مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق)

هدف: هدف اصلی این پژوهش ارزیابی عملکرد کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان براساس روش تحلیل راهبردی SWOT است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی- تحلیلی و تلفیقی از روش مطالعات اسنادی و میدانی است و به منظور شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید کتابخانه های کانون، مطالعه بر روی کارکنان و کاربران فعلی کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اعم از نویسندگان، مترجمان، تصویرگران و دیگر دست اندرکاران حوزه ادبیات کودک و نوجوان، مدیران کتابخانه های کانون مراکز استان ها و همچنین معاونان و مدیران عالی کانون صورت گرفت و با به کارگیری روش های آماری برای توصیف اطلاعات گردآوری شده از مطالعه میدانی و تحلیل داده های کیفیِ به دست آمده براساس مصاحبه حضوری ساختاریافته، براساس ماتریس swot نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید استخراج شد. یافته ها: ارتباط و تعامل بین حوزه های مختلف کودکان و نوجوانان با کتابخانه مرجع کانون کم است. کتابخانه مرجع کانون تنها به طور مستقیم با کارگزار بین المللی در ارتباط است. میزان آشنایی کارکنان با زبان خارجی در حد متوسط و درصد بسیار کمی از آنها با سایر زبان های خارجی آشنایی دارند. اکثر کتابخانه های کانون فاقد منابع خارجی برای کاربران خود اند. نتیجه گیری: براساس ماتریسSWOT، مجموع امتیازات کانون از لحاظ عوامل داخلی برابر 96/1 از حداکثر 4 امتیاز ممکن است بنابراین درمجموع، کانون از نظر عوامل داخلی دچار ضعف است، اما در واکنش به عوامل خارجی کانون با امتیاز 34/2 در وضعیت میانه قرار دارد.

هدف: اعتیاد به اینترنت را نوعی استفاده از اینترنت می دانند که می تواند مشکلات روان شناختی، اجتماعی، درسی و یا شغلی در زندگی فرد ایجاد کند. در این پژوهش تأثیر اعتیاد به اینترنت بر عادات مطالعه دانشجویان کارشناسی ارشد رشته کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه های تهران بررسی شده است. روش/ رویکرد پژوهش: با استفاده از پرسشنامه 20 سؤالی سنجش اعتیاد به اینترنت یانگ و با افزودن تعدادی سؤال به منظور سنجش میزان مطالعه، پرسشنامه ای طراحی و روایی و پایایی آن سنجیده شد. پس از توزیع، 152 پرسشنامه جمع آوری شد. سپس تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون انجام شد. یافته ها: بیشتر پاسخ گویان در حد خفیفی از اعتیاد قرار داشتند. اعتیاد به اینترنت بر میزان مطالعه درسی تأثیر گذاشته است، اما پژوهش شواهد کافی برای یافتن ارتباط میان اعتیاد به اینترنت و مطالعه غیردرسی نیافت. نتیجه گیری :پیشنهاد می شود افراد معتاد به اینترنت گشت وگذارهای اینترنتی خود را به سمت مطالعه مطالب درسی، پژوهشی و مفید هدایت کنند.

هدف: تعیین میزان رضایت کاربران دانشجوی با آسیب بینایی دانشگاه تهران از خدمات کتابخانه ای بخش نابینایان کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران و ارائه پیشنهاداتی برای بهبود این خدمات است. روش/ رویکرد پژوهش: داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه و از طریق مصاحبه تلفنیِ ساختاریافته با 38 نفر از کاربران گردآوری شده است. برای تحلیل داده های جمعیت شناختی از آمار توصیفی، در بخش میزان رضایت از خدمات موجود از طیف بازرگان و همکاران با استفاده از نرم افزار SPSS، و در بخش مشکلات و پیشنهادات از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. یافته ها: رضایت کاربران با میانگین 11/3 در سطح نسبتاً مطلوبی است. بیشترین مشکلات و مهم-ترین پیشنهادات پاسخ دهندگان نیز در مورد ضبط متون و فایل های صوتی بوده است. نتیجه گیری: با وجود اینکه میزان رضایت از کتابداران و کارمندان بخش نابینایان در سطح خوبی قرار دارد، معماری، فضا، و همچنین علائم هدایت کننده این بخش متناسب با نیاز این کاربران نیست. نتایج این پژوهش با پژوهش های قبلی تا حدود زیادی همسو است. برای بهبود خدمات کتابخانه ای، براساس یافته های پژوهش و نظرات کاربران پیشنهاداتی نیز مطرح شده است.

