درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۲۱ تا ۲۴۰ مورد از کل ۷۳٬۳۴۵ مورد.
۲۲۱.

بسط نظریه بسیج سیاسی سالاری برای تحلیل فرآیند گذار به مردم

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام بهار ۱۴۰۲ شماره ۳۵ 137 - 163

کلید واژه ها: مردم سالاری گذار به مردم سالاری بسیج سیاسی مدل جامعه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۷۵
گذار به مردم سالاری در حال حاضر به یکی از مهم ترین مباحث در مطالعات سیاسی تبدیل شده است. تا کنون گرایش ادبیات گذار بیشتر تاریخی و توصیفی بوده و در عمل، با ایجاد تعداد زیادی متغیر و ترکیب های محتمل، رسیدن به درکی از پیش بینی پذیری یا سازگاری منطقی ، یا معنایی از الگوی پویای عام را دشوار ساخته است. تحلیل پدیده های اجتماعی و سیاسی نیازمند تنظیم چارچوب نظری مناسب بوده و انتخاب مناسب ترین تئوری از میان تئوری های موجود یا تئوری سازی یکی از مراحل مهم تحقیق علمی است. مقاله حاضر تلاشی است برای بسط و ایجاد زمینه کاربست یکی از دستگاه های نظری بزرگ در مطالعات سیاسی انقلاب ها برای تحلیل فرایند گذار به مردم سالاری. مدعای پژوهش حاضر این است که ظرفیت های موجود در نظریه بسیج سیاسی این امکان را برای پژوهشگر فراهم می نماید تا کل فرایند گذار به مردم سالاری را از مرحله شکست نظام اقتدارگرای پیشین تا استقرار و تثبیت مردم سالاری، در یک مدل نظری منتظم به شیرازه درآورد.
۲۲۲.

Critical Study of the Superstition of Scientific Data of the Holy Qur’an(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۳, Issue ۳, ُ۲۰۲۳ 47 - 60

کلید واژه ها: Scientific propositions of the Quran Superstition criticism of the Quran Saha

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۱۵۴
From a long time until now, one of the methods of fighting against the Holy Quran has been to spread doubts against this divine book, and in this regard, the opponents have not spared any effort. Among these doubts, the superstition of the scientific data of the Holy Quran, which has been repeatedly raised by the opponents. According to them, the root of the scientific propositions of the Quran should be sought in the superstitious and false beliefs of the past, which the Prophet (PBUH) borrowed from the past and the scientific-cultural environment of his age. In this context, recently a book entitled "Criticism of the Qur'an" written by a person named Saha was published, and in order to achieve this goal, the author has put forward the claim that some scientific material in the Holy Qur'an is derived from some superstition in order to achieve this goal. And it is old wrong. He has made great efforts to connect the scientific statements of the Quran with the scientific opinions of the ancient world and old superstitions in every possible way. The current research, which was carried out by a descriptive-analytical method with a critical orientation and based on library sources, aims to investigate this claim and criticize it, and tries to establish the relationship between the scientific propositions of the Qur'an by conducting a comprehensive research on a number of these doubts. and explain the scientific opinions of the ancient world.
۲۲۳.

سناریوی چندجانبه گرایی در نظم پساکرونا و راهبرد سیاست گذاری ایران در آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال ۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 1 - 25

