آموزش مهندسی ایران

آموزش مهندسی ایران

آموزش مهندسی ایران سال 7 پاییز 1384 شماره 27

مقالات

۱.

وضعیت منابع انسانی کشور و راهکارهای پیشگیری از اتلاف آن

تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۵۵
چگونگی استفاده از منابع انسانی یک کشور شرط اصلی بهره گیری مناسب از سایر منابع و به دنبال آن پایداری مسیر رشد و توسعه آن است. منابع انسانی بالقوه یک کشور با جمعیت در سنین فعالیت آن اندازه گیری می شود. اولین ریزش یا مصداق اتلاف منابع انسانی آن است که درصد زیادی از جمعیت در سنین فعالیت، جزو جمعیت غیر فعال قرار گیرند. این درجه یا مرحله از اتلاف، با معکوس نرخ مشارکت اندازه گیری می شود. مرحله بعدی اتلاف منابع، ریزش بخش از جمعیت فعال است؛ یعنی تعدادی از کسانی که به انجام دادن فعالیت اقتصادی تمایل دارند و در جستجوی کار هستند، ولی عملاً نمی توانند اشتغال یابند. در ایران، این موارد اتلاف با درصد جمعیت غیر فعال (2/61%) نرخ بیکاری (14%) نمود پیدا می کند. اگر ارقام بیکاری بلند مدت، پنهان و کم اشتغالی را به رقم مذکور اضافه کنیم، ابعاد مسئله وسیع تر و مشکلات ساختاری نمایان می شود. علاوه بر این، نرخ بیکاری تحصیل کردگان دانشگاهی(4/16%) و نرخ بیکاری جوانان (21%) شاخصی است که نسبت به بیکاری کل، ساختار نامطلوب به کارگیری منابع انسانی را بیشتر نمایان می کند. وضعیت اتلاف منابع انسانی از نظر توزیع نامناسب آن در فعالیت ها و بخش های اقتصادی و گروه های عمده شغلی نیز گویای حقایقی از ابعاد دیگر اتلاف منابع در کشور است که متأسفانه، در صورت عدم اتخاذ سیاست های مناسب، این روند تشدید خواهد شد. از طرف دیگر، برآوردهای انجام شده از سطح دانش برای اقتصادی ایران نشان می دهد که اولاً درجه ظرفیت بهره برداری از دانش آشکار(دانش آموختگان آموزش عالی) بسیار پایین است [183/0 در مقایسه با حداکثر 1] . ثانیاً در آینده کاهش خواهد یافت. برای به حداقل رساندن اتلاف منابع انسانی در یک کشور سه شرط اصلی وجود دارد: 1   حداکثر استفاده ممکن از منابع بالقوه موجود؛ 2 فراهم بودن امکانات شغلی برای مشارکت عملی افراد علاقه مند در فعالیت های اقتصادی و 3 ایجاد فضای رقابت و نوآوری و انطباق دانش و مهارت منابع انسانی با نیازهای کشور. تحقق دو شرط اول مستلزم نقش کارآمد دولت در اجرای سیاست های فعال بازار کار، ایجاد انعطاف پذیری لازم در بازار کار از طریق اصلاح قوانین و مقررات موجود و ایجاد تنوع در انواع قرار دادها و اصلاح نظام پرداخت و تسهیل جابه جایی نیروی کار از طریق شکل گیری بازار کار انتقالی است. در مقوله سوم در دو زمینه عمده ایجاد فضای رقابتی در فعالیت های اقتصادی به خصوص در امر واگذاری امور تصدی گری دولتی و دیگری تقویت نظام آموزش عالی و سیستم نوآوری وظایفی را برای دولت قایل شده اند. توسعه علمی و فناوری از دو طریق مستقیم (توسعه مشاغل کاربر) و غیر مستقیم (ارتقاس سطح سرمایه انسانی و نوآوری می تواند به پیشگیری از اتلاف منابع انسانی کمک کند.
۲.

