آموزش مهندسی ایران

 این مقاله فصل آخر گزارش پژوهش علم در ایران از دارالفنون تا کنون است که در آن رشد علمی در نظام زندگی کشور تجزیه و تحلیل شده است. پیشینه آموزش علوم جدید از زمان صفویه و به خصوص از سال 1288 شمسی به بعد و شرایط کنونی رشد علمی از دیدگاههای اجتماعی ارزیابی و نقد شده است. همچنین، حاصل پژوهشها و پیشرفتهای علمی در سالهای اخیر از نظر ابعاد مختلف اجتماعی ، اقتصادی و تاریخی تحلیل شده است.

 سرمایه فکری محرک پیش برنده کلیدی برای رقابت و بهبود عملکرد دانشگاهی است. در این جستار که با روش پژوهش کیفی تحلیل محتوا درصدد بازخوانی مفاهیم و رویکردهای ارزیابی سرمایه فکری در آموزش عالی صورت گرفته، تلاش شده است تا با توجه به چالشهای پیش روی متخصصان آموزش عالی در ارتباط با ارزیابی سرمایه فکری دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به نسبت داراییهای مادی دانشگاهها و ضرورت پیوند برنامه های شناسایی و ارزیابی سرمایه فکری و دانشی با جهت دهی استراتژیک دانشگاه، چارچوب مفهومی بازشناسی شاخصهای ارزیابی سرمایه فکری و دانشی در آموزش عالی ارائه شود که راهنمای عملی اجرای مدیریت سرمایه فکری بخش آموزش عالی باشد. از این رو، در این مقاله نخست برای درک اهمیت ارزیابی سرمایه فکری در آموزش عالی مفهوم سرمایه فکری در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی بررسی شده است. واکاوی مدلها و چارچوبهای ارزیابی سرمایه فکری در کشورهای توسعه یافته و دانشگاههای پیشرو در بخش بعدی مقاله مورد توجه قرار گرفته است. در پایان به منظور کاربردی تر ساختن یافته های این پژوهش با رویکرد تطبیقی و با نگاه تصمیم سازی، با توجه به این موضوع اساسی که دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی نمی توانند فقط با تکیه بر داراییهای ملموس موفق شوند، بلکه بلوغ سرمایه فکری درون دانشگاهی سبب ساز تولید دانش است، طی یک مدل مفهومی فرایند ارزیابی سرمایه فکری و دانشی در حوزه آموزش عالی ارائه شده است.

 یکی از پیش نیاز های آموزش موفق تعیین هدفهای یادگیری مناسب برای برنامه آموزشی و درسهاست. استادان با آگاهی از هدفهای برنامه، محتوای درسها و روش تدریس خود را به گونه ای مناسب سامان می دهند. دانشجویان نیز با در دست داشتن هدفهای درس می توانند تأکید بیشتر را بر آن بخشهایی بگذارند که واقعاً لازم است فرا بگیرند. در پایان آموزش یک درس یا یک برنامه نیز استادان و دانشگاه مایل اند میزان دانش، مهارتها و نگرشهای منتقل شده به دانشجویان را بسنجند. "هدفهای یادگیری" آنچه را که دانشجویان از یک درس فرا گرفته اند مشخص میکند. "دستاوردها" نیز آنچه را که در عمل دانشجویان در پایان برنامه کسب کرده اند، تعیین می کند. آگاهی از میزان موفقیت آموزش ارائه شده از طریق روشهای ارزیابی درونی و بیرونی قابل حصول است. ارزیابی درونی را خود مؤسسه آموزشی و ارزیابی بیرونی را مراکز مستقل، همچون سازمان ارزشیابی آموزش مهندسی ایران، انجام می دهند. بر طبق الگویی که در بیشتر کشورها به کار گرفته می شود، ارزشیابی یک برنامه آموزش مهندسی نیازمند دستیابی به هشت ملاک عمومی و یک ملاک اختصاصی است. از این میان، ملاک 2 به هدفها و ملاک 3 به دستاوردهای آموزش اختصاص یافته است. نظر به اینکه دستیابی به این دو ملاک بیشترین اهمیت را در فرایند ارزشیابی دارد، در این مقاله نحوه تهیه و ساماندهی هدفها برای برنامه آموزشی و درسها و همچنین، دستاوردهایی که بر مبنای آنها میزان موفقیت آموزش تعیین می شود، ارائه می شود. رویه ارائه شده در این مقاله به عنوان الگویی برای ارزیابی درونی هدفها و دستاوردها توسط مؤسسات آموزشی و ارزیابی بیرونی برنامه توسط سازمان ارزشیابی آموزش مهندسی ایران پیشنهاد شده است.

