مظفر چشمه سهرابی

مظفر چشمه سهرابی

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۵۶ مورد.
۱.

شناسایی و اعتبارسنجی فرایندها و بروندادهای برنامه درسی تفکر و سواد رسانه ای از دیدگاه دبیران و دانش آموزان شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های برنامه درسی دوره یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 233 - 263

کلید واژه ها: برنامه درسی درس تفکر و سواد رسانه ای ف‍رای‍ن‍ده‍ا بروندادهای برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۵۵۱
هدف پژوهش شناسایی و اعتبارسنجی فرایندها و بروندادهای برنامه درسی تفکر و سواد رسانه ای از دیدگاه دبیران و دانش آموزان شهر اصفهان می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت گردآوری داده ها طرح ترکیبی اکتشافی (متوالی- ابزارسازی) است. شرکت کنندگان پژوهش در بخش کیفی شامل صاحب نظران حوزه سواد رسانه ای و برنامه درسی که 20 نفر به روش نمونه گیری هدفمند و به روش گلوله برفی انتخاب شدند می باشد. در بخش کمّی نیز دبیران درس تفکر و سواد رسانه ای و دانش آموزان پایه دهم شهر اصفهان بودند که تعداد 210 نفر دبیر و 385 نفر دانش آموز به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده های پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته و پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری و روایی مصاحبه و پرسش نامه از روایی محتوایی و برای  پایایی پرسش نامه، از ضریب آلفای کرانباخ (96%) استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد شاخص های مطلوب این برنامه درسی از اعتبار لازم برخوردار می باشند به علاوه در مقایسه با شاخص های مطلوب، وضعیت موجود فرایندهای برنامه درسی تفکر و سواد رسانه ای در مقوله «استفاده از روش های جدید تدریس» پایین تر از حد انتظار ارزیابی شد. بنابراین، بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، به منظور بهبود فرایندها و بروندادهای درس تفکر و سواد رسانه ای و تحقق اهداف و رسالت های آن، لازم است مسئولین، برنامه ریزان و متولیان نظام آموزشی شیوه های تدریس این درس را مورد بازنگری قرار دهند و به محتوا و موضوعاتی همچون پرورش تفکر انتقادی در دانش آموزان  و نیز نحوه مدیریت و استفاده صحیح از رسانه ها توجه بیشتری مبذول دارند
۲.

واکاوی مفاهیم تشکیل دهنده و توسعه و ارزیابی مدل عمومی تبادل اطلاعات علمی کتابخانه دیجیتال در بستر اینترنت اشیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۷ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۸) ۶۱۵-۵۸۷

کلید واژه ها: اینترنت اشیا تبادل اطلاعات علمی کتابخانه دیجیتال مدل سازی داده توسعه مدل ارزیابی مدل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۸۱
هدف از انجام این پژوهش توسعه و ارزیابی مدل عمومی تبادل اطلاعات علمی کتابخانه دیجیتال در بستر اینترنت اشیاست. برای این منظور، عناصر اصلی و فرعی و خصیصه ها شناسایی شدند. این پژوهش از نوع توسعه ای بوده و ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی محقق ساخته است. این مطالعه با استفاده از رویکرد آمیخته و با روش های مطالعه اسنادی، گروه کانونی، مدل سازی داده و ارزیابی مدل برای دستیابی به اهداف انجام شده است. جامعه مورد مطالعه پژوهش در روش اسنادی منابع بازیابی شده در حوزه اینترنت اشیا، اشیای فیزیکی و مجازی، و در روش گروه کانونی، متخصصان حوزه های اینترنت اشیا و کتابخانه دیجیتال بود. در این بخش ۹ نفر به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. در این بخش ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه بود و روش تحلیل، کلیدواژه در بافت بود. ابزار تجزیه و تحلیل در روش گروه کانونی به صورت دستی، در بخش مدل سازی نرم افزار «پروتژه» و «تری دی مکس»، در بخش ارزیابی مدل، پلاگین ارزیابی نرم افزار «پروتژه» بود. بر اساس یافته های روش اسنادی (بررسی ۱۰ مدل و هستان شناسی هسته در حوزه اینترنت اشیا، اشیای فیزیکی و مجازی)، ۴۴ عنصر اصلی، ۱۰۸ عنصر فرعی، و ۶۲ خصیصه، به عنوان هسته اولیه تشکیل دهنده عناصر اصلی، فرعی، و خصیصه های مدل عمومی تبادل اطلاعات علمی در کتابخانه دیجیتال در بستر اینترنت اشیا استخراج گردید. بر اساس یافته های گروه کانونی، ۹ عنصر اصلی، شامل کاربر اطلاعاتی، دستگاه کاربر، سرور کتابخانه دیجیتال، خدمات اطلاعاتی خودکار، منابع فیزیکی، منابع مجازی ، کلیه منابع اطلاعاتی در وب، منابع اطلاعاتی موجود در سرور کتابخانه دیجیتال، و امنیت و حفاظت از داده ها شناسایی و تعیین گردید. همچنین، ۲۷ عنصر فرعی و ۳۸ خصیصه برای عناصر اصلی شناسایی شد. سرانجام، مدل عمومی تبادل اطلاعات علمی کتابخانه دیجیتال در بستر اینترنت اشیا توسعه داده شد. در این مدل چگونگی ارتباط و تعامل عناصر با یکدیگر ترسیم گردید. ارزیابی مدل نشان داد که ساختار سلسله مراتبی عناصر متراکم نیست و به برخی از انواع ویژگی ها و محدودیت های ویژگی توجه نشده است. به طور کلی، برای بهره گیری از اینترنت اشیا در کتابخانه ها باید با استفاده از روش های مدل سازی تمامی عناصر و خصیصه های اساسی در اینترنت اشیا در مدلی که ساختار منطقی پایگاه داده سیستم اطلاعاتی تبادل اطلاعات علمی کتابخانه دیجیتال را تشکیل می دهد، دخالت داده شود و بر آن منطبق گردد. این مدل می تواند به عنوان نقشه پایگاه داده برای متخصصان و طراحان پایگاه داده عمل کند.
۳.

