روانشناسی کاربردی

هدف: هدف پژوهش تعیین الگوی ساختاری احساسات شرم و گناه بر اساس شیوه های فرزندپروری والدین با نقش واسطه ای سبک های دلبستگی بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر تهران در سال تحصیلی 96-1395 به تعداد 124083 نفر بود. با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای مناطق جغرافیایی 1، 2، 4، 6 و 16 و از هر منطقه دو دبیرستان و از هر دبیرستان دو کلاس انتخاب شدند. بر اساس پیشنهاد گاداگنولی و ولیسر 1998 حجم نمونه 420 نفر به همراه پدر یا مادر آن ها در نظر گرفته شد که از مدارس فاطمیه، آزاده، نیکان، ایران، قیاس، شریعتی، کمال الملک، شریعتی1، خوارزمی و رازی نمونه گیری شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های احساسات شرم و گناه کوهن، ولف، پنتر و اینسکو (2011)، سبک های دلبستگی کالینز و رید 1990، سبک های فرزندپروری بامریند 1991 جمع آوری شد. شاخص مهلنوبایس نشان داد که داده پرتی وجود ندارد. پس از حذف 26 پرسشنامه مخدوش داده های 394 نفر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد الگوی پیشنهادی برازنده داده ها است. ضرایب مسیر غیرمستقیم ابعاد فرزندپروری سهل گیرانه بر احساس گناه از طریق دلبستگی ایمن (013/0-=β، 006/0=P)، فرزندپروری مقتدرانه بر احساس گناه از طریق دلبستگی ایمن (016/0=β، 006/0=P)، فرزندپروری سهل گیرانه بر احساس شرم از طریق دلبستگی اضطرابی و اجتنابی (065/0=β، 017/0=P) و فرزندپروری مستبدانه بر احساس شرم از طریق دلبستگی اضطرابی و اجتنابی (122/0=β، 003/0=P) معنی دار بود. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود شیوه فرزندپروری مقتدرانه به والدین آموزش داده شود تا با شکل گیری سبک دلبستگی ایمن و به تبع آن افزایش هیجان انطباقی گناه، احساس شرم کاهش یابد.

هدف: هدف پژوهش تعیین میزان اثربخشی مداخله گروهی بین فردی روان پویشی در مقایسه با هیجان محور بر سبک دلبستگی ناایمن دختران نوجوان بود. روش: روش پژوهش آزمایشی با گروه گواه و طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری و جامعه آماری 27641 نوجوان دختر 17-15 ساله در 82 مدرسه متوسطه دوم شهر شیراز در سال تحصیلی 96-1395 بود. به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، نواحی 1 و 3 آموزش و پرورش انتخاب و از میان دبیرستان های نواحی مذکور، 7 دبیرستان به نام توحید، نجابت، گراشی، الگونه، یاس، الزهرا و سروش انتخاب شد. سپس 45 نوجوان که بر اساس مقیاس سبک های دلبستگی کولینز و رید 1994 دارای بیش ترین نمره در سبک دلبستگی ناایمن اجتنابی یا دوسوگرا بودند، متمایز شدند و بر اساس ملاک های پژوهش، به تصادف در سه گروه قرار گرفتند. درمان بین فردی روان پویشی گروهی تسکا، میکائیل و هویت (2005) طی 16 جلسه 90 دقیقه ای، و درمان هیجان محور گروهی رابینسون، مککاگ و ویسل (2014) طی 8 جلسه 90 دقیقه ای، هفته ای یک بار، در مورد گروه های آزمایشی اجرا شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد هر دو مداخله بر دلبستگی اجتنابی (86/69=F، 001/0=P) و دوسوگرا (31/52=F، 001/0=P) اثر دارند، و تفاوت معنی داری میان اثربخشی آن ها مشاهده نمی شود. این اثربخشی در مرحله پیگیری 3 ماهه پایدار، اما تأثیر مداخله روان پویشی بر دلبستگی اجتنابی پایدارتر بود. نتیجه گیری: از آن جایی که درمان بین فردی روان پویشی با تأثیر بر الگوهای معیوب ارتباطی و درمان هیجان محور از طریق تنظیم الگوی پردازش هیجانی، عملکرد بین فردی را ارتقاء می دهند، می توان از آن ها به عنوان روش های مداخله ای مؤثر برای حل مشکلات ناشی از دلبستگی ناایمن در نوجوانان دختر استفاده کرد.

