طلعت طوسی

در فلسفه تعلیم و تربیت، به دو مؤلفه فردیت و تنهایی کمتر پرداخته شده است. درواقع فردیت اشخاص به مثابه سوژه های تنها، همانند تابویی در امر تربیت بوده که به فرایند پرورش انسان، شکلی ناممکن و ضد فرهنگی می داده است؛ اما کیرکگور در اندیشه تربیتی خود می کوشد، همانند تمام ساختار فلسفی اش، به امکان ها و محدودیت هایی در رشد انسان اشاره کند که تا به حال، به آن پرداخته نشده است. از نظر او، فردیت حقیقتی است که در مسیر رشد و شکوفایی انسان، به آن توجه نشده است. اگر بخواهیم اصلی ترین قاعده تربیتی کیرکگور را بیان کنیم، چیزی به غیر از ایجاد یک امکان در تغییر درونی فرد بر مبنای ایمان دینی و خودفعالیتی نیست. درواقع تأمل و تفکر بدون درنظرگرفتن اشتیاق و ایمان درونی در انسان، برای انجام کنش های فردی نمی تواند به نتیجه مطلوب در شکل دادن به اصالت فرد منتهی شود. بنابراین در این نوشتار تلاش می کنیم با به کارگیری روش تحلیلی - توصیفی، به بررسی آرای کیرکگور در باب فردیت، تنهایی و ایمان دینی بپردازیم و درنهایت دلالت های تربیتی آن را مشخص کنیم.

هدف این پژوهش بررسی مبانی نظری جهانی شدن و اثرات آن بر اهداف کلی برنامه ی درسی نظام آموزش و پرورش ایران می باشد. در این رابطه سه نظریه ی مهم فلسفی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی که در آثار والراشتاین (نظریه ی نظام جهانی)، مایر و بولی (نظریه ی سیاست جهانی) و رابرتسون (نظریه ی فرهنگ جهانی) بوده، در حوزه ی نظام آموزشی و برنامه ی درسی بررسی شده است. بازتاب هر نظریه در برنامه ی درسی نشان می دهد که جهت گیری برنامه ی درسی نظام های آموزشی به سمت جریانی از تکثرگرایی، توجه به خرده فرهنگ ها، توجه به هویت ملی و بومی، آموزش فنی حرفه ای، آموزش مادام العمر و تمرکززدایی پیش می رود. با توجه به این که جامعه ی ایران نیز جامعه ای جوان و در حال گذر است و ضرورت میزان اثرپذیری اهداف برنامه ی درسی این کشور از تحولات جهانی امری اجتناب ناپذیر است، لذا این پژوهش با بهره گیری از روش کیفی– تحلیلی به بررسی میزان تناسب اهداف برنامه ی درسی ایران با اهداف برنامه ی درسی نظریه های نامبرده پرداخت. در این پژوهش مشخص شد این نظریه ها شباهت ها و تفاوت هایی با اهداف برنامه ی درسی ایران دارند و فرصت ها و تهدیدهایی ایجاد می کنند. فرصت های این سه نظریه برای برنامه ی درسی ایران، توجه به خصوصی سازی، تمرکز زدایی، برنامه ی درسی تلفیقی، تأکید بیش تر بر هویت ملی، خرده فرهنگ ها، صلح و آموزش مداوم می باشد. تهدیدات این سه نظریه برای برنامه ی درسی ایران در تأکیداتی است که بر برنامه ی درسی موضوع محور، بهره کشی اقتصادی، ترویج روحیه ی مصرف گرایی و ناهمواری توزیع دانش دارد.