آینده سامانه های بازیابی اطلاعات متنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۱ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۳) 12 - 26

کلید واژه ها: سامانه های بازیابی اطلاعات متنی سامانه های بازیابی اطلاعات بازیابی اطلاعات آینده نگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶ تعداد دانلود : ۴۱۸
هدف: شناسایی عوامل مؤثر بر آینده سامانه های بازیابی اطلاعات متنی هدف این پژوهش است. روش شناسی: داده ها از متون و پیمایش نظرات متخصصان بازیابی اطلاعات به روش نمونه گیری هدفمند گردآوری شده است. یافته ها: بُعد فناوری بیشترین تأثیر را بر آینده سامانه های بازیابی اطلاعات خواهد داشت. بُعد هوش مصنوعی با ضریب 93 مؤثرترین شناخته شد. حق مؤلف در بُعد سیاسی با ضریب86 و وابسته شدن مشاغل به اطلاعات در بُعد اجتماعی-فرهنگی با ضریب 87 و برنامه های همراه با ضریب 86 در شاخص اقتصادی مهمترین عوامل موثر بر آینده سامانه های متنی خواهد بود.
۴.

ارزشیابی مجلات علمی-پژوهشی علم اطلاعات و دانش شناسی براساس <i>آیین نامه تعیین اعتبار نشریات علمی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۱ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۲۲) 8 - 20

کلید واژه ها: ارزشیابی مجلات علم اطلاعات و دانش شناسی آیین نامه تعیین اعتبار نشریات علمی کشور استاندارد نشر مجلات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۳۰۵
هدف: شنا سایی نقاط قوت و ضعف مجلات و کمک به ارتقای کیفیت آنها و سازگاری با معیارهای آیین نامه جدید و نشان دادن کاستی ها و ایرادهای آیین نامه ذکرشده. روش شناسی: 10 مجله فارسی تائیدشده وزارت عتف از وبگاه کمیسیون بررسی نشریات انتخاب و با استفاده از سیاهه وارسی پژوهشگرساخته ارزیابی شده است. طیف امتیازدهی شامل 50 معیار در هشت گروه: 1) عنوان، 2) سردبیر، 3) گروه دبیران، 4) قالب نشریه، 5) ویژگی های ظاهری مجلات، 6) ویراستاری ساختاری، 7) نویسندگان، و 8) سایر بوده است. یافته ها: مجلات 86% از معیارهای آیین نامه را رعایت کرده اند. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات با کسب 90/26 امتیاز از 100 بالاترین رتبه و پس از آن پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات و پژوهشنامه علم سنجی قرار دارند.
۵.

رتبه بندی و ربط مقالات در پایگاه های اطلاعاتی نورمگز و رایسِست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۱ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۳) 72 - 92

کلید واژه ها: ربط رتبه بندی سیستمی رتبه بندی کاربر پایگاه اطلاعاتی نورمگز رایسِست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۲۲۷
هدف: هدف این پژوهش سنجش ربط و رتبه بندی مقالات در دو پایگاه نورمگز و رایسِست است. روش شناسی: پژوهش حاضر کاربردی است که با روش ارزیابانه انجام شد. نمونه آماری پژوهش شامل 390 مقاله فارسی بازیابی شده در هر یک از پایگاه های نورمگز و رایسِست بود. برای مقایسه رتبه بندی سیستم با رتبه بندی کاربر از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزارSPSS انجام گرفت. برای تعیین میزان دقت بازیابی مدارک مرتبط در دو پایگاه از فرمول دقت فاصله ای و برای بررسی کیفیت رتبه بندی مقالات از فرمول رتبه متقابل مورد انتظار استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد میزان آشنایی و استفاده کاربران از رایسِست خیلی کم تر از پایگاه نورمگز است. در پایگاه نورمگزرتبه بندی کاربران به رتبه بندی سیستم بیشتر نزدیک است. کیفیت رتبه بندی در این پایگاه نسبتاً بهتر از رایسِست است. همچنین میزان دقت ربط مقالات نورمگز بیشتر است و از دید کاربران، پایگاه نورمگز مدارک مرتبط تری بازیابی کرده است. نتیجه گیری: الگوریتم ها و قابلیت های جدید نورمگز باعث افزایش میزان ربط و رتبه بندی بهتر در بازیابی مقالات شده است.
۶.

دیگری سازی در نظام های سازماندهی منابع کتابخانه ای در تقابل با برچسب گذاری اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۱ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۳) 58 - 71

کلید واژه ها: برچسب گذاری سرعنوان های موضوعی دیگری سازی بازنمایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۳۶۱
هدف: بررسی وضعیت برچسب های تخصیص داده شده به کتاب های با موضوع اسلام در پایگاه لایبراری ثینگ در مقایسه با سرعنوان های موضوعی کنگره از نظر توجه به دیگری و بازنمایی موضوعات به حاشیه رانده شده.روش شناسی: پژوهش با روش تحلیل محتوا انجام شده است. کتاب های به زبان انگلیسی و مربوط به موضوع اسلام در فاصله سال های 2016 تا 2019 از پایگاه فهرستگان کتابخانه کنگره بازیابی و با نمونه گیری تصادفی تعداد 348 عنوان کتاب بررسی شده است.یافته ها: میانگین فراوانی موضوعات بازنمایی شده با برچسب ها (22/15) بالاتر از میانگین فراوانی سرعنوان-های موضوعی (67/3) برای هر کتاب بوده، مضاف بر اینکه درصد بالایی از برچسب ها (03/83 درصد) با سرعنوان ها هیچ انطباقی (معنایی یا لفظی) نداشته و موضوعاتی بودند که بواسطه سرعنوان های موضوع بازنمایی نشدند؛ اما حداقل 74/67 درصد از برچسب های نامنطبق با سرعنوان ها از متن کتاب ها قابل استخراج بودند.نتیجه گیری: ساختار سرعنوان های موضوعی به گونه ای است که همواره برخی موضوعات که نسبت به گفتمان حاکم بر سرعنوان ها غیرخودی و در جایگاه دیگری بوده، به حاشیه رانده شده و نادیده گرفته می شوند، لیکن برچسب ها فرصتی برای بازنمایی این قبیل موضوعات فراهم می آورند.
۷.