هدف: ، شناسایی میزان استفاده از عکس ها در مقالات علوم کشاورزی ایران در طی سال های 1380 - 1387 روش/رویکرد پژوهش: برای این پژوهش از پیمایش و تحلیل محتوا استفاده شد. عکس های 19 مجله علمی- پژوهشی کشاورزی که وزارت جهاد کشاورزی منتشر می کند، شمرده، و نوع، رنگ، و اندازه آنها ثبت شده است. داده ها با استفاده از آمار توصیفی تحلیل شد. یافته ها: در 4873 مقاله 422 شماره از این مجلات، 1093 مقاله (حدود 22 %) دست کم دارای یک عکس است. درمجموع 6012 قطعه عکس در این مجلات منتشر شده است. حدود 53% از عکس ها رنگی است. تعداد عکس های میکروسکپی 3297 قطعه (55 درصد) بیش از سایر انواع دیگر عکس ها است. حدود 38 درصد از عکس ها نیز در اندازه متوسط چاپ شده است. تعداد مقالات عکس دار طی سال های 1380 - 1387 افزایش داشته است، اما به نسبت کل مقالات چاپ شده، تعداد آنها رو به کاهش بوده است. همبستگی میان رتبه استنادی (ضریب تأثیر) مجلات و تعداد مقالات عکس دار آنها در طی سال های مختلف متفاوت است. مقالات عکس دار در مجلات با موضوع پزشکی و علوم گیاهی بیشتر بود.

هدف: بررسی گرایـش موضوعی کتاب هـای فارسی تـألیفی و ترجمه شده حـوزه کتابداری و اطلاع رسانی طی سال های 1373- 1387. روش/ رویکرد پژوهش: ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی است. جامعه آماری را 472 عنوان کتاب منتشر شده در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی طی سال های 1373- 1387 تشکیل می دهدکه از طریق جست وجو در اُپک کتـابخانه ملی بازیابی شدند. بـه منظور اطمینان از جامعیت داده هـای گـردآوری شده، از سایت نـاشران حـوزه کتـابداری و اطلاع رسانی، سایت خانه کتاب و بخش انتشاراتی دانشگاه های کشور استفاده شده است. یافته ها: کتاب های تألیفی بیشتر از کتابهای ترجمه شده است اما سال 1384 بیشترین کتاب ترجمه شده منتشر شده است. محمدحسین دیانی پرکارترین نویسنده و علی شکویی پرکارترین مترجم هستند. فهرستنویسی و رده بندی با 6/9 درصد بیشترین سهم از بین کتاب های تألیفی، و مرجع و خدمات اطلاع رسانی با 8/13 درصد، بیشترین سهم را در بین کتاب های ترجمه شده به خود اختصاص داده اند.

هدف:. داده های حاصل از پژوهش در شبکه های اجتماعی مانند داده های سایر پژوهشها با استفاده از روش ها و مدل های مختلف، ازجمله سنجه های مرکزیت و تراکم شبکه تحلیل می شود روش/رویکرد پژوهش: مرور منابع، به روش تحلیلی – سندی. یافته ها: دانشمندان علم اطلاعات به بررسی انتشارات، شبکه های استنادی و هم استنادی، ساختار همکاری علمی، شبکه های هم نویسندگی، بررسی جریان دانش و سایر شکل های تعاملات اجتماعی شبکه ها می پردازند و استفاده از سنجه تراکم و مرکزیت برای بررسی این شبکه ها ضروری است.

