مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق)

مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق)

مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره 25 زمستان 1393 شماره 100 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

ارزیابی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ملی برگزیده جهان: معیارهایی پیشنهادی برای کتابخانه دیجیتالی کتابخانه ملی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی کتابخانه های ملی معیارهای طراحی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی رابط کاربر در کتابخانه های دیجیتالی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی سایت های کتابداری و اطلاعاتی وب سنجی
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها ملی
تعداد بازدید : ۱۱۳۲ تعداد دانلود : ۶۵۵
هدف: بررسی رابط کاربر صفحات وب 15 کتابخانه ملی دیجیتالی به منظور پیشنهاد معیار برای رابط کاربر کتابخانه ملی دیجیتالی ایران. روش/رویکرد پژوهش: با استفاده از سیاهه وارسی (شامل 10 معیار و 114 مؤلفه) رابط های کاربر ارزیابی شده است. یافته ها: از میان کتابخانه های دیجیتالی امریکن مموری، فرانسه، و استرالیا بیشترین و افغانستان، صربستان، و ایتالیا کمترین امتیاز را کسب کردند. معیارهای زبان رابط، سادگی، و انسجام به ترتیب با 33/98، 15/91 و 76/86 درصد بیشترین، و معیار کنترل کاربر با 7/6 درصد به کمترین میزان در کتابخانه های دیجیتالی رعایت شده اند. نتیجه گیری: بیشتر امتیازات در رعایت معیارهای عمومی مانند زبان رابط کاربر و سادگی است. معیارهای اختصاصی در بیشتر کتابخانه ها رعایت نشده است. چارچوبی برای به کارگیری معیارهای ارائه شده در کتابخانه دیجیتالی کتابخانه ملی ایران پیشنهاد شده است.
۲.

مدل موضوعی برای پایان نامه های کتابداری و اطلاع رسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پایان نامه ها کتابداری و اطلاع رسانی مدل موضوعی پایگاه اطلاعاتی لیستا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری پژوهش های کتابداری،روش پژوهش در کتابداری
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری
تعداد بازدید : ۱۴۰۸ تعداد دانلود : ۶۵۴
هدف: تهیه الگوی موضوعی پایان نامه های کتابداری و اطلاع رسانی در ایران با هدف کمک به دانشجویان فعلی و آتی در انتخاب موضوع و جلوگیری از پژوهش های تکراری. روش/ رویکرد پژوهش: کتابخانه ای و دلفی. ابتدا با مطالعه مدل های پژوهش های پیشین و موضوع های موجود در پایگاه اطلاعاتی لیستا و کسب نظر متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی، 6 رده اصلی معین شد. سپس، برای تعیین موضوع های فرعی از سرعنوان های موضوعی فارسی، سرعنوان های موضوعی کنگره، اصطلاحنامه های فرهنگی یونسکو و اصفا و نما، و طرح های رده بندی های دیویی و کنگره استفاده شد. یافته ها: مدل پیشنهادی شامل 6 رده اصلی (کتابداری، کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی، مدیریت اطلاعات، ذخیره و بازیابی اطلاعات، فهرست نویسی و رده بندی، و روش های کمّی و کیفی اندازه گیری اطلاعات) و 70 رده فرعی است. نتیجه گیری: برای جلوگیری از انجام پژوهش تکراری، لازم است پژوهشگران و دانشجویان به این نقشه توجه کنند.
۳.