تحلیل کمّی و انتقادی پژوهش های حوزه کتابخانه های دیجیتالی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۵ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۲) 921-952

کلید واژه ها: کتابخانه های دیجیتال مقالات پایان نامه ها تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۱۹۷
پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کمّی و انتقادی پژوهش های انجام شده حوزه کتابخانه های دیجیتال پژوهشگران ایرانی از منظر روش تحقیق، جامعه پژوهش، موضوعات، نویسندگان و وابستگی سازمانی آن ها و نتایج حاصل از پژوهش های پیشین انجام شد. روش پژوهش تحلیل محتوای کمّی است و برای این منظور اطلاعات نویسندگان، عنوان، چکیده، کلیدواژه های مقالات و پایان نامه های مربوط به این حوزه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل 209 برونداد پژوهشی ایران (138 مقاله و 71 پایان نامه) در حوزه کتابخانه های دیجیتالی است که مبتنی بر ملاک اعتبار درون سنجی تمامی آن برگزیده شدند . از نظر محل انتشار و انجام پژوهش، در مقالات پژوهشی، مجله علمی پژوهشی«پردازش و مدیریت اطلاعات» (13)؛ در مقالات ترویجی، مجله کتاب ماه کلیات (12)؛ و در پایان نامه های تحصیلی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران- واحد شمال (12)، بیشترین فراوانی را به دست آوردند. از نظر موضوعات به کار رفته، نتایج نشان داد موضوعات « ارزیابی کتابخانه های دیجیتال»، « مفاهیم کتابخانه های دیجیتال، مجازی و الکترونیک »، « امکان سنجی ایجاد کتابخانه دیجیتال و « محیط رابط کاربر کتابخانه های دیجیتال » بیشترین فراوانی را کسب کردند. نتایج تحلیل محتوا گویای آن است که موضوع کتابخانه های دیجیتال در پژوهش های پیشین در سال های اخیر فرایند رو به رشدی داشته و موضوعات جدیدی از جمله وب معنایی، هستی نگاشت، یکپارچه سازی و سازماندهی معنایی در این حوزه توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. همچنین، بررسی پژوهش ها نشان داد که اولاً بخش عمده تحقیقات درصدد معرفی و ترویج مفهومی و مصداقی کتابخانه دیجیتالی بودند، یعنی دانشی که عمده آن به زبان انگلیسی موجود است؛ ثانیاً، موضوع بخش زیادی از تحقیقات تکراری است؛ ثالثاً، پژوهشی که از نظر مفهومی و یا خلق فناوری به توسعه حوزه کتابخانه دیجیتالی بپردازد، یافت نشد. اضافه بر این، نتایج تحقیق برخی کژی های روش شناسی تحقیقات پیشین را نشان داد که نمونه بارز آن، ذکر روش های تحقیقی است که کاملاً قابل تأمل می باشند. در مجموع، بررسی موضوعات مورد مطالعه و سیر زمانی انجام آن ها در حوزه نظری و کاربردی کتابخانه های دیجیتال در ایران، منجر به شناسایی خلأهای پژوهشی مربوط به این حوزه شد. لذا به پژوهشگران پیشنهاد می شود به سایر جنبه های کتابخانه های دیجیتال که مورد بررسی قرار نگرفته اند و یا مطالعات کمتری به آن اختصاص داده شده، بپردازند.
۸.

تبیین رویکرد ریزوماتیک در نظام های سازماندهی دانش و اطلاعات با تاکید بر فضای وب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۵ بهار ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۱) 817-846

کلید واژه ها: طبقه بندی علم رده بندی کتابخانه ای سازماندهی دانش رویکرد سلسله مراتبی رویکرد ریزوماتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۹ تعداد دانلود : ۵۶۵
توجه به مبانی نظری و زیربنای فلسفی نظام های رده بندی کتابخانه ای همواره برای متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی اهمیت داشته است. در پژوهش حاضر تلاش شد که مبانی فلسفی و منطق حاکم بر نظام های طبقه بندی و ساختار دانش بشری بررسی شده و از این رهگذر منطق حاکم بر نظام های سازماندهی منابع کتابخانه ای مورد مطالعه قرار گیرد. اشکال و نقدهای وارده بر اندیشه سنتی طبقه بندی دانش و ساختار سلسله مراتبی آن بررسی شده و اندیشه ریزوماتیک به عنوان بدیل رویکرد درختی و سلسله مراتبی برای مواجهه و تحلیل سازماندهی اطلاعات در دنیای وب و فضای اطلاعات فرامتنی و دیجیتال مطرح شد. در تفکر غربی الگوی غالب برای رده بندی، ساختار درختی بر اساس منطق ارسطویی بوده که با توجه به اشکالات آن، ساختار ریزوماتیک پیشنهاد شده است. اطلاعات در فضای نوین مانند ریزوم در جهات گوناگون حرکت نموده و با ایجاد اتصالات و ارتباطات جدید بین حوزه های متنوع علمی، فضایی برای مطالعات جدید نیز پدید آورده است، رشد و ظهور مطالعات گسترده بین رشته ای را می توان شاهدی بر این مدعا دانست. این فضای اطلاعاتی جدید و ریزوم گونه، ریزومیک شدن سازماندهی و ذخیره و بازیابی آن را نیز می طلبد. گفتمان سنتی و مبتنی بر اندیشه درختی و سلسله مراتبیِ سازماندهی اطلاعات با توجه به چارچوب ها و مولفه هایی که بر آن مترتب است، قابلیت فهم ماهیت و ویژگی های فضای اطلاعاتی دیجیتال را نداشته و از سازماندهی این فضا ناتوان است و لزوم تحول پارادایمی، و متعاقبا پژوهش و نظریه پردازی در منظومه فکری دیگری را می طلبد، تفکر ریزوماتیک می تواند جایگزین مناسبی برای تفکر سنتی سازماندهی اطلاعات باشد.
۹.

