آموزش مهندسی ایران

سواد مالی و درک مفاهیم آن برای دانشجویان اهمیت ویژه ای دارد زیرا تصمیمات رفتاری و مالی اتخاذشده توسط آن ها تأثیر به سزایی بر وضعیت مالی و شغلی آنان در آینده خواهد داشت. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه علی آموزش اقتصاد با سواد مالی، مهارت های تصمیم گیری و قصد کارآفرینی دانشجویان است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، با توجه به نحوه گردآوری داده ها توصیفی- همبستگی مبتنی بر مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری مورد مطالعه دانشجویان دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه ارومیه به تعداد 2733 نفر است که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، 338 نفر انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده های پژوهش پرسش نامه است و برای تجزیه و تحلیل داده ها ابتدا شاخص های متغیرهای پژوهش به روش تحلیل تناظر چندگانه به وسیله نرم افزار XLSTAT 2019 محاسبه و سپس مدل مورد نظر با استفاده نرم افزار Stata 17 برآورد شد. یافته های پژوهش نشان داد که آموزش اقتصاد بر سواد مالی دانشجویان تأثیر مثبت و معناداری داشته و آموزش اقتصاد از طریق سواد مالی بر مهارت های تصمیم گیری و قصد کارآفرینی دانشجویان تأثیر دارد. بنابراین به تصمیم گیرندگان آموزش عالی توصیه می شود که در برنامه درسی رشته های مهندسی، واحدهای درسی مرتبط با اقتصاد در نظر بگیرند و با آموزش سواد مالی، زمینه بهبود تصمیم گیری های مالی- اجتماعی دانشجویان و رشد اقتصادی و توسعه پایدار جامعه را فراهم آورند.

هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسی زیرساخت های فلسفی آموزش اخلاق حرفه ای در دانشکده های مهندسی همراه با معرفی رویکردهای فلسفی مورد توجه و مغفول در این زمینه بوده است. مکاتب فلسفی علاوه بر اینکه به عنوان لنزهایی برای بررسی آموزش اخلاق مهندسی تلقی می شوند، در تنظیم برنامه های آموزشی مهندسی نیز تأثیرگذار بوده و می توانند بین موارد علمی و غیرعلمی تعادل ایجاد کنند تا دانشکده های مهندسی از این طریق بتوانند مهندسینی هم خبره در علم و دانش و هم مزین به اخلاق مهندسی پرورش دهند. با توجه به مطالعات و نتایج مختلف گزارش شده در این زمینه، پژوهش حاضر با هدف گردآوری و مقایسه پژوهش های انجام شده به روش مرور نظام مند، در پایان سال 2021 میلادی انجام گرفت. به همین منظور موتورهای جستجوی Scopus و مگیران با بررسی عبارات  Philosophy” و  Engineering ethics education” در عنوان، کلیدواژه و چکیده مقالات مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج حاصل از بررسی مطالعات نشان دهنده یک زیرساخت فلسفی غالب مورد توجه و هشت زیرساخت فلسفی مغفول است. 76/82% مقالات مدرنیسم را رویکرد غالب اما ناکارآمد دانسته اند و 65/52% مقالات عدم توجه به رویکرد جامع (مشمول) در آموزش اخلاق مهندسی را  مغفول ترین رویکرد معرفی کردند. جایگاه رویکرد پسامدرنیسم، پدیدارشناسی، انسان محور، جامع، مذهبی، مشارکتی، موقعیتی، انتقادی، ساختن گرایی در پرورش مهندسینی اخلاق مدار و حرفه ای در عصر کنونی خالی است. 

برگزاری کارگاه های مهارت افزایی کوتاه مدت می تواند فرصتی مناسب برای افزایش عملکرد و توسعه توانمندی های افراد متخصص برای رشد و توسعه همه جانبه جامعه باشد. هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی برگزاری کارگاه های مهارت افزایی کوتاه مدت تعمیرات گیربکس اتوماتیک خودرو به مدت سه سال برای جامعه آماری 142 نفره می باشد. ابتدا الزامات و مقدمات برگزاری کارگاه مهارت افزایی استاندارد در چهار سطح نیازسنجی، برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی اثربخشی آموزشی انجام شد. پس از آن با انتخاب تربیت مدرسین حائز شرایط و آموزش آنها و کسب شرایط تخصصی موردنیاز، طی بازه زمانی سه ساله به آموزش و پایش وضعیت 142 نفر از افرادی که در این کارگاه ها شرکت کرده بودند، پرداخته شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که فقط 42 درصد از این جامعه آماری در حوزه تخصصی مذکور به ادامه فعالیت پرداختند و 58 درصد به دلایل مختلف از ادامه فعالیت باز ماندند. تنها 22 درصد موفق به کسب نمرات خوب و عالی ارزیابی سطح نتایج بر مبنای الگوی ارزیابی کرک پاتریک شدند. 20 درصد از افراد همچنان در این حوزه تخصصی شاغل هستند درحالی که نمرات ارزیابی سطح نتایج آنها در حد ضعیف و متوسط باقیمانده است و انگیزه ای به بهبود سطح ارزیابی خود ندارند.

در مهندسی های گوناگون، فرمول ها نقش اساسی دارند. روابط خشک ریاضی چالشی همیشگی برای دانشجویان بوده است. اگر بتوان با روش های ابتکاری، جذابیتی را برای به خاطر سپردن مولفه های متفاوت موجود در فرمول ها به کار گرفت، انگیزه خوبی برای شناخت عمیق تر روابط ریاضی در دانشجو ایجاد می شود. در این مقاله، این امر برای رابطه توان خودرو اجرا می شود. ایده پیشنهادی به کمک تصاویر گوناگون شکل می گیرد. انتخاب یک تصویر مناسب که گویای یک مفهوم باشد، نکات ظریفی را به همراه دارد. با دیدن این تصاویر و پاسخ های دریافت شده، می توان تصاویر مناسب را انتخاب کرد. روش های متفاوت برای اجرا در کلاس معرفی می شود. این شیوه ها در قالب فعالیت کلاسی و همچنین تکلیف خارج از کلاس بیان می شود. جهت اجرا می توان به خوبی از مشارکت دانشجویان در کلاس بهره گرفت. تکالیف نیز می تواند به صورت فردی یا گروهی تعیین شود. تنوع در روش های به کارگرفته شده و نوع تمرین ها می تواند هر یک، بخشی از مهارت های دانشجویان را تقویت کند. این شیوه در طی چندین نیم سال تحصیلی در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا اجرا شده است. نظرسنجی از دانشجویان اثربخش بودن روش پیشنهادی را در ماندگارسازی مولفه های موجود در یک فرمول ریاضی نشان می دهد. 

یکی از رویکردهای رایج بازنگری برنامه های درسی، ترسیم یا نقشه کشی برنامه درسی است. در این رویکرد استادان به صورت مشارکتی، نقشه برنامه درسی اجراشده را ترسیم کرده و در مرحله بعد، کل برنامه درسی یا بخش هایی از آن را بازنگری می کنند. هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان گرایش گروه های مهندسی به اجرای رویکرد ترسیم برنامه درسی و نیز بررسی پیش بایست های اجرای آن بود. در این راستا 14 نفر از مدیران گروه های مهندسی دانشگاه کاشان، به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و برای گردآوری اطلاعات با آنان مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. داده های حاصل از مصاحبه ها در محیط نرم افزار اتلس تی به روش کل گرایانه کدگذاری و مقوله بندی شد. پایایی در کدگذاری به روش توافق میان کدگذار محاسبه شد که برای کدهای منتخب از 56/0 تا 67/0 به دست آمد. یافته ها نشان داد که علی رغم تفویض اختیارات لازم، بازنگری برنامه های درسی مهندسی به شکل نظام مند انجام نشده است. ذهنیت استادان مهندسی بیشتر متناسب با رویکرد متمرکز و منتظر ابلاغ برنامه های درسی از سطح بالا است. از تحلیل نظرات مصاحبه شوندگان می توان گفت که اگر چه ضرورت اجرای رویکردهای غیرمتمرکز نظیر ترسیم برنامه درسی به طور کامل توسط استادان رشته های مهندسی درک می شود اما عواملی نظیر عدم آگاهی از اختیارات دانشگاهی برای برنامه ریزی درسی، فقدان مقررات آموزشی و اداری شفاف و فقدان پشتیبانی های لازم، باعث گردیده که از رویکردهای غیرمتمرکز به طور نظام مند بهره برداری نشود.

چالش های آموزش الکترونیکی درس احتمال و آمار مهندسی با مطالعه ای آمیخته بررسی شده است. در این راستا، دیدگاه استادان و دانشجویان این درس در دانشکده های فنی دانشگاه تهران، در دو نیمسال تحصیلی 2-1399 و 1-1400، جمع آوری و بررسی شده است. به این منظور، پرسشنامه ای شامل 16 پرسش برای مصاحبه نیمه ساختاریافته با استادان و پرسشنامه ای شامل 5 پرسش باز پاسخ، 13 پرسش طیف لیکرت و یک پرسش چندگزینه ای برای دانشجویان تدوین شد. دیدگاه استادان با تحلیل موضوعی و کدگذاری استقرایی بررسی شد. دیدگاه دانشجویان دو نیمسال نیز بر پایه آزمون های آماری ارزیابی و مقایسه شد. تحلیل همبستگی پاسخ های دانشجویان نیز انجام شد. از دیدگاه استادان، چالش ها را می توان به دسته های چالش های ارزیابی، کاهش تعاملات، نبود زیرساخت مناسب، کمبود امکانات دانشجویان و استادان، نبود فرهنگ آموزش الکترونیکی، رواج تقلب، چالش های ارائه محتوا به صورت همزمان و ناهمزمان، زمان بر و انرژی بر بودن نسبت به آموزش حضوری و چالش های عدم حضور فیزیکی در دانشگاه، تقسیم بندی کرد. همچنین، عمده انتقادهای دانشجویان درباره افزایش تکالیف و آزمون ها، کیفیت زیرساخت های فناوری، کاهش پویایی کلاس، عدم توجه به کیفیت محتواهای ارائه شده، عادلانه نبودن ارزیابی ها، سخت تر شدن آزمون ها و کاهش زمان پاسخگویی، کاهش تعاملات، انگیزه و نشاط در کلاس و نبود حل تمرین کافی گزارش شد.