعه این امر در کشور می تواند نقطه عطفی در حوزه سیاست گذاری علم و پژوهش و تأثیرگذاری بیشتر پژوهش ها در جامعه باشد.

هدف: شناسایی عوامل و مؤلفه های مؤثر بر اشتراک گذاری داده های پژوهشی. روش شناسی: با جستجوی نظام مند در پایگاه های معتبر علمی ابسکو، ساینس دایرکت، جی استور، پابمد، اسکوپوس، وب آو ساینس و گوگل اسکالر محتوای کلیه مقالات مرتبط با عوامل مؤثر بر اشتراک گذاری داده های پژوهشی تحلیل شد. یافته ها: اجبار سازمان ها و حامیان مالی پژوهش ها، سیاست ناشران نشریات علمی در اشتراک گذاری داده های پژوهشی، حمایت سازمانی و طرح مدیریت داده ها، وجود واسپارگاه ها و استانداردهای داده ای و فراداده ای و میان کنش پذیری میان آنها، بهره وری علمی، تجربه کاری، سن، نوع دوستی، حریم خصوصی، محرمانگی داده ها، قوانین و مقررات ملی و بین المللی، کسب رضایت آگاهانه از مشارکت کنندگان، مشوق ها و مکانیسم های انگیزشی، کسب اعتبار حرفه ای و دانشگاهی، همکاری و مشارکت علمی و تقدیر و تشکر رسمی از صاحبان داده ها از جمله عوامل مؤثر بر اشتراک گذاری داده های پژوهشی است. نتیجه گیری: با توجه به ارزش افزوده داده ها، ضروری است زیرساخت های لازم برای توسعه و استفاده هرچه مؤثرتر از داده های پژوهشی از سوی ذی نفعان این حوزه فراهم شود. سازماندهی مؤثر داده ها بهترین راه بهینه سازی و سرمایه گذاری بر روی آنهاست.

