آموزش مهندسی ایران

مکاترونیک رشته ای متشکل از مهندسی مکانیک، مهندسی برق، و علوم رایانه است. اساس اولیه مبحث مکاترونیک برای دانشجویان دوره کارشناسی قابل درک است. ظرفیت کامل مکاترونیک در صورتی محقق می شود که از همان نقطه آغاز نگاهی تلفیقی داشته باشیم.در مقایسه با مباحث درسی مرسوم مهندسی، که به علوم گرایش دارند و یا تحلیل محور هستند، مکاترونیک باید از چنین تقسیم بندیهای سرسختانه مهندسی امتناع کند.از آن جایی که مکاترونیک در فرایند تکاملی در ایران در وضعیتی بی شکل است، ازاین رو، مؤسسات آموزشی باید تغییرات یکسانی را هر چه سریعتر در مباحث درسی ایجاد کنند. بنابراین اهداف این مقاله به دو بخش قابل تقسیم است؛ اول خلاصه کردن مفاهیم مکاترونیک بر اساس گردآوریها یا آنچه در مؤسسات آموزشی و محیطهای صنعتی در کل دنیا دایر است و ارائه تعریفی جامع و جدید، دوم، پیشنهاد طراحی محور برای مواد درسی بر اساس تعریف جدید مکاترونیک.

ب باتوجه به جایگاه آموزشهای دانشگاهی در توسعه علمی و صنعتی کشور و نیز نقش آن در پیشرفت فنّاوری، در این مقاله به تجربیات و شیوه آموزش رشته نانوفنّاوری در برخی از کشورهای توسعه یافته به ویژه در مقطع کارشناسی پرداخته شده است که نشان دهنده لزوم توجه به رشته هایی از قبیل نانوفنّاوری در مقاطع پایین تر از تحصیلات تکمیلی است. در مقاله حاضر با هدف ارائه و مقایسه ویژگیهای دوره های آموزش نانوفنّاوری در کشورهای توسعه یافته مانند آمریکا، دانمارک، انگلستان و استرالیا به بررسی مواد آموزشی و عناوین دروس ارائه شده در مقطع کارشناسی نیز پرداخته شده است. همچنین کشور کره جنوبی به عنوان یک مدل موفق معرفی و مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به ماهیت بین رشته ای این موضوع ایجاد رشته هایی در این زمینه نیاز به همکاری دقیق و نزدیک بین دانشکده های مختلف دارد. با توجه به اهمیت راه اندازی این رشته و گسترش آن در مقطع کارشناسی، برای حفظ و ارتقای جایگاه کشور در توسعه علم و فنّاوری نانو ایجاد زیرساختارهای نرم افزاری و سخت افزاری مناسب در تصویب رشته های مرتبط و نیز گسترش آن به عنوان یک ضرورت مورد بحث قرار گرفته است.

ت تاریخ مفاهیم فیزیک بررسی طبیعت و پدیده های طبیعی است. در این مقاله دیدگاههای چندین نفر از دانشمندان قدیمی ایرانی، که در طول سده های متمادی در خطه جغرافیایی به ایرا ن زمین منسوب به پژوهشهای وسیعی دست زده و مطالب بسیاری نوشته اند، در باره مفاهیمی مانند ماده، مکان، زمان، حرکت، نور (شامل توجه به ابزار اپتیکی و پدیده های بازتاب و شکست نور، رنگین کمان و ... )، و موضوعاتی مانند نجوم و اخترشناسی (شامل ساخت اسطرلاب، زیج شناسی، رصدخانه و .... )، تقویم و گاهشماری، صوت و موسیقی، اندازه گیری (نظیر زمان سنجی، وزن و ترازو، چگالی، و ....)، زلزله، هوا (تشکیل باران و برف، رعد و برق، صاعقه و ...) و مغناطیس ارائه شده است. این مفاهیم و موضوعات صرفاً از دیدگاه فیزیک امروز و طبیعیات عصر قدیم نقل شده است. این در حالی است که دانشمندان ایرانی آن عصر عمدتاً فیلسوف بوده و مفاهیم یادشده را در بسیاری از موارد با دیدگاه فلسفه و از منظر یک فیلسوف مطرح کرده اند. امید است که توانسته باشیم نقش فرهنگ و تمدن قدیم ایران زمین را در فیزیک و طبیعیات تا حدودی برای دانش پژوهان کشورمان روشن کرده باشیم.

