آموزش مهندسی ایران

توسعه و گسترش علوم مهندسی و فناوریها، کیفیت بهتر خدمات مهندسی در تولیدات صنعتی، بهره گیری بیشتر از شبکه ارتباطی و روابط بین الملل، شرایط ویژه ای را برای تجدید نظر در اهداف و ساختار برنامه آموزش مهندسی در ابتدای هزاره سوم میلادی در کشور فراهم کرده است. در این خصوص، برای بررسی کارایی کیفیت تحصیل در آموزش مهندسی، بسیاری از کشورها برنامه اطمینان از کیفیت را توسط سازمانهای مستقلی در کشور خود یا با مشارکت چند کشور دیگر از چند دهه قبل به اجرا درآورده اند. مجله بین المللی آموزش مهندسی The international journal of engineering educatiuon  اخیراً به انتشار ویژه نامه ای در این زمینه مبادرت ورزیده است و نویسندگان مختلف برنامه اطمینان از کیفیت در کشور خود را تشریح کرده اند. در این مقاله ضمن بررسی تأثیر ابعاد مختلف اجرای اطمینان از کیفیت در آموزش مهندسی و اعتبار دهی به آن از جهت نقش و جایگاه آن در توسعه علمی و صنعتی کشور، ساختار و اهداف برنامه اطمینان از کیفیت از چندین کشور از مجله مذکور برداشت و ارائه شده است. با توجه به رویکرد جهانی به این امر، ضرورت اجرای برنامه اطمینان از کیفیت و رتبه بندی حرفه ای برای ارتقای حرفه مهندسی و ارایه خدمات بهتر به صنایع توصیه شده است. طرح اعتبار دهی مدارک علمی و ارایه مدارک حرفه ای در توسعه دانش مهندسان در کشور هنوز ساماندهی نشده است و امیدواریم مسئولان نظام مهندسی کشور و انجمنهای فنی و مهندسی، چنین برنامه هایی را با مشارکت دانشکده های فنی و مهندسی تدوین و موجبات ارتقای توان علمی و فنی مهندسان را پیش از گذشته در داخل فراهم کنند.

دانشها و فناوریها و نهادهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی نو اکثراٌ آفریده جوامع غربی هستند و ارزشهای فرهنگی و اجتماعی آفرینندگان خود را به همراه می آورند. شرط به کارگیری درست و کارا و صرفه جویانه و عاری از تنش از این امکانات و دستاوردها، شناخت ارزشها و باورهای اجتماعی آنها و فراهم کردن بسترهای مناسب فرهنگی برای کنار آمدن با تبعات و الزامات آنهاست.

یاگیری مداوم یا مادام العمر برای مهندسان حرفه ای به اندازه کارآموزی اولیه و دریافت مدرک امری ضروری است. توسعه پیوسته حرفه ای برای اطمینان از سلامت عمومی، محیط پایدار، اقتصاد رقابتی ملی، یک حرفه قابل احترام، کارفرمای موفق به لحاظ اقتصادی و ارضای شرایط شغلی، امری ضرور است. این مسئولیت اولیه برای هر مهندسی که به صورت فعال مورد پشتیبانی کارفرمایان(سرمایه داران ) قرار می گیرد، کاملا لازم است. فرایند حفظ شایستگی مداوم بین متخصصان، به وضعیت کارفرما و عوامل مهندسی که باید ارضا شود بستگی دارد. این مقاله راهنمایی برای یادگیر مداوم کارکنان، کارفرمایان، دانشکده های مهندسی، مهندسان حرفه ای و انجمنهای مهندسی فنی است. علاوه براین، بهترین عملکردها برای سازمانهای پیشگام اجرایی و کادر مهندسی توضیح داده شده است تا بازه وسیع روشهای آموزشهای مداوم روشن شود. یادگیری در ضمن کار به عنوان روش بسیار مهم جهت بیشینه کردن شایستگیهای حرفه ای پیشنهاد شده است.

پس از مروری بر تعاریف مربوط به اطلاعات و نظام اطلاعاتی، مهم ترین کاربردهای اطلاعات در زمینه های مختلف مهندسی ساختمان مورد بحث قرار خواهد گرفت. ابعاد مختلف نیاز به اطلاعات متنوع و گسترده در شاخه ساختمان و مسکن مطرح می شود و انواع گوناگون نظامهای اطلاعاتی مورد نیاز در محدوده این مبحث مورد بررسی قرار خواهد گرفت. هدفت از ارایه این مقاله، ایجاد دیدگاهی وسیع و زمینه ای جامع برای مهندسان ساختمان و معماران درباره جنبه های ویژه اطلاعات در این رشته هاست.

با بررسی و تحلیل سطح دانش و میزان کارایی فارغ التحصیلان رشته تحصیلی مهندسی کامپیوتر با گرایش نرم افزار، بسیاری از کارشناسان آموزشی و صاحبنظران به این نتیجه ناخوشایند و تلخ رسیده اند که آنان بسیاری از مطالب و موضوعات اساسی و بنیادی مهندسی را نمی دانند و نه تنها توانایی اجرای علوم عملی و کاربردی را ندارند، بلکه از ارایه فهم صحیح این علوم نیز عاجزند. این مقاله به ریشه یابی این مسئله پرداخته و مهمترین عامل این معضل را برنامه های آموزشی و روبنایی و دوری جستن از دروس زیربنایی و کلاسیک مهندسی در این رشته تحصیلی یافته است. به علت تنوع کاربردهای این رشته و سرعت در نوآوری، در اکثر قریب به اتفاق برنامه های آموزشی جدید مهندسی کامپیوتر با گرایش نرم افزار، مطالب و دروس روبنایی اما در عین حال جذاب گنجانیده شده است که قهراً از تدریس دروس زیربنایی و کلاسیک می کاهد. در این مقاله،  با انتقاد از این روند، یک برنامه آموزشی با زیربناهای مستحکم و اصولی مهندسی پیشنهاد شده است.

در این مقاله برنامه آوزش عالی دوره کارشناسی مهندسی برق شرح داده شده است و تجزیه و تحلیل سیستمی برای ارتقای کمی و کیفی نظام آموزش عالی هر رشته ای از علوم فنی، مهندسی و انسانی توضیح داده شده است. در هر حال، بررسی سیستمی برنامه آموزش کارشناسی مهندسی برق ارایه شده لزوماً اجمالی و عمدتاً کیفی است. بنابراین، شناسایی برنامه آموزشی بهینه و مطلوب به مطالعه دقیقتر و گسترده تری نیاز دارد که شامل نظر خواهی از فارغ التحصیلان، دانشجویان، استادان و صنعتگران و نیز بررسی دقیق برنامه آموزشی تحصیلات عالی در کشورهای دیگر است.