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش بازی های حرکتی موزون بر دلبستگی و اختلال رفتاری دانش آموزان پسر مقطع اول و دوم ابتدایی بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون، گروه گواه و پیگیری 2 ماهه و نمونه هدف 20 دانش آموز 7 تا 9 سال و مادرشان از جامعه 210 نفری دانش آموزان ارجاع داده شده به مرکز مشاوره آموزش و پرورش شهر بابل در سال تحصیلی 96-1395 بود. پس از غربال گری و تکمیل پرسشنامه ها توسط مادران، دانش آموزانی که بیشترین نمره را در پرسشنامه مشکلات دلبستگی راندولف (2004) و اختلال رفتاری نسخه والد راتر (1994) کسب کردند؛ به همراه مادران شان انتخاب در دو گروه آزمایش و گواه به شکل تصادفی جایگزین شدند. بسته بازی های حرکتی موزون رافعی (1391) به مادران و دانش آموزان گروه آزمایش در 10 جلسه 60 دقیقه ای یک بار در هفته در مرکز مشاوره آموزش داده شد و داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس آمیخته با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: یافته ها تفاوت معناداری را بین عملکرد دو گروه آزمایش و گواه در نشانه های مشکلات دلبستگی (48/5 =F، 03/0 =P) و اختلال رفتاری (52/9 =F، 001/0 =P) در مرحله پس آزمون و پس از دو ماه پیگیری نشان داد. نتیجه گیری: از آنجا که بازی های حرکتی موزون شرایط تعامل والد-کودک را تسهیل می کند و باعث اصلاح رفتار و افزایش تحول مغزی و تخیل مثبت کودکان می شود؛ از این رو، به درمانگران پیشنهاد می شود با استفاده از این روش درمانی در کاهش مشکلات دلبستگی و اختلال رفتاری کودکان بکوشند.

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر دلبستگی ناایمن، ترس از صمیمیت و اعتیاد به شبکه های اجتماعی در نوجوانان دارای سابقه خودکشی بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با گروه گواه و طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری و جامعه آماری 94 نوجوان دختر و پسر دارای سابقه اقدام به خودکشی بود که در سال 1395 به اورژانس مرکز درمانی امام خمینی واقع در منطقه یک و مرکز درمانی طالقانی واقع در منطقه 8 کرمانشاه مراجعه کرده بودند. به شکل در دسترس، 30 نوجوان انتخاب و به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شد. ابزار پژوهش پرسشنامه های سبک های دلبستگی هازان و شیور 1987، ترس از صمیمیت دسکانتر و ثلن (1991)، اعتیاد به شبکه های اجتماعی خواجه احمدی، پولادی و بحرینی (1395) و برنامه درمان پذیرش و تعهد هیز و روز، 2008 بود که طی 8 جلسه 5/1 ساعته، یک بار در هفته در مورد گروه آزمایش اجرا شد. هر دو گروه در سه مرحله به پرسشنامه های پژوهش پاسخ دادند و داده ها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد درمان پذیرش و تعهد بر دلبستگی ناایمن (10/26 =F، 001/0 =P)، ترس از صمیمیت (19/18 =F، 001/0 =P) و اعتیاد به شبکه های اجتماعی (83/26 =F، 001/0 =P) اثر داشته و این تأثیر در مرحله پیگیری سه ماهه پایدار مانده است. نتیجه گیری: از آن جا که درمان پذیرش و تعهد منجر به انعطاف پذیری روان شناختی و تعهد فرد به انجام اعمال معنادار مبتنی بر ارزش های انسانی می شود؛ می توان از آن به عنوان روش مداخله ای مؤثر برای درمان مسائل روان شناختی منجمله پیشگیری از اقدام به خودکشی نوجوانان استفاده کرد.

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش گروهی تحلیل ارتباط محاوره ای مادر-کودک بر ایمنی دلبستگی پسرهای 6 تا 10 سال دچار اختلال نافرمانی مقابله ای بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه و پیگیری سه ماهه و جامعه آماری 148دانش آموز پسر پیش دبستانی و دبستانی ارجاع داده شده به مرکز مشاوره آموزش و پرورش شهر خمین در سال تحصیلی 96-95 بود. پس از غربال گری، از میان دانش آموزانی که بیشترین نمره را در پرسشنامه های علائم مرضی کودکان گادو و اسپرافکین نسخه والدین(2007) و طبقه های Q دلبستگی واترز 1987، به دست آوردند، 24 دانش آموز انتخاب و مادران آن ها در دو گروه آزمایش و گواه به صورت تصادفی جایگزین شدند و بسته آموزش گروهی تحلیل ارتباط محاوره ای اریک برن 1961، در 8 جلسه 80 دقیقه ای یک بار در هفته در مورد گروه آزمایش اجرا و داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس آمیخته با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج تفاوت معناداری را بین عملکرد دو گروه آزمایش و گواه در ایمنی دلبستگی(20/59 =F، 001/0 =P) و اختلال نافرمانی مقابله ای (42/15 =F، 001/0 =P) در مرحله پس آزمون و پس از سه ماه پیگیری نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به این که آموزش گروهی تحلیل ارتباط محاوره ای می تواند میزان تعامل ها و سطح ایمنی دلبستگی مادر-کودک را افزایش دهد؛ پیامدهای تحولی مهمی در پی دارد. از این رو به نظرمی رسد در موقعیت های بالینی با انجام مداخله هایی از این دست و با ارتقاء سلامت روانی والدین، بتوان گام های مثبت و استواری در جهت رفع و یا تخفیف مشکلات رفتاری کودکان برداشت.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و میزان تاب آوری در دانش آموزان دختر معتاد به اینترنت و دانش آموزان عادی بود. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع علی-مقایسه ای و جامعه آماری تمام دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر کاشان در نیمسال اول سال تحصیلی 95-1394 به تعداد 3402 نفر بود. از میان ۲۰ مدرسه به روش نمونه گیری تصادفی ساده ۵ مدرسه با نام های نرگس، خدیجه کبری، فاطمه زهرا، شاهد و امیرالمؤمنین انتخاب شد. سپس بر اساس پیشنهاد ون وورهیس و مورگان (2007)، و بر اساس نمره آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ (۱۹۹۸) و نیز غربال گری ۵۵ دانش آموز معتاد به اینترنت و ۵۵ دانش آموز عادی انتخاب شد. ابزار پژوهش پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی، کرایج و اسپینهاون (2001)، مقیاس تاب آوری کانر-دیویدسون (۲۰۰۳) و آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ (۱۹۹۸) بود. داده ها پس از حذف ۱۰ پرسشنامه مخدوش و ۲ داده پرت، با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری و آزمون t تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد تفاوت دو گروه دختران معتاد به اینترنت و عادی در مؤلفه های پذیرش (۳۷۸/۴=F، ۰۳۹/0=P)، تمرکز مجدد مثبت (۳۱۱/۷=F، ۰۰۸/0=P)، تمرکز مجدد برنامه ریزی (۲۹۴/۱۵=F، ۰۰1/0=P)، دیدگاه پذیری (۷۸۳/۷=F، ۰۰۶/0=P)، ملامت خویشتن (۰۲۱/۱۳=F، 0۰1/0=P)، نشخوارگری (۰۱۹/۸=F، 0۰۶/0=P)، ملامت دیگران (۶۳۵/۱۱=F، ۰۰1/0=P) و تاب آوری (912/6 =t، ۰۰۱/0=P) معنادار است. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود والدین و مربیان با پرورش مهارت های شناختی، تنظیم هیجان و تاب آوری در دوران کودکی، از آسیب های احتمالی مانند اعتیاد به اینترنت در دوران نوجوانی و بزرگ سالی پیشگیری کنند.

هدف : هدف مطالعه تعیین ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی مقیاس تجربه زمانی لذّت بود. روش : روش مطالعه ارزشیابی از نوع آزمون سازی و جامعه آماری دانشجویان دانشگاه شاهد، تهران و علوم پزشکی آزاد واحد تهران به تعداد 46000 نفر بودند که از میان آن ها 521 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای تعیین اعتبار مقیاس از اعتبار سازه یعنی تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و نیز اعتبار همگرا از طریق محاسبه همبستگی از پرسشنامه های افسردگی بک، استیر و براون (1996) و هراس اجتماعی کانر، دیویدسون، چرچیل، شروود، فوآ و ویزلر (2000) استفاده شد؛ و برای تعیین پایایی ضریب آلفای کرونباخ و ضریب پایایی بازآزمایی محاسبه شد. یافته ها : نتایج تحلیل عاملی اکتشافی حاکی از وجود سه عامل لذّت پایانی، انتظاری انتزاعی و انتظاری بافتاری بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی، مؤید ساختار به دست آمده در تحلیل عاملی اکتشافی و برتری آن بر ساختار دو عاملی پرسشنامه اصلی (لذّت پایانی و لذّت انتظاری) در نمونه ایرانی بود و χ 2 نسبی= 47/1، ریشه دوم مربعات خطای برآورد= 04/0، شاخص برازش تطبیقی= 95/0، شاخص نیکویی برازش= 94/0، شاخص نیکویی برازش تعدیل شده = 90/0 به دست آمد. ضریب آلفای کرونباخ کل مقیاس و عامل های تشکیل دهنده آن در دامنه 62/0 تا 82/0 و ضریب پایایی بازآزمایی در دامنه 71/0 تا 93/0 قرار داشت. همچنین این مقیاس همبستگی منفی معنادار، اما ضعیفی را با پرسشنامه های افسردگی بک (12/0- =r، 006/0=P) تا (21/0-=r، 0001/0=P) و هراس اجتماعی کانر (13/0- =r، 002/0=P) تا (21/0-=r، 0001/0=P) نشان داد. نتیجه گیری : نسخه فارسی مقیاس تجربه زمانی لذّت پایایی و اعتبار مناسبی دارد و در جامعه ایرانی قابل استفاده است.