کلید واژه ها: آینده پژوهی بحران کویید 19 چندجانبه گرایی سیاست خارجی ایران نظام بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۱۰۰
تاریخ باستان همواره شاهد علاقه انسان ها برای پیش بینی آینده بوده است. اما پاسخ به این علاقه در دوره های باستان بیشتر محصول گمانه زنی ها بوده است. بنابراین جذابیت شناخت آینده و اتکای گمانه زنی بر خطا و خیال سبب شد تا روند گرایش به دانستن آینده بر پایه تفکر سیستماتیک و بهره گیری از داده های علمی قرار گیرد. این تفکر سیستماتیک که آینده پژوهی یا علم تشخیص آینده نامیده می شود، امروزه جایگاه مهمی به دست آورده است. این جایگاه به ویژه در عصری که می توان آن را عصر بحران های مکرر نامید اهمیت دوچندانی دارد. زیرا در عصر بستر بحران ها، وجود ردپایی از آینده می تواند ضمن اینکه از غافگیری جلوگیری کند، دولت ها را در کاهش آسیب ها و آمادگی برای به کارگرفتن بهترین تصمیم یاری کند. در این پژوهش به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که چندجانبه گرایی در نظام پساکرونا مبتنی بر چه نوع سناریویی خواهد بود و راهبردهای جمهوری اسلامی ایران در این سناریو چه باید باشد؟ با توجه به روش آینده پژوهانه، فرضیه ای در پاسخ به این پرسش ارائه ندادیم و یافته ها در چارچوب سناریوسازی و بهره گیری از رویکرد تلفیقی نشان داد که چندجانبه گرایی سناریویی مطلوب در دنیای پساکروناست و ایران به عنوان بازیگری بالقوه، نیازمند کاربست راهبردهایی ویژه برای سهیم شدن در ایجاد این نظم مطلوب است.
۲۲۴.

اندیشه های سیاسی در نهضت حسینی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال هشتم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۱ 43 - 62

کلید واژه ها: امام حسین (ع) اندیشه سیاسی عاشورا فلسفه قیام عاشورا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۱۰۴
نهضت اعجازگونه، بی بدیل و حیات بخش امام حسین(ع) از آغازین روز واقعه، عبرت ها، پیامدها و نتایج فراوانی در پی داشت و طرفداران زیادی از ملل و مذاهب مختلف به خود جلب کرد. هر حرکت و قیامی نیازمند پشتوانه دینی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و نظامی است. درک واقع بینانه تحولات سیاسی اجتماعی و کشف و استخراج پیام ها و عبرت های مستتر در نهضت های فراگیر مستلزم نگرش و بینش تاریخی است تا تبیین گر نهضت و هسته اصلی قیام باشد. نهضت عاشورا نیز به مثابه یک قیام تحول ساز در بستر تاریخ، مبتنی بر نظام اندیشه ای و تحلیلی امام حسین(ع) به وقوع پیوست. پرسش های اصلی پژوهش آنست که در دوران نهضت، حضرت چه تفکر سیاسی را دنبال می کردند و مردم در این مسیر چه افکاری داشتند؟ بر این اساس نوشتار حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای اندیشه های سیاسی در نهضت امام حسین(ع) را مورد بررسی قرار داده است.
۲۲۵.

احکام و آثار طلاق بیمار از منظر فقه مذاهب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره ۱۹ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 149 - 160

کلید واژه ها: طلاق بیمار طلاق فار فقه مذاهب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۰۸
طلاق زوجه از سوی زوج در مرض موت و آثاری که بر آن مترتب می شود یکی از مسائل مهم و مبتلابه و در عین حال اختلافی بین فقهای فریقین به شمار می رود. سؤال اصلی این است که آیا چنین طلاقی شرعاً جایز و صحیح است؟ و آیا شرایط خاصی بر صحت آن حاکم است؟ ازآنجایی که زوج مریض در مرض موت، در معرض اتهام محروم کردن زوجه از حق ارث و ترجیح سایر ورثه و فرار از زیر بار مسئولیت قرار دارد، فقهای اسلامی نوعاً در عین صحت و جواز چنین طلاقی، ولو همراه با کراهت، معتقدند اسلام در این نوع طلاق، احکام ویژه ای در جهت حمایت از حق ارث زوجه و نقیض مطلوب زوج تشریع نموده است. ازجمله اینکه در صورت وفات زوج در همان بیماریِ زمان طلاق، در صورت عدم ازدواج مجدد زوجه، برخلاف قاعده معمول حتی بعد از عده طلاق رجعی و حتی بعد از طلاق بائن، فقهای امامیه تا یک سال قمری از زمان طلاق و فقهای مذاهب اهل سنت به جز شافعیه بدون قید زمان برای وی ارث قائل شده اند. پژوهش حاضر با روش تطبیقی، به نظر مذاهب اسلامی در مسئله و مبانی اقوال فقهای فریقین با هدف یافتن پاسخ مستدل و مقبول به پرسش های اساسی تحقیق می پردازد.
۲۲۶.