ساخت کتابخانه دیجیتالی با چالش های بسیاری روبه رو است که به یک باره نمی توان بر آن ها چیره شد. پدیده هایی با چنین پیچیدگی، با مدل های بلوغ دنبال می شوند. در یک مدل بلوغ، ویژگی های یک پدیده در سطوح گوناگونی تقسیم بندی می شوند و ابتدا باید ویژگی های هر سطح بهبود یا تحقق یابد و سپس، به بهبود ویژگی های سطح بعد از آن پرداخته شود. بر این پایه، برای کتابخانه دیجیتالی نیز می توان مدل بلوغ طراحی کرد تا با دنبال کردن آن، بتوان با کارایی و اثربخشی بیشتری به کتابخانه دیجیتالی دست یافت. از آنجا که برای کتابخانه دیجیتالی تاکنون مدل بلوغ طراحی نشده است، در اینجا با بررسی نوشتارهای کتابخانه دیجیتالی و مدل بلوغ با کاربرد رویکرد کیفی و روش فراترکیب، ویژگی های بلوغ کتابخانه دیجیتالی ارائه می شود تا بنیانی برای طراحی چنین مدلی به دست آید. با توجه به اینکه مفهوم بلوغ کتابخانه دیجیتالی دارای چند بعد و گسترده است، فراترکیب به عنوان روشی مناسب برای تلفیقی جامع از مدل های ارائه شده در حوزه های دیگر با نوشته های موجود در زمینه کتابخانه دیجیتالی بر پایه تفسیر و ترجمه آن هاست. بر این پایه، 68 منبع معتبر (38 منبع در حوزه کتابخانه دیجیتالی و 30 منبع در حوزه مدل بلوغ در حوزه های گوناگون) از میان منابع موجود برگزیده شدند. با تحلیل این منابع، سه مقوله، هفت مفهوم، و 35 کد برای ویژگی های بلوغ کتابخانه دیجیتالی به دست آمد که در میان آن ها، بیشترین تأکید مطالعات پیشین بر کاربرد سیستم های نرم افزار ی/ سخت افزار ی به عنوان پشتیبان و توانمندساز کتابخانه دیجیتالی و مفهوم محتوای کتابخانه دیجیتالی است. ویژگی های یافت شده علاوه بر ایجاد بنیانی برای طراحی مدل بلوغ کتابخانه دیجیتالی می تواند به عنوان ابزاری در اختیار مدیران پروژه های کتابخانه دیجیتالی قرار گیرد تا با کاربرد آن ها وضعیت بلوغ پروژه خود را ارزیابی کرده و بتوانند برای دست یابی به سطوح بالاتر بلوغ برنامه ریزی کنند.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی خدمات جنبی کتابخانه های وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی شهر تبریز و نقش آن در توسعه فرهنگ مطالعه کاربران (کودکان و نوجوانان) انجام شد. روش : این پژوهش کاربردی است و با رویکرد ترکیبی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، بیست کتابخانه عمومی در شهر تبریز است که طبق آمار اداره کل نهاد کتابخانه های عمومی شهر تبریز در سال 1395، در این شهر وجود داشت. به دلیل محدود بودن جامعه، همه کتابخانه های عمومی شهر تبریز مطالعه شدند و به دلیل مشخص نبودن شمار کاربران (کودکان و نوجوانان) استفاده کننده از خدمات جنبی، نمونه گیری از نوع نمونه در دسترس بود. در بخش کمی پژوهش، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی آن طبق نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تأیید شد. یافته ها: یافته ها نشان داد، آموزش قرآن، داستان نویسی، مسابقات کتاب خوانی و نقاشی، جشن و مراسم مذهبی، مطالعه در تابستان، کانون ادبی، نمایشگاه کتاب، قصه گویی و تازه های کتاب برنامه های جنبی اجراشده در کتابخانه های عمومی هستند. نمایش فیلم، موسیقی و گروه های کتاب خوانی در هیچکدام از کتابخانه ها ارائه ند. بیشترین اطلاع رسانی خدمات از طریق مدرسه بوده و هدف بیشتر شرکت کنندگان سرگرمی بود. رضایت از برنامه آموزش قرآن بسیار و مسابقات کتاب خوانی و نقاشی درحدمتوسط است. بحث و نتیجه گیری: طبق یافته های به دست آمده از دیدگاه کاربران (کودکان و نوجوانان)، خدمات جنبی کتابخانه های عمومی با میانگین 51/3درصد تقریباً بالاتر ازحدمتوسط است که درحدخوب قرار گرفته و در توسعه لایه قواعد مؤثر است. به همین ترتیب، خدمات جنبی کتابخانه های عمومی با میانگین 44/3 درصد درحد متوسط قرار گرفته که موجب بهبود لایه جلوه ها می شود. خدمات جنبی کتابخانه های عمومی نیز با میانگین 58/3 درصد بالاتر ازحدمتوسط یعنی درحدخوب قرار دارد و در جهت دادن باورهای کاربران (کودکان و نوجوانان) از مطالعه و عناصر مرتبط با آن و نشاندادن ارزش های مطالعه مؤثرند. به طورکلی، از یافته های به دست آمده می توان نتیجه گرفت که خدمات جنبی کتابخانه های عمومی شهر تبریز در توسعه فرهنگ مطالعه کاربران (کودکان و نوجوانان) درحدمتوسط اجرا شده است. این کتابخانه ها می توانند با وضع قواعد و راهکارهای بهتر به بهبود فرهنگ مطالعه کمک کنند.

