آموزش مهندسی ایران

 برنامه آموزشی مهندسی برق در کشور قریب به بیست سال است که دچار رکود نسبی شده و این امر منجر به آن شده است که دیگر این آموزشها با فناوریهای روز جهان هماهنگ نباشد و به علاوه، نیازهای صنعتی و اجتماعی روز کشور را بر آورده نسازد. از این رو، در سال 1383 کمیته ای در دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف مأموریت یافت تا بر اساس معیارهای نوین و پویا در آموزش مهندسی برق برای یک تجدید ساختار جامع در آموزش کارشناسی مهندسی برق برنامه ریزی لازم را به عمل آورد. نقیصه موجود در آموزشهای حاضر را به تعبیری دیگر می توان این گونه تشریح کرد که با این آموزشها مهندسی تربیت می شود که علم به مبانی و کلیات دارد و آماده کار کردن در زمینه برخی مباحث نظری و علوم است، نه لزوماً مهندسی که بتواند پاسخگوی نیازهای فنّی روز کشور باشد، چرخ مدیریت صنعت را بچرخاند و موجب افزایش و بهبود تولید ملی در کشور شود. در این مقاله به طور خلاصه برنامه ریزی انجام شده در این زمینه به منظور احیا و به روز ساختن محتوا و نظام آموزشی مهندسی برق ارائه شده است.

در این مقاله به اختصار در خصوص بازنگری برنامه آموزشی دوره کارشناسی مهندسی برق، که در دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف انجام شده، نقد و بررسی صورت گرفته است. در این تحلیل علاوه بر نقد شیوه اجرای بازنگری، خطوط کلی برنامه ریزی پیشنهادی و عناوین و سرفصل مطالب برخی از دروس پیشنهادی نیز بررسی شده است. لازم است برای برنامه ریزی جامع، ملاحظات تمام دانشگاهها در نظر گرفته و از دیدگاههای تمام صاحبنظران مهندسی برق در سطح کشور استفاده شود. گفتنی است که قالب ارائه شده در مجموع نامنعطف می نماید و جای زیادی برای دروس اختیاری نمانده و دروس جدید کمی پیشنهاد شده است. به علاوه، بر دروس پایه مهندسی پیشنهادی برای دو نیمسال اول تحصیلی ایرادهای مهمی وارد است. در مجموع، به نظر می رسد که یکی از دلایل شرایط موجود، اصرار بر حفظ گرایش در سطح کارشناسی است، امری که مورد انتقاد بسیاری از اهل فن بوده و هست. شاید زمان آن فرا رسیده باشد که به طور جدی به حذف گرایش و سازماندهی مجدد دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندسی به صورت ترکیبی (سه سال + دو سال) فکر کنیم. جایگزینی نظام نیمسالی با نظام فصلی که با تعطیلات ما هم سازگارتر است، یک راه حل بالقوه است.

از آنجا که امروزه، اینترنت و شبکه های کامپیوتری به عنوان ابزاری قدرتمند برای اجرای عملیات از راه دور و کارهای گروهی گسترده شناخته شده اند، فرصتهای مناسبی برای گسترش کاربردهای کنترل و نظارت از راه دور در زمینه های مختلف به وجود آمده است. در این مقاله روشهای مختلف انتقال داده در شبکه های کامپیوتری به منظور استفاده در سیستم های کنترل و اتوماسیون صنعتی به کمک زبانهای برنامه نویسی LabVIEW و MATLAB و نیز کنترل و نظارت از راه دور از طریق شبکه مقایسه شده است. ابتدا ساختارهای مختلف انتقال داده معرفی و سپس، آنها از جنبه های مختلف مانند سرعت، کیفیت، امنیت و … مقایسه شده اند. در آخر نیز این روشها بر روی یک فرایند واقعی آزمایشگاهی برای نرم افزارLabVIEW و یک نمونه ساده برای نرم افزار MATLAB اعمال شده است.

 در این مقاله نظام علمی و پژوهشی کشور بررسی شده است. سخن از پژوهش و پژوهشگر و ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم آن با حرکت علمی کشور است. بر این مبنا یک ساختار هرمی ترسیم شده که مبین نظام پژوهشی است. پژوهش نه به صورت امری مجزا و فردی, بلکه به صورت یک نظام هدفمند از سیاستگذاری کلان تا نقش دانشگاه, مدیریت حل یک مسئله علمی و ارزیابی نتایج را شامل می شود. این گونه نگرش ارتباط متقابل بین مؤسسات و افراد را در فرایند پیشرفت علمی کشور روشن می سازد. بر این اساس، در این نوشته بر اصول مؤثر در برنامه ریزی علمی کشور تأکید شده است. که توزیع درست حرکت علمی و افزایش آگاهی و انگیزه افراد را در بر می گیرند و همچنین، بر ایجاد مرکز مجازی ارتباطات علمی و پژوهشی در سطح ملی به عنوان یک راهکار که دارای جهتگیریهای لازم برای تحقق اصول مورد بحث است، تأکید شده است.