صحت ساختار ظاهری داده ها در پیشینه های کتابشناختی اپک کتابخانه ملی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتابشناسی ملی ایران پیشینه کتابشناختی فهرست همگانی برخط (اُپک) فهرستنویسی رایانه ای

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها استانداردهای کتابخانه ای
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها ملی
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری فهرست نویسی و رده بندی دیگر منابع
تعداد بازدید : ۹۴۷ تعداد دانلود : ۶۱۱
هدف: سنجش میزان صحت پیشینه های کتابشناختی پایگاه اپک کتابخانه ملی ایران به لحاظ ساختار صوری پیشینه ها. روش/رویکرد پژوهش: در این پیمایش با بهره گیری از فرمول کوکران تعداد 1100 پیشینه از میان نزدیک به هفتصد هزار پیشینه کتاب انتخاب و با استفاده از سیاهه وارسی پژوهشگرساخته تحلیل شد. یافته ها: در 48 درصدِ پیشینه ها اشکال وجود داشت. بیشترین اشکال رعایت نکردن ضوابط مربوط به یونی کد و غلط املایی در برخی عناصر اطلاعاتی بوده و کمترین اشکال به رده بندی و فهرست نویسی توصیفی تعلق داشته است. توزیع اشکالات در رده های مختلف نشان داد رده N دارای بیشترین اشکال و رده C دارای کمترین اشکال بوده است. نتیجه گیری: برخی اشکالات نه به سبب ضعف در فهرست نویسی بلکه به دلیل شتاب زدگی در ورود اطلاعات رخ می دهند.
۴.

میزان تبعیت از قواعد نشانه گذاری ISBD در فهرستنویسی پیش از انتشار کتابخانه ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فهرست نویسی استاندارد بین المللی توصیف کتابشناختی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران ISBD

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها استانداردهای کتابخانه ای
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری فهرست نویسی و رده بندی
تعداد بازدید : ۸۷۳ تعداد دانلود : ۴۹۹
هدف: ارزیابی میزان رعایت استانداردهای ISBD مندرج در قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن با فهرست نویسی پیش از انتشار در کتابخانه ملی است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی و گردآوری داده ها با استفاده از سیاهه وارسی پژوهشگر ساخته صورت گرفت. یافته ها: تقریباً 38 درصد فهرست برگه ها دارای اشتباهات نشانه گذاری و 55 درصد فهرست برگه ها دارای اشتباهات مربوط به عدم رعایت فاصله های قبل و بعد از نشانه ها بودند. نشانه های به کاررفته پیش از منطقه وضعیت نشر با 65 درصد کمترین میزان، و نشانه های به کاررفته پیش از منطقه ویراست با 84/98 درصد بیشترین میزان انطباق را با ISBD داشته است. نتیجه گیری: گرچه کتابخانه ملی در رعایت قوانین ISBD عملکرد مطلوبی داشته اما لازم است دقت بیشتری برای صحت نشانه ها و علائم به کاررفته داشته باشد و به فهرستنویسان نیز آموزش های لازم را بدهد.
۵.

همگونی یا تقابل؟ مرور رهیافت های نظری نوین به رفتار استنادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: رفتار استنادی نظریه هنجاری رفتار استنادی نظریه ساختار اجتماعی رفتار استنادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع یابی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری تاب سنجی،علم سنجی
تعداد بازدید : ۹۶۳ تعداد دانلود : ۳۶۶
هدف: مرور مهم ترین نظریه ها و رهیافت های نظری در حوزه رفتار استنادی برای شناسایی همگونی و تعارض میان آنها. روش/ رویکرد پژوهش: بررسی متون و پژوهش ها و نظریه های حوزه رفتار استنادی. یافته ها: رویکردهای مختلف در تبیین رفتارهای استنادی نویسندگان، به دو نظریه هنجاری و ساختار اجتماعی رفتار استنادی منجر شده است. رویکردهای نوین سه عامل پاداش و تنبیه، تمایل به درستکاری، و تمایل به همذات پنداری با نویسندگان برجسته را عوامل پیش بینی کننده و انگیزه رفتار استنادی شناخته اند. نتیجه گیری: هرچند رویکردهای نوین مفاهیمی متفاوت با انگیزه های خاص را مطرح می سازند، اما به طور ضمنی اعتبار دو نظریه هنجاری و ساختار اجتماعی رفتار استنادی را تأیید می کنند.
۶.