د دروس علوم و مهندسی از دیرباز یک مؤلفه کار عملی، حل تمرین، راهبری آزمایشگاه و تکالیف خارج از کلاس داشته است. امروزه این بخش از آموزشهای مهندسی عمدتاً توسط دستیاران آموزشی ارائهمی شود. دستیاران آموزشی، بیشترین ساعات تماس آموزشی را با دانشجویان مهندسی دارند، بدون آنکه کمترین آموزشی درباره روشهای یاددهی و یادگیری دیده باشند. پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران برای ارتقای کیفیت آموزش ارائه شده توسط دستیاران آموزشی از سال 1391 اقدام به برگزاری کارگاههای آموزشی با حضور استادان صاحب نظر کرده است. این کارگاهها، که تا پایان سال 1392 تعداد 9 مورد آن به اجرا درآمده است، ضمن آموزش 391 دستیار آموزشی پردیس فنی، اطلاعات ارزشمندی را نیز درباره نیازهای دستیاران آموزشی و چالشهایی که با آنها روبه رو هستند، به دست آورده است. این بررسیها بر اهمیت این نوع کارگاهها و ضرورت تعمیم آنها در سطح ملی، تأکید دارد. در این مقاله،با توجه به نظرسنجیهای صورت گرفته در طی برگزاری این کارگاهها و استفاده از تجربیات مشابه در سایر کشورها، برنامه و راهکاری برای آموزش دستیاران آموزشی مهندسی در سطح ملی، ارائه شده است.به این منظور کارگاه آموزشی نیم روزه ای طراحی شده که طی آن دستیاران آموزشی با الفبای کسب موفقیت در فرایند یاددهی یادگیری آشنا می شوند. در نیمه اول این کارگاه به پرسشهای زیر پاسخ داده می شود: هدف از کلاسهای حل تمرین چیست؟ چگونه برای تدریس آماده شویم؟ آموزش دانشجومحور چیست و یادگیری فعال چگونه محقق می شود؟ یاددهی و یادگیری موفق کدام است؟ در نیمه دوم کارگاه نیز درباره مهمترین چالشهای دستیاران آموزشی بحث می شود و شرکت کنندگان با همفکری یکدیگر، راهکارهای مقابله با این چالشها را می یابند. با اجرای این راهکار، همچنین یکی از موانع دربرابرِ ارزشیابی موفقیت آمیز برنامه های آموزش مهندسی کشور نیز برداشته خواهد شد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سلامت معنوی و خودکارآمدی دانشجویان دانشکده های فنی مهندسی و روانشناسی و علوم تربیتی انجام شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بوده و مشارکت کنندگان پژوهش شامل400 نفر از دانشجویان زن و مرد مقطع کارشناسی دانشکده های روان شناسی و علوم تربیتی و مهندسی دانشگاه سیستان و بلوچستان بودند؛ که 190نفر از آنان براساس جدول مورگان و روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه سلامت معنوی پولوتزین و الیسون (1982) و پرسش نامه خودکارآمدی شرر و همکاران (1982) استفاده شد. اطلاعات به دست آمده با روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام مورد سنجش قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که همبستگی معنا داری بین سلامت معنوی و خودکارآمدی وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل گام به گام رگرسیون نیز بیانگر آن بود که از بین ابعاد سلامت معنوی بُعد سلامت وجودی بیشترین میزان پیش بینی را از خودکارآمدی دانشجویان داشته است. علاوه براین نتایج آزمون t مستقل نشان داد که میزان سلامت معنوی دانشجویان زن بیشتر از مردان است امّا در مؤلفه خودکارآمدی تفاوت معناداری دیده نشده است. با توجه به نوع دانشکده در بُعد سلامت معنوی و خودکارآمدی تفاوت معناداری مشاهده شد و دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی از میانگین بالاتری برخوردار بودند. همچنین در ارتباط با وضعیت سکونت تفاوت معناداری بین سلامت معنوی و خودکارآمدی دانشجویان مشاهده نشد.