آموزش مهندسی مکاترونیک در دانشگاه های کانادا

تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۶۷
دراین مقاله آموزش مهندسی مکاترونیک در دانشگاه های مختلف کشور کانادا بررسی و در هر مورد ریز برنامه های آموزشی مورد اجرا به تفصیل ارائه شده است. این مطالعه نشان می دهد که طراحی هر دوره آموزشی تا حدی وابسته به نوع دپارتمانی است که این دوره را اجرا می کند و از کمک سایر دپارتمان ها به درصدهای متفاوت بهره مند می شود. به نظر می رسد که به تدریج رشته مذکور به صورت مستقل به مجموعه سایر رشته های مهندسی افزوده شود و با توجه به نتایج امر و وضعیت کاری فارغ التحصیلان، تعدیل های لازم در دوره آموزشی مهندسی مکاترونیک صورت پذیرد.
۳.

برنامه پیشنهادی دوره دکتری شهرسازی اسلامی

نویسنده:
تعداد بازدید : ۶۳ تعداد دانلود : ۵۸
از آنجایی که غالب فارغ التحصیلان مقطع دکتری جذب امور آموزشی و پژوهشی می شوند و در تصمیم سازی برنامه های رشته خود دخالت می کنند، تدوین برنامه های دکتری و به ویژه شرح دروس آنها نیازمند توجهی شایسته و در خور است. در دوران معاصر در تدوین برنامه ها و شرح روس مهندسی معمولاً از اهمیت جهان بینی، فرهنگ و اخلاق غفلت شده است. به دلیل تأثیرات متقابل محیط و انسان بر یکدیگر، در برخی رشته ها مثل شهرسازی و معماری این مباحث باید در حین تدوین برنامه و شرح دروس به صورت بنیادین دخالت داده شوند. مقاله حاضر با تمرکز بر جهانب بینی اسلامی و فرهنگ ایرانی [به عنوان فلسفه حیات و فعالیت]عی خواهد داشت تا با بهره گیری از منابع ذی ربط برنامه ای را برای تأسیس دوره دکتری شهرسازی اسلامی ارائه کند. این برنامه در دو قسمت اصلی مشتمل بر دروس عمومی و دروس تخصصی تدوین شده است. اهداف و همچنین، سرفصل های اصلی دروس به همراه شرح عناوین[و منابع اصلی] انها از میان متون اسلامی و تجارب تاریخی ایرانیان استنباط شده است.
۴.

آموزش مجازی، روش های نوین و ارتقای کیفیت آموزش

تعداد بازدید : ۵۷ تعداد دانلود : ۵۱
امروز، آموزش مجازی(آموزش از راه دور) به عنوان روشی جدید و کارآمد بسیار مورد توجه دانشگاه ها و مراکز علمی قرار گرفته است. در این مقاله خصوصیات و معایب روش های موجود آموزش مجازی و نیز روش نوین LE بررسی شده است. در ادامه نمونه بررسی و مطالعات انجام گرفته برای ارتقای این روش و ملاک های تأثیر گذار معرفی می شوند.
۵.

نقش اطلاعات در انتقال فناوری

نویسنده:
تعداد بازدید : ۶۳ تعداد دانلود : ۳۴
انسان این روزگار و دولت های بهبود بخش ناظر بر رفاه همگان، دیگر تاب تحمل نابرابری های سرسام آور و تباه کننده و تنگناهای تحمیلی و محرومیت آفرین زاده بی خبری و نادانی ملت ها را ندارد و به آسانی به این گونه بی عدالتی ها تن در نمی دهد. اینک دیگر کشورهای به اصطلاح پیشرفته و رو به رشد به این تنیجه رسیده اند که در عصر دانش و اطلاعات، پیشرفت علمی و فنی بدون اطلاعات میسر نمی شود و ظرفیت توانایی بشر در امر به کارگرفتن علوم و فناوری و اطلاعات، منبع قدرت و عاملی مؤثر در راه رسیدن به ثروت های مادی و رفاه اجتماعی است. بی تردید، زندگی در عصر فناوری بدون برخورداری از اندک اطلاعی درباره فناوری های فراگرد ما مخاطره آمیز است و از این نظر اطلاعات برای آگاهی و هشیاری ما الزامی است. این سخن بدان معنی است که دولت ها باید به مهیا ساختن زمینه پژوهش های علمی و فنی و مهار کردن و هدایت آنها همت گمارند، چه بی گمان بدون ارتباط و اطلاع، تحقیق و توسعه تصور ناشدنی است و آرمان توسعه رویاها بیش نخواهد بود. اطلاعات پدیده ای هفت توی و پیچیده است که تا کنون تعریفی جامع و مانع از آن به دست نداده و به مفهومی عام، آن را دریافت و تعبیر هر پیامی اصطلاح کرده اند. در این مقاله وجه اشتراکی از اطلاعات به معنی ارتباط، توزیع، دستیابی و بهره برداری از کمک به رشد دانش و خرد، تصمیم گیری و مدیریت، تحقیق و توسعه، تولید و صنعت، آموزش و پرورش و تألیف و نگارش به اختصار بیان شده است. کشف نظریه ها، تبیین، تشریع و پیش بینی پدیده ها، مبادله و انتقال اندیشه های موجود برای توسعه، تعبیرپدیده ها و حصول خرسندی خاطر، اطلاعات است و استفاده کنندگان در زمینه های گوناگون از این پدیده برخوردار می شوند. این استفاده کنندگان بر این باورند که مدیریت مترادف تصمیم گیری است و تصمیم گیری درست و بجا منوط به فراهم بودن اطلاعات صحیح و روزآمد است. اطلاعات تخصصی یا موضوعی بنا به ضرورت از منابع حافظه اجتماعی به دست می آید و از این رو در این مقاله مجراهای کسب این گونه اطلاعات ذکر می شود. فناوی از بطن حرفه، که مقدم بر علم است، زاده شد و به جستجوی روش های متنوع تر و رویه های بهتر تولید همت گماشت. در تعریف آمده است که فناوری عبارت است از: نظامی منسجم از اطلاعات و ابزار مورد احتیاج تولید یک فرآورده. نگارنده ویژگی های فناوری را به طور خلاصه بر می شمرد و عوامل دخیل در فناوری را سه عامل اصلی می داند. در پایان، نگارنده شیوه های انتقال فناوری از کشورهای پیشرفته به کشورهای در حال توسعه را بیان می دارد و شرایط موفقیت آمیز انتقال فناوری را ذکر می کند و به گزینش و اولویت های آن به روشنی می پردازد و اصول انتقال فناوری را در سه جزء بیان می کند و سرانجام مهم ترین گام در قراداد های انتقال فناوری را همراه کمک های فنی، شامل خدمات آن بر می شمارد.
۶.

فرهنگ پیشگیری از اتلاف منابع ملی و راه های ایجاد آن

تعداد بازدید : ۶۷ تعداد دانلود : ۳۹
در این مقاله، منظور از منابع ملی علاوه بر منابع طبیعی، رو زمینی و زیر زمینی و یا ساخته دست و مغز آدمی، منابع دیگری نیز هست که می توان آنها را منابع انسانی نامید. منابع اخیر سرمایه هایی مانند وقت و نیروی جسمانی و روانی مردمی را که در سرزمینی زندگانی می کنند شامل می شود. دانشمندانی که درباره منابع ملی و چگونگی پیشگیری از اتلاف آنها را بررسی می کنند عدم توجه به با استعداد و بی استعداد نسبت به تربیت درست آنان یا از دست دادن افراد فرهیخته را نیز نوعی اتلاف منابع ملی می شمارند. در کشورهای پیشرفته جهان برای پیشگیری از اتلاف منابع مذکور علاوه بر متخصصان تولید و توزیع این منابع، از جامعه شناسان و روان شناسان اجتماعی کمک می خواهند. نتایج پژوهشهای این دانشمندان نشان داده است که برای درمان این آسیب اجتماعی، در وهله اول باید به تغییر رفتار مصرف کنندگان یعنی تبدیل رفتار همراه با اسراف و تبذیر کنونی آنان، به رفتاری اندیشیده و توآم با اقتصاد پرداخت. برای متحقق ساختن این تغییر غالبا دو خط مشی در پیش گرفته می شود. خط مشی اول که در ظاهر زود به نتیجه می رسد خط مشی قهری یا اجباری و خط مشی دوم فرهنگ آموزی است هدف خط مشی اخیر ایجاد نگرش مثبت در افراد و جامعه و عادات مطلوب ناشی از آن است. این خط مشی چنانکه پژوهشهای روانی اجتماعی نشان داده است در کوتاه مدت اثر بخش نیست لکن دارای آثار عمیق و پایدار است. در این مقاله نویسنده نخست به بیان عناصر سازنده فرهنگ پیشگیری پرداخته و سپس موانع ایجاد این فرهنگ را بررسی کرده و در پایان مبانی و روش های ایجاد این فرهنگ عمدتاً از طریق نظام آموزش و پرورش به معنی وسیع کلمه میسر است.
۷.

برنامه بهینه اجرای راهکارهای مدیریت انرژی در کشور

تعداد بازدید : ۵۸ تعداد دانلود : ۵۷
بهینه سازی شبکه یکپارچه جریان انرژی از محل انرژی نهایی تا مصارف مفید و خدمات انرژی، انتخاب مناسب ترین فناوری ها و حامل های انرژی قابل جایگزین در کشور را امکان پذیر می سازد. هدف اصلی از ارائه این مقاله تدوین برنامه بلند مدت اجرای راهکارهای اقتصادی بهینه سازی مصرف انرژی در بخش های ساختمان و صنعت کشور است. برای این منظور، برآورد تقاضای مفید از جمله سرمایش، گرمایش، نیروی محرکه، هوای فشرده و مدلسازی تجهیزات انرژی بر فعال و غیر فعال بخش های ساختمان و صنعت صورت گرفته است. بر اساس نتایج برنامه، بهترین سیستم سرمایش برای مناطق گازرسانی شده، سیستم های جذبی گازسوز و برای مناطق کازرسانی نشده، کولر آبی با بر چسب رتبه A و B است. برای گرمایش استفاده از وسایل گاز سوز به خصوص بخاری گازسوز در اولویت است. استفاده از سیستم های گرمایش مرکزی گازی که دارای تقارن با سیستم گرمایش جذبی گاز سوز است، در اولویت دوم قرار دار. عایقکاری دیواره ها در ساختمان های ساخته شده و ساخته نشده تا سه برابر شدن هزینه عایقکاری دارای توجیه اقتصادی است. استفاده از پنجره های دو جداره در ساختمان های ساخته نشده و دو جداره کردن پنجره های ساختمان های ساخته شده استفاده از وسایل خانگی با بالاترین رتبه بر چسب انرژی و استفاده از لامپ های کم مصرف و فلورسنت دارای توجیه کامل اقتصادی است . اجرای این راهکارها در بخش ساختمان، کاهش 54 درصدی هزینه های مصرف انرژی و کاهش 15 درصدی هزینه های سرمایه گذاری به دلیل کاهش ظرفیت نصب تجهیزات گرمایشی و سرمایشی در اثر عایقکاری ساختمان را به دنبال دارد. استفاده از اکونومایزر، تله های بخار، تنظیم کننده سوخت به هوا، پیش گرمکن هوا، بازیافت آب گرم اتلافی و تولید همزمان برق و بخار در فرایندهای صنعتی، برای تءمین بخار، جایگزینی موتورهای با راندمان بالا به جای موتورهای استاندارد و استفاده از درایوهای کنترل در کاربردهایی که الگوی بار تغییرات بسیاری دارد، استفاده از کمپرسورهای رفت و برگشتی برای دبی های کمتراز 1000 لیتر بر ثانیه و کمپرسورهای سانتریفوژ برای دبی های بیش از 1000 لیتر بر ثانیه و به کارگیری چیلرهای جذبی به خصوص از نوع گاز سوز شعله مستقیم از اولویت های اقتصادی برنامه بهینه سازی است. با اجرای برنامه بهینه سازی بخش صنعتی، 8/11 درصد در مصرف سوخت صرفه جویی خواهد شد. این اقدامات به کاهش انتشار 198 میلیون تن CO2 ، و 370 هزار تن NOx و یک میلیون تن SO2 از آلاینده های زیست محیطی منتج خواهد شد.  

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۹۹