شناسایی بافت های مؤثر در ایجاد پیشنهادهای پرسش: مرور نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۵ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۹۹) 141-172

کلید واژه ها: پیشنهاد پرسش بافت پیشنهاد پرسش آگاه از بافت بافت مبتنی بر مکان بافت مبتنی بر زمان عوامل بافتی بافت مبتنی بر جلسه جستجو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۹ تعداد دانلود : ۴۱۴
هدف این مقاله شناسایی عوامل بافتی تاثیرگذار در ایجاد پیشنهاد پرسش می باشد. پیشنهاد پرسش از قابلیت های اساسی ابزارهای جستجوی اطلاعات است که از طریق ارائه کلیدواژه های محتمل، به کاربر در فرمول بندی پرسش و برآوردن نیاز اطلاعاتی کمک می کند. در این پژوهش به منظور شناسایی عوامل مؤثر در ایجاد پیشنهادهای پرسش از مرور نظام مند استفاده شده است. بدین منظور کلیدواژه های مرتبط با پیشنهاد پرسش به زبان انگلیسی و فارسی در پایگاه های اطلاعاتی خارجی Science Direct, Emerald, Scopus, Online Willy, IEEE و پایگاه های داخلی مگ ایران، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، و مرجع دانش مورد جستجو قرار گرفت تا مقالات مرتبط با عوامل بافتی تاثیرگذار در ایجاد پیشنهادهای پرسش شناسایی شود. برای انجام مرور نظام مند از روش رایت و همکاران (2007) استفاده گردید که شامل هفت مرحله تعیین سوال پژوهش، تعیین پروتکل یا قرارداد انجام کار، جستجوی متون، استخراج داده ها، ارزیابی کیفیت، تحلیل داده ها و ارائه نتایج، و تفسیر نتایج است. بعد از جستجوی کلیدواژه های فارسی و انگلیسی و تطبیق آنها با معیارهای ورود و خروج در نهایت 36 مقاله برای استخراج عوامل تاثیرگذار انتخاب گردید. با بررسی مقالات انتخاب شده یافته های حاصل از مرور نظام مند در پنج دسته عوامل مبتنی بر مکان، مبتنی بر زمان، مبتنی بر جلسه جستجوی کاربر (شامل جلسه جستجوی جاری کاربر و تاریخچه جستجوی کاربر)، مبتنی بر بافت های ترکیبی، و سایر بافت طبقه بندی شدند. شناسایی عوامل تاثیرگذار در ایجاد پیشنهادهای پرسش به پژوهشگران و علاقه مندان این حوزه کمک می کند تا متناسب با ویژگی ها و شرایط ابزارهای جستجو از بافت مناسب استفاده نموده و به کاربر در بازیابی اطلاعات مرتبط بیشتر کمک کند.
۱۰.

عوامل مؤثر بر استفاده از پیشنهاد پرسش: ارائه مدل تأثیر و تأثر با رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۰ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۹) 94 - 116

کلید واژه ها: پیشنهاد پرسش فرمول بندی پرسش ابزار جستجوی اطلاعات مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۴۱۱
هدف: عوامل مؤثر بر استفاده از پیشنهاد پرسش و ارائه مدل مربوط به تأثیر و تأثر آنها با رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری. روش شناسی: پژوهش کاربردی حاضر به روش آمیخته (ترکیب کیفی و کمّی) انجام شده است. در این پژوهش ابتدا عوامل مؤثر در استفاده از پیشنهاد پرسش از طریق بررسی و مطالعه متون به روش اسنادی شناسایی شدند، سپس عوامل شناسایی شده با روش مدل سازی ساختاری تفسیری، سطح بندی شدند. برای ارائه مدل و سطح بندی عوامل، پرسشنامه خودتعاملی عوامل مؤثر بر استفاده از پیشنهاد پرسش در اختیار 10 نفر از متخصصان حوزه پیشنهاد پرسش قرار گرفت تا میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری عوامل بر یکدیگر را تعیین کنند و مدل مربوط به آن را ارائه دهند. یافته ها: با بررسی متون حوزه پیشنهاد پرسش، 13 عامل مؤثر در استفاده از پیشنهاد پرسش شناسایی شدند که عبارت اند از: ویژگی های جمعیت شناختی، تجربه جستجو، سطح تخصص و دانش حوزه، سطح دانش زبان شناسی، پرسش کاربر، ایجاد خلاقیت، روان شناختی و شناختی، منبع ایجاد پیشنهاد پرسش، عوامل بافتی، ویژگی های معنایی پیشنهاد پرسش، ویژگی های ساختاری پیشنهاد پرسش، ارتقای عملکرد کاربر، و سهولت و آسانی استفاده. در مدل ارائه شده، «منبع ایجاد پیشنهاد پرسش» تأثیرگذارترین عامل بر سایر عوامل و «ارتقای عملکرد کاربر» تأثیرپذیرین عامل تشخیص داده شدند. نتیجه گیری: عوامل شناسایی شده پایه ای هستند. پژوهشگران می توانند هنگام بررسی عملکرد و وضعیت پیشنهاد پرسش ابزارهای جستجو از آن در ارائه الگوریتم های مربوط به پیشنهاد پرسش بهره برند. همچنین، با مشخص شدن عوامل کلیدی و ارتباط میان آنها در مدل ساختاری تفسیری، پژوهشگران و طراحان الگوریتم ها می توانند از آنها استفاده کنند.
۱۱.