هدف: مفهوم پردازی ارتباطات علمی از دیدگاه نیکلاس لومان. روش/ رویکرد پژوهش: تحلیل محتوا. یافته ها: از دیدگاه لومان، سیستم ارتباطات علمی، خرده سیستمی از سیستم علمی و ایجاد آن معلول مدرنیته است. ارتباطات علمی، سیستمی در خود فروبسته است که باید حد و مرز خود را حفظ کند و نباید رمزگان سایر سیستم ها در آن به کار برده شود. تصادف رمزگان ها، این سیستم را با خطر مواجه می کند. سیاست و اقتصاد باید کمترین میزان دخالت را در سیستم علم داشته باشند و روابط عاطفی نیز نباید روابط علمی را تحت تأثیر قرار دهد. نتیجه گیری: اگر جریان ارتباطات، علم را پالایش نکند علم همچون مردابی غیرقابل استفاده می شود. نهاد اجتماعیِ علم جز از طریق ارتباطات اجتماعی نمی تواند پا بگیرد. علم، شرط امکان ارتباطات علمی است، نه برعکس. سیستم ارتباطات علمی به نحو خودآفرین و متناسب با رمزگانی خاص، خود را سازماندهی می کند؛ بنابراین تا جایی مشروعیت و کارایی دارد که به رمزگان صدق/ کذب وفادار باشد و اگر پا را از این محدوده بیرون گذارد، قلب ماهیت پیدا کرده و با خطر مواجه خواهد شد.

رای تحقق نظام پژوهشی مطلوب، سیاستگذاری و برنامه ریزی کلان ضرورت دارد. یکی از اصلی ترین بروندادهای این پژوهش دانش استخراج شده از داده های موجود در رابطه با نظام پژوهشی کشور است که پیش نیاز سیاست گذاری علم و فناوری در دانشگاه ها است. هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل عامل های مهم در برونداد علمی دانشگاه هاست. جامعه پژوهش حاضر شامل دانشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است، و داده های مورد نیاز پژوهش از گزارش های پایگاه ارزیابی خرد علم و فناوری و آموزش عالی هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی(سامانه رصد علمی) استخراج شده است. برای تحلیل داده ها از خوارزمیک های طبقه بندی شبکه عصبی چندلایه پرسپترون و شبکه عصبی شعاع مبنا استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که در میان 15 شاخص مورد بررسی، شاخص تعداد اعضای هیئت علمی تمام وقت، تعداد پایان نامه های دفاع شده، بودجه پژوهشی و تعداد اعضای هیئت علمی بورسیه و طرح سربازی به ترتیب اهمیت بیشتری نسبت به سایر شاخص ها داشته اند. در میان چهار بُعد مورد مطالعه نیز عامل نیروی انسانی بیشترین اهمیت را در تولید علم دانشگاه های کشور داشته است. پس ازآن عامل آموزشی به لحاظ اهمیت در تولید علم دانشگاه ها در جایگاه دوم قرار دارد. عامل مالی در رتبه سوم و نهایتاً عامل ساختاری در رتبه چهارم قرار گرفتند.

هدف: تحلیل راهبردی وضع کنونی کتابخانه ملی ایران در قالب ""بازاریابی- قیمت و مکان"" و ارائه راهبردهای پیشنهادی مبتنی بر ماتریس سوات است. روش/ رویکرد پژوهش: از نوع پژوهش های آمیخته است. با مصاحبه با 13 نفر از کارمندان باسابقه و متخصص کتابخانه و استفاده از روش تحلیل محتوا، مؤلفه های سوات استخراج گردید. سپس به وسیله پرسشنامه و رتبه بندی مؤلفه ها و با استفاده از ماتریس ارزیابی موقعیت راهبردی، وضعیت راهبردی کتابخانه در مقوله های قیمت و مکان تعیین و راهبردهای ""قوت – فرصت""، ""قوت – تهدید""، ""ضعف – فرصت""، و ""ضعف – تهدید"" ارائه شد. یافته ها: کتابخانه ملی ایران در مقوله قیمت، در موقعیت رقابتی و در مقوله مکان در موقعیت تهاجمی قرار دارد. نتیجه گیری: مهم ترین راهبردهای ارائه شده عبارت اند از: ارتقای ظرفیت های درآمدی کتابخانه، افزایش قابلیت های تجاری سازی تولیدات کتابخانه، مناسب سازی برنامه ریزی های مالی و بودجه ای، ترسیم درست قوانین حق مؤلف، تقویت محتوای برخط، تقویت نظام اطلاع رسانی، ارتقای خدمات و کانال های تعاملی، غنی کردن فضای اطراف کتابخانه از مراکز علمی، تقویت چهره پژوهشی، ارائه همکاری های اطلاعاتی و خدماتی برخط، تقویت قابلیت های فضاسازی، و اتخاذ تدابیر امنیتی در اطراف کتابخانه.