امروزه دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در توسعه کشورها نقشی اساسی دارند. به دلایل متعددی ازجمله تقاضای گسترده برای تحصیلات تکمیلی، سیستمهای آموزشیِِِِِِِِِِِِِِِِِ نوین، بین المللی شدن صنعت آموزشِ عالی و ایجاد دانشگاههای کارآفرین و نوآور رقابت بسیار نزدیکی در این صنعت به وجود آمده است. به طوری که این رقابت منجر به بهبود کیفیت آموزشی، ارتقا عملکرد دانشگاهها، توسعه مبتنی بر دانش، دستیابی به منابع بیشتر و جذب سرمایه های فکری بهتر شده است. یکی از روشهای تعیین جایگاه دانشگاهها، نظامهای رتبه بندی است که در طول زمان با تغییرات زیادی مواجه بودند. در این مقاله، ابتدا نحوه شکل گیری و ویژگیهای نظامهای معتبر رتبه بندی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. در ادامه، با توجه به مزایای رتبه بندی دانشگاهها و مراکز آموزشِِ عالی، با  رویکردی انتقادی به بررسی چالشهای اساسی پیش رو در نظام های رتبه بندی، شاخصها و روشهای اندازه گیری داده ها پرداخته شده است. نتایج بررسی نشان می دهد که نظامهای رتبه بندی موجود جامع نبوده و عمدتاً با مشکلاتی در زمینه های سنجش کیفیت، نمایش رشد یا افول، وزن دهی معیارها، اثر متئو، اعتبارسنجی، جامعیت، وضوح، تحرک و بالندگی، تعمیم پذیری و محدودیت زبان مواجه هستند. درنهایت، با توجه به اینکه هرساله دانشگاههای ایران توسط پایگاه استنادی علوم جهان اسلام رتبه بندی می شوند، معیارهای این نظام نیز موردِ مطالعه قرار گرفته و پیشنهادهایی برای رفع کاستی ها ارائه شده است.

ایجاد و کاربرد استانداردهای کیفیت در نظام آموزشی، یکی از عوامل کلیدی در دستیابی به اهداف مورد ِنظر در سند چشم انداز کشور بوده و گام مهمی در راستای اثربخشی و کارایی نظام آموزشی است. در سالهای اخیر تلاشهای زیادی برای بهبود کیفیت صورت گرفته و پرسشهایی در ارتباط با آن مطرح شده و بیانگر آن است که نظام آموزشی کشور، از استانداردهای بین المللی و سازکار های تضمین کیفیت، فاصله دارد. هدفِ این پژوهش، تبیین جایگاه استانداردسازی در ارتقای کیفیت نظام آموزشی ایران است. دراین خصوص دلایل ایجاد استانداردها مطالعه شده و اهداف و نتایج حاصل از کاربرد آنها، در ابعاد مختلف نظام آموزشی ایران، به عنوانِ یک کشور در حال توسعه، بررسی شده است. یکی از اهداف آرمانی ما، ارتقای کیفیت آموزشی تا سطوح عالی بین المللی، با حفظ کیان دینی خود است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است که به بررسی و ترکیب شواهد موجود درخصوصِ استاندارها و وضعیت کیفیت برنامه های آموزشی کشور می پردازد. در این پژوهش، استانداردهای آموزشی، سیستمی است که کار کنترل کیفیت فعالیتها و خدمات ارائه شده ازسویِ نظام آموزشی را بر عهده دارد. با پذیرش همگانی استانداردهای آموزشی، فرهنگ انتخاب صحیح در جامعه تثبیت شده و کیفیت فرایندهای گوناگون ارتقا خواهد یافت. از آنجا که تا به امروز تضمین کیفیت، تا حد زیادی فرایندی سیاسی بوده است، برنامه ریزان را به توجه در ابعاد سیاسی آن ترغیب می کند؛ همچنین استانداردهای آموزشی، باید به تناسب مبانی بین المللی و با در نظر گرفتن مسائل بومی و سنتی و میهنی دگرگون شوند تا بتوانند موجبات تغییر را فراهم آورند.