تبیین فرانمای تولید داده های ساختارمند (اسکیما دات اُرگ) و تحلیل رویکرد آن به پردازش و سازماندهی اشیاء محتوایی وب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۴ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۹۸) 1767-1798

کلید واژه ها: فرانمای تولید داده های ساختارمند اسکیما دات اُرگ وب معنایی نشانه گذارهای معنایی پردازش اشیای محتوایی وب داده های ساختارمند رویکرد هستی شناسانه رویکرد بافت مدار رویکرد آشیانه ای رویکرد تودرتو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۸ تعداد دانلود : ۱۰۸۱
هدف از پژوهش مفهومی حاضر، تبیین قابلیت ها، بستر معناشناختی و نگرش فرانمای تولید داده های ساختارمند بر روی وب به پردازش و سازماندهی اشیای محتوایی وب (موجودیت های داده ای) با رویکرد تحلیلی بود. برای گردآوری داده ها از روش تحلیل اسنادی استفاده گردید . نتایج بررسی نشان داد فرانمای تولید داده های ساختارمند بر روی وب، مجموعه واژگان مشترکی است که برای توصیف و نشانه گذاری اشیای محتوایی وب و ایجاد داده های ساختارمند به منظور پردازش و سازماندهی بهتر استفاده می شود. این فرانما دارای ساختار و بستر معناشناختی خاصی است. ساختار آن نظیر یک هستی نگاشت برای نام گذاری نوع ها و صفات اشیای محتوایی، روابط میان نوع ها و صفات، و قابلیت های چگونگی توصیف این صفات و روابط است. بستر معناشناختی آن نیز با نشانه گذارهای معنایی همچون ریزفرمت ، ریزداده ، آردی اف ای 1.1، و جی سون-ال دی سازگار است. دیگر نتایج پژوهش نشان داد سه رویکرد عمده در پردازش و سازماندهی اشیای محتوایی در فرانمای تولید داده های ساختارمند بر روی وب به شرح: رویکرد هستی شناسانه، بافت مدار، و آشیانه ای(تودرتو) وجود دارد. نتایج کلی پژوهش نشان داد وجود رویکردهای مختلف در فرانمای تولید داده های ساختارمند بر روی وب، نشانگر دیدی جامع به اشیای محتوایی وب در عین توجه به بهبود میانکنش پذیری با موتورهای کاوش دارد. همچنین تولید داده های ساختارمند با چنین فرانماهایی کمک شایان توجهی به تحقق وب معنایی یا وبِ داده ها دارد .
۱۲.

عملکرد موتورهای جستجوی گوگل، یاهو، و بینگ در بازیابی اطلاعات فارسی براساس رویکردهای ارزیابی فازی و کلاسیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۰ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۸) 96 - 111

کلید واژه ها: بازیابی اطلاعات موتورهای جستجو دقت ریزش کاذب رکوردهای تکراری ارزیابی فازی ارزیابی کلاسیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۴ تعداد دانلود : ۴۳۷
هدف: ارزیابی فازی و کلاسیک عملکرد موتورهای جستجو در بازیابی اطلاعات فارسی و تعیین میزان ریزش کاذب و بهترین موتور جستجو با بازیابی کمترین رکوردهای تکراری. روش شناسی: پژوهش کاربردی حاضر به لحاظ روش انجام کار نیمه تجربی، تطبیقی، و ارزیابانه است. طبق نمونه گیری هدفمند و براساس محبوبیت موتورهای جستجو ، نمونه های پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی پژوهشگرساخته با 20 پرسش بود. یافته ها: در دو ارزیابی فازی و کلاسیک، گوگل عملکرد بهتری نسبت به بینگ و یاهو داشت. به علاوه، مشخص شد میزان دقت ارزیابی فازی موتورهای جستجو از میزان دقت ارزیابی کلاسیک آنها بیشتر است. همچنین یافته ها در هر دو ارزیابی نشان داد گوگل، بینگ، و یاهو به ترتیب کمترین میزان ریزش کاذب را داشتند. علاوه بر این، میزان ریزش کاذب موتورهای جستجو در ارزیابی فازی کمتر از این میزان در ارزیابی کلاسیک به دست آمد. در این بررسی مشخص شد گوگل کمترین و یاهو بیشترین میزان رکوردهای تکراری را بازیابی کرد. نتیجه گیری: یافته ها نشان داد ارزیابی فازی باعث افزایش میزان دقت و کاهش میزان ریزش کاذب در موتورهای جستجو می شود. با توجه به اینکه ارزیابی فازی با طیف بندی میزان ارتباط رکوردهای بازیابی شده، میزان مانعیت و ریزش کاذب دقیق تر و واقعی تری را ارائه می دهد، به پژوهشگران پیشنهاد می شود برای بررسی عملکرد موتورهای جستجو از ارزیابی فازی استفاده کنند. به طورکلی، یافته های پژوهش نشان داد موتور جستجوی گوگل براساس سه معیار اندازه گرفته شده، عملکرد بهتری نسبت به بینگ و یاهو از خود نشان داد. از این رو، به کاربران پیشنهاد می شود هنگام جستجوی اطلاعات فارسی در وب برای صرفه جویی در وقت و هزینه خود از این موتور جستجو استفاده کنند.
۱۳.

شناسایی و تعیین ویژگی های نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی از دیدگاه سازماندهی اطلاعات و دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۰ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۷) 176 - 199

کلید واژه ها: نسخ خطی ویژگی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی توصیف و سازماندهی اطلاعات نسخه شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۴ تعداد دانلود : ۵۳۹
هدف: شناسایی و تعیین ویژگی های نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی برای توصیف آنها از دیدگاه سازماندهی اطلاعات و دانش.<br /> روش شناسی: این پژوهش توسعه ای-کاربردی با روش تحلیل محتوا انجام شده است. با استفاده از روش اسنادی و فن دلفی، ویژگی های (داده های) نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی استخراج و تنظیم شد. 14 متخصص و صاحب نظر در حوزه های نسخه پژوهی و سازماندهی اطلاعات و دانش با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. همچنین از پرسشنامه برای شناسایی ویژگی های نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی استفاده شد.<br /> یافته ها: برای توصیف و سازماندهی نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی، 19 ویژگی اصلی و 224 ویژگی فرعی نیاز است. ویژگی های اصلی عبارت اند از: عنوان، نویسنده، نوع نسخه، اصالت، رده بندی، شناسگر، موجودی، شرایط دسترسی، حفاظت، ساختار محتوا، استنساخ، موضوع، تصحیح، حقوق نسخه، زبان، اشیای مرتبط، اجازه (گواهی نقل)، مشخصات ظاهری، و یادداشت.<br /> نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر می تواند برای ایجاد یک پروفایل کاربردی فراداده ای جهت توصیف و سازماندهی نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی به ویژه در محیط الکترونیکی به کار رود. همچنین نقاط دسترسی مناسبی برای بهبود دسترس پذیری به این منابع برای پژوهشگران فراهم می کند که به پیروی از آن، توسعه مطالعات نسخه پژوهی و افزایش تولیدات علمی مربوط را به دنبال خواهد داشت.
۱۴.