واکاوی اصطلاح ""تعلیق"" در نسخه شناسی براساس انجامه های نسخ خطی سفینه تبریز و چند نسخه دیگر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتابت تعلیق تصحیح نسخه های خطی انجامه سفینه تبریز

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتاب کتابت و نوشتار،تاریخ نوشتار
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات سازماندهی اطلاعات
تعداد بازدید : ۱۳۶۷ تعداد دانلود : ۷۹۱
هدف: بررسی کارکرد و معنای تکنیکی اصطلاح ""تعلیق"" به عنوان نوعی خاص اما ناشناخته از کتابت در نزد کاتبان مسلمان ایرانی با اتکا به مستندات درون متنی و برون متنی است. روش/ رویکرد پژوهش: نخست اصطلاح ""تعلیق"" در متون کهن فارسی و سپس در انجامه های نسخه خطی سفینه تبریز و چند نسخه خطی دیگر بررسی شد. یافته ها: واژه ""تعلیق"" را کاتبان نسخه های خطی در استنساخ اولیه آثارِ نیازمند مقابله و تصحیحِ دوباره در انجامه به کار می برده اند. نتیجه گیری: مصححان باید در تصحیح متون، از نسخی که در انجامه آنها اصطلاح ""تعلیق"" به کار رفته است با احتیاط استفاده کنند.
۷.

مهارت های انسانی و فنی در مدیریت کتابخانه های تخصصی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهارت های مدیریتی مهارت های فنی کتابخانه های تخصصی مهارت های انسانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها مدیریت و سازمان کتابخانه ها
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها کتابداران و کارمندان کتابخانه
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها تخصصی
تعداد بازدید : ۱۶۵۲ تعداد دانلود : ۶۷۹
هدف: بررسی کارکرد و معنای تکنیکی اصطلاح ""تعلیق"" به عنوان نوعی خاص اما ناشناخته از کتابت در نزد کاتبان مسلمان ایرانی با اتکا به مستندات درون متنی و برون متنی است. روش/ رویکرد پژوهش: نخست اصطلاح ""تعلیق"" در متون کهن هدف: شناسایی مهارت های انسانی و فنی مدیران کتابخانه های تخصصی و میزان نیاز به آنها از دیدگاه مدیران کتابخانه استانداری های کشور و استادان علم اطلاعات و دانش شناسی کشور. هدف: شناسایی مهارت های انسانی و فنی مدیران کتابخانه های تخصصی و میزان نیاز به آنها از دیدگاه مدیران کتابخانه استانداری های کشور و استادان علم اطلاعات و دانش شناسی کشور. روش/ رویکرد پژوهش: در این پیمایشبا استفادهازپرسشنامه، دیدگاه 118 نفر از مدیران کتابخانه های استانداری ها و استادان علم اطلاعات و دانش شناسی کشور سنجیده شده است. یافته ها: از دیدگاه استادان بالاترین اولویت ها مهارت های انسانی (35/4) و فنی (93/3) بوده و از دیدگاه مدیران کتابخانه ها بالاترین اولویت ها مهارت های انسانی (45/4) و فنی (24/4) است. نتیجه گیری: از دیدگاه استادان و مدیران در مدیریت کتابخانه های تخصصی نیاز به مهارت های انسانی بیشتر از مهارت های فنی است.
۸.

ارزیابی رابط کاربر موتورهای جستجوی فارسی: دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رابط کاربر موتورهای جستجوی فارسی دانشجویان دانشگاه الزهرا (س)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی رابط کاربر
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی اینترنت و موتورهای کاوش
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی کاربران
تعداد بازدید : ۱۷۰۶ تعداد دانلود : ۸۲۶
هدف: ارزیابی مؤلفه های رابط کاربر موتورهای جستجوی فارسی. روش/ رویکرد پژوهش: این پیمایش با استفاده از پرسشنامه، دیدگاه 297 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا (س) را در سال 1391 بررسی کرده است. یافته ها: بیش از نیمی از دانشجویان اهمیت 56 معیار رابط کاربر را زیاد و بسیار زیاد دانستند. از میان معیارها، ""امکان محدود کردن جستجو به فیلد موضوع"" با درصد فراوانی تجمعی زیاد و بسیار زیاد (1/87) بیش از همه مهم تلقی می شود. ""راهبری""، با میانگین رتبه 12/5 اولویت بالاتری دارد. در دیدگاه دانشجویان دانشکده های مختلف نسبت به این رابط اختلاف معنادار وجود ندارد. نتیجه گیری: طراحان و مدیران موتورهای جستجوی فارسی به منظور صرفه جویی در وقت و هزینه کاربران، می توانند ترتیب مؤلفه ها و معیارهای پذیرفته شده این پژوهش را در طراحی رابط کاربر موتورهای جستجو مد نظر قرار دهند.
۹.

