مهدی رستمی

کاربرد عناصر اساطیری در داستان های فانتزی کودکان دهه ی هشتاد   عمران صادقی* بیژن ظهیری ناو** مهدی رستمی***   چکیده اسطوره یکی از مهم ترین موضوعات بشر است که در سراسر فضای زندگی او جریان دارد. اسطوره امری پویاست و بازتاب این پویایی در تمام کارهای بشر به ویژه ادبیات جلوه گر است. ادبیات کودکان و نوجوانان نیز از این تأثیر برکنار نیست. گستره ی این بازتاب به ویژه در گونه ی فانتزی آشکارتر است. در این پژوهش در ابتدا تعریفی مختصر از اسطوره ارائه داده شده است؛ آن گاه ویژگی های بینش اسطوره ای بررسی شده و سپس درباره ی ویژگی های عناصر اسطوره ای و شیوه ی به کارگیری آن در داستان های منتخب کودکان و نوجوانان بحث شده است. جنبه های بررسی شده در این مقاله عبارتند از: ویژگی های انسان گیاهی، شخصیت های اساطیری مانند غول و پری، جادو، پیکرگردانی و آنیمیسم. بررسی این پژوهش نشان داد استفاده از عناصر اسطوره ای برای نویسنده ی داستان فانتزی یک هدف نیست؛ بلکه یک وسیله ی بسیار کارآمد است. او می تواند با این عناصر، دنیایی نو و سرشار از شگفتی را برای مخاطب خلق کند. زیرا کودک اسطوره زی است و هنوز لایه های ناخودآگاه ذهن او با جهان اسطوره ای و پیوندهای آن در ارتباط است؛ پس بیشترین لذت را از داستان خواهد برد. واژه های کلیدی: ادبیات کودکان، اسطوره، آنیمیسم، جادو، فانتزی.     * استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی emransadeghi1@gmail.com (نویسنده ی مسئول) ** دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی zahirinav@uma.ac.ir *** استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون dr.rostami@kazerunsfu.ac.ir تاریخ دریافت مقاله: 2/7/1399            تاریخ پذیرش مقاله: 25/2/1400    

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی خودنظم بخشی هیجانی بر افزایش خودتنظیمی زوجین تازه ازدواج کرده بود. روش: روش پژوهش نیمه تجربی با گروه گواه و طرح  پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری سه ماهه بود. جامعه آماری این پژوهش زوجین تازه ازدواج کرده دانشگاههای تهران، الزهرا و شهید بهشتی بودند که طی فراخوان عمومی از کلیه دانشجویان متاهلی که کمتر از 3 سال از ازدواجشان گذشته بود دعوت به همکاری شد و از بین آنها تعداد 30 زوج انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش  (15 زوج) و گواه (15 زوج) گمارده شدند. گروه آزمایش مداخله هفتگی را به شکل گروهی در 8 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند. هر دو گروه در سه مرحله ی پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری سه ماهه مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مختلط با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: یافته ها تفاوت معناداری را بین عملکرد دو گروه آزمایش و گواه در نمره خودنظم بخشی ارتباطی (54/27=F، 001/0=P)، و تکاپوی ارتباطی (91/20=F، 001/0=P) در مرحله پس آزمون و پیگیری نشان داد. نتیجه گیری: از آنجا که آموزش خودنظمی بخشی هیجانی باعث افزایش خودتنظیمی زوجین تازه ازدواج کرده می شود، لذا روانشناسان و مشاوران می توانند برای کمک به زوجین تازه ازدواج کرده از این روش بهره مند شوند.

دره نادره متنی تاریخی-ادبی است که به دلیل صنعت پردازی متکلفانه در زبان و دورافتادگی از حالت طبیعی، ارتباط با آن دشوار می نماید. با این حال به علت غریب سازی و بهره گیری از ترفندهای شکل گرایانه، ادبیتی خاص به خود می گیرد. میرزا مهدی خان استرآبادی در روایت دره، به بیانِ خود سویه ادبی بخشیده به طوری که برجسته سازی زبانی در آن قابل مشاهده است. از آنجا که زبان در متن دره دچار آشنایی زدایی شده است، میتوان نمودهای غریب سازی کلام را در آن بازجست و تشریح نمود. پژوهش حاضر بررسی برجسته سازی های شاخص در دره نادره با دیدگاهی شکل گرایانه (قاعده افزایی ها) و تحلیل تمهیداتی است که با ایجاد توازن و عمل بر برونه زبان، ادبیت متن را محقق ساخته است. از جمله این شگردهای زبانی می توان به توازن آوایی (واج آرایی- جادوی مجاورت- صدامعنایی)، واژگانی (همگونی ناقص و کامل) و نحوی (همنشینی و جانشینی عناصر هم نقش) اشاره کرد. نگارندگان این جستار کوشیده اند در جستاری توصیفی–تحلیلی، بر پایه منابع کتابخانه ای به بررسی وجوه توازن در متن درّه نادره با ذکر و تحلیل نمونه ها دست یابند. واژگان کلیدی: دره نادره، برجسته سازی، توازن، صدامعنایی.