Content Analysis of International Multidisciplinary Journal of Pure Life (IMJPL): Issues 23-32(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۱۰, Issue ۳۴, Spring ۲۰۲۳ 169 - 189

کلید واژه ها: The Meaning of life Pure Life Content Analysis

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۸۴
SUBJECT AND OBJECTIVES : The purpose of this research is to analyze the content of the articles in the International Multidisciplinary Journal of Pure Life (IMJPL) and answer the question about the characteristics and specifications of the articles and the authors of the articles. METHOD AND FINDING : In the present research, the content analysis method is used as a descriptive method. The statistical population of this research is the ten published issues of the IMJPL since the journal was promoted to the rank and its articles became English i.e. number 23 to number 32, and the statistical sample of this research included 60 articles published in these issues. The unit of analysis, was the relevant topics of the 11-question checklists of this research in the quarterly articles. The method of this research was collected by referring to the titles and contents, citations of the articles, and the required information. The data were analyzed using collection tools and descriptive statistics such as data classification according to frequency distribution and frequency percentage using SPSS software version 26. CONCLUSION : 80% of the articles were written as a group, men are so active than women, and 19 are faculty members, also among the participating countries, Iran with 71 authors, 93% of qualitative articles, 82% were descriptive-analytical articles, Islamic Azad University and Al-Mustafa International University With ten authors, The Meaning of Life with 24 articles, keywords: life with 11 repetitions, had the most quantity and the qualitative analysis of the articles was also reviewed.
۲۲۷.

نُه غزل از خسروی هروی شاعر قرن نهم ق

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ بهمن و اسفند ۱۴۰۲ شماره ۶ (پیاپی ۲۰۴) 119 - 126

کلید واژه ها: خسروی هروی شعر عصر تیموری فخری هروی میرزا ابوالقاسم بابر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷ تعداد دانلود : ۲۳
آنچه در این نوشتار عرضه می شود، نُه غزل یافته شده از خسروی هروی شاعر قرن نهم هجری است. به نوشته امیرعلیشیر نوایی، دیوان اشعار خسروی در قرن نهم در دست مردم بوده است، ولی امروزه نسخه ای از دیوان او سراغ نداریم و  نشانی از آن در فهرست ها نیافتیم. این غزلیات، اگرچه پایه چندان بلندی ندارد، ولی یادگاری از یک شاعر از یادرفته است.  منبع این اشعار، دستنویسی کهن متعلق به کتابخانه فاضل احمد ترکیه و تحفهالحبیب فخری هروی است. آنچه در تذکره ها به نام او نقل شده، تنها بیت مطلع یکی از غزلیات اوست.
۲۲۹.

نقد اندیشه موعودگرایی هانری کُربَن از منظر قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن، فرهنگ و تمدن سال ۴ زمستان ۱۴۰۲شماره ۴ (پیاپی ۱۴) 8 - 29

کلید واژه ها: موعودگرایی هانری کربن قرآن روایات عالم هورقلیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹ تعداد دانلود : ۲۶
یکی از مهم ترین موضوعاتی که مورد اهتمام جدی اندیشمندان و متفکران غربی در فضای مطالعات اسلامی قرار گرفته، اندیشه موعودگرایی است. هانری کربن از جمله اندیشمندان پرآوازه ای است که پژوهش در مورد دکترین موعودگرایی را در صدر مطالعات اسلامی خود قرار داده است و لذا پرداختن به اندیشه های وی، به ویژه ایده موعودگرایی، اهمیت بسزایی دارد. آنچه توجه به آن در فضای اندیشه اسلامی بسیار ضروری می نماید این پرسش است که کُربن در سیر مطالعات اسلامی خویش، به چه میزان توانسته است به کُنه و حقیقت اندیشه موعودگرایی از منظر قرآن و روایات راه یابد؟ نوشتار حاضر کوشیده است با استمداد از روش توصیفی تحلیلی، اندیشه موعودگرایی کُربن و میزان انطباق دیدگاه وی با آموزه های قرآن و روایات را بررسی کند. نتایج تحقیق نشان می دهد که اندیشه موعودگرایی کربن نقاط مثبتی مانند استفاده از روش پدیدارشناسی در پژوهش، توجه به ظهور امام عصر (عج) به عنوان آشکارکننده زوایای باطنی دین، درنظرگرفتن امام عصر (عج) به عنوان تجلی ذات خداوند و تقض توهمات مدعیان دروغین و نیز نقاطی منفی ازجمله بی توجهی به اقامه عدل در رسالت امام عصر (عج)، بی توجهی به وظایف منتظران در حوزه رسالت امام عصر (عج)، تأثیر پذیری از نظریه عالم هورقلیا در بیان زمان و مکان زندگی امام عصر (عج)، استناد صرف به خطبه البیان در بحث انسان کامل دارد. روش گردآوری داده ها در این پژوهش کتابخانه ای است.
۲۳۰.