مدیریت مکانی اموال و تجهیزات با استفاده از جی آی اس مدل پیشنهادی برای کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سامانه اطلاعات جغرافیایی مدیریت مکانی اموال و تجهیزات الگوها (پژوهش) کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها ساختمان کتابخانه ها،تجهیزات کتابخانه ای
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها دانشگاهی
تعداد بازدید : ۱۰۱۳ تعداد دانلود : ۴۶۳
هدف: ارائه مدل مدیریت مکانی تجهیزات و اموال با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (جی آی اس) برای مدیریت مکانی تجهیزات و اموال کتابخانه ها و مراکز اسناد در سطح طبقات ساختمان. روش/رویکرد پژوهش: برای گردآوری داده ها از روش پیمایشی- توصیفی و برای پیاده سازی و ورود داده ها به نرم افزار آرک جی آی اس و نیز تحلیل داده ها و نمایش نتایج بر روی نقشه های طبقات کتابخانه، از روش طراحی سامانه استفاده شد. یافته ها: مکان اموال و تجهیزات با جستجو در پایگاه اطلاعات مکانی ایجادشده، بر روی نقشه طبقات کتابخانه و مرکز اسناد در سطح طبقه و بخش قابل مشاهده است. مدل پیشنهادی مدیریت مکانی اموال و تجهیزات کتابخانه و مرکز اسناد با استفاده از جی آی اس، براساس واقعیت اجرایی مراحل مختلف پژوهش، ترسیم شد. نتیجه گیری: استفاده از جی آی اس، به ویژه در مراکز اسناد که تعدد و تنوع بیشتری در بخش ها و تجهیزات دارند، کاربرد بیشتری دارد. این مدل علاوه بر سهولت مدیریت اموال، به طراحی فضاهای ساختمان کمک می کند. می توان با ادغام جی آی اس و فناوری های دیگری که دارای قابلیت ردیابی اقلام هستند مانند فرکانس رادیویی شناسایی، به نتایج سودمندی دست یافت.
۱۰.

اشتراک دانش و فرهنگ سازمانی در میان اعضای هیأت علمی رشته پزشکی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ سازمانی مدیریت دانش اعضای هیأت علمی اشتراک دانش دانشگاه های علوم پزشکی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها دانشگاه ها،دانشکده ها و موسسات آموزشی، اعضای هیئت علمی و مدرسان
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات انتقال و تبادل اطلاعات
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت دانش
تعداد بازدید : ۱۰۱۸ تعداد دانلود : ۵۴۸
هدف: بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و اشتراک دانش درون و برون سازمانی در میان اعضای هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز پژوهشی رشته پزشکی. روش/رویکرد پژوهش: داده های این پیمایش را 423 نفر عضو هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز پژوهشی علوم پزشکی کشور با پرکردن پرسشنامه تأمین کرده اند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS15 و Amos Graphics و آزمون ضریب همبستگی پیرسون انجام شده است. یافته ها: حدود 13 درصد از پاسخگویان فرهن گ سازمانی را مناسب و 48 درصد تاحدودی مناسب ارزیابی کردند. نتیجه گیری: فرهنگ سازمانی با اشتراک دانش درون و برون سازمانی رابطه معنادار قطعی دارد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۱۶