زمینه و هدف: مطالعه روابط زوجین به روشن شدن چهارچوب های ساختاری که این روابط در آن شکل می گیرد کمک می کند؛ یکی از ابعاد این روابط، ارتباط اولیه زناشویی است که زوجین هنگام مواجهه با مشکلات زناشویی، به کار می گیرند؛ از این رو، هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش ارتباط و ازدواج هالفورد بر رفتارهای نگهدارنده همسر و ارتباط اولیه زناشویی در زوجین جوان شهر کرمانشاه بود. روش پژوهش: این پژوهش در قالب مداخله نیمه تجربی به شیوه پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری یک ماهه بود که تعداد 30 زوج به شیوه نمونه گیری در دسترس از میان زوجین مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهری کرمانشاه انتخاب، و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15زوج) و کنترل (15زوج) جایگزین شدند؛ پس از اجرای پیش آزمون، به گروه آزمایش به مدت شش هفته و هر هفته یک جلسه 120 دقیقه ای آموزش ارتباط و ازدواج هالفورد داده شد و همه آزمودنی ها در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به وسیله پرسشنامه رفتارهای نگهدارنده همسر باس و همکاران (2008) و ارتباط اولیه زناشویی ناوران (1967) ارزیابی شدند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه های مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که آموزش ارتباط و ازدواج هالفورد اثربخشی معناداری داشته و توانسته تا مرحله پیگیری موجب بهبود رفتارهای نگهدارنده همسر (32/5= F ، 029/0= P ) و ارتباط اولیه زناشویی (21/85= F ، 001/= P ) شود. نتیجه گیری: بنابراین می توان گفت نتایج این پژوهش می تواند اطلاعات مفیدی را برای مشاوران و مددکاران در زمینه این نوع از آموزش زوجی برای بهبود روابط بین همسران، فراهم نماید.