هدف: بازیابی تخصص حوزه ای است که از دهه 1990 میلادی مورد توجه سازمان های بزرگ و متوسط و محیط های دانش مدار قرار گرفته است، به طوری که یک اجتماع پژوهشی قوی از پژوهشگران مختلف، بخصوص پژوهشگران علوم رایانه و اطلاعات، حول آن شکل گرفته است. اما به نظر می رسد این حوزه در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفته است. از این رو مقاله حاضر قصد دارد با پرداختن به مبانی و مدل های بازیابی تخصص، در جهت آشنایی بیشتر جامعه علمی و مدیران سازمان ها با مفاهیم این حوزه گام بردارد. روش شناسی: مقاله حاضر یک مقاله نظری است که با استفاده از روش کتابخانه ای انجام شده است. نتیجه: در کنار سایر کاربردها، یکی از کاربردهای مهم نظام های بازیابی تخصص، پشتیبانی از مدیریت دانش در سازمان هاست. در این نظام ها، پژوهشگران با دوری جستن از جنبه های چالشی مفهوم تخصص، مسئله بازیابی تخصص را به انباشت اسناد متنی و کشف روابط افراد با آن اسناد تقلیل می دهند. مدل های متعددی برای کشف روابط بین اسناد و افراد ارائه شده اند که مدل های ارائه شده توسط «بالوگ» سهم بسزایی در پیشبرد حوزه بازیابی تخصص داشته اند. مدل سند-محور وی یکی از موفق ترین مدل هاست که مبنای بسیاری از مدل های بعدی قرار گرفته است. اصالت: این مقاله برای نخستین بار در ایران به طور نسبتاً جامع به مبحث بازیابی تخصص ، مدل ها و مفاهیم بنیانی آن پرداخته است. بنابراین، می تواند مورد توجه متخصصان علم اطلاعات و پژوهشگران حوزه بازیابی اطلاعات، مدیران سازمان های بزرگ و متوسط، و سایر محیط های دانش مدار قرار گیرد.

هدف: کتاب های گویا در صنعت نشر دارای جایگاه ویژه ای هستند و ناشران زیادی در سراسر دنیا با روش و معیارهای مختلفی اقدام به تولید آنها می نمایند. هدف این پژوهش شناخت و معرفی مهمترین معیارهای تولید و ارزیابی کتاب های گویا از دیدگاه تولیدکنندگان است. روش: در این پژوهش به تحلیل محتوای کیفی مصاحبه هفت نفر از تولیدکنندگان کتاب های گویا در شهر تهران پرداخته شده است که به شکل هدفمند انتخاب و مورد مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. پس از تحلیل داده ها، کدهای اولیه استخراج شد و در چند مرحله مورد بازبینی بررسی و طبقه بندی قرار گرفت و در نهایت چهار مقوله اصلی و 21 مقوله فرعی به دست آمد. یافته ها: یافته های این مطالعه مؤید این مطلب است که مهمترین معیارهای تولید و ارزیابی کتاب های گویا از دیدگاه تولیدکنندگان در چهار مقوله اصلی محتوا، ارائه، فنی، و سایر قرار می گیرند که در مجموع دارای 21 مقوله فرعی مخاطب، انگیزه استفاده، معیار انتخاب، موضوع، حق مؤلف، ویرایش، سخت افزار، نرم افزار، نیروی انسانی، ویژگی و کیفیت فایل صوتی، قالب انتشار، توزیع، روایت، موسیقی، تقطیع و نام گذاری، جستجوپذیری، ارائه اطلاعات کتابشناختی، مزیت، کاستی، علل رواج، و مشکلات تولید هستند. اصالت/ارزش: این تحقیق برای اولین بار معیارهای تولید و ارزیابی کتاب های گویا را از دیدگاه تولیدکنندگان مشخص نمود. مشارکت کنندگان مصادیقی از این معیارها را عرضه نمودند که توجه به آنها در تولید کتاب های گویا می تواند موجب افزایش کیفیت تولیدات شود.