تحلیل انتقادی گونه های تأویل آیات در لطائف الاشارات قشیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 303 - 317

کلید واژه ها: اشاره تحلیل انتقادی گونه ها قشیری گونه های تأویل لطائف الاشارات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۲۱
بخشی از مناطق نامکشوف «تأویل» در سنت اسلامی، سوابق تأویل گرایی در میراث تفسیری است، تا جایگاه، روند کم وکیف توجه به ابعاد، ظرفیت های ناشناخته و ابواب ناگشوده آن در میان مفسران مسلمان، امکان ترسیم یابد و نیز روشن شدن نقاط ضعف و قوت مفسران در این خصوص و تمهید زمینه ورود به مباحث نوین هرمنوتیکی. تحلیل انتقادی گونه های تأویل آیات در لطائف الاشارات، گامی به سوی این چشم انداز بلند است. این سخن، با گونه شناسی تأویلات قُشَیری، در پیِ ارائه خوانشی انتقادی از این گونه ها با روشی تحلیلی- توصیفی به این نتیجه رسیده است که قشیری در لطائف الاشارات، شأنی ادیبانه، هنری و صوفیانه دارد. لذا، تأویل های ذوقی او نسبت به تأویل های صحیح و اصولی اش بسامد بالاتری دارند. از میان تأویل های صحیح، بیشترین شمارگان، به «بیان لایه های زیرین معنایی آیات»، آنگاه «بیان مصادیق عینی» اختصاص یافته است. اما از گونه «معنای محتمل از میان چندین معنای احتمالی» خبری نیست. به رغم شورآفرینی و اثربخشی او در مخاطبان نسبت به تعالیم قرآنی، اما برخی تأویل های سطحی، دور از ذهن و ساده انگارانه او با شأن علمی اش سازگاری ندارد و راهی به توجیه ندارد.
۲۳۱.

تحلیل مفهومی و اهداف کاربردی در «تربیتِ تأدیبی» با توجه به آیاتی از سوره یوسف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 377 - 396

کلید واژه ها: اصلاح رفتار تربیت اخلاقی تربیت تأدیبی سوره یوسف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۲۰
هدف انجام این پژوهش بررسی شیوه های شش گانه اصلاحِ رفتار به ترتیب شامل: 1. پیشگیری؛ 2. عفو و صفح؛ 3. انذار؛ 4. ملامت؛ 5. طرد و 6. عقوبت، در «تربیتِ تأدیبی» با توجه به آیاتی از سوره یوسف است. روش تحقیق در شناختِ واژگانِ اصلی، روش تحلیل مفهومی و در استنباطِ شیوه هایِ اصلاحِ رفتار، روش استنتاج است. متنِ مورد مطالعه، آیاتِ چندی از سوره یوسف است که شیوه های اصلاح رفتار را از جانب یعقوب نبی (ع) نسبت به فرزندان خطاکارش نشان می دهد. یافته های تحقیق نشان می دهند که شیوه های اصلاح رفتار، اساساً، صورتی تأدیبی دارند و از مراحل ملایم و هماهنگ با طبیعت متربّی شروع شده و به مراحل سخت، از لحاظ تحمّلِ روانی برای او منتهی می گردند. ترتیبِ آیات نشان می دهد که یعقوب نبی (ع) از چهار مرحله اول، در اصلاح بدرفتاریِ پسرانش استفاده کرده است، اما دو مرحله بعدی یعنی طرد و عقوبت در آموزه های اخلاقی و تربیتی وی کاربردی ندارند. همچنین شیوه های ضمنی چون: تفهیمِ خطا، هشیاری، رفتارِ حکمت آموز از جانب مربّی؛ دادنِ حقِ انتخاب، ابتکار و میدانِ عمل به متربّی و در نهایت استفاده از زبان تلویحی بین اعضای خانواده، از روش های مؤثّر در اصلاح رفتار است. 
۲۳۲.