زمینه و هدف: خودکارآمدی همان قضاوت فرد نسبت به توانایی های خود و اطمینان از دارا بودن قابلیت های فردی است. افرادی که دارای خودکارآمدی بالاتری هستند، از بهوشیاری و خودشناسی بهتری برخوردار بوده و اهداف بالاتری را در نظر گرفته و با تنظیم هیجانی رفتار مطلوب تری را در پیش می گیرند و به موفقیت های بیشتری در زمینه های مختلف از جمله تحصیل دست می یابند. روش پژوهش: این پژوهش توصیفی- تحلیلی و با هدف کلی تعیین و مقایسه میزان بهوشیاری و خودشناسی با خودنظم دهی هیجانی و خودکارآمدی در دانشجویان ترم اول و ترم آخر مقطع کارشناسی که در سال تحصیل 94-95 در دانشگاه شهید بهشتی حال تحصیل بودند و با این فرض که بین نظم دهی هیجانی و خودکارآمدی آنان تفاوت وجود دارد، طراحی شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی ورودی جدید سال 94 (1420 نفر) و دانشجویان سال آخر مقطع کارشناسی (1660 نفر) را در بر می گیرد. به همین منظور نمونه ی آماری پژوهش شامل 302 نفر دانشجویان ورودی جدید و 312 نفر دانشجویان ترم آخر با میانگین سنی 45/20 (انحراف معیار 92/1) و بر اساس فرمول کوکران محاسبه و به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس بهوشیاری، خودشناسی انسجامی، نظم دهی هیجانی و خودکارآمدی شرر بوده و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیره بوده است. یافته ها: نتایج نشان داد که بین خودشناسی، نظم دهی هیجانی و خودکارآمدی در دانشجویان ترم اول و آخر تفاوت معناداری دیده می شود (01/0=P)؛ اما در متغیر بهوشیاری بین دانشجویان تفاوتی دیده نشد (0/05P). نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که با افزایش نظم دهی هیجانی و همچنین خودشناسی بهتر، فرد از خودکارآمدی بالاتری برخوردار است.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین نقش واسطه ای سیستم بازداری – فعال سازی رفتاری در رابطه ی بین تجربه بدرفتاری در دوران کودکی با علائم اضطراب اجتماعی و اختلال اضطراب فراگیر در بزرگسالان بود. روش : پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع بنیادی و از نظر نحوه ی جمع آوری داده ها از نوع توصیفی-تحلیلی بود که ۳۰۰ نفر از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی در سال تحصیلی 97-1396 با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و به پرسشنامه های کودک آزاری، سیستم بازداری/فعال سازی رفتاری، اضطراب اجتماعی و اضطراب فراگیر پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از ضرایب همبستگی و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها: نتایج همبستگی، حاکی از رابطه ی معنادار بین تجربه بدرفتاری در کودکی با فعال سازی رفتاری، بازداری رفتاری، اضطراب فراگیر و اضطراب اجتماعی بود. همچنین ارزیابی مدل ساختاری با استفاده از شاخص های آماری نشان داد که تجربه بدرفتاری ضرایب تاثیر مستقیم معناداری بر اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال اضطراب فراگیر به واسطه ی فعال سازی و بازداری رفتاری دارد. یافته ها از برازندگی مناسب ساختار فرضی بین متغیرهای پژوهش حمایت کرد. نتیجه گیری: فعال سازی و بازداری رفتاری می تواند نقش واسطه ای قابل توجهی بین بدرفتاری دوران کودکی و ابتلا به اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال اضطراب فراگیر در بزرگسالی ایفا کند. کلیدواژه ها: اضطراب اجتماعی، اضطراب فراگیر، بازداری، بدرفتاری، فعال سازی

هدف: هدف پژوهش تعیین اثر بخشی آموزش مهارت های پیش از ازدواج مدل تحکیم ازدواج پیش از شروع (SYMBIS) بر الگوها و آسیب های زوج های نامزد بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی با گروه آزمایش و گروه گواه، طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری سه ماهه و جامعه آماری 44 زوج نامزد مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانشگاه شهید بهشتی در سال 1397 بود. از این جامعه 20 زوج نامزد به شیوه هدفمند انتخاب و به شکل تصادفی 10 زوج در هر یک از دو گروه آزمایش و گواه گمارش شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه سنجش و ارزیابی الگوها و آسیب های پیش از ازدواج رستمی، نوابی نژاد و فرزاد (1398) و نیز برنامه آموزش مهارت های پیش از ازدواج مبتنی بر مدل تحکیم ازدواج پیش از شروع پاروت و پاروت (2016) بود که در 8 جلسه 90 دقیقه ای گروهی به گروه آزمایش ارائه و داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مختلط تحلیل شد. یافته ها: نتایج حاکی از تأثیر آموزش مهارت های پیش از ازدواج بر الگوهای ناکارامد ارتباطی (7/71=P=0/009,F)، الگوهای ناکارامد مدیریت رابطه (6/91=P=0/013,F)، نظام ارزشی زوج ها (4/54=P=0/04,F)، ذهنیت طرحواره ای (4/94=P=0/04,F) و اثرات مخرب خانواده اصلی (10/62=P=0/003,F) و پایداری این تأثیر در مرحله پیگیری بود. نتیجه گیری: از آنجا که آموزش مدل تحکیم ازدواج پس از شروع منجر به شناسایی الگوهای ارتباطی ناکارامد و اصلاح این الگوها و افزایش مهارت های مدیریت رابطه می شود؛ بنابراین می توان از آن در جهت بهبود الگوها و کاهش آسیب های ازدواج استفاده نمود.

