۱.
بر پایه دو انقلاب بزرگ علمی، نظام دانشگاهی علاوه بر مأموریت آموزشی دارای مأموریتهای پژوهشی، فناوری و کارآفرینی علمی شده است. همچنین، بر پایه الگوی پیچش سه جانبه دولت دانشگاه صنعت، کارکردهای دولت، دانشگاه و صنعت متحول و انتظار از نظام دانشگاهی برای فناوری، کارآفرینی علمی و جریان سازی و تغذیه نظام ملی نوآوری مضاعف شده است. در این مقاله وضعیت گروه فنی مهندسی کشور بر اساس مدل سایبرنتیک نظام علم و فناوری در سه حوزه ظرفیت، کارایی و اثربخشی با دو رویکرد اسنادی و پیمایشی بررسی و تحلیل شده است. بر پایه تحلیلهای این پژوهش ظرفیت، کارایی و اثربخشی گروه فنی مهندسی با یکدیگر متوازن و متناسب نیست. به طوری که ظرفیت گروه فنی مهندسی بالاتر از کارایی و کارایی آن بالاتر از اثربخشی است. از این رو، باید اثربخشی و کارایی گروه فنی مهندسی بیش از ظرفیت آن پایش شود و افزایش یابد و نظام علمی در گروه فنی مهندسی با توجه همزمان به اصول ظرفیت، کارایی و اثربخشی سیاستگذاری و مدیریت شود.
۲.
اغلب سازمانهای صنعتی برای تأمین نیازهای دانشی مهندسان خود دوره های فنی متعددی را برگزار کنند. از آنجا که اجرای این دوره ها متضمن سرمایه گذاری هنگفت و صرف زمان خدمتی نیروی انسانی فعال است، آگاهی از کیفیت آموزشهای اجرا شده و بازدهی حاصل از میزان اثربخش بودن آنها از مهم ترین انتظاراتی است که سازمان از نظام آموزش دارد. پاسخگویی به این انتظارات مستلزم شناسایی عوامل تأثیر گذار در برنامه ریزی و اجرای دوره ها نظیر استراتژی، اهداف و ساختار سازمانی مرکز آموزش، سازماندهی و مدیریت آن، استانداردهای آموزشی، کادر آموزشی، امکانات و تجهیزات در اختیار، فرایند یاد دهی یادگیری و ارزیابی میزان تأثیر هر یک از آنها در کمک به ایفای نقش آموزش در بهبود کیفیت محصول یا خدمات تولید شده سازمان است. در این مقاله با رویکرد به «مدیریت کیفیت جامع» به عنوان شناخته شده ترین مدل کیفی سازی، شیوه های بهبود کیفیت در برنامه های آموزش مهندسی بررسی شده است.
۳.
هدف از اجرای این پژوهش بررسی رابطه بین کارکرد سبکهای تفکر و پیشرفت تحصیلی میان دانشجویان دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه تهران بوده و تفاوتهای جنسیتی نیز در کارکرد سبکهای تفکر مورد مطالعه قرار گرفته است. نمونه مورد مطالعه شامل 146 دانشجو(74 مرد و 72 زن) بود که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. یافته ها از طریق پرسشنامه سبکهای تفکر استرنبرگ و واگنر و فرم خود گزارشی پیشرفت تحصیلی جمع آوری و سپس، از طریق روش آماری همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و T مستقل تحلیل شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بین کارکرد سبکهای تفکر و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، نتایج به دست آمده حاکی از این بود که فقط در سبک تفکر اجرایی پیشرفت تحصیلی تبیین شد و در سبک تفکر اجرایی زنان و در سبک تفکر قضایی مردان به طور معناداری در سطح بالاتری قرار داشتند.
۴.
در آموزش علوم و آموزش مهندسی، به عنوان حوزه های جدیدی که زمان زیادی از شکل گیری و تکوین آنها نمی گذرد، عموماً از رویکردها و شیوه های پژوهشی یکسانی استفاده می شود. موضوع اصلی این دو قلمرو؛ یعنی «آموزش» که به مقوله یاددهی و یادگیری علوم پایه و علوم مهندسی می پردازد، باعث شده است تا اشتراکات زیادی در روندهای پژوهش رشته های مذکور وجود داشته باشد. از سوی دیگر، قرابت در ماهیت و محتوای علمی علوم پایه و علوم مهندسی زمینه ساز نزدیکی بیشتر این حوزه ها در روشهای برنامه ریزی درسی، آموزش و ارزشیابی شده است. همه این موضوعات به همراه زیر مجموعه های آنها زمینه های تحقیق مناسبی را برای پژوهشگران این حوزه های جدید علمی فراهم آورده است. در این مقاله با بررسی شیوه های کلی پژوهش در آموزش، به معرفی، تحلیل و تبیین نقاط قوت و ضعف هر یک از رویکردهای به کار رفته در تحقیقات مربوط به این قلمروهای علمی در آموزش عالی پرداخته شده است.
۵.
هدف از این مطالعه بررسی میزان فعالیتهای صورت گرفته در زمینه آموزش مهندسی در شرکتهای چند ملیتی است که در کشور ایران مشغول به کارند. در این مطالعه میزان هزینه آموزش مهندسی، ماهیت برنامه های آموزش مهندسی پیشنهادی و ابهامات مربوط به آموزش مهندسی در این شرکتها بررسی شده است. داده ها از طریق بررسی شرکتهای چند ملیتی (MNC ) که در ایران مشغول به کارند، به دست آمده است تا میانگین هزینه صرف شده برای آموزش مهندسی و نوع برنامه های آموزش مهندسی پیشنهادی برای گروههای مختلف کارکنان آزمایش شود. یافته ها حاکی از آن است کهMNC ها سرمایه گذاری زیادی روی آموزش مهندسی داشته اند. نکته دیگر اینکه آموزش مهندسی در شرکتهای خدماتی بیشتر از شرکتهای تولیدی دایر در ایران متداول بوده است. بیشترین قسمت آموزش مهندسی بر پیشرفت خصوصیات مدیریتی و حرفه ای کارکنان تأکید داشته و عموماً از بیرون هدایت می شده است. از پاسخ دهندگان بیشتر در خصوص کیفیت و ارتباط برنامه های آموزش مهندسی ارائه شده سؤال شده است. نتایج این بررسی برای MNCها این بینش را به وجود آورد که طراحی و پیشنهاد برنامه های آموزش مهندسی مرتبط تر و با کیفیت بهتر را به کارمندانی که در شعب ایرانی هستند، عرضه کنند.
۶.
هدف اصلی نظامهای آموزش مجازی یا الکترونیکی، همانند نظامهای سنتی مبتنی بر حضور فیزیکی، انتقال حداکثر مفاهیم از منابع انتشار یافته و به ویژه از مدرس به دریافت کننده دانش است. بهبود در این فرایند فقط در صورتی امکانپذیر است که میزان دستیابی به هدف یا به عبارتی، اثربخشی فرایند انتقال دانش به شیوه ای مناسب و معتبر سنجیده شود. هر چند مدلهای مختلفی برای سنجش اثربخشی آموزش در نظامهای سنتی ارائه شده است، اما نظامهای جدید و مجازی آموزش دارای تفاوتهایی اساسی با گونه های قبلی است که استفاده از آن مدلها را نامناسب می سازد. در این مقاله با در نظر گرفتن ویژگیهای خاص نظامهای آموزش الکترونیکی، مدلی برای اندازه گیری اثربخشی آنها با تأکید بر سنجش یادگیری، به جای اندازه گیری آموزش، توسعه داده شده است. در این مدل عوامل مؤثر بر سطح یادگیری در نظامهای آموزش الکترونیکی مشخص و معادله ای اولیه برای تعیین ارتباط آنها استخراج شده است. در نهایت، نتایج اعتبارسنجی مدل ارائه شده به کمک نتایج از بررسی نمونه آماری دانش آموختگان و دانشجویان مرکز آموزش الکترونیک دانشگاه علم و صنعت ایران ارائه شده است
۷.
در کتاب الحیل به بیان و طراحی مهندسی دستگاهها و ظروفی اقدام شده که از منظر دانش مهندسی هر یک در نوع خود بی نظیر و شگفت انگیز است. برخی از این ظروف و دستگاهها از نظر طراحی و سازکار توانایی و قابلیت تفکیک مایعات را بر مبنای گرانروشان دارند و بعضی دیگر مایعات را بر اساس چگالیشان جدا کنند. الحیل عنوان کتابی است که آن را در قرن سوم هجری در شهر بغداد احمد بن موسی به رشته تحریر در آورد. احمد بن موسی یکی از سه فرزند موسی بن شاکر خراسانی است که در تاریخ علم و دانش به "بنو موسی (فرزندان موسی)" مشهورند. وی از زمره دانشمندان برجسته ایرانی پس از اسلام است . از وی اختراعات و ابداعات زیادی در زمینه علم مکانیک بجا مانده است که شرح آنها در نسخ خطی کتاب الحیل بیان شده است. طراحی مجدد، بازسازی و آزمودن مکانیزمهای به کار رفته در طراحی این ظروف در قالب طرحی پژوهشی با عنوان "طراحی و ساخت فناوریهای دانشمندان قدیم ایران" در پژوهشکده مکانیک سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران اجرا شده است. در این مقاله مکانیزمهای به کار رفته در این ظروف و بیان عملکرد آنها از دیدگاه مهندسی امروز و ارزیابی چگونگی فرایند طراحی آنها بررسی شده است. در فرایند طراحی این ظروف همانند بیشتر طرحهای ارائه شده در کتاب الحیل نوعی تفکر تکاملی مشاهده می شود که با پیروی از این تفکر برخی از این ظروف از مکانیزم ظروف دیگر بهره جسته و در جهت تکامل عملکرد آنها مکانیزم یا مکانیزمهای دیگری نیز به آنها افزوده شده است. در نهایت، نمونه های بازسازی شده آزمایش شدند و نتایج به دست آمده از آزمونها بیانگر آن است که عملکرد آنها با آنچه در کتاب الحیل قید شده است، هماهنگ است. از جمله یافته های مهم این طرح می توان از طراحی مکانیزمهایی نام برد که قادرند تا در عین سادگی، مایعات را بر اساس چگالی یا گرانروی شان به طور مجزا یا حتی در برخی از ظروف به طور همزمان از یکدیگر تفکیک و از مجرایی مشخص به بیرون از ظرف هدایت کنند. با توسعه بهنگام این مکانیزمها می توان از آنها در آموزش مهندسی و در صنعت امروز بهره گرفت.