پژوهش حاضر با هدف بازنمون تصویری دانش و تعیین نقاط خلأ و تراکم گرایش های علمی اعضای هیأت علمی رشته کتابداری و اطلاع رسانی در دانشگاه های دولتی ایران صورت پذیرفته است. بدین منظور پیشینه نامه علمی-اجرایی هریک از اعضاء به روش سرشماری گردآوری و تحلیل محتوا شد. سپس با استفاده از یک سیاهه وارسی محقق ساخته میزان گرایش هر یک از اعضای جامعه پژوهش تعیین گردید. در نهایت نقشه هایی با استفاده از نرم افزار مصورسازی NodeXL ترسیم گردیدند. نتایج نشان دادند که نقاط تراکم گرایش ها به ترتیب در حوزه های علم سنجی، روش تحقیق در کتابداری و اطلاع رسانی ، سازماندهی اطلاعات، منابع اطلاعاتی، روانشناسی در کتابداری و اطلاع رسانی ، آموزش در کتابداری و اطلاع رسانی ، مدیریت، کتابداری و اطلاع رسانی در وب، مدیریت دانش، کتابخانه های دانشگاهی، خدمات اطلاعاتی، مبانی نظری و فلسفی کتابداری و اطلاع رسانی ، مدیریت مجموعه مشاهده می شود و به نظر می رسد متخصصان این حوزه در این جامعه خاص به کتابداری و اطلاع رسانی در موضوعات شیمی، نقشه، موزه، حقوق، هنر و کتابخانه های آموزشگاهی و همچنین در خوشه موضوعات مستقل به موضوعات اقلیت ها در کتابخانه ها، معماری اطلاعات، مشاوره اطلاعاتی، خودکارسازی کتابخانه ها، حفاظت و نگهداری و همچنین تاریخ شفاهی، سایبرنتیک، حق مؤلف، بازاریابی اطلاعات و اقتصاد اطلاعات گرایش قابل توجهی نداشته اند و در این موضوعات خلأ فعالیت علمی مشاهده می شود.

هدف: تحلیل راهبردی وضع کنونی کتابخانه ملی ایران در قالب بازاریابی- ترویج و ارائه راهبردهای پیشنهادی مبتنی بر ماتریس سوات. روش/ رویکرد پژوهش: ابتدا از طریق مصاحبه با 13 نفر از کارمندان متخصص کتابخانه و استفاده از روش تحلیل محتوا، مؤلفه های سوات استخراج شد. سپس با استفاده از پرسشنامه و رتبه بندی مؤلفه ها، و با استفاده از ماتریس ارزیابی موقعیت راهبردی، وضعیت راهبردی کتابخانه ملی ایران در مقوله ترویج تعیین و راهبردهای SO، ST، WO، و WT ارائه شد. یافته ها: ضعف های پیش روی کتابخانه ملی ایران بر قوت های آن و فرصت های پیش رو نیز بر تهدیدها غلبه دارد. بنابراین، بهتر است خود را در معرض خطرات بزرگ قرار ندهد. نتیجه گیری: موقعیت راهبردی کتابخانه ملی ایران در مقوله بازاریابی- ترویج، محافظه کارانه است. برخی راهبردهای پیشنهادی عبارت اند از: استفاده از حداکثر ظرفیت های فکری نیروی انسانی، اصلاح قانون به منظور استفاده مؤثر از قابلیت های رسانه های اجتماعی، استفاده از فرصت های ترویجی مناسب تر، رسیدن به ثبات مدیریتی، استفاده از کارکنان توانمند در پژوهش در سِمَت های اجرایی، و تلاش برای بودجه بندی و تخصیص منابع مالی مناسب و مانند آنها.

هدف: با در نظر داشتن یک خلأ اساسی، پژوهش حاضر طرح پرسشی نو در ارتباط با کاربرد ویبراتوِ هارمونیکا در بازیابی اطلاعات موسیقایی از سامانه های زمزمه-محور را هدف قرار داده است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش بر اساس مرور متون مرتبط با ویبراتوِ سازهای زهی و بادی شکل گرفته و از این حیث می تواند تابع روش سندی باشد. به اعتبار تحلیل محتوایی و استنباط ذهنی از نوشتارهای موجود نیز می توان رویکرد آن را کیفی دانست. یافته ها: در این مقاله و برای نخستین بار در حوزه علم اطلاعات تعریفی قابل درک از هارمونیکا به عنوان یک ساز بادی ارائه و مفهوم ویبراتو به عنوان تقویت کننده صدای ساز تشریح شده است. این پژوهش همچنین، مدل عمومی سامانه های زمزمه-محور بازیابی اطلاعات موسیقایی را عرضه کرده و در قلمرو کاربرد ویبراتوِ هارمونیکا در چنین سامانه هایی این پرسش نو را طرح می کند که آیا می توان ویبراتو را در جهت بازیابی قطعات موسیقایی از سامانه های زمزمه-محور به کار برد؟ نتیجه گیری: شایسته است سامانه زمزمه- محور جدیدی توسعه داده شود که قابلیت درک ویبراتو را داشته باشد و بتواند کاربران غیر متخصص را در بازیابی قطعات موسیقایی مورد نظرشان بیش از پیش یاری دهد.

هدف :هدف از مقاله حاضر، بررسی میزان یکدستی در توصیف نسخه های خطی در پایگاه های نسخ خطی اسلامی از سه منظر فهرست نویسی، یکدستی عناوین، موضوعات و نام مولفان وکاتبان، و همچنین استانداردهای ابرداده ای است روش/رویکرد پژوهش : برای رسیدن به هدف مذکور، ار روش پیمایش توصیفی استفاده شد به این صورت که در ابتدا پایگاه های اطلاعاتی نسخ خطی اسلامی شناسایی وسپس از طریق مکاتبه با افراد مطلع در این پایگاه ها، و همچنین بررسی گزارشات و مقالات منتشر شده در زمینه ایجاد و توسعه پایگاه های مربوطه، اطلاعات 17 پایگاه اطلاعاتی نسخ خطی اسلامی در زمینه توصیف منابع، گردآوری گردید. یافته های پژوهش : یافته های پژوهش حاصل نشان می دهد که پایگاه های اطلاعاتی مورد بررسی در بخش فهرست نویسی از استانداردهای آنگلوامریکن و AMREMM ، و در بخش استاندارد ابرداده ای بیشتر از استانداری تی.ای.آی استفاده کرده اند. در زمینه استفاده از منابع استاندارد یکدست سازی موضوعات، و نام مولفان و کاتبان، از منابع پراکنده ای استفاده شده است نتیجه گیری : در زمینه توصیف نسخه های خطی در پایگاه های اطلاعاتی نسخ خطی اسلامی یکدستی در ارائه مطالب نسخه ها و همچنین استفاده از استانداردهای توصیف کتابشناختی در سطح بسیار پایین بوده و از اینرو نیازمند توجه و اهتمام بیشتر به این بخش هستیم .