زمینه و هدف : شناسایی مدیران شایسته یکی از چالش های پیش روی سازمان ها است. با توجه به این چالش هدف پژوهش ارائه مدل و شناسایی موانع جانشین پروری با رویکرد آمیخته در ستاد فرماندهی ناجا بوده است. روش پژوهش : در این تحقیق از روش آمیخته در بخش کیفی روش مضمون و کمی از روش توصیفی-پیمایشی استفاده شد. بدین منظور در بخش کیفی 32 نفر از خبرگان و کارشناسان بازرسی ستاد ناجا به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند در قسمت کمی به روش نمونه گیری تصادفی ساده 250 نفر از کارشناسان ستادی و یگان های تابعه مستقل انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته بین آن ها توزیع شد. روایی محتوی، سازه و پایایی ترکیبی و ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. از روش سلسله مراتبی برای رتبه بندی متغیرها استفاده شده است. یافته ها : یافته ها تحقیق نشان داد موانع جانشین پروری در ناجا به ترتیب اولویت آن ها عبارت اند از: مؤلفه مدیریت با ضریب 5748./، ساختار سازمان با ضریب 3461./، ارزیابی عملکرد با ضریب 0557/. گزینش و استخدام با ضریب 0123/. آموزش با ضریب 0046/. و انتصاب و ارتقا با ضریب 0035/. که در بخش های مدیریت: ترس از مدیر از برنامه جانشین پروری، ساختار: تاکید برقابلیت اجرایی برنامه جانشین پروری، ارزیابی عملکرد: ارزش گذاری نامناسب عملکرد در چارچوب حکومت اسلامی، گزینش: ابهام در نقش و در بخش آموزش: تاکید برانتقال آموزه های دینی بیشترین اولویت را داشتند. نتیجه گیری: سازمان ناجا برای داشتن مجموعه ای از افراد که بتوانند جانشین های مناسبی برای مدیران کنونی داشته باشند باید موانع مهم را در نظر داشته و مدیران ارشد با حمایت خود از مقوله جانشین پروری نقش مهمی را در رسیدن به اهداف سازمان ایفا نمایند.

این پژوهش با هدف ساخت و بررسی پایایی و روایی مقیاس سنجش و ارزیابی تأثیرات زیانبار خانواده اصلی در زوجهای نامزد در آستانه ازدواج انجام شد؛ بدین منظور با مطالعه متون مربوط و با اجرای 19 مصاحبه نیمه ساختاریافته با مشاوران و متخصصان و 26 زوج در مرحله نامزدی در قالب پژوهش کیفی، مقوله های مربوط به ساخت آزمون مشخص، و بر اساس آنها مقیاسی تدوین شد. سپس از بین زوجین نامزد در آستانه ازدواج، که به مراکز مشاوره شهر تهران مراجعه کرده بودند، 350 نفر به صورت هدفمند انتخاب شدند. به منظور تعیین پایایی این مقیاس از روش آلفای کرونباخ و برای تعیین اعتبار از پرسشنامه بیانگر خانواده و مقیاس سلامت خانواده اصلی استفاده شد. داده ها مورد تحلیل اکتشافی قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی به روش مؤلفه های اصلی همراه با چرخش واریماکس نشاندهنده وجود سه عامل شامل نقش منفی خانواده اصلی، تجربه ناموفق در خانواده اصلی و الگوبرداری منفی از خانواده اصلی شد. این سه عامل 35/50 درصد از واریانس کل نمونه را توضیح داد. به منظور سنجش پایایی مقیاس سنجش و ارزیابی تأثیرات زیانبار خانواده اصلی از روش محاسبه ضرایب آلفای کرونباخ و همسانی درونی استفاده شد. ضرایب آلفای کرونباخ برای کل آزمون برابر با 81/0 و برای خرده مقیاسها به ترتیب 78/0، 78/0 و 75/0 محاسبه شد. ضریب اعتبار همگرای آن 62/0 با پرسشنامه بیانگری خانواده و ضریب اعتبار واگرای آن 55/0 با مقیاس سلامت خانواده اصلی به دست آمد. نتیجه اینکه مقیاس پژوهشگر ساخته پایایی و اعتبار قابل قبولی دارد و توان شناسایی تأثیرات زیانبار خانواده اصلی را در پژوهشهای بالینی و درمانهای زوجی دارد. ارزش این پژوهش به طراحی مقیاسی بومی و متناسب با فرهنگ ایرانی برای تشخیص تأثیرات مداخله جویانه و زیانبار خانواده ها در ازدواجها است.

هدف: هدف پژوهش ساخت، رواسازی و اعتبارسنجی پرسشنامه ای برای ارزیابی الگوها و آسیب های پیش از ازدواج بود. روش: روش پژوهش آزمون سازی و جامعه آماری تمام زوج های نامزد ایران در سال 1397 بود که از 26 استان و از طریق نمونه گیری هدفمند و بنا بر پیشنهاد براون (2006) 550 نفر شامل 357 دختر و 193 پسر در آستانه ازدواج انتخاب شدند و پرسشنامه ارزیابی الگوها و آسیب های پیش از ازدواج رستمی، نوابی نژاد و فرزاد 1397 را به صورت الکترونیکی تکمیل کردند. پس از کنار گذاشتن 38 پرسشنامه مخدوش، داده های 521 نفر با استفاده از شاخص نسبت روایی محتوایی و تحلیل عاملی اکتشافی و تائیدی تحلیل شد. یافته ها: تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که 79 گویه در 5 عامل قرار گرفتند؛ عامل اول الگوهای ناکارامد ارتباطی با مقدار واریانس تبیین شده 50/10، عامل دوم الگوهای ناکارامد مدیریت رابطه با مقدار واریانس تبیین شده 84/6، عامل سوم نظام ارزشی زوج ها با مقدار واریانس تبیین شده 49/6، عامل چهارم ذهنیت طرحواره ای با مقدار واریانس تبیین شده 43/6 و عامل پنجم اثرات مخرب خانواده اصلی با مقدار واریانس تبیین شده 19/5 بودند که تبیین کننده 47/35 درصد از واریانس کل پرسشنامه بود. به جز شاخص χ 2 که = 65/1200 بود؛ شاخص های برازش تحلیل عاملی تائیدی در سطح 001/0 معنادار و ضرایب آلفای کرونباخ برای الگوهای ناکارامد ارتباطی 92/0، الگوهای ناکارامد مدیریت رابطه 90/0، نظام ارزشی زوج ها 91/0، ذهنیت طرحواره ای 89/0 و اثرات مخرب خانواده اصلی 87/0 و باز آزمایی با فاصله 45 روز به ترتیب 86/0، 87/0، 91/0، 85/0 و 90/0 بود. نتیجه گیری: پرسشنامه ساخته شده دارای اعتبار و پایایی مطلوبی است و می توان از آن برای تشخیص الگوها و آسیب های پیش از ازدواج در راستای شناسایی الگوهای ارتباطی، نظام ارزشی زوج ها و ذهنیت طرحواره ای هر یک از زوج ها استفاده کرد.

هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی طرحواره درمانی بر سبک های مقابله ای اجتناب، جبران افراطی و ترس از ازدواج دختران دانشجوی مجرد بالای 30 سال شهر تهران بود. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی بود. با استفاده از نمونه گیری غیر تصادفی 30 دختر دانشجوی در دسترس، در دانشگاه شهید بهشتی انتخاب شدند و به طور تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل جای گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه های ترس های پیش از ازدواج سمیعی، یوسفی و نشاط دوست (1392)، سبک اجتناب یانگ-رای (1994) و جبران افراطی یانگ-رای (1994) بود که در مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تکمیل شد. گروه آزمایش در قالب 8 جلسه آموزش گروهی طرحواره درمانی را دریافت کرد و گروه کنترل هیچ درمانی را دریافت نکرد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر بررسی شدند. نتایج نشان داد که آموزش طرحواره درمانی می تواند ترس از همسر، ترس از محدودیت همسر، ترس از خود، سبک های مقابله اجتناب و جبران افراطی را در دختران دانشجوی در سن ازدواج کاهش دهد.

هدف از پژوهش حاضر مقایسه ی میزان اضطراب کودکان مقطع ابتدایی بر مبنای کمال گرایی، سبک فرزند پروری و هوش هیجانی مادران بود. این پژوهش از نوع توصیفی، علی مقایسه ای و به لحاظ هدف از نوع کاربردی بوده است. جامعه آماری این تحقیق دانش آموزان دوره ابتدایی شهر تهران و نمونه تحقیق شامل 100 نفر دانش آموز دختر و پسر ابتدایی مدارس منطقه 9 آموزش و پرورش تهران بوده که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهشی شامل مقیاس اضطراب کودکان اسپنس ، پرسشنامه کمال گرایی هیل ، پرسشنامه سبک فرزند پروری بامریند و پرسشنامه هوش هیجانی بار آن می باشد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها و بررسی فرضیه های تحقیق از آزمون های آماری تی مستقل و تحلیل واریانس سه راهه استفاده شد. یافته های پژوهشی نشان داد که میزان اضطراب کودکان دارای مادران با کمال گرایی بالا به طور معنا داری بیشتر از اضطراب کودکان دارای مادران با کمال گرایی پایین بوده (0001/0> ( P و بعلاوه مادران با هوش هیجانی بالا، فرزندانی با اضطراب پایین تر داشتند (0001/0> p ) و همچنین مادران با سبک های مقتدرانه بالا (002/0> p ) و استبدادی پایین (0001/0> p )، فرزندانی با اضطراب پایین تر داشتند. نتایج این پژوهش نشان داد که شیوه ی تعاملات مادر و فرزند نقش تعیین کننده ای در هیجانات منفی و اضطراب و اختلالات اضطرابی کودکان دارد و نتیجه حاصل، یافته های پژوهشی در تحقیقات مرتبط با علل وعوامل اضطراب کودکان را قوت می بخشد.