هستی شناسی : مبانی شکل گیری و جایگاه و کاربرد آن در علم اطلاعات و وب معنایی

نویسنده:
منبع: مدیریت دانش اسلامی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 126 - 148

کلید واژه ها: هستی نگاشت هستی شناسی بازیابی اطلاعات وب معنایی ذخیره اطلاعات بازنمون اطلاعات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۱ تعداد دانلود : ۵۸۰
به تناسب پیشرفت علم و افزایش اطلاعات در طول تاریخ تمدن بشر، نیاز به ذخیره و بازیابی مؤثرتر این اطلاعات نیز بیش از پیش خود را نشان داد. درنتیجه همگام با تحولات علمی، ابزارهای ذخیره و بازیابی نیز متحول شد و به تدریج از نظام تطبیق کلید واژه ای به سمت معنا گرایش یافت. پیدایش این ابزارها از فهرست های دستی دوران باستان گرفته تا سرعنوان های موضوعی در سده نوزدهم و اصطلاح نامه در سده بیستم حاکی از چنین تحولاتی است. درنهایت با پیدایش علوم رایانه و محیط دیجیتال به ویژه وب در اواخر سده بیستم، تغییر پارادایم از ابزارهای ذخیره و بازیابی سنتی و مبتنی بر تطبیق کلیدواژه به سمت ابزارهای تبیین روابط معنایی یعنی هستی شناسی ها صورت گرفت، به نحوی که امروزه با ظهور وب معنایی، کاربرد هستی شناسی ها جهت بازیابی معنایی و مفهومی اطلاعات و دانش در وب بسیار حیاتی است. در میان پژوهش های صورت گرفته، تاکنون پژوهشی که به صورت مفصل تاریخ و مبانی شکل گیری هستی شناسی را از ابتدا کاویده باشد و مفهوم و کاربرد آن را در حوزه علم اطلاعات بررسی کرده باشد، کمتر به چشم می خورد. بر این اساس، مقاله حاضر به روش کتابخانه ای و مطالعه اسنادی ابتدا به مبانی شکل گیری، مفهوم و سیر تطور هستی شناسی از ابتدا تاکنون پرداخته و در ادامه، جایگاه هستی شناسی ها در حوزه علم اطلاعات و بازیابی اطلاعات به ویژه وب معنایی را تبیین کرده است.
۱۵.

مطالعه ابعاد بازاریابی کالاها و خدمات کتابخانه ای در کتابخانه های دانشگاهی استان اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات بازاریابی نوین سال نهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۳۲) 53 - 68

کلید واژه ها: بازاریابی ابعاد بازاریابی کتابخانه های دانشگاهی کالاها و خدمات کتابخانه ای اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۲۶۰
  هدف پژوهش حاضر، تعیین وضعیت ابعاد بازاریابی کالاها و خدمات کتابخانه های دانشگاه های دولتی استان اصفهان است. این ابعاد عبارت اند از بازارشناسی، بازارگرمی، بازارداری، بازارسنجی، بازاریابی، بازارگرایی، بازارسازی، بازارگردی و بازارگردانی. پژوهش به روش توصیفی - پیمایشی انجام گرفته و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 168 کتابدار شاغل در کتابخانه های دانشگاه های دولتی استان اصفهان است که از میان آنها 117 نفر بر اساس فرمول کوکران انتخاب شد. روایی محتوای پرسشنامه و پایایی آن با مقدار آلفای برابر با 92/0 به تأیید رسید. تجزیه و تحلیل یافته ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و با نرم افزار اس.پی.اس.اس انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد میانگین و انحراف معیار ابعاد بازاریابی محصولات و خدمات کتابخانه ای در کتابخانه های دانشگاهی استان اصفهان به ترتیب 50/3 و 52/0 است. همچنین یافته ها نشان دهنده سطح معناداری 0001/0 بوده که کوچک تر از مقدار 05/0 است. باتوجه به سطح معناداری، میانگین ابعاد بازاریابی اختلاف معناداری با حد وسط طیف لیکرت دارد و بزرگ تر از حد متوسط است؛ بنابراین با اطمینان 95 درصد، ابعاد بازاریابی محصولات و خدمات کتابخانه ای در کتابخانه های دانشگاهی استان اصفهان بیشتر از حد متوسط است و در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار دارد. همچنین، میانگین ها نشان می دهد در بین ابعاد بازاریابی خدمات و محصولات کتابخانه ای، بیشترین میانگین مربوط به بعد بازارگرایی و کمترین میانگین مربوط به بعد بازاریابی است. نتایج پژوهش نشان می دهد فعالیت های مربوط به هریک از ابعاد بازاریابی در کتابخانه ها وضعیت نسبتاً مطلوبی دارند و کمترین فعالیت ها مربوط به بعد بازاریابی است که نتایج پژوهش لزوم تلاش برای ارتقای این بعد در کتابخانه ها را نشان می دهد. همچنین، فعالیت هایی مانند وجود بخش مجزّا برای بازاریابی یا وجود واحد روابط عمومی به بهبود وضعیت این بعد از بازاریابی کمک می کند.
۱۶.

