آموزش مهندسی ایران

نظام نوآوری اهمیت ارتباط دانشگاه با محیط و ضرورت مهندسی مجدد ساختار سازمانی، نقش ها و کارکرد های آمورش عالی را مورد تاکید قرار می دهد. هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی جامع و عملیاتی برای توسعه دانشگاه کارآفرین در دانشگاه های دولتی ایران است. پژوهش از نوع مطالعات کیفی است که از نظریه داده بنیاد سیستماتیک (SY-GTM) استفاده شده است. جامعه آماری شامل سیاستگذاران و اساتید صاحب نظر، مدیران مراکز کارآفرینی، رشد و پارک های علم و فناوری، مسولین بخش صنعت و دانشجویان دکتری است. از طریق روش نمونه گیری هدفمند تعداد 20 نفر بعنوان مطلعین کلیدی انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختارمند گرد آوری شد. اعتبار و روایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان به دست آمد. داده ها بوسیله کد گذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. 462 گزاره مفهومی در قالب 126 مقوله عمده طبقه بندی و در نهایت 22 مقوله هسته ای احصاء شد. مقوله های عمده و هسته ای در قالب ابعاد 6 گانه شرایط علی از جمله (تعهد و گرایش مدیریت و رهبری به کارآفرینی، بین المللی شدن)، زمینه ای (انعطاف پذیری قوانین و مقررات و حمایت مالی و سرمایه گذاری کارآفرینانه)، مداخله گر (پیمان متعهدانه دانشگاه و صنعت، حمایت های فرا سازمانی)، راهبردها (برنامه درسی با رویکرد کارآفرینی، آموزش های رسمی و غیررسمی کارآفرینی، هماهنگی کریدور های کارآفرینی) و پیامدها (بهبود و تضمین کیفیت، توسعه اجتماعی و اقتصادی و رضایت مندی دانشجویان) به سطح انتزاعی بالاتر ارتقاءداده شد و مدل پارادایمی پژوهش ارائه گردید.

در مقاله حاضر به ارائه و اجرای الگوی اعتبارسنجی پیامدمحور برنامه های درسی رشته های فنی و مهندسی پرداخته شده است. جامعه آماری را کلیه دروس تخصصی رشته مهندسی کامپیوتر در دانشگاه شاهد به خود اختصاص داد. روش از نوع توصیفی - پیمایشی و کاربردی بوده و نمونه آماری این پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی ساده از میان دروس تخصصی رشته مهندسی کامپیوتر، انتخاب شده است. لذا درس"برنامه سازی پیشرفته" که درسی تخصصی و سه واحدی است، به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. در ادامه اطلاعات و آمار مورد نیاز جهت پاسخ سوالات پژوهش به صورت پرسشنامه محقق ساخته و در قالب لیست نمرات دانشجویان از استاد درس مذکور اخذ گردید. پس از طی اجرای گام های یازده گانه اعتبارسنجی پیامدمحور، نتایج زیر حاصل گردید؛ با توجه انتخاب روش های ارزشیابی و عملکرد دانشجویان، هدف یادگیری "دانشجو بتواند از روش های لازم برای آزمون و اشکال زدایی برنامه به منظور تحقیق درستی عملکرد برنامه استفاده کند" دارای کمترین درصد تحقق و هدف یادگیری"دانشجو بتواند مسائل را با روش طراحی بالا به پایین حل کند." دارای بیشترین درصد تحقق بود. با توجه انتخاب روش های ارزشیابی وعملکرد دانشجویان و میزان تحقق اهداف یادگیری در درس مذکور، هدف کلان کسب و حفظ برتری راهبردی و استقلال کشور در عرصه های پردازشی و ارتباطی مهم با زمینه سازی برای نوآوری مستمر توسط دانش آموختگان،دارای کمترین درصد تحقق و هدف مصوب کلان دیگر، طراحی و ساخت شبکه های ارتباطی محلی و ملی توسط دانش آموختگان، دارای بیشترین درصد تحقق بود

در دهه اخیر به جهت تحقق توسعه پایدار، توجه بسیاری از کشورها معطوف به حمل و نقل ریلی بوده است. در این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده عوامل تاثیرگذار بر رضایت تحصیلی 158 نفری از جامعه 701 نفری دانشجویان دانشکده مهندسی راه آهن از جهت وجهه ی رشته، سطح آموزش و پژوهش و دورنمای شغلی بررسی شده است. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه تدوین شده توسط چند تن از اساتید و دانش آموختگان رشته مهندسی راه آهن انجام گرفت. میزان پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرون باخ برابر با 0.85 برآورده شد. اهم نتایج نشان می دهد که ضریب همبستگی بالایی بین رضایت تحصیلی و میزان افتخار به رشته در میان دوستان و آشنایان و همچنین با آینده شغلی وجود دارد. نتایج آزمون تی (T) و آنوا (Annova)یک طرفه جهت بررسی آزمون فرض ها و تأثیر رضایت براساس جنسیت، گرایش رشته و سال گویای آن بود که تفاوت معناداری براساس جنسیت و گرایش در رضایت تحصیلی دانشجویان این رشته وجود نداشته اما رضایت دانشجویان براساس سال تحصیلی کاهش می یابد. در انتها رهنمودهایی برای سیاست گذاری براساس نتایج به دست آمده استخراج گردید.

اخلاق مهندسی از جمله موضوعاتی است که در سالهای اخیر توجه جامعه مهندسی را به خود معطوف کرده است. مهم ترین چالش در تربیت مهندس در کشور، پرورش ارزشهای انسانی و اخلاقی در دانشجویان مهندسی است. لذا با توجه به اهمیت آموزش اخلاق مهندسی، این مطالعه به بررسی مطالعات و مقالات مرتبط با موضوعات آموزش مهندسی، اخلاق مهندسی و آموزش اخلاق مهندسی که در یک بازه زمانی 20 ساله در مجلات ایران چاپ شده است، پرداخته است تا جایگاه اخلاق در آموزش مهندسی در ایران مشخص گردد. در این مطالعه مجلات فارسی زبان به صورت سیستماتیک بررسی شدند. هدف یافتن، طبقه بندی و تحلیل مقالاتی بود که از ابتدای سال 1375 تا پایان سال 1395 در خصوص آموزش مهندسی، اخلاق مهندسی و آموزش اخلاق مهندسی در این مجلات منتشر شده بودند. بر این اساس ابتدا فهرست مجلاتی که دارای مقاله در این زمینه ها بودند، تهیه شد. سپس به صفحه اختصاصی هر مجله و سایر پایگاههای اطلاعات معتبر نشریات مراجعه شد. در نهایت 46 مجله با 232 مقاله مرتبط با موضوع مورد بررسی یافت و انتخاب شدند. می توان نتیجه گیری نمود که جامعه مهندسی کشور به اهمیت اخلاق در رشته های مهندسی پی برده اند ولی متاسفانه در خصوص روش و کیفیت آموزش اخلاق مهندسی برای دانشجویان رشته مهندسی تحقیق و بررسی زیادی انجام نشده است. بنابراین می توان گفت که آموزش اخلاق در رشته های مهندسی مغفول واقع شده است و لازم است تا مطالعاتی در این خصوص انجام شده و راهکارهایی ارائه گردد.

کیفیت آموزش های مهندسی و ارزیابی سطح کیفی فرآورده های مراکز آموزش عالی فنی و مهندسی از فوریت های اخیر سیاست گذاران امور علم و فناوری در خارج و داخل کشور بوده است. رویکردهای متداول ارزیابی کیفیت آموزش معمولا" سنتی و مبتنی بر تجربه بوده و بطور مدون و سیستماتیک مدیریت و سنجش نمی گردند. لذا تدوین یک سیستم ارزیابی کیفیت بر آموزش های مهندسی ضرروی به نظر می رسد. در این مقاله سیستم ارزیابی پیامد-محور پیشنهاد و پیاده سازی گردیده است با این هدف که روندهای موجود آموزش مهندسی را مدیریت پذیر و قابل کنترل نموده و اهداف و خواسته ها ی درونی و برونی جامعه و صنعت( در این مقاله 12 هدف بعنوان بروندادهای یک مرکز دانشگاهی پیشنهاد شده است) را پاسخ دهد. این سیستم، کیفیت آموزش ها را با تاکید بر پیامدها ( خواسته ها و اهداف) در یک چرخه بازخور دار مشاهده، نظارت وارزیابی می نماید. در این مدل پیشنهادی، اهداف برنامه های کارشناسی 12 گانه و در امتداد آنها اهداف یادگیری ( بین 1 تا 6 هدف) هر درس تبیین شده و امکان سنجش و اندازه گیری سطح دستیافت ها میسر می شود. با نگاهی استراتژیک دروس کاربردی از 30درصد از دروس پایانی هر برنامه کارشناسی انتخاب می گردد تا سطح بهره وری رویکرد پیشنهادی را بهینه نماید. نتایج پیاده سازی عملی این سیستم بر روی 11 درس در مرکز آموزش عالی فنی و مهندسی بوئین زهرا حاکی از افزایش روئیت پذیری فرآیند آموزش، عیب یابی و جهت دهی کیفی روندهای تدریس، یادگیری بوده است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های روانسنجی( ساختار عاملی، پایایی، و روایی) مقیاس قابلیت استخدام خودادراکی دانشجو در میان دانشجویان ایرانی می باشد. این پژوهش بر روی 185 نفر از دانشجویان سال چهارم مقطع کارشناسی رشته فنی دانشگاه اصفهان به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی که از بین دانشکده های فنی دانشگاه اصفهان گزینش شده بودند انجام گرفت. ساختار عاملی مقیاس قابلیت استخدام خودادراکی دانشجو، با استفاده از تحلیل عامل اکتشافی چهار عامل را به دست داد که 53/70 درصد از واریانس کل را تبیین می کند. به علاوه تحلیل عامل تاییدی مدل ساختار چهار عاملی مقیاس را مورد تایید قرار داد. نتایج همسانی درونی کل مقیاس و عامل های آن همگی در حد قابل قبول بودند. همبستگی بین هر یک از گویه های مقیاس با نمره کل از 51/0 تا 77/0 متغیر و همگی معنادار بوده است. ضریب روایی همگرایی از طریق همبستگی بین هر یک از عامل های مقیاس قابلیت استخدام خودادراکی دانشجو با مقیاس قابلیت استخدام برنامه درسی که به لحاظ نظری به آن مرتبط بود، مورد بررسی و تایید قرار گرفت. در مجموع یافته های حاصل از این پژوهش نشان داده است که مقیاس قابلیت استخدام خودادراکی دانشجو در نمونه ایرانی از پایایی و روایی مناسبی برخوردار است و می توان از آن در موسسات آموزش عالی بهره گرفت. همچنین می توان از طریق برنامه های آموزشی مناسب، قابلیت استخدام خودادراکی دانشجویان را ارتقا بخشید.

در دنیای امروز محدودیتهای فراوانی در انجام کارها وجود دارد. محدودیت های رایجی همچون محدودیت های زمانی، مکانی و بویژه مالی باعث شده تا افراد و شرکت ها و کشورها دست به انتخاب بزنند. تحقیق و توسعه در هر سازمانی که به دنبال تولید و یا استفاده از محصولات به روز دنیا می باشد، مبحث مهمی به شمار می آید؛ اما نکته ی مهم این است که یک سازمان با توجه به تعدد موضوعات قابل تحقیق، به کدام موضوعات پرداخته و چگونه آنها را اولویت بندی می کند در این تحقیق مدلی جهت تعیین اولویت های تحقیقاتی تکنولوژی با استفاده از مدل آینده نگاری تکنولوژی توسعه داده شده است. مدل توسعه یافته بر اساس روش تکنولوژی های حیاتی می باشد. جهت توسعه این مدل، ادبیات دو حوزه تدوین استراتژی تحقیق و توسعه و تکنولوژی و روشهای اولویت بندی مرور شده است. همچنین با توجه به نیاز روز کشور ایران در حوزه ی انرژی های تجدیدپذیر بالاخص انرژی خورشیدی، این متودولوژی در جهت اولویت بندی حلقه های فرآیند تولید ماژول فتوولتائیک سیلیکونی پیاده سازی گردیده است.