درمانهای مبتنی بر پذیرش و تعهد باعث افزایش انعطاف پذیری روانشناختی و ارتقاء سلامت روانی و کیفیت زندگی در افراد می شود . هدف این پژوهش بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر کیفیت زندگی و رضایتمندی زناشویی مادران خانه دار می باشد. پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با روش پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر مادران خانه دار دارای کودکان پیش دبستانی شهر اسلامشهر بودند که جهت تعیین حجم نمونه پژوهش ابتدا از بین پیش دبستانی های موجود 3 پیش دبستانی به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب و از کلیه مادران خانه دار خواسته شد تا به پرسشنامه های کیفیت زندگی و رضایتمندی زناشویی پاسخ دهند و از بین کسانی که نمره بالاتری (طبق معیار نقطه برش) در این آزمون کسب کردند به عنوان نمونه پژوهشی به حجم 40 نفر و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل که تعداد هر گروه 20 نفر بود جایگزین شدند. پس از اجرای پرسشنامه های کیفیت زندگی و رضایتمندی زناشویی انریچ روی هر دو گروه کنترل و آزمایش، اعضای گروه آزمایش به مدت 8 جلسه و هر جلسه به مدت 90 دقیقه در جلسات آموزش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد شرکت کردند، هیچ یک از اعضای گروه کنترل در جلسات آموزشی شرکت نداشتند. پس از اتمام دوره آموزش، پرسشنامه ها مجدداً در مورد هر دو گروه اجرا شد و پس از 45 روز مجدداً آزمون پیگیری گرفته و داده های حاصل از پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری از طریق تحلیل کوواریانس و با استفاده از نرم افزار Spss-23 تحلیل شد. تحلیل داده ها نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، کیفیت زندگی و مولفه های آن و همچنین رضایتمندی زناشویی را در شرکت کنندگان گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل به طور معناداری افزایش داده است . بنابر یافته های این مطالعه، روش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، سبب افزایش کیفیت زندگی و رضایتمندی زناشویی مادران خانه دار می شود و نمایانگر افق های تازه ای در مداخلات بالینی است و می توان از آن به عنوان یک روش مداخله ای موثر در افزایش کیفیت زندگی و رضایتمندی زناشویی سود جست.

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش نظم جویی هیجانی بر سازگاری عاطفی، اجتماعی و تحصیلی پسرهای 12 تا 14 سال دچار اختلال ADHD بود. روش: پژوهش حاضر شبه تجربی با گروه های آزمایش، گروه گواه و طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر 164 دانش آموز پسر 12 تا 14 سال ارجاع داده شده به مرکز مشاوره آموزش و پرورش شهرستان اسلامشهر بود. ابتدا مصاحبه بالینی ساختار یافته انجام و سپس مقیاس درجه بندی اختلال نقص توجه/بیش فعالی بزرگسالان کانرز (1999) و مقیاس سازگاری دانش آموزان (سینها و سینگ، 1380) گرفته شد که پس از تجزیه و تحلیل داده ها 30 دانش آموز انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه کاربندی شدند. افراد گروه آزمایش مداخله 8 جلسه ای را به صورت گروهی دریافت و افراد گروه گواه در لیست انتظار قرار گرفتند. هر دو گروه قبل و بعد از آزمایش و پس از گذشت 2 ماهه مجدداً مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها: یافته ها تفاوت معناداری را بین عملکرد دو گروه آزمایش و گواه در نشانه های نقص توجه/بیش فعالی (14/17= F ، 001/0= P )، سازگاری کل (55/11= F ، 001/0= P )، سازگاری عاطفی (54/24= F ، 001/0= P )، سازگاری اجتماعی (24/17= F ، 001/0= P ) و سازگاری تحصیلی (66/23= F ، 001/0= P ) در مرحله پس آزمون و پس از دو ماه پیگیری نشان داد. نتیجه گیری: بر اساس یافته ها می توان نتیجه گیری کرد که آموزش گروهی نظم بخشی هیجانی، علاوه بر سازگاری عاطفی، اجتماعی و تحصیلی؛ از میزان نشانگاه نقص توجه/بیش فعالی می کاهد. لذا نهادهای خانواده، تربیتی، آموزش وپرورش و مراکز خدمات روانشناختی و مشاوره می توانند در جهت بهبود این اختلال از این روش بهره مند شوند

طلاق و ازهم پاشیدگی کانون خانواده معضلی اجتماعی است که پیامدهای آن از مشکلات اساسی جوامع کنونی به شمار می رود. بنابراین هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان شناختی-رفتاری آسیب محور در سازش یافتگی پس از طلاق زنان مطلقه ساکن شهر تهران بود. روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه و پیگیری 45 روزه بود. جامعه آماری این پژوهش 49 زن مطلقه ای بودند که در بازه زمانی مهر تا آبان ماه 1396 به مرکز خدمات مشاوره مهرآور واقع در جمال زاده تهران به علت مشکلات سازش یافتگی و روان شناختی ناشی از طلاق مراجعه کرده بودند. در این تحقیق از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است که پس از طی مراحل اولیه ارزیابی از بین 49 مراجعه کننده که کمترین میانگین را در نمره مقیاس سازش یافتگی پس از طلاق فیشر (1976) کسب کرده بودند 30 نفر انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش (15 زن) و کنترل (15 زن) گمارده شدند. گروه آزمایش مداخله هفتگی را به شکل گروهی در 8 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها تفاوت معناداری را بین عملکرد دو گروه آزمایش و گواه در نمره کل ساز پس از طلاق (68/10= F ، 003/0= p ) در مرحله پس آزمون و پیگیری نشان داد. نتایج نشان می دهد که مداخله درمان شناختی-رفتاری آسیب محور منجر به بهبود سازش یافتگی پس از طلاق در زنان مطلقه می شود. ازاین رو توصیه می شود درمانگران ازاین روش درمانی در جهت بهبود سازگاری، روابط بین فردی و ارتقاء سطح کیفی زندگی پس از طلاق در زنان مطلقه استفاده کنند.

هدف از مطالعه حاضر بررسی اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر شرم درونی شده و خودانتقادی زنان آزاردیده عاطفی بود. این پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه گواه با پیگیری 45 روزه بود. جامعه آماری شامل زنان متاهل مراجعه کننده به مراکز مشاوره منطقه 2 شهر تهران در سال 1395 بود که پس از بررسی پرونده بالینی و مصاحبه تشخیصی 40 نفر از زنانی که نمره ای بالاتر از یک انحراف معیار از میانگین در مقیاس آزار عاطفی کسب کرده بودند به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب و در 2 گروه آزمایش و گواه به صورت تصادفی کاربندی شدند. پیش از شروع درمان هر دو گروه به مقیاس شرم درونی شده و سطوح خودانتقادی پاسخ دادند و سپس گروه آزمایش 8 جلسه به مدت 90 دقیقه تحت آموزش گروهی درمان متمرکز بر شفقت قرار گرفتند و گروه گواه هیچ نوع درمانی را در این مدت دریافت نکردند؛ پس از پایان درمان هر دو گروه در مرحله پس آزمون و پیگیری مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تحلیل واریانس آمیخته نشان داد که آموزش گروهی درمان متمرکز بر شفقت بر شرم درونی شده گروه آزمایش در مرحله پس آزمون و پیگیری اثر داشته است. همچنین این آموزش میزان خودانتقادی درونی و خود انتقادی مقایسه ای را نیز به طور معناداری کاهش داده است. بر اساس یافته ها، درمان گروهی متمرکز بر شفقت می تواند به عنوان یک روش مداخله ای نوین در کاهش شرم درونی شده و خودانتقادی در زنان دچار آزار عاطفی به کار رود.