ارزیابی وب سایت های امامزادگان ایران بر اساس شاخص های وب سنجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال هفتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۵ 41 - 58

کلید واژه ها: امامزادگان رتبه بندی وب سایت وب سنجی امامزادگان خراسان شمالی خراسان رضوی خراسان جنوبی و یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۲۸۸
هدف از پژوهش حاضر ارزیابی وب سایت های امامزادگان استان های خراسان شمالی، رضوی، جنوبی و یزد بر اساس هفت شاخص وب سنجی  رتبه عملکرد، زمان بارگذاری، حجم صفحه، تعداد سایت های لینک داده شده، رتبه جهانی میزان بازدید، میزان جذابیت سایت و رتبه سایت در گوگل است. پژوهش از نوع ارزیابانه است. جامعه پژوهش حاضر، وب سایت های امامزادگان استان های خراسان شمالی، رضوی، جنوبی و یزد است که در مجموع 15 وب سایت را شامل می شود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی (فراوانی، درصد و میانگین) و از روش وب سنجی استفاده شد.  بر اساس یافته های پژوهش، وب سایت امامزاده حسین بن موسی الکاظم (علیهماالسلام) طبس دارای بالاترین میزان بازدید و میزان لینک دریافتی است. از نظر پیج رنک و رتبه بندی در گوگل، وب سایت امامزاده سیدحمزه (علیه السلام) کاشمر دارای بالاترین رتبه است. بالاترین سرعت بارگذاری مربوط به وب سایت امامزادگان سیداحمد و سیدمحمود (علیهماالسلام) مهردشت ابرکوه است.
۱۷.

ارائه مدل دسته بندی موضوعی تولیدات علمی حوزه سلامت با استفاده از روش های متن کاوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۵ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۰) 553-574

کلید واژه ها: تولیدات علمی دسته بندی متون سلامت متن کاوی مدل تخصیص پنهان دیریکله مدل موضوعی ماشین بردار پشتیبان یادگیری ماشینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۱ تعداد دانلود : ۴۹۷
با گسترش اینترنت و رشد سریع و روزافزون مقالات الکترونیکی، دسته بندی متون به یکی از ابزارهای کلیدی و مهم برای سازماندهی و مدیریت داده تبدیل شده است. در دسته بندی متون، یک مجموعه دانش اولیه در اختیار سامانه قرار می گیرد تا با یادگیری از این مجموعه، اسناد جدید ورودی به یکی از گروه های موضوعی، ملحق گردد. در متون سلامت به علت تنوع زیاد موضوعات، آماده کردن چنین مجموعه آموزش اولیه عملی بسیار زمان بر و هزینه بر است. هدف از مقاله ارائه مدلی ترکیبی از یادگیری (با نظارت و بدون نظارت) برای دسته بندی موضوعی تولیدات علمی حوزه سلامت است که بدون نیاز به مجموعه برچسب خورده اولیه عمل دسته بندی را انجام دهد. برای استخراج مدل موضوعی متون تولیدات علمی سلامت طی سال های 2009 تا 2019 در پایگاه پابمد، با استفاده از روش آمیخته داده کاوی، شامل متن کاوی و یادگیری ماشینی انجام گرفت. بر اساس مدل موضوعی تخصیص پنهان دیریکله، دادها تحلیل و سپس برای دسته بندی متون، از مدل ماشین بردار پشتیبان استفاده شد. در یافته های این پژوهش، مدل دسته بندی متون سلامت در سه گام اصلی معرفی شد. در گام اول پیش پردازش های لازم بر روی مجموعه داده به دلیل حذف کلمات کم تکرار و غیرضروری از مجموعه داده و افزایش دقت مدل پیشنهادی انجام گرفت. در گام دوم موضوعات موجود در متون به کمک روش احتمالاتی تخصیص پنهان دیریکله استخراج و به عنوان یک مجموعه آموزش اولیه در گام سوم به الگوریتم دسته بندی ماشین بردار پشتیبان داده و عمل یادگیری دسته بند به کمک این موضوعات انجام گرفت. درنهایت به کمک دسته بند، موضوع هر سند مشخص گردید. نتایج نشان داد که مدل پیشنهادی می تواند، یک دسته بندی بهتر با استفاده از ترکیب کردن خواص بدون نظارت خوشه بندی و دانش پیشین نمونه ها بسازد. انجام دادن خوشه بندی روی نمونه های برچسب دار با یک معیار شباهت مشخص، متن های مرتبط را باهم ادغام و یک دانش پیشین ایجاد کرده، سپس الگوریتم یادگیری، دسته بندی را با روشی نظارتی آموزش می دهد. ترکیب دسته بندی و خوشه بندی می تواند دقت دسته بندی متون سلامت را افزایش دهد.
۱۸.

مطالعه تطبیقی نظام های طبقه بندی علم و طرح های رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره بیست و دوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۸۶) 51 - 80