معنای تبرک و شیوه های تقدس بخشی اشیا در بین زائران حرم امام رضا (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال ۱۱ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۴ 1 - 28

کلید واژه ها: سوغات معنای تبرک تقدس بخشی حرم امام رضا (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶ تعداد دانلود : ۳۵
سوغات وجوه مادی و ذهنی دارد که لایه های معانی منتسب به آن برساختی اجتماعی است. پرواضح است که سوغات با توجه به تفسیری که زائر از نظر کاربرد، معانی و خاطراتی که یادآوری می کند، متفاوت است. این پژوهش درصدد بررسی معنای سوغات متبرک، چگونگی تقدس بخشی، شیوه های استفاده و نگهداری از آن توسط زائران است. این پژوهش با رویکرد روشی کیفی تفسیری و به روش تحلیل مضمون انجام شد که بر اساس آن داده های مصاحبه ها مقوله بندی و تلخیص گردید. در این پژوهش با 19 زائر زن در تابستان سال 1401 مصاحبه شد. یافته های پژوهش نشان داده است که زائران عمدتا سه گونه تبرکی (اشیای ذاتا متبرک، سوغات خریداری شده و متعلقات زائر در حین زیارت) را به عنوان ره توشه سفر زیارتی می برند. انگیزه زائران از بردن تبرکی در قالب حفظ شرایط فعلی، تغییر وضعیت مسئله مند و ثبت خاطره برای خود و دیگران طبقه بندی شده است. در ادراک زائران از تبرک دو معنای اصلی نهفته است: هدیه (ای از سوی فردی خاص و مورد علاقه) و یادگاری (نمادی از سفر زیارتی و امام). سوغات متبرک به عنوان واسط تسری فیض و رحمت خداوند ادراک شده است. طیف متفاوتی بین زائران بر حسب تجربه بردن تبرکی مشاهده شد. وجه ماندگاری و وجه کاربردی آن، از ویژگی های مهم تبرکی نزد زائران بوده است. اگر محل دفن امام در مکان مقدس را کانون تسری تقدس و تبرک بخشی تعریف کنیم، از نگاه زائر این تقدس و برکت از ضریح محل دفن امام (ع)، کل حرم، اطراف آن و تا شهر زیارتی امتداد می یابد. لذا شیوه های متبرک سازی از کانون تا امتداد آن در کل شهر زیارتی متفاوت است. از نظر زائران تبرکی ها برای لحظه های بحرانی مانند بیماری یا مناسک گذار زندگی مثل تولد، ازدواج، ورود به مدرسه و دانشگاه و حتی مرگ تاثیر گذارند. تکینه سازی، ترکیب تبرکی با اشیای نامقدس و مصرف تدریجی از شیوه های نگهداری اشیا متبرک توسط زائران بوده است.
۲۳۳.

آیات حجاب و چالش های معاصر (نقد شبهات)

نویسنده:
منبع: شبهه پژوهی مطالعات قرآنی سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۸) 31 - 54