امروزه، با توجه به پیشرفتهای گسترده علوم و فنون توجه به منابع انسانی به عنوان یک سرمایه بسیار با ارزش در سازمانها برای همگان به اثبات رسیده است. در هر سازمان رأس هرم تصمیم گیرنده و پیش برنده سازمان مدیران هستند که در صورت توانمند بودن و داشتن مهارتهای ویژه، نقش مؤثری در موفقیت و پیشرفت سازمان خواهند داشت. در این پژوهش با توجه به تعاریف توانمندسازی و نقش آن در تعالی کارکنان و مدیران، چالشها و مشکلات پیش روی مدیران در بخش صنعت معرفی و در ادامه برنامه درسی مهندسی صنایع و نقش هرکدام از دروس این رشته در رفع نیازهای مدیران صنعتی ارائه شده است. برای تلفیق نیازهای مدیران بخش صنعت و دروس رشته مهندسی صنایع و تعیین اهمیت و میزان پوشش آنها از روش QFD استفاده شد. در نهایت، مشخص شد که درسهای برنامه ریزی تولید، طرح ریزی واحدهای صنعتی، ارزیابی کار و زمان، طراحی ایجاد صنایع و نظامهای پرداخت و حقوق و دستمزد بیشترین تأثیر و دروس تئوری صف، برنامه ریزی حمل و نقل، اصول شبیه سازی و ایمنی و بهداشت صنعتی نقش کمتری را در توانمندسازی مدیران دارند. همچنین، مشخص شد خلأ های آموزشی در زمینه های آشنایی با قوانین(دولتی و بخشهای خصوصی)، دسترسی به تسهیلات بانکی، نوسانات نرخ ارز و موانع ایجاد سرمایه گذاری جدید در برنامه درسی مهندسی صنایع وجود دارد

 هدف اصلی مقاله حاضر نشان دادن این واقعیت است که چگونه می توان با استفاده از نمونه ها و مثالهای مندرج در کتب علمی قدیم تمدن ایران و اسلام مباحث جدید علمی را برای دانشجویان مهندسی تشریح و تفهیم کرد. برای این منظور، کتاب معیارالعقول منسوب به ابن سینا مورد توجه قرار می گیرد و اهرمهای ساده و مرکب تشریح شده در کتاب برای مثال، انتخاب می شود. در خلال تحلیل رفتار این دو نوع اهرم، مفاهیم متعدد جدید علمی معرفی و تشریح می شود.

مطالعات آسیب شناسی نظامهای آموزشی کشور حکایت از آن دارد که در بسیاری از موارد یکی از دلایل اصلی مؤثر نبودن اقدامات آموزشی، نبود نظامهای آموزشی مدون و تأیید شده ای است که جهت فعالیتها را در یک بازه 3 تا 5 ساله نشان بدهد؛ همین مسئله باعث بروز پیامدهای ناخوشایند مختلفی نظیر بلا تکلیفی در آموزش کارکنان کلیدی سازمان، نداشتن سیاستهای مشخص در خصوص توسعه تحصیلات تکمیلی کارکنان، استفاده نشدن از زمینه های کارورزی دانشجویان به طور مؤثر، ارائه آموزشهای نا مرتبط و مؤثر نبودن، نا همگرایی آموزشها با دغدغه های سازمانی، نارضایتی مدیران و کارکنان، سلیقه ای و بدون برنامه عمل کردن، نابسامانی و تناقض در تنظیم دستورالعمل ها و آیین نامه های آموزشی و... شده است. به همین دلیل، تلاش شد تا با توجه به مؤلفه های فرایندی استاندارد بین المللی آموزشی ایزو 10015 و از طریق کاربست مدل SWOT ، راهبردهای آموزشی سازمان PMO مشخص شود. در این بررسی جامعه آماری شامل کلیه خبرگان آموزشی سازمان بنادر و دریانوردی ایران به تعداد 40 نفر بود که از این تعداد 35 نفر بر اساس جدول مورگان به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. سؤالات این تحقیق متمرکز بر شناسایی عوامل داخلی (قوتها و ضعفها) و عوامل خارجی (فرصتها و تهدیدها ) و نیز مشخص کردن حوزه راهبردهای مورد نیاز است. نتایج به دست آمده نشان داد که نظام آموزشی سازمان PMO از میان چهار حوزه راهبردهای " تهاجمی، تدافعی، رقابتی و محافظه کارانه " با حوزه تدافعی تطابق دارد. بر این اساس، 7 راهبرد مطرح و از آن میان 5 راهبرد جذاب و با اولویت انتخاب شد.

 پیشرفت روزافزون بشر، استفاده از مواد نو را به امری اجتناب ناپذیر و غیرقابل انکار بدل کرده است. شاید بشر دیروز هرگز نمی توانست تصور کند که روزی این مواد بتوانند چنین نقش کلیدی را در زندگی وی ایفا کنند. امروزه دیگر فلزاتی نظیر آهن و مس نمی توانند به تنهایی پاسخگوی نیازهای بشر باشند، و بالطبع رفع کردن این نیازها مستلزم تمرکز بیش تر بر تحقیق و بررسی در زمینه مواد نو است. یقیناً افزایش دانش جوامع علمی و صنعتی کشور در رابطه با مواد نو مهندسی مقدمه ای برای گسترش کاربرد این مواد و سود جستن از ویژگیهای فوق العاده آنها در قسمتهای مختلف زندگی است. به همین منظور در این مقاله به بررسی مواد نو پرداخته شده است. مواد نو به طور کلی به پنج دسته کلی طبقه بندی شده است. این طبقه بندی شامل، مواد هدفمند، مواد هوشمند، آلیاژهای حافظه دار، مواد مرکب و نانو موادها است. در این مقاله ابتدا ساختار و به دنبال آن کاربرد های مواد نو به صورت خلاصه مرور شده، و در ادامه آمار مقالات و اختراعات به ثبت رسیده در کشورهای مختلف طی سالیان اخیر مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان، از این آمار، نتایجی مانند سطح کمی و کیفی دانش مواد نو، میزان استقلال کشورها در زمینه دانش مواد نو و ... استخراج شده است.