روانشناسی کاربردی

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر سازگاری و خودکارامدی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه تجربی با گروه آزمایش، گروه گواه و طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه و جامعه آماری 24383 دانش آموز مقطع متوسطه ناحیه 2 آموزش و پرورش شهر اصفهان در سال تحصیلی 95-94 بود که در ابتدا به صورت خوشه ای دبیرستان های آزادی، شهید واقفی1 و کتیبه و سپس از هر دبیرستان 4 کلاس و از بین آن ها نمونه ای به تعداد 40 نفر به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه کاربندی شد. افراد گروه آزمایش، 8 جلسه آموزش مهارت های اجتماعی برگرفته از کتاب صدری دمیرچی و اسماعیلی قاضی ولوئی (1389) و کتاب هارجی، ساندرز و دیکسون (1390) را هر جلسه 90 دقیقه هفته ای 2 بار به صورت گروهی دریافت کردند. هر دو گروه قبل و پایان آموزش و نیز پس از گذشت 2 ماه در مرحله پیگیری، به مقیاس سازگاری دانش آموزان سینها و سینگ (1380) و خودکارامدی عمومی شرر، مادوکس، مرکاندنت، پرنتیس-دان، جاکوبز و روگرز (1982) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد آموزش مهارت های اجتماعی در بر سازگاری (55/12=F، 001/0=P) اثر داشته و میزان خودکارامدی را نیز به طورمعناداری افزایش داده (26/6=F، 01/0=P)؛ و این تاثیر در مرحله پیگیری پایدار مانده است. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که آموزش مهارت های اجتماعی روشی موثر برای ارتقاء سازگاری و خودکارامدی نوجوانان دختر است.

هدف : هدف پژوهش تعیین برازش الگوهای مفهومی پژوهش در پیش بینی راهبردهای مثبت و منفی تنظیم شناختی هیجان بر اساس فرایندهای ارتباطی خانواده و ابعاد کمال گرایی بود . روش : روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری شامل تمام دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم تهران به تعداد 1196812 نفر در سال ۱۳۹۴ بود. از میان آن ها به روش تصادفی خوشه ای از شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز، پنج دبیرستان با نام های فریده سلیمی، ندای حق، سمیه، وحدت اسلامی و علویان و از هر دبیرستان دو کلاس و درنهایت 500 نفر انتخاب شدند و پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گارنسفکی، کرایج و اسپینهاون (2001)، فرایندهای خانواده سامانی (1387)، و شناختارهای کمال گرایی چندبُعدی کابوری و تاننو (2004) را تکمیل کردند. پس از حذف داده های پرت 3 آزمودنی، داده های 497 نفر با استفاده از روش الگویابی معادله های ساختاری تحلیل شد. یافته ها : یافته ها رابطه مثبت معیارهای فردی (418/0=β، 001/0=P) و رابطه منفی نگرانی بیش از حد (193/0-=β، 001/0=P) را بر راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان و نیز رابطه مثبت نگرانی بیش از حد را بر راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان (567/0=β، 001/0=P) نشان داد. رابطه فرایندهای ارتباطی خانواده بر راهبردهای مثبت تنظیم هیجان (321/0=β، 001/0=P) مثبت و بر راهبردهای منفی تنظیم هیجان (200/0-=β، 001/0=P) منفی بود. نتیجه گیری : از آن جا که افراد با معیارهای فردی بالا و دارای فرایندهای مطلوب ارتباطی خانواده، بیش تر از راهبردهای مثبت و افراد دارای نگرانی بیش از حد، بیش تر از راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان استفاده می کنند؛ بنابراین برای این که افراد به ویژه نوجوانان بتوانند راهبردهای مثبت تنظیم هیجانی را اتخاذ کنند؛ پیشنهاد می شود بالینگرها و مربیان بر آموزش کمال گرایی مثبت و فرایندهای ارتباطی خانواده تمرکز کنند.

هدف : هدف پژوهش تعیین الگوی علی روابط بین مؤلفه های کمال گرایی و بهزیستی روان شناختی با تاکید بر نقش واسطه ای مؤلفه های انگیزش تحصیلی بود. روش : روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری، دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانی شهر کرمانشاه به تعداد 16138 در سال تحصیلی 94–1393 بود. با روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای از بین نواحی سه گانه آموزش و پرورش 4 دبیرستان دخترانه مائده، کوثر، جلال آل احمد، حضرت معصومه و 4 دبیرستان پسرانه شهید آوینی، شهید انصاری، شهید تندگویان و ادیب و از هر دبیرستان بین 55 تا 60 تا دانش آموز و درمجموع 456 دانش آموز بر اساس جدول کرجسی-مورگان 1970 انتخاب شد. داده ها از طریق پرسشنامه کمال گرایی چندبُعدی تهران-بشارت (1386)، انگیزش تحصیلی والرند، پلتییر، بلیس، بریر، سنکال و والیرس (1992) و بهزیستی روان شناختی ریف 1995 جمع آوری شد. یافته ها : نتایج نشان داد الگو با داده های این پژوهش برازش مناسبی دارد. هم چنین بررسی اثر مستقیم و غیرمستقیم نشان داد که انگیزش تحصیلی خودتعیین گر، نقش واسطه ای را در ارتباط بین کمال گرایی خودمحور و بهزیستی روان شناختی (68/0=β، 002/0=P) ایفا می کند. اما برخلاف فرض اولیه الگو، نقش واسطه ای انگیزش غیرخودتعیین گر، در ارتباط بین کمال گرایی جامعه محور و بهزیستی روان شناختی تأیید نشد (075/0=β، 098/0=P). نتیجه گیری : به طورکلی می توان گفت انگیزش تحصیلی، در ارتباط بین کمال گرایی و بهزیستی روان شناختی نقش کلیدی دارد. بنابراین لازم است در برنامه ریزی آموزشی بر این سازه ها بیش از پیش توجه شود.

هدف : هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه ابعاد سبک زندگی اسلامی با بهزیستی روان شناختی کُل و ابعاد آن بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری شامل 1200 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی شیراز بود که از میان آن ها با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای 305 دانشجو بر اساس جدول کرجسی-مورگان (1970) انتخاب شدند و پرسشنامه های ابعاد سبک زندگی اسلامی کاویانی (1388) و پرسشنامه بهزیستی روان شناختی ریف (1995) را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها از تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد از میان ابعاد سبک زندگی اسلامی، تنها بُعد ویژگی های درونی (13/0=b، 050/0=P)، و بُعد اجتماعی (22/0=b، 004/0=P) قادرند بهزیستی روان شناختی کُل را پیش بینی کنند؛ و هرچند ابعاد دیگر آن قادر به پیش بینی معنی دار بهزیستی روان شناختی کُل نیستند؛ اما می توانند به جز بُعد خودمختاری سایر ابعاد بهزیستی روان شناختی شامل پذیرش خود، روابط مثبت با دیگران، تسلط بر محیط، زندگی هدف مند، و رشد فردی را نیز به طورمعنی داری پیش بینی کنند. نتیجه گیری: از آن جا که بهبود سبک زندگی اسلامی در بُعد ویژگی های درونی و بُعد اجتماعی افراد با افزایش بهزیستی روان شناختی آن ها همراه است؛ بنابراین پیشنهاد می شود دست اندرکاران، با آموزش این ابعاد از سبک زندگی اسلامی و ارائه راه کارهایی به جوان ها برای درونی کردن اعتقادهای مذهبی، نه تنها در جهت داشتن زندگی بهتر و رضایت بخش، بلکه برای داشتن بهزیستی بالاتر به آن ها کمک کنند.

هدف: هدف پژوهش تعیین سهم هوش معنوی و بینش شناختی در پیش بینی رضایت زناشویی و سلامت عمومی جانبازان بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری شامل تمامی جانبازان شمیایی ساکن شهرستان سردشت به تعداد 1400 نفر بود. با استفاده از جدول کرجسی-مورگان، 302 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب و در نهایت تعداد 4 پرسشنامه به دلیل مخدوش و ناقص بودن از روند تحلیل حذف و تعداد 298 پرسشنامه کامل تحلیل شد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های هوش معنوی کینگ (2008)، بینش شناختی بک، بروچ، بالتر، استیر و وارمان (2004)، رضایت زناشویی انریچ 1989 و سلامت عمومی گلدبرگ 1972 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد هوش معنوی (47/0=β، 0001/0=P) و بینش شناختی (39/0=β، 0002/0=P) توانایی پیش بینی سلامت عمومی جانبازان، و همچنین هوش معنوی (47/0=β، 0002/0=P) و بینش شناختی (36/0=β، 0001/0=P) توانایی پیش بینی رضایت زناشویی جانبازان را دارند. نتیجه گیری : از آن جا که رضایت زناشویی و سلامت عمومی جانبازان ممکن است به دلیل مشکلات جسمانی و روانی ایجاد شده ناشی از جنگ کاهش یابد، لذا می توان از طریق اقداماتی چون آموزش هوش معنوی و بینش شناختی زمینه ارتقاء رضایت زناشویی و سلامت عمومی جانبازان را فراهم آورد و از مشکلات دیگر جلوگیری کرد.

هدف: هدف پژوهش تعیین میزان افسردگی، اضطراب، نشخوار فکری، سرکوب فکر و سبک های مقابله ای در همسران بیماران مرد دچار اسکیزوفرنی و همسران زن افراد عادی بود. روش: روش پژوهش علی-مقایسه ای و جامعه آماری همسران بیماران دچار اسکیزوفرنی بستری در بیمارستان ها، مراکز بهزیستی و توان بخشی تهران و شهریار به تعداد 435 نفر که از این تعداد 67 نفر متأهل و 46 نفرشان مایل به همکاری بودند، از میان آن ها به روش نمونه برداری هدف مند 40 نفر و 40 نفر نیز از میان 1200000 نفر از ساکنان شهریار به روش نمونه برداری چندمرحله ای، داوطلبانه و با همتاسازی درآمد خانواده ها انتخاب شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه های افسردگی بک، اِستیر و براون 1996، اضطراب بک، اِپستین، براون و اِستین (1988)، سبک های پاسخ نشخواری نولن-هوکسیما، مارو و فریدریکسون 1990، سرکوب خرس سفید وگنر و زاناکاس (1994) و مقابله با موقعیت های تنیدگی زا اندلر و پارکر (1990) جمع آوری و به روش تحلیل کوواریانس تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد همسران بیماران دچار اسکیزوفرنی در افسردگی (078/119=F، 001/0=P)، اضطراب (406/120=F، 001/0=P)، نشخوارفکری (014/63=F، 001/0=P)، سرکوب فکر (390/27=F، 001/0=P) و سبک هیجان محور (902/42=F، 001/0=P) میانگین بالاتری دارند. نتیجه گیری: به بالینگران پیشنهاد می شود در درمان با تمرکز بر سبک های تفکر نشخواری و سرکوب فکر همسران بیماران دچار اسکیزوفرنی و آموزش سبک مقابله ای کارآمدتر، به آن ها کمک کنند تا بتوانند در خود میزان افسردگی و اضطراب ناشی از زندگی با همسر بیمار را کاهش دهند.

هدف: هدف پژوهش تعیین ویژگی های روان سنجی آزمون جهت گیری زندگی شی یر، کارور و بریجس (1994) در زنان ایرانی بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری 400 نفر از مادران دانش آموزان یکی از مدارس دخترانه منطقه یک شهر تهران بود که در نیم سال اول سال تحصیلی 95-1394 با روش نمونه گیری دردسترس 120 مادر به ازای هر متغیر 10 نفر با هدف کشف ساختار عاملی زیربنایی آزمون جهت گیری زندگی انتخاب و آزمون مذکور در مورد آن ها اجرا شد. 200 زن نیز به ازای هر متغیر 20 نفر با هدف فرض آزمایی و تعیین میزان برازندگی الگوی مفروض با داده های مشاهده شده انتخاب و آزمون جهت گیری زندگی، مقیاس ارزیابی استرس رویلی، روسچ، جاریکا و واگان (2005)، مقیاس رضایت از زندگی دینر، ایمونس، لارسن و گریفین (1985) و فهرست عواطف مثبت و منفی واتسون، کلارک و تلگن (1988) در مورد آن ها اجرا شد. یافته ها: نتایج نشان داد آزمون جهت گیری زندگی از دو عامل خوش بینی و بدبینی تشکیل شده و با داده ها دارای برازش مطلوبی است. بررسی روایی سازه آزمون جهت گیری زندگی نشان داد ضریب همبستگی دو عامل خوش بینی و بدبینی با آزمون رضایت از زندگی به ترتیب 33/0 و 35/0، با عاطفه مثبت 33/0 و 20/0-، با عاطفه منفی 22/0- و 26/0 و با ارزیابی های شناختی شامل تهدید 20/0- و 30/0، با چالش 18/0 و 20/0- و با منابع 22/0 و 17/0؛ و ضرایب همسانی درونی آزمون نیز برای خوش بینی 88/0 و برای بدبینی 77/0 است (001/0=P). نتیجه گیری: آزمون جهت گیری زندگی به مثابه ابزاری دقیق، از روایی و پایایی مطلوبی برای سنجش سبک ارجح زنان ایرانی برای پیش بینی وقوع رخدادهای مثبت و منفی در آینده، برخوردار است.