کلید واژه ها: حجاب عفاف خمار جلباب تبرج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹ تعداد دانلود : ۲۸
یکی از شبهات پر تکرار شبکه های مجازی عدم حجاب اجباری در عصر نبوی و پیامد آن عدم جواز حجاب اجباری در عصر کنونی است. اهمیت نداشتن حجاب، و بسنده بودن حجاب حداقلی به دلیل تأخیر در نزول آیات حجاب، و تأخّر نزول حجاب حداکثری (جلباب) بر حجاب حداقلی (خمار) از دیدگاه برخی بر پایه غالب روایات ترتیب نزول، و نیز رفع حکم حجاب با رفع حکمت آن، چالش ها و شبهات دیگر حجاب می باشد که فراروی تحقیق درباره آیات حجاب و چگونگی تحقّق و رواج آن در عصر نزول با وجود بقای فرهنگ جاهلی است؛ از این رو تحقیق پیش رو، با تکیه بر قرائن آیات و مبتنی بر پژوهش روش مند در آیات حجاب و شرایط معاصر نزول قرآن و با تمرکز بر چهار محور چرایی تأخیر حکم حجاب، حکمت دو مرحله ای بودن نزول آن، بسترسازی هوشمندانه بین دو مرحله نزول، و استفاده حداکثری از فضای حاکم بر جامعه عصر نبوی، می کوشد به دفع شبهات یادشده فائق آید و مهم ترین نتیجه تحقیق پیش رو اثبات وجود ظرفیت حجاب اجباری در آیات قرآن و نقش نظام اسلامی در آن خواهد بود.
۲۳۴.

تحلیل تطبیقی میزان عقل گرایی ماتریدیه و سلفیه در مسائل توحیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۹ 81 - 102

کلید واژه ها: عقل گرایی ایمان گرایی افراطی گری سلفیه ماتریدیه مسائل توحیدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۶۶
مسئله جایگاه عقل در آموزه های اعتقادی از گذشته نزد پیروان مذاهب مختلف کلامی یکی از مباحث اختلاف برانگیز و اساسی بوده است و اندیشه وران مذاهب مختلف در این مسئله دیدگاه واحدی ندارند و نظرات مختلفی را طرح نموده اند. در این میان عالمان ماتریدی و سلفی در این مسئله اختلاف نظر جدی دارند، به طوری که تقابل آن ها نسبت به مسئله عقل در باب آموزه های اعتقادی به ویژه مسئله توحید، پیامدهای بسیار متفاوتی را رقم زده است. بر این اساس، پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی درصدد بررسی میزان عقل گرایی ماتریدیه و سلفیه در باب توحید برآمده و این نتیجه را به دست می دهد که سلفیان در باب توحید بر خلاف ماتریدیان قلمرو عقل را محدود نموده و این نگاه حداقلی به عقل در مباحث توحیدی تمایزات بین دو مکتب ماتریدیه و سلفیه در باب توحید رقم زده که مهم ترین نقاط تمایزات عبارت اند از: ارائه تقسیم متفاوت از توحید توسط دو مکتب، رویکرد متمایز در اثبات صفات و اقسام آن، رویکرد متمایز در باب تفسیر صفات خبری، رویکرد حداقلی یا حداکثری در براهین عقلی، عقلی یا شرعی دانستن حسن و قبح و رویکرد متفاوت در باب افعال الهی(جبر و اختیار). بدیهی است رویکرد حداقلی سلفیان به عقل در مباحث فوق، یک سری پیامدهای منفی همچون نفی مشروعیت توسل، استغاثه، توسل، ولایت تکوینی اولیاء، جسم انگاری خداوند و جواز تکلیف ما لا یطاق را در پی دارد.
۲۳۵.

علل گرایش به مکتب مارکسیسم از منظر متفکران اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت سیاسی سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 59-78

کلید واژه ها: سوسیالیسم مارکسیسم کاپیتالیسم کمونیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۹۱
مکتب «مارکسیسم» در اواخر قرن نوزده و ابتدای قرن بیستم با تلاش های کارل مارکس و فردریش انگلس اعلام موجودیت کرد و پس از چندی توانست به اصلی ترین رقیب نظام سرمایه داری تبدیل شود و افراد زیادی را به خود جذب کند. پژوهش حاضر به دنبال آن است که با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، عوامل گرایش مردم به مکتب مارکسیسم را از منظر متفکران اسلامی واکاوی کند. یافته های این تحقیق نشان می دهد علل گرایش به مارکسیسم را با توجه به انواع سه گانه آن (مارکسیسم کلاسیک، مارکسیسم ارتدوکس و مارکسیسم جدید) که در طول تاریخ ظهور پیدا کرده است، می توان در سه سطح فکری، اقتصادی و سیاسی بررسی و ارزیابی کرد.
۲۳۶.