هدف: دسته بندی موضوعی پایان نامه های رشته کتابداری و اطلاع رسانی در دانشگاه های دولتی ایران. روش/ رویکرد پژوهش:. 292 پایان نامه کتابداری و اطلاع رسانی دفاع شده میان سالهای 1384تا 1388 در ده دانشگاه دولتی ایران در 12 گروه موضوعی کلی و 17 موضوع فرعی بر مبنای نظام موضوعی ISTA و LISTA دسته بندی شد. داده ها با استفاده از لیست کنترل گردآوری شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای EXCEL و SPSS انجام شد. یافته ها: کتابداری 22%، ، بازیابی 21%، ، کتابسنجی 14%، ، موتورهای جست وجو 11%، ، منابع چاپی و الکترونیکی 5/6%، صنعت اطلاعات و فهرستنویسی هرکدام 6%، مدیریت اطلاعات 5% ، موضوعات متفرقه 4%، نشر الکترونیک 3% ، و ارتباطات علمی 5/1%درصد از پایان نامه ها را تشکیل می دهد ؛ در موضوع رده بندی هیچ پایان نامه ای یافت نشد.

هدف: تعیین میزانبهره گیری از استانداردهای ابرداده ای در پایگاه های نسخه های خطی فارسی و نوع و فراوانی این استاندارها در فرایند دیجیتال سازی این پایگاه ها در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، پایگاه کتابخانه مجلس شورای اسلامی ایران، پایگاه کتابخانه آستان قدس رضوی، پایگاه کتابخانه و موزه ملی ملک روش/رویکرد پژوهش: داده ها با استفاده از سیاههوارسی گردآوری و با استفاده از آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها: استانداردهای ابرداده ای متس، دابلین کور و مودس به ترتیب بیشتر در پایگاه های نسخه-های خطی فارسی به کار رفته اند. نتیجه گیری: در بخش های مربوط به توصیف و یادداشتهادر استفاده از استانداردهای ابرداده ای یک دستی وجود ندارد. توجه به یکدستی استانداردهای ابرداده ای در توصیف نسخه ها وجود سازمانی برای تدوین خط مشی یکسان دضرورت دارد

هدف: شناسائی وضعیت اجرای طرح تکریم ارباب رجوع در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر آموزه های فرهنگ اسلامی است. روش/ رویکرد پژوهش: نظرات کارکنان و ارباب رجوع پیمایش شد. داده ها با دو پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. جامعه کارکنان شامل 50 نفر کارکنانِ 7 بخش از سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است که با ارباب رجوع ارتباط مستقیم دارند و از این تعداد، 41 نفر به پرسشنامه های کارکنان پاسخ دادند. جامعه آماری ارباب رجوع را 1336 نفر در 7 بخش کتابخانه ملی شکل داده اند. انتخاب نمونه به صورت تصادفی طبقه ای غیرنسبتی انجام شده است. تعداد نمونه آماری از بین جامعه ارباب رجوع 300 نفر بود که از این تعداد، 261 نفر به پرسشنامه ها پاسخ دادند. پرسشنامه ارباب رجوع، نحوه اجرای طرح تکریم ارباب رجوع را در 4 بُعد، و پرسشنامه کارکنان، نحوه اجرای طرح را در 5 بُعد مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها: میانگین اجرای همه ابعاد طرح تکریم به جز بُعد «نظرسنجی از مردم» از حد متوسط بالاتر است. بیشترین میانگین ها به ترتیب مربوط به ابعاد «تدوین منشور اخلاقی سازمان در ارتباط با مردم»، و «شفاف سازی و مستندسازی نحوه ارائه خدمات به ارباب رجوع» است. نتیجه گیری: طرح تکریم ارباب رجوع در بیشتر ابعاد با موفقیت نسبی و بالاتر از متوسط اجرا می شود. بعد منشور اخلاقی که برخی از بندهای آن مستقیماً برگرفته از آموزه های دینی و فرهنگ اسلامی است، به نحو شایسته عمل کرده است.