در این مقاله روند بازنگری در برنامه های درسی در دانشگاه شیراز بررسی و ارزیابی شده و نیز برنامه پیشنهادی آموزش کارشناسی برق در چهارچوب آیین نامه اجرایی واگذاری اختیارات برنامه ریزی درسی به این دانشگاه تهیه و ارائه شده است. هدف اصلی بازنگری در برنامه پیشنهادی روزآمد کردن برنامه های آموزشی با توجه به رشد جهانی فناوریهای برق است که به صورت منطقی، نظام یافته و کنترل شده و نرم و با دوری از شتابزدگی در دگرگون سازی ساختار اساسی برنامه ها انجام شده است. خطوط عمده ای که در این زمینه در نظر گرفته شده است، به ترتیب اهمیت عبارت اند از: پیشنهاد بازنگری نوع دروس عمومی به طوری که دروس عمومی جدیدی در زمینه های اجتماعی، اخلاقی و محیط زیست نیز ارائه شوند، بازنگری دروس پایه به گونه ای که امکان سرویس دهی مناسب به رشته های مختلف علمی در دانشگاه شیراز را به عنوان یک دانشگاه جامع متناسب با نوع رشته ها فراهم سازد ایجاد، ادغام یا حذف دروس اصلی و تخصصی با توجه به ظهور مطالب نوین علمی و فناوری در جهان؛ عزم جدی در تهیه و تنظیم محتوای دروس با انگیزه گنجاندن مفاهیم نوین علمی و فناوری در آنها و فراهم ساختن زمینه های استفاده از امکانات رایانه ای و اینترنتی برای ارائه دروس؛ اهمیت دادن به آزمایشگاهها و نوسازی امکانات سخت افزاری و نرم افزاری آنها و تجدید ساختار آزمایشها؛ پروژه گرایی دروس و توجه خاص به پروژه های پایانی کارشناسی با تشویق اجرای پروژه های عملی هدفمند به صورت گروهی؛ اهمیت دادن به کارآموزیها و بازدید های علمی و تعیین استادانی برای هدایت و سرکشی گروههای کارآموز. با توجه به این اهداف و بر اساس آیین نامه اجرایی مربوط، برنامه های آموزشی تجدید نظر شده پیشنهادی برای گرایشهای مختلف برق تهیه و نتایج در پایان ارائه شده است.

 در این مقاله طراحی و تهیه نرم افزار آموزش الکترونیکی به منظور آموزش عملکرد توربینهای بادی برای اولین بار در ایران ارائه شده است. در نرم افزار ارائه شده یک توربین بادی واقعی از نوع Rutland به طور کامل مدل شده است. از ویژ گیهای این برنامه آن است که کلیه قسمتهای آئرودینامیکی (پره ها)، مکانیکی (محورهای چرخنده و گیربکسها)، الکتریکی (ژنراتور) و کنترل توربین به صورت گرافیکی با مدلهای کامل ریاضی شبیه سازی شده است. یکی دیگر از ویژ گیهای این نرم افزار آموزشی است که به راحتی برای سایر توربینهای بادی بجز Rutland نیز قابل تعمیم است. در این مقاله سرعت باد به دو روش استفاده از داده های ذخیره شده یا تولید باد به صورت مجازی به کمک مدلهای ریاضی باد در اختیار نرم افزار با توجه به اراده کاربر قرار می گیرد. خروجی نرم افزار به صورت animation های آموزشی و گرافهای زمانی در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت. کاربر می تواند کلیه پارامترهای توربین بادی و رژیم باد را به صورت interactive تغییر دهد و نتایج به دست آمده را مشاهده کند. نکته ممتاز در این نرم افزار قابلیت دسترسی به آن از طریق web و اینترنت است و کاربر در هر نقطه جهان می تواند از آن استفاده کند.

 در سالهای اخیر با ظهور علوم و مفاهیم جدید در دنیا و اهمیت کارآفرینی، ابداع و خلاقیت زمینه مهندسی و آموزش آن امری اجتناب ناپذیر است. تشخیص و شناسایی افراد، اشیا و کالاها از جمله اموری است که روزانه در سراسر دنیا انجام می شود و بشر همواره در راه آسان تر کردن شناسایی و تشخیص به منظور جهت متمایز ساختن هویت فیزیکی افراد یا اشیاست. در این میان، یکی از تحولات عظیم در عرصه مهندسی فناوری اطلاعات، فناوری شناسایی و دریابی خودکار است که به سرعت به یک فناوری مؤثر و راهبردی صنایع تبدیل شده است و تمام صاحبنظران، متخصصان و فعالان فناوری اطلاعات در دنیا آن را بزرگ ترین حادثه پس از اختراع اینترنت به شمار می آورند. شناسایی مبتنی بر فرکانس رادیویی مجموعه ای از روشهای فنی است که به کمک امواج رادیویی با طیف فرکانسی مشخص به شناسایی می پردازد و در گستره وسیعی از صنایع کاربرد دارد و همواره بر روی کاربردهای این فناوری در صنایع مختلف زیر بنایی تأکید شده است. در این مقاله ضمن معرفی روشهای مختلف شناسایی خودکار از گذشته تا کنون، ایده ای روشن از ساختار این فناوری ]شناسایی مبتنی بر فرکانس رادیویی[ ارائه و ضمن بررسی مزایا و چالشها، به تحلیل و ارزیابی این فناوری و ارائه راهکارهای موجود پرداخته شده است. همچنین، تحقیقات علمی مختلف در این زمینه بررسی و طبقه بندی شده است تا منبعی جامع برای محققان، دانشگاهیان و صنعتگران در امر آموزش باشد. در واقع، هدف اصلی این پژوهش آموزش، خلاقیت و ارتقای دانش در این زمینه است.