بررسی تطبیقی دیدگاه ملانعیما طالقانی و دیدگاه مدرس زنوزی در معاد جسمانی عنصری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۲ تیر ۱۴۰۲ شماره ۳۰۷ 31-41

کلید واژه ها: معاد معاد جسمانی معاد روحانی ملانعیما طالقانی آقاعلی مدرس بدن عنصری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۷۴
«معاد» از اصول عقاید همه ادیان توحیدی است. شاید کمتر صفحه ای از قرآن مجید را بتوان ملاحظه کرد که در آن از این حقیقت خطیر ذکری نباشد؛ اما در چگونگی آن، بحث های گوناگونی از طرف دانشمندان اسلامی مطرح شده است. تعداد محدودی از صاحب نظران، معاد را صرفاً روحانی؛ عده ای آن را با جسم مثالی و برخی دیگر، مانند آقاعلی مدرس زنوزی و ملانعیما طالقانی آن را قابل تبیین با جسم عنصری نیز می دانند. از منظر ملانعیما طالقانی، معاد، بازگشت نفس به همین بدن عنصری فعلی است که در معاد احیا می شود. ایشان برای اثبات ادعای خویش، به دلایل متعددی تمسک کرده است. از دیدگاه آقاعلی مدرس زنوزی، معاد جسمانی صعود بدن عنصری براثر حرکت جوهری به سوی نفس اخروی است؛ به گونه ای که با آن نفس تناسب پیدا کرده، توانایی همراهی با آن را داشته باشد. این مقاله با روش تحلیلی توصیفی، نظریه این دو محقق را در باب معاد به صورت تطبیقی، واکاوی، تبیین و درنهایت به بررسی و نقد نظریه آن دو دانشمند پرداخته است. اگرچه معاد جسمانی عنصری براساس ظهور آیات قرآن و روایات مورد پذیرش است؛ اما هیچ کدام از استدلال های عقلی این دو فیلسوف برای اثبات معاد جسمانی عنصری، مقصود ایشان را تأمین نمی کند.
۲۳۷.

بررسی و تحلیل کلامی مفاد روایت ممازجت و مباینت حق تعالی در اشیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال ۱۹ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۷۳ ۴۴-۲۷

کلید واژه ها: روایات معنای ثبوتی معنای سلبی دخول در اشیا خروج از اشیا احاطه علمی سیطره ممزوج شدن مباینت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۶۹
یکی از مهم ترین مسائلی که ذهن بشر را به خود مشغول کرده مساله شناخت خداوند متعال و صفات او است. در این میان رابطه خداوند با مخلوقات، یکی از چالش های مهم علوم عقلی بوده و حکما، متکلمان و عرفا در رابطه با آن اظهار نظر کرده اند. پیروان حکمت متعالیه «تشکیک در وجود» را پذیرفته و عرفا «وحدت وجود» را مطرح کرده اند. در این نوشتار تلاش می شود با روش تحقیقی- توصیفی و کتابخانه ای پاسخ به این سوال از منظر روایات بررسی شود. آنان در رابطه با ذات حق فرموده اند: «خداوند داخل در اشیا است، نه به صورت ممزوج شدن؛ و خارج از آنان است، نه به صورت مباینت و جدایی.» لذا در ابتدای امر تحلیل شارحان حدیث را نقل کرده سپس نتیجه گرفته ایم که این سخن دو معنای ثبوتی و سلبی دارد، معنای ثبوتی آن قابل درک نیست مگر با شهود، و معنای سلبی به معنای نفی جسمانیت از خداوند متعال و احاطه علمی و سیطره وجودی بر تمام موجودات است.
۲۳۸.