کلید واژه ها: طبقه بندی علم رده بندی کتابخانه ای نظام های طبقه بندی علم طرح های رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی نظام های رده بندی کتابخانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۳۶۷
هدف: مطالعه تطبیقی نظام های طبقه بندی علم و طرح های رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی از منظر سیر زمانی، گرایش های موضوعی واضعان، رویکردها و معیارهای تقسیم بندی، تعداد سرشاخه ها و تأثیرپذیری و تأثیرگذاری آن هاست. روش: در پژوهش حاضر از دو روش اسنادی و تحلیل محتوا استفاده شد. در بخش تحلیل اسنادی با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با کمک فیش، مجموعه اسناد و مدارک مرتبط با موضوع شناسایی شد. در نهایت 156 نظام رده بندی یادداشت شد. در بخش تحلیل محتوا، از دو روش تحلیل محتوای کمی و کیفی استفاده شد. جامعه آماری شامل 156 نظام طبقه بندی علم و طرح رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی است. با توجه به هدف و نوع پژوهش، از روش سرشماری استفاده شد و هر 156 نظام طبقه بندی تحلیل شد. یافته ها: ماحصل بررسی متون منجر به شناسایی 99 نظام طبقه بندی علم و 57 طرح رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی شد. اوج شکل گیری نظام های طبقه بندی علم در قرون وسطی با فراوانی 45 (46.39 درصد) و طرح های رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی در قرون معاصر با فراوانی 29 (51.78 درصد) است. ازنظر تخصص و حوزه موضوعی، 54 درصد نظام های طبقه بندی علم توسط فلاسفه و 42 درصد طرح های رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی توسط کتابداران تدوین شدند. از نظر معیارهای نظام های طبقه بندی، معیار «دین محوری» با فراوانی 11 برای نظام های طبقه بندی علم و معیار «موضوع محوری» با فراوانی 9 برای طرح های رده بندی کتابخانه ای- کتابشناختی در صدر قرار دارند. 14 نفر از واضعان نظام های طبقه بندی علم برای ارائه طرح خود از فیلسوف ایرانی «فارابی» و سپس 7 نفر از فیلسوف یونانی «ارسطو» تأثیر پذیرفته اند، اما در بین طرح های رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی، مؤثرترین فرد «فرانسیس بیکن» با فراوانی 3 است. همچنین اکثر نظام های طبقه بندی علم یعنی 35.38 درصد (23 مورد) در سرشاخه ها تقسیم دوتایی دارند، ولی در بین طرح های رده بندی کتابخانه ای-کتابشناختی تقسیم چهارتایی و ده تایی سرشاخه ها بیشترین فراوانی (هرکدام 6 مورد با سهم 13.63 درصد) را به خود اختصاص دادند. نتیجه گیری: مقایسه این دو نظام طبقه بندی با توجه به معیارهای مذکور، چشم انداز مناسبی از این نظام ها را از آغاز تاکنون فراهم می کند. بنابراین، نتایج پژوهش می تواند در جهت سیاست گذاری علمی کشور در حوزه نظام های طبقه بندی علم و کتابخانه ای-کتابشناختی راهگشا باشد.
۱۹.

ضرورت توجه به «بین رشته ای ها» در نظام های رده بندی علم و منابع کتابخانه ای: گذر از منطق کلاسیک به سوی منطق فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۸)
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۳۳۸
طبقه بندی کلاسیک با منطق دو ارزشی بنیان غالب طرح های طبقه بندی موجود است، اما با تحولات اخیر و ظهور علوم میان رشته ای، تعیین درست جایگاه آن ها در طبقه بندی علم با چالش مواجه شده است. در این مقاله از روش های تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا استفاده شد. در بخش تحلیل اسنادی، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با کمک فیش برگه، اسناد مربوط به موضوع بررسی شد. در بخش تحلیل محتوا، 125 طرح (شامل 75طرح طبقه بندی علم و 50 طرح رده بندی کتابخانه ای کتاب شناختی) شناسایی و اطلاعات مربوط به شاخه ها، زیرشاخه ها، واضعان و غیره این طرح ها در چک لیست های تهیه شده، ثبت شد. بنابراین، از روش سرشماری استفاده شد. نتایج به دست آمده حاکی از شناسایی 75 نظام طبقه بندی علم است که قدیمی ترین آن رده بندی ودایی (حدود 600 ق.م) است. در رابطه با نظام های رده بندی کتابخانه ای کتاب شناختی، 50 نظام رده بندی در چهار دسته بندی نظام های رده بندی عهد باستان، قرون وسطی، قرون جدید و قرون معاصر شناسایی شدند. بررسی شاخه های اصلی و زیرشاخه های نظام های «طبقه بندی علم» و همین طور «نظام های رده بندی کتابخانه ای کتابشناسی» نشان داد که مبنای «تقسیم بندی علوم» یا «تقسیم بندی منابع مکتوب» در این نظام ها، موضوع یا رشته بوده است و به طور مستقل به میان رشته ها توجه نشده است. بنابراین، ما با سرشاخه های موضوعی دوتایی، سه تایی، چهارتایی، پنج تایی و غیره هم در اکثر نظام های رده بندی کتابخانه ای کتاب شناختی و هم در نظام های طبقه بندی علوم مواجه هستیم که درواقع برگرفته از منطق کلاسیک است. همچنین، نتایج نشان داد که میان رشته ها فاقد جایگاه به طور مستقل در 125 نظام رده بندی هستند. درمجموع، منطق فازی به عنوان روش و منطق جایگزین در طبقه بندی های علوم و رده بندی های منابع کتابخانه ای پیشنهاد می شود.
۲۰.

بررسی ویژگی های شخصیتی و جمعیت شناختی متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی بر اساس مدل پنج عاملی شخصیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۵ تعداد دانلود : ۳۹۶
مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین ویژگی های شخصیتی و جمعیت شناختی متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی ایران بر اساس مدل پنج عاملی شخصیت انجام شد. روش شناسی: روش تحقیق از نوع توصیفی-همبستگی و از فرم کوتاه پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت استفاده شد. جامعه آماری، شامل 287 متخصص علم اطلاعات و دانش شناسی بوده که 113 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میانگین روان رنجورخویی در بین متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی کمتر از حد متوسط آن، میانگین چهار مؤلفه برون گرایی، تجربه پذیری، وظیفه شناسی، و توافق جویی بالاتر از حد متوسط است. نتیجه گیری: درمجموع می توان گفت متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی ایران از نظر ویژگی های شخصیتی (5 عامل بزرگ شخصیت) در وضعیت مطلوبی قرار دارند. دیگر نتایج نیز نشان داد که میزان توافق جویی متخصصان مرد بیشتر از متخصصان زن، میزان رنجورخویی متخصصان مجرد بیشتر از متخصصان متأهل، میزان روان رنجورخویی متخصصان با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد بیشتر از متخصصان با مدرک تحصیلی دکترا و میزان تجربه پذیری متخصصان با مدرک تحصیلی دکترا بیشتر از متخصصان با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و رابطه بین ویژگی روان رنجورخویی و تعداد فعالیت علمی معکوس و ضعیف و رابطه بین ویژگی برون گرایی و تعداد فعالیت علمی مستقیم و ضعیف است. سابقه کار، رتبه علمی، شغل، و محل خدمت تأثیری در ویژگی های شخصیتی متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی ندارد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان