آموزش مهندسی ایران

 در چند دهه اخیر، تنوع رشته های تحصیلی و تعداد دانش آموختگان مهندسی ایران به نحو بی سابقه ای افزایش یافته است. در این سالها، به دلیل اعمال نظام برنامه ریزی متمرکز در آموزش عالی، محتوای برنامه ها و سرفصلهای دروس در همه مراکز آموزشی کم و بیش یکسان بوده است. این در حالی است که محصولات این مراکز؛ یعنی دانش آموختگان از درجات مختلفی از توانایی برخوردار بوده اند و روشی نیز برای ارزیابی آنها در دسترس نبوده است. امروزه، در کشورهای پیشرفته روشهای کم و بیش یکنواختی برای ارزیابی برنامه های آموزش مهندسی و تواناییهای دانش آموختگان به کارگرفته می شود. ارزیابی برنامه های آموزشی می تواند در سه سطح داخلی، ملی یا بین المللی صورت گیرد. در غیاب یک سیستم مستقل ملی ارزیابی و تضمین کیفیت آموزش مهندسی، و موانعی که در راه ارزیابی بین المللی وجود دارد، در دسترس ترین روش، اجرای ارزیابی داخلی است. مقایسه برنامه های آموزش مهندسی با آموزشهای مشابه در کشورهای پیشرفته نشان می دهد که برنامه های آموزش مهندسی کشور ما بیشتر بر دانش افزایی تأکید و توجه کمتری بر توسعه مهارتها و نگرشهای دانش آموختگان دارد. در این مقاله، فرایند ارزیابی و ملاکهایی که به این منظور توسط مراکز بین المللی به کار گرفته می شود، تشریح شده اند و الگویی برای ارزیابی داخلی ارائه شده است. ارزیابی داخلی به شناسایی کاستیهای برنامه ها و مرتفع کردن آنها منجر می شود و برنامه های آموزش مهندسی کشور را برای ارزیابی در سطح ملی و بین المللی آماده می کند.

 مفهوم " نظام ملی نوآوری" به عنوان مفهومی فراگیر و مؤثر در توسعه و پیشرفت کشورها محسوب می شود که گستره ای وسیع از مؤلفه ها را در بر می گیرد. یکی از مؤلفه های اساسی آن، دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی، نوآوریها و تولیدات علمی است. در این مقاله تلاش شده است تا در راستای نظام ملی نوآوری عوامل درونی مرتبط با نوآوری در دانشگاه بررسی و چارچوبی مشخص از عوامل دروندادی و فرایندی برای اجرای پژوهشهای کاربردی ارائه شود.

در پژوهش حاضر میزان رشد یادگیری دانشجویان مهندسی معماری در فراگیری مفاهیم پایه در سازه از طریق روشهای متداول و مقایسه آن با یک روش پیشنهادی بررسی شده است. بر این اساس، پاسخ سؤالهای زیر در اجرای این پژوهش مد نظر بوده است: 1. آیا همسانی یا سطوح معنی داری بین میزان رشد یادگیری دانشجویان از طریق شیوه های مورد مطالعه مشاهده می-شود؟ 2. آیا ساخت ماکت از پروژه های اجرایی اختلاف معنی داری در رشد یادگیری مفاهیم سازه توسط دانشجویان نسبت به کلاسهای نظری ایجاد می کند؟ 3. نگرش استادان و دانشجویان در خصوص موثرترین شیوه آموزش مفاهیم سازه با دانشجویان معماری در ایران چیست؟ آیا این نگرش منطبق بر یافته های پژوهش است؟ روش تحقیق در این پژوهش به صورت مطالعه میدانی (Field Trial) است که برای تحلیل یافته ها از شاخصهای آماری میانگین و انحراف معیار با فاصله اطمینان 95% و خطای مطالعه (P<0.05) استفاده شده است. همچنین، برای مقایسه میانگین کمیتهای جوامع مورد بررسی به تفکیک از آزمونهای Paired TTEST, TTest و Anova استفاده و در نهایت، نمودارها به کمک نرم افزار Excel استخراج شده است. نتایج حاصل نشان دهنده آن است که میانگین میزان پاسخگویی دانشجویان به سؤالات در روش

 با توجه به جایگاه علم و دانش در توسعه و سرآمدی ملی، تدوین و اجرای استراتژیهای تولید علم برای بهره مندی از توانمندسازیها و مزیتهای علم و فناوری، نقش اساسی دارد. از سوی دیگر، تحقق و توسعه استراتژیهای تولید علم با توجه به عوامل متغیر محیطهای درونی و بیرونی و کارآمدی آنها در صحنه عمل، بدون ارزیابی مستمر و بدون مداخله نظام مند و آگاهانه امکان پذیر نیست. اجرا و ارزیابی بخشهایی از فرایند برنامه ریزی هستند که هر چه اجرا و پیامدهای آن با دقت ارزیابی شود، به همان نسبت، یادگیری برای تصمیم گیری، توسعه اقدامات اصلاحی و حرکت آگاهانه افزون تر می شود. در این مقاله استراتژیهای اصلی تولید علم در گروه فنی مهندسی بر مبنای الگوی عمومی مدیریت استراتژیک با تکیه بر پیمایش، با دو رویکرد فرایند استراتژی سازی (غیر مستقیم) و آزمون و سنجش معیارها (مستقیم) ارزیابی شده است. بر پایه نتایج این پژوهش، وضعیت استراتژیهای تولید علم در گروه فنی مهندسی در حد متوسط و نه چندان مطلوب برآورد شده است. از این رو، برای ارتقای وضعیت استراتژیهای پژوهش و تولید علم در جنبه های طراحی، پیاده سازی، مدیریت، اجرا، کنترل و ترویج، تلاش و تعهد بیشتری توصیه شده است.

 احمد بن موسی یکی از سه فرزند موسی بن شاکر خراسانی است و از زمره دانشمندان برجسته ایرانی پس از اسلام به شمار می رود که در قرن سوم هجری می زیسته است؛ از وی اختراعات و ابداعات زیادی در زمینه علم مکانیک به خصوص مکانیک سیالات در کتابی با عنوان الحیل بر جای مانده است که برخی از آنها در قالب طرحی پژوهشی با عنوان "طراحی و ساخت فناوریهای دانشمندان قدیم ایران" در پژوهشکده مکانیک سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران باز سازی و آزمایش و بهینه سازی شده اند. در این مقاله به بررسی مقایسه ای دستگاههایی از این کتاب پرداخته می شود که به طور خودکار مایع درون یک مخزن را به طور مستمر در هنگام مصرف از محل منبع دیگری تأمین می کنند. در این دستگاهها حجم مایع موجود در ظرف مصرف همواره ثابت و مقدار مشخصی است، هر چند که به هر مقدار از مایع موجود در آنها استفاده شود. پس از رسیدن مایع به سطحی معین شیر مخصوصی فعال می شود که بدین ترتیب، مایع مصرف شده جایگزین و شیر مجدداً به صورت خودکار بسته می شود. چگونگی صدور فرمان عملکرد به شیر ها در این دو دستگاه کاملاً متفاوت است و طراحی شیرها نیز با یکدیگر مغایر هستند. نتایج به دست آمده از آزمونها بیانگر این واقعیت اند که عملکرد دستگاهها با انچه در کتاب الحیل قید شده است، در توافق کامل قرار دارند

 امروزه، تبیی ن یک استراتژی جامع به منظور دستیابی به اهداف چندجانبه توسعه جمهوری اسلامی ایران برای صنعت و دانشگاه از اهمیت خاصی برخوردار است. میزان بالای همپوشانی اهداف مشترک دانشگاه و صنعت در کارکردهای اساسی آنها نقش بسزایی در سوق دادن دانشگاه و صنعت به سمت فعالیتهای مشترک توسعه ای دارد. در تحقیقات انجام شده مشخص است که صنایع جهان با همکاری و پشتیبانی مراکز علمی و تحقیقاتی یک سیر چهار پارادایمی را طی کرده اند که عبارت اند از: 1. پارادایم اثربخشی، کارایی و بهره وری 2. پارادایم کیفیت 3. پارادایم رقابت و انعطاف پذیری 4. پارادایم نوآوری اهداف پارادایمی تأثیر بسیار زیادی در تدوین استراتژیهای توسعه ای و مرحله ای صنایع و مراکز علمی داشته اند. تعامل مراکز علمی و صنعتی برای توسعه، اهداف مشترکی را در جهان دنبال می کرده است که شناخت آنها می تواند راهگشایی برای تدوین استراتژیهای همکاریهای مشترک صنعت و دانشگاه باشد. در این مقاله به منظور توسعه همکاریهای مشترک صنعت و دانشگاه یک استراتژی چهاروجهی پیشنهاد شده است که زمینه های همکاریهای آنها را به شدت افزایش می دهد. در بطن این استراتژیهای چهاروجهی، استراتژیها و روشهای حل مسئله نقش بسزایی در گذر از مراحل پارادایمی دارند. امروزه، مشخص شده است که یکی از اساسی ترین قابلیتهای مدیران صنعتی و دانشگاهی حل مسئله است که هم جنبه مدیریتی و هم جنبه فنی دارد. در این مقاله به این قابلیتها نیز اشاره شده است.

 مقاله حاضر نتایج پژوهشی با عنوان فرایند بومی کردن فناوریهای وارداتی و رابطه آن با توسعه صنعتی در صنایع غذایی و شیمیایی را ارائه می کند. با مرور ادبیات موضوع، مدل مفهومی شامل عوامل زمینه ساز بومی کردن فناوری وارداتی و توسعه صنعتی طرح شد. سپس، با معیار های دوازده گانه ( هشت معیار بومی کردن فناوری و چهار معیار توسعه صنعتی)، ضمن طرح و توزیع پرسشنامه و مصاحبه با افراد خبره و آگاه، مطالعه میدانی در صنایع یاد شده انجام شد. از تحلیل توصیفی و استنباطی داده های گردآوری شده عواملی نظیر نگهداری و تعمیر ماشین آلات، کیفیت محصول، استفاده از مواد اولیه داخلی، اصلاح روشهای تولید و ساخت فناوری مشابه، در صنایع غذایی از میانگین بالای متوسط برخوردار بودند. همچنین، عواملی از قبیل افزایش میزان تولید، نگهداری و تعمیر ماشین آلات، کیفیت محصول، استفاده از مواد اولیه داخلی، تولید محصول متنوع، ساخت فناوری مشابه و اصلاح روشهای تولید در صنایع شیمیایی، دارای میانگین بالای مقدار متوسط بودند. به واقع، صنایع مذکور در ارتباط با معیارهای سنجش سطح دسترسی به بومی شدن فناوری وارداتی از عملکرد مناسبی برخوردار بودند، اما نیاز به بهبود مستمر در این فراگرد دارند. علاوه بر آن، رابطه معنی داری بین معیارهای توسعه صنعتی و معیارهای بومی شدن فناوری وارداتی مشاهده شد.