معیارهای تفکیک اطلاق مقامی و کلامی در تفسیر ارادۀ قانونگذار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه و حقوق اسلامی سال ۱۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۳۰ 33 - 56

کلید واژه ها: اطلاق مقامی اطلاق کلامی مطلق اطلاق تقیید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۹۶
اطلاق مقامی و کلامی، دو اصل از اصول تفسیری اراده قانونگذار در قلمرو اطلاق و تقیید هستند. اگرچه هر دو اصل مزبور به هنگام شکّ در مراد قانونگذار از اطلاق و تقیید کاربرد دارند ولی بین این دو اصل در اثبات اطلاق و تقیید، تفاوت جدّی وجود دارد. گاهی مشاهده می شود که در تمسّک به اطلاق مقامی و کلامی برای تفسیر اراده قانونگذار و شارع در قلمرو اطلاق و تقیید، خلط شده یا مورد غفلت قرار گرفته است. این مسأله موجب طرح این سؤال اصلی تحقیق شده است که «معیارهای تفکیک اطلاق مقامی و اطلاق کلامی در تفسیر اراده قانونگذار چیست؟» ضرورت تحقیق، علاوه بر کاربردی بودن پژوهش حاضر، آن است که تاکنون کسی به این مسأله نپرداخته است. مقاله حاضر درصدد این کار با روش تحلیلی و استنادی کتابخانه ای برآمده و نوزده معیار تفکیک برای تمسّک به اطلاق مقامی و کلامی در تفسیر اراده قانونگذار ارائه داده است.
۲۳۹.

نرم افزارهای همراه نور

نویسنده:
منبع: ره آورد نور سال بیست و دوم بهار ۱۴۰۲ شماره ۸۲ (پیاپی ۹۹) 36-50

کلید واژه ها: نرم افزارهای همراه نور نرم افزارهای نور مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) نرم افزار تلفن همراه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۶۱
نرم افزارها و برنامه های ویژه تلفن همراه، بخشی از تولیدات کاربردی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی است که پاسخگوی نیازهای گروهی از کاربران و محقّقان در دسترسی به متون اسلامی و انسانی است. این نوع از برنامه ها، به دلیل ویژگی های کارآمد و مفیدی مانند: دسترسی آسان و همگانی، تولید زودهنگام و کم هزینه، کاربری ساده و زودیاب، همه پسندی، حجم اندک و نیز راحتی در نصب و حذف برنامه، از استقبال عموم کاربران برخوردار است. ازاین رو، مرکز تحقیقات نور با تولید این نوع از نرم افزارها در بستر سیستم عامل های اندرویدی، در نشر و گسترش معارف اسلامی در فضای مجازی، نقش مؤثّری ایفا نموده است. در نوشتار حاضر، جهت آشنایی بهتر خوانندگان با این دست از تولیدات نور، طیّ دو بخش، این محصولات را معرّفی می نماییم.
۲۴۰.

قابلیت های جدید نرم افزار همراه «قرآن نور»

نویسنده:
منبع: ره آورد نور سال بیست و دوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۸۳ (پیاپی ۱۰۰) 52-61

کلید واژه ها: نرم افزار قرآن نور نرم افزار قرآن نرم افزار همراه قرآن نور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۹۹
جدیدترین نسخه نرم افزار همراه قرآن نور، در اوایل شهریورماه سال جاری منتشر شد. این محصول موبایلی، امکانات قابل توجّهی در زمینه پژوهش های قرآنی و تفسیری در اختیار کاربران قرار می دهد. بحمدالله این برنامه، با استقبال خوب مخاطبان و قرآن پژوهان مواجه شده و جزء نرم افزارهای موفّق قرآنی محسوب می شود.از نقاط قوّت این برنامه می توان به تمرکز دست اندرکاران «قرآن نور» بر ارائه محتوا و ابزارهای پژوهشی کارآمد اشاره کرد. همچنین، ساختار این نرم افزار به گونه ای طراحی شده که هم کاربران عمومی بتوانند به راحتی از نرم افزار استفاده کنند و هم امکان تحقیق را برای علاقه مندان و پژوهشگران این حوزه فراهم کرده باشد. در این نوشتار، به اختصار و به شیوه آموزشی، به معرّفی محتوا و قابلیت های ارزنده نرم افزار همراه «قرآن نور» می پردازیم که امید است مورد استفاده خوانندگان گرامی، به ویژه کاربران این محصول ارزشمند قرآنی قرار گیرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان