پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق)

پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق)

پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره 34 پاییز 1397 شماره 1 (پیاپی 95) (مقاله علمی وزارت علوم)

یادداشت ها

مقالات

۱.

دروازه اطلاعات علمی، پژوهشی، و فناورانه ایران: خدمتی نوین برای پژوهشگران ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خدمات اطلاعاتی دروازه اطلاعات دروازه موضوعی اطلاعات علمی اطلاعات پژوهشی اطلاعات فناورانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 931 تعداد دانلود : 463
دروازه های اطلاعات موضوعی، دسترسی کنترل شده به پایگاه های اطلاعات موضوعی و با کیفیت لازم را در میان منابع بی کران وب برای پژوهشگران فراهم می سازند و آنان را از سردرگمی و سرگشتگی در میان این منابع نجات می دهند. هدف اصلی این پژوهش ایجاد دروازه اطلاعات منابع علمی، پژوهشی و فناورانه ایران به عنوان منبعی ارزشمند برای استفاده دانشگاهیان و پژوهشگران در داخل و خارج از ایران است. روش این پژوهش، پیمایش توصیفی و طراحی سیستم است. برای طراحی و ساخت این دروازه، نخست پیشینه دروازه های اطلاعات و سپس، دروازه های همانند در جهان بررسی شد. برای گزینش انواع منابع نیز یک سیاهه وارسی طراحی گردید. سپس، معیارهای ارزیابی پایگاه های اطلاعاتی مشخص و بر پایه معیارها کار جست وجو و گردآوری اطلاعات پایگاه های گوناگون انجام شد. بر پایه یافته ها، مهم ترین قالب های اطلاعاتی گردآوری شده ده قالب اصلیِ نشریه، پایان نامه/رساله، گزارش طرح پژوهشی، همایش علمی، کتابخانه، پروانه ثبت اختراع، سخنرانی، دوره کوتاه مدت آموزشی، انجمن علمی، و کتاب دانشگاهی را در بر داشتند. دسته بندی موضوعی منابع نیز بر پایه شش موضوع اصلی علوم پایه، علوم پزشکی، فنی و مهندسی، کشاورزی و دامپزشکی، علوم انسانی، هنر و معماری، و موضوع های فرعی آن ها بود. سپس، زیرساخت نرم افزاری سامانه تولید و اطلاعات گردآوری شده در آن بارگذاری گردید. این سامانه که نخستین دروازه اطلاعاتی در ایران به شمار می رود، در نشانی dar.irandoc.ac.ir راه اندازی شد و در اختیار همگان قرار گرفت. از مهم ترین دستاوردهای کاربرد این سامانه می توان به فراهم ساختن فضایی مناسب برای دسترسی سریع دانشگاهیان و پژوهشگران به تازه ترین منابع اطلاعات علمی، پژوهشی، و فناورانه؛ ارائه اطلاعات آماری از منابع اطلاعات علمی، پژوهشی، و فناوری کشور در وب؛ کنترل کیفیت محتوا برای استفاده کاربران؛ و تشویق به اشتراک گذاری منابع تازه و باکیفیت موجود در شبکه برای استفاده پژوهشگران و دانشگاهیان اشاره کرد.
۲.

چهار دهه فعالیت علمی ایران از منظر مقالات همایش ها، مقالات پر استناد و داغ و مقالات دسترسی آزاد با نگاهی به قانون برنامه توسعه اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تولید علم ایران قبل از انقلاب بعد از انقلاب مقالات همایش ها مقالات پراستناد مقالات داغ مقالات دسترسی آزاد قانون برنامه توسعه اقتصادی اجتماعی فرهنگی کشور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 445 تعداد دانلود : 851
هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت تولیدات علمی ایران قبل از انقلاب تا 1395 با تأکید بر مقالات همایش ها، مقالات پر استناد و داغ و مقالات دسترسی آزاد با نگاهی به قانون برنامه توسعه اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی کشور می باشد. پژوهش حاضر تحلیلی توصیفی است که داده های پژوهش از Clarivate Analytics (تامسون رویترزسابق) استخراج گردید. برای این منظور در جست وجوی پیشرفته با استفاده از فرمول CU=IRAN اطلاعات مربوط به ایران تهیه شد. جامعه پژوهش شامل کل مدارک علمی ایران در بازه زمانی 1310 تا 1395 (1931 تا 2016 میلادی) می باشد که پس از بازیابی، داده ها با توجه به واحدهای تحلیل مورد نظر پژوهش (مقالات همایش ها، مقالات پراستناد و داغ، مقالات دسترسی آزاد) مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها نشان داد مقالات همایش ها رشد قابل توجه ای در گذر زمان داشته اند و به طور کلی قبل از انقلاب اسلامی هیچ مقاله همایشی از ایران در این پایگاه ثبت نشده است و رشد این مقالات، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی می باشد به طوری که از 1 مقاله همایش در سال 1368 به 3529 مقاله در سال 1394 رسیده است (با 502 مقاله در هفت ماه اول 1395). همچنین وضعیت مقالات پراستناد و داغ نشان می دهد به طور کلی این مقالات از سال 1385 به بعد جمعاً 1134 مقاله پراستناد و 45 مقاله داغ می باشند که در این پایگاه به ثبت رسیده است. از سوی دیگر وضعیت مقالات دسترسی آزاد حاکی از بالا رفتن میزان استقبال پژوهشگران از این مقالات می باشد. هرچند رشد قابل توجه این مقالات مربوط به دهه چهارم است، که جمعاً 25813 مقاله دسترسی آزاد به ثبت رسیده است که بیشتربن آن مربوط به سال 1394 برابر با 4502 می باشد. یافته ها نشان داد که رشد مرکب سالانه همایش ها در فاصله زمانی برنامه دوم توسعه برابر 12/47 % می باشد که این میزان در برنامه سوم کاهش را نشان می دهد (64/19%) و رشد منفی برابر 38/8 را شاهد هستیم. در برنامه چهارم نرخ رشد مقالات همایش ها 37/35% است و نسبت به برنامه سوم رشد 06/6 % را نشان می دهد. در فاصله برنامه پنجم نسبت به برنامه چهارم رشد نزولی 82/18% را تجربه می کنیم. در خصوص مقالات پر استناد و داغ در فاصله برنامه های دوم تا پنجم با رشد منفی مواجه نیستیم ولی رشد این مقالات چشمگیر نمی باشد. در طول برنامه های اول تا پنجم رشد مقاله های دسترسی آزاد قابل توجه بوده است اما در صد رشد یک برنامه پنج ساله به برنامه دیگر چشمگیر نمی باشد. در این رابطه یافته ها نشان داد در برنامه پنجم توسعه نسبت به برنامه چهارم 59/6 % کاهش را شاهد هستیم. اگرچه ایران از لحاظ کمیت علمی به جایگاه شایسته ای رسیده، لازم است به پژوهش های کیفی کاربردی بیش از هر زمان مطابق با قانون برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی کشور توجه شود و مسئولان و برنامه ریزان کشور این مسئله را در اولویت قرار دهند تا با تلاش محققان کشور و حمایت های لازم در این زمینه حضور تأثیرگذار علم و فناوری در رفاه جامعه مشاهده شود.
۳.

شناسایی و تحلیل اولویت های پژوهشی در هر یک از محورهای پژوهشی علم اطلاعات و دانش شناسی از دیدگاه استادان و دانشجویان دکتری این رشته(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اولویتهای پژوهشی محورهای پژوهشی علم اطلاعات و دانش شناسی استادان دانشجویان دکتری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 986 تعداد دانلود : 199
منشأ بسیاری از مشکلاتی که در پژوهش های حوزه ی علم اطلاعات و دانش شناسی وجود دارد (مانند کاربردی نبودن، تکراری و فاقد نوآوری بودن)، مربوط به نامشخص بودن نیازها و اولویت های پژوهشی این رشته است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر شناسایی و دسته بندی موضوعات پژوهشی مهم در علم اطلاعات و دانش شناسی و سنجش میزان اهمیت آن ها به منظور تعیین اولویت های پژوهشی در این رشته است. پژوهش حاضر از نوع نظری- کاربردی و روش پژوهش سندی- تحلیلی و پیمایشی است. جامعه ی پژوهش حاضر شامل استادان و دانشجویان مقطع دکتری در رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی در دانشگاه های تهران، خوارزمی، الزهرا، فردوسی مشهد، شیراز، اصفهان و شهید چمران اهواز در سال تحصیلی 95-1394 هستند که به دلیل محدود بودن جامعه ی پژوهش (165 نفر)، پرسشنامه بین تمامی افراد جامعه توزیع (به صورت الکترونیکی و حضوری) و در نهایت 112 پرسشنامه گردآوری شد (نرخ بازگشت 63 درصد). به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار استنباطی (آزمون رتبه ای فریدمن) استفاده شده است. به منظور شناسایی اولویت های پژوهشی در علم اطلاعات و دانش شناسی به مرور متون این حوزه و نظرخواهی از استادان این رشته پرداخته شده است. نتایج این بررسی ها شناسایی 120 موضوع پژوهشی در علم اطلاعات و دانش شناسی بود که در 22 محور کلی تقسیم بندی شدند. نتایج بیانگر آن است که تحت تأثیر تحولاتی که در طی سال های اخیر در رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی به وجود آمده است از جمله تغییر عنوان رشته و تا حدودی تغییر سرفصل های درسی و به تبع آن محتوای رشته، تحولات ناشی از ورود فناوری به رشته و حرکت بیش تر این حوزه به سمت میان رشته ای شدن سبب شده که جامعه ی پژوهش حاضر، موضوعات تازه و کاربردی، موضوعات مبتنی بر آینده و موضوعات مرتبط با فناوری های اطلاعاتی را نسبت به موضوعات سنتی و مباحث نظری، برای انجام پژوهش های آینده در این رشته دارای اولویت بیش تری بدانند.
۴.

فرا تحلیل پژوهش های حوزه علم سنجی بر اساس شیوع استفاده از پایگاه های اطلاعات علمی (موردمطالعه: پژوهش های داخلی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فراتحلیل پایگاه های اطلاعات علمی علم سنجی ارزیابی پژوهش های علم سنجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 256 تعداد دانلود : 514
تحقیقات علم سنجی با توانایی ارزیابی پژوهش های علمی و با بهره گیری از شاخص های چندگانه در تبیین ظرفیت ها، عملکرد علمی و فناوری در ابعاد مختلف، بر جذابیت آن در میان پژوهشگران افزوده است. پژوهش حاضر باهدف فرا تحلیل پژوهش های علم سنجی پژوهشگران ایرانی از منظر کاربرد پایگاه های اطلاعات علمی برای گردآوری داده های موردنیاز پژوهش های این حوزه انجام شده است. روش پژوهش حاضر فرا تحلیل است. جامعه آماری پژوهش برابر با 170 مقاله است که مبتنی بر ملاک اعتبار درون سنجی تمامی آن برگزیده شدند. برای استخراج داده های موردنیاز پژوهش، مقالات فارسی و انگلیسی چاپ شده در مجلات داخلی در حوزه علم سنجی در بازه زمانی پاییز 1392 تا تابستان 1395 باهدف شناسایی میزان استفاده از پایگاه های اطلاعات علمی موردمطالعه و تحلیل قرارگرفته اند. بر این اساس در گام نخست ارزیابی پژوهش ها، مفروضات همگنی و خطای انتشار بررسی شدند؛ اندازه اثر ثابت با استفاده از مدل کوهن تفسیر شد. بر اساس تحلیل محتوای مقالات درمجموع 233 مورداستفاده از 51 پایگاه اطلاعات علمی گزارش شده است. بیشترین استفاده متعلق به پایگاه وب آو ساینس بوده و پایگاه اسکاپوس در جایگاه بعدی قرار دارد. 30 عنوان پایگاه تنها یک مرتبه مورداستفاده قرارگرفته اند. یافته ها حکایت از همگنی اندازه اثر و عدم سوگیری انتشار مطالعات موردبررسی بوده و اندازه اثر ثابت شیوع استفاده از پایگاه های اطلاعات علمی در پژوهش های علم سنجی در سطح معنی داری 000/0 برابر با 869/0 است. ارزیابی نمره استاندارد یافته ها بر اساس مدل کوهن نشان می دهد که اندازه اثر شیوع کاربری پایگاه های اطلاعات علمی (869/0) در بازه سوم یعنی زیاد ارزیابی می شود. نتایج فرا تحلیل گویای آن است که پایگاه های اطلاعات علمی خارجی منبع اصلی پژوهش ها بوده اند. این در حالی است که پایگاه های اطلاعات علمی داخلی نیز در تعدادی از پژوهش ها مورداستفاده قرارگرفته اند، ولی به علت عدم توانایی دریافت خروجی کلی از نتایج بازیابی شده، متناسب با نرم افزارهای سنجش علم و حتی نرم افزارهای آماری عمومی این پایگاه ها قابلیت بسیار پایینی برای استفاده در پژوهش های این حوزه دارند. میزان استفاده از پایگاه های داخلی از پایگاه های اطلاعاتی غیر استنادی خارجی نیز کمتر است. برنامه ریزی پایگاه های اطلاعات علمی بومی برای تبدیل شدن به پایگاه های استنادی به عنوان مهم ترین ابزار و بستر برای ارزیابی نظام علمی و فناوری کشور و مطالعات علم سنجی ضروری است.
۵.

مقایسه فرصتهای دگرسنجی و تحلیل استنادی در ارزیابی پژوهش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی پژوهش علم سنجی دگرسنجی تحلیل استنادی دگرسنجه ها شاخص های استناد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 199 تعداد دانلود : 207
پژوهش حاضر می کوشد تا با تبیین نقاط قوت دگرسنجه ها و مقایسه آنها با شاخص های مبتنی بر استناد، فرصت های فراهم آمده توسط وب اجتماعی در ارزیابی پژوهش را آشکار سازد.پژوهش حاضر که در زمره تحقیقاتی کیفی قرار می گیرد، به روش تحلیل مضمون آثار پژوهشی و نظری صورت گرفته است. با تدوین راهبرد جستجویی متشکل از واژه ها و عبارات مبین استناد، تحلیل استنادی و دگرسنجه و بدون اعمال محدودیت زمانی، مدارک مرتبط با این موضوعات در پایگاه های مختلف فارسی و انگلیسی شناسایی شد. کار گردآوری داده ها، با مرتبط ترین آثار پیرامون تحلیل استنادی و دگرسنجی آغاز شد و تا مرحله «اشباع اطلاعات» ادامه یافت. به طور کلی، 89 عنوان مقاله مرتبط با تحلیل استنادی و 86 عنوان مقاله مرتبط با دگرسنجی مطالعه و تحلیل شد. تحلیل متون مرتبط با این دو حوزه، به شناسایی نقاط قوت بسیاری برای دگرسنجه ها در مقایسه با شاخص های مبتنی بر استناد انجامید. از جمله این ویژگیها عبارتند از : آزادی و سهولت دسترسی، عدم وابستگی به پایگاه های تجاری، سنجش اثرگذاری پیش از انتشار، ارزیابی انواع تاثیرات مقالات علمی، کمک به بهبود نتایج داوری مقالات، کاهش محدودیت زبانی، سنجش اثرگذاری پژوهشگران جوان، تسریع فرایند ارزیابی، سنجش تاثیر بر اقشار مختلف مخاطبان، پیش بینی اثرگذاری در آینده، مقایسه بین رشته ای، سنجش اثرگذاری مقالات بی استناد، انواع منابع و آثار علمی و حوزه های موضوعی کم استناد یا دیربازده استنادی. با آن که هر دو گروه شاخص های کمی از نقاط قوت متعددی برخوردار هستند، حوزه دگرسنجی از نقاط قوت منحصر به فرد بسیاری برخوردار است که می تواند کاستی های تحلیل استنادی را بپوشاند. بنابراین، کاربرد این شاخص های جدید در کنار تحلیل استنادی می تواند نتایج ارزیابی پژوهش را به واقعیت نزدیک تر سازد.
۶.

تحلیل سیاست های بهبود مدیریت دانش با استفاده از پویایی های سیستم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پویایی های سیستم مدیریت دانش شناسایی دانش به اشتراک گذاری دانش تحصیل دانش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 368 تعداد دانلود : 354
مدیریت دانش یکی از محرک های اصلی نوآوری در سازمان های است که در قالب مجموعه ای از فرآیندها و فناوری ها عمل می نماید. در سازمان های مختلف روند سطح بلوغ فرآیندهای دانشی دارای پویایی خاص خود می باشد. جهت شناخت این پویایی ها نیاز به تحلیل سیستمی می باشد. لذا هدف این مقاله تحلیل سیستمی فرآیندهای مدیریت دانش و بررسی راهکارها و سیاست های پیشنهادی برای کاهش فاصله بین وضع مطلوب فرآیندهای مدیریت دانش و وضع جاری آنها در یک مطالعه موردی می باشد. در این تحقیق از پویایی های سیستم جهت تحلیل سیاست های مختلف برای کم کردن فاصله بین سطح فعلی و مطلوب فرآیندهای مدیریت دانش(شناسایی دانش، تحصیل دانش، به اشتراک گذاری دانش، نگهداری دانش) استفاده شده است. همچنین برای اینکه مدل به واقعیت و دنیای واقعی نزدیک باشد پرسشنامه ای به منظور به دست آوردن سطح فعلی فرآیندهای مدیریت دانش تهیه گردید. این تحقیق با مطالعه موردی روی بخش مهندسی صنایع دانشگاه اردکان انجام شده است. نتایج نشان داد که هرچه سرمایه گذاری روی تحصیل دانش بیشتر شود و تعداد کلاس های آموزشی بیشتری تشکیل شود، سطح تحصیل دانش افزایش خواهد یافت و در نتیجه آن سطح کل مدیریت دانش بهبود می یابد. همچنین به مدیران توصیه می شود تا آنجا که ممکن است تاخیر و مدت زمان اقداماتی که جهت بالا بردن سطح فعلی فرآیندهای مدیریت دانش انجام می دهند را کاهش دهند.
۷.

توسعه چارچوب رهنگاری جهت مدیریت دانش سازمانی : تحلیل محتوای کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت دانش رهنگاری دانش سازمانی تحلیل محتوا کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 506 تعداد دانلود : 877
دانش یک منبع استراتژیک اصلی برای توسعه توان رقابتی سازمانها تلقی می شود. در عصر اقتصادی کنونی، مدیریت دانش به یک مزیت رقابتی برای سازمانها تبدیل شده است. اما پیاده سازی آن هنوز هم با چالش هایی همراه است؛ که پژوهشگران را به سوی ارائه راهکارهایی، سوق داده است. یکی از این راهکارها، استفاده از رهنگاری مدیریت دانش است. رهنگاشت ها با تامین یک تصویر کل گرایانه از انواع دانش مورد نیاز سازمان براساس استراتژی و محیط سازمان؛ قادر به هدایت فرایند پیاده سازی مدیریت دانش خواهند بود. در ادبیات پژوهش نیز به اهمیت استفاده از رهنگاری در فرایند پیاده سازی مدیریت دانش اشاره شده است. لذا در این پژوهش چارچوب رهنگاری مدیریت دانش سازمان ارائه شده است. در فاز اول با استفاده از بررسی سیستماتیک ادبیات پژوهش، تحلیل محتوا کیفی و مصاحبه با خبرگان؛ مولفه های اصلی رهنگاری مدیریت دانش سازمانی شناسایی می شود. این مولفه ها به هفت دسته کلی طبقه بندی شده اند: "شرایط علّی"، "مولفه های رهنگاشت مدیریت دانش"، "شرایط لازم تدوین رهنگاشت"، "شرایط لازم پیاده سازی مدیریت دانش"، "راهبردها و فرایند تدوین رهنگاشت مدیریت دانش"، "مشخصات ظاهری و محتوایی رهنگاشت" و "نتایج ناشی از تدوین و کاربرد رهنگاشت". در مرحله بعدی با استفاده از محاسبه ضریب همبستگی (پیرسون) مولفه ها و زیر مولفه ها، چارچوب رهنگاری مدیریت دانش سازمان ارائه شده است. چارچوب نهایی تامین کننده "جریان فیمابین مولفه ها" جهت ترسیم رهنگاشت تسهیل کننده مدیریت دانش در سازمان می باشد. پایایی فرایند تحلیل محتوای کیفی مزبور با ضریب کاپا 0.743، ارزیابی شده است.
۸.

نگاشت شبکه ی تداعی های برند نزد مراجعه کنندگان با استفاده از نقشه ی مفهومی برند (BCM) مورد مطالعه: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تداعی های برند تصویر ذهنی از برند نقشه های ذهنی برند نقشه ی مفهومی برند نگاشت شبکه ی تداعی های برند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 507 تعداد دانلود : 547
یکی از اجزای اصلی ارزش ویژه ی برند، تداعی هایی است که مصرف کنندگان در مورد برند دارند و همین تداعی ها، آن ها را به انتخاب آن برند هدایت می کند . این تداعی ها معمولا به عنوان شبکه ای سازماندهی شده و در بر دارنده ی مدل هایی از اجتماع شبکه ها در ذهن در نظر گرفته می شوند و به منزله ی یک تصویر برند، ارزش برند برای مصرف کنندگان را تعیین می کند. هدف از انجام این پژوهش، استخراج و نگاشت شبکه ی تداعی های برند ایرانداک (پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران) از منظر مراجعه کنندگان آن است. برای رسیدن به این هدف، در این پژوهش از روشی به نام نقشه ی مفهومی برند (BCM) به منظور استخراج نقشه ی مفهومی تداعی های برند از ذهن مصرف کنندگان، یکپارچه سازی نقشه های فردی و نگاشت نقشه ی اجماعی برند استفاده می شود که با مصاحبه های تک به تک با نمونه ی مورد بررسی به دست خواهد آمد و در نهایت منجر به شناسایی ادراک مراجعان از برند ایرانداک می گردد. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه ی افرادی است که برای دریافت خدمات پژوهشی، به تالار جستجوی اطلاعات پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران مراجعه می نمایند و نمونه ی مورد بررسی به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب می شود. نتایج نشان می دهد که شبکه ی تداعی های ذهنی مراجعان ایرانداک شامل تداعی های محوری و مطلوب مانند "پایگاه اطلاعاتی پایان نامه های داخلی" و "ارائه ی مناسب خدمات" می باشد. با توجه به محدود بودن تحقیقات بازاریابی صورت گرفته در مورد برند موسسات ارائه دهنده ی خدمات پژوهشی، درک و مدیریت تداعی های وابسته به برند ایرانداک و عوامل اصلی و پنهانی که در شکل گیری این تداعی ها موثر هستند، به منظور بهبود کیفیت خدمات با توجه به آن، موجب بهبود تصویر ذهنی برند ایرانداک خواهد بود.
۹.

تأثیر حریم خصوصی، امنیت و اعتماد ادراک شده بر رفتار به اشتراک گذاری اطلاعات در شبکه های اجتماعی موبایل: نقش تعدیل کننده متغیر جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی موبایل رفتار اشتراک گذاری اطلاعات حریم خصوصی ادراک شده امنیت ادراک شده اعتماد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 204 تعداد دانلود : 985
ظهور شبکه های اجتماعی یکی از مهمترین رویدادها در دهه های اخیر بوده است. یکی از مسائل مطرح دراین شبکه ها، مسئله اعتماد است. هدف این مقاله بررسی تأثیر امنیت، اعتماد و حریم خصوصی در رابطه با اشتراک گذاری اطلاعات در شبکه های اجتماعی موبایل می باشد. این مطالعه همچنین شرح می دهد که چگونه جنسیت کاربران تأثیر امنیت و حریم خصوصی بر اعتماد را تعدیل می کند. پژوهش حاضر از نوع توصیفی-پیمایشی است. در این پژوهش، داده های 190 کاربر شبکه اجتماعی از طریق پرسشنامه طراحی شده در ربات تلگرام گردآوری شده و با استفاده از تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین جهت سنجش روایی، روایی همگرا و روایی واگرا و به منظور برازش پایایی، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی مورد استفاده قرار گرفته است. تحلیل یافته های این مطالعه نشان می دهد که امنیت و حریم خصوصی بر اعتماد کاربران تأثیر مستقیم دارد. این یافته ها همچنین نشان می دهد که امنیت ادراک شده به عنوان متغیر میانجی بین حریم خصوصی و اعتماد عمل می کند. نتایج نشان می دهد که اعتماد بر رفتار به اشتراک گذاری اطلاعات تأثیر قابل توجهی دارد و تأثیر حریم خصوصی و امنیت بر اعتماد برای مردان قوی تر است، به علاوه تأثیر اعتماد بر تمایل به دادن اطلاعات بیشتر از تمایل به گرفتن اطلاعات است. در این پژوهش، تأثیر قابل ملاحظه ای بین تمایل به گرفتن اطلاعات و اشتراک گذاری اطلاعات مشاهده نشد.
۱۰.

عوامل اعتماد بین فردی موثر بر رفتار اشتراک دانش در جوامع مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اشتراک دانش مدیریت دانش تمایل به اشتراک دانش اعتماد جوامع مجازی اعتماد بین فردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 330 تعداد دانلود : 385
جوامع مجازی در اینترنت، به کاربران امکان برقراری ارتباط، تبادل اطلاعات و به اشتراک گذاری دانش جهت تامین نیازهای آنها را می دهد. بسیاری از جوامع مجازی به علت عدم تمایل اعضا برای اشتراک دانش با یکدیگر شکست خوردند . هدف اصلی این پژوهش، تمرکز بر عوامل موثر بر اعتماد بین فردی و بررسی تاثیر اعتماد بین فردی بر تمایل به اشتراک دانش در جوامع مجازی است. افزایش اعتماد بین فردی می تواند انگیزه افراد مجازی را در جهت اشتراک دانش افزایش دهد. بنابراین نیاز به درک عوامل موثر بر اعتماد بین فردی و رفتار اشتراک دانش اعضا داریم. بر اساس بررسی گسترده ادبیات، یک نظرسنجی مبتنی بر پرسشنامه انجام شد و داده های تجربی از 27 جامعه مجازی جمع آوری شد. بنابراین در این پژوهش، تاثیر8 عامل، بر اعتماد بین فردی و تاثیر اعتماد بین فردی بر قصد اشتراک دانش بین 336 عضو جوامع مجازی ارزیابی شد. جهت سنجش مدل اندازه گیری با استفاده از تحلیل عامل تاییدی و سنجش مدل ساختاری، داده ها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که اعتماد بین فردی به میزان قابل توجهی قصد اشتراک دانش را در بین کاربران جوامع مجازی تحت تاثیر قرار می دهد و عواملی شامل توانایی، خیرخواهی، صداقت، قابل پیش بینی بودن، شایستگی، دیدگاه مشترک، رشد دانش و ایجاد و شرکت در ارتباطات شخصی همگی بر افزایش اعتماد بین فردی اعضای مجازی تاثیر مثبت دارند. این مطالعه می تواند به مدیران جوامع مجازی برای مدیریت جوامع مجازی و ترویج این عوامل موثر بر اعتماد بین فردی برای تحریک تمایل اعضا به اشتراک دانش در آن جامعه مجازی کمک کند.
۱۱.

تاثیر کیفیت خدمات الکترونیک بر وفاداری مشتری با تمرکز بر سیستمهای اطلاعاتی مدیریت(مورد پژوهی: بانک های تجارت شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت خدمات الکترونیک وفاداری مشتری سیستم های اطلاعاتی مدیریت حریم خصوصی بانک تجارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 851 تعداد دانلود : 699
هدف اصلی و مهم این تحقیق کشف میزان تاثیر کیفیت خدمات بانکداری الکترونیک بر سطح وفاداری مشتریان با تمرکز بر سیستم های اطلاعاتی مدیریت در راستای ارتقای سطح خدمات در بانک تجارت شهر شیراز است.روش تحقیق از نوع پیمایشی-توصیفی و کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق نامتناهی و مشتمل بر کلیه مشتریان بانک تجارت شهر شیراز بوده که به وسیله نمونه گیری تصادفی و با استفاده از جدول مورگان تعداد 384 نفر به عنوان نمونه، مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد است که جهت سنجش پایایی آن از روش ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد؛ ضریب محاسبه شده برای پرسشنامه مقدار 904/0 بدست آمد که نشان-دهنده ی اعتبار کافی پرسشنامه است. تجزیه و تحلیل داده ها در این تحقیق توسط نرم افزار های اس پی اس اس نسخه 20 و لیزرل نسخه 8/8 در دو سطح توصیفی و استنباطی صورت پذیرفت. تحلیل عاملی تاییدی، برای تعیین روایی سازه و مدل مفهومی تحقیق و شاخص های برازندگی بر روی داده های تحقیق انجام پذیرفت که نتایج به دست آمده، مؤید روایی خوب پرسشنامه است.نتایج در این پژوهش نشان داد که کیفیت خدمات الکترونیکی با وفاداری مشتری رابطه ی معناداری دارد و همبستگی مثبت و معناداری با وفاداری به مقدار 653/0 گزارش شده که گویای تاثیر زیاد آن بر وفاداری است. همچنین کیفیت خدمات دارای همبستگی مثبت با حریم خصوصی به مقدار 554/0 می باشد، بنابراین می توان گفت کیفیت خدمات با حریم خصوصی ارتباط معنی داری دارد. کیفیت خدمات دارای همبستگی مثبت با نحوه اجرای خدمات به مقدار 888/0 و کیفیت خدمات دارای همبستگی مثبت با دسترس پذیری سیستم به مقدار 819/0 است.
۱۲.

رتبه بندی سیستم نرم افزار انباره داده در سامانه های مناقصه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرایند تحلیل سلسله مراتبی سیستم نرم اف زاری انب اره داده وزن دهی شاخص های تاثیرگذار تصمیم گیری چند معیاره انتخ اب سیستم ه ای نرم افزاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 308 تعداد دانلود : 791
با توجه به استفاده از فناوری اطلاعات و افزایش نرم افزارهای ارائه شده توسط ارائه دهندگان سیستم های نرم افزاری، انتخاب نرم افزار مناسب از میان نرم افزارهای ارائه شده از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین سازمان ها نیازمند سازوکاری هستند که قادر باشند تمامی جنبه های نرم افزارهای ارائه شده در مناقصات را برای انتخاب نرم افزاری مناسب که مطابق با نیازهای سازمان می باشد مورد بررسی و مقایسه قرار دهند. میتوان گفت انتخاب سیستم نرم افزاری مناسب یک مسئله تصمیم گیری چند معیاره است. در این مقاله، با استفاده از ادبیات تحقیق و نظر خبرگان، شاخصهای انتخاب سیستم نرم افزار مناسب مشخص شده سپس مدلی اجرایی به منظور انتخاب نرم افزار مناسب از میان نرم افزارهای ارائه شده در مناقصات سازمان ها، ارائه گردیده است. در طراحی این مدل از فرایند تحلیل سلسله مراتبی بهره گیری شده است. همچنین برای نمایش نحوه پیاده سازی مدل، موردکاوی در زمینه انتخاب نرم افزار انباره داده ها انجام پذیرفته است.
۱۳.

روش ردیابی چشم در تعامل انسان رایانه، بررسی فرایند تعامل برپایه داده های حرکات چشم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعامل انسان رایانه ردیابی چشم ردیاب چشمی حرکات چشم رابط کاربر نظام های رایانه ای وب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 285 تعداد دانلود : 240
امروزه، عمده خدماتی که برای زندگی روزمره در دسترس انسان قرار می گیرد، از طریق نظام های رایانه ای است. خدماتی همانند جستجوی اطلاعات و خرید تحت وب جزء متداول ترین تعاملات کاربران با نظام های اطلاعاتی تحت وب هستند. کاربران اطلاعات دریافتی از طریق نظام های اطلاعاتی را واکاوی کرده و مورد پردازش قرار می دهند. نظریه پردازش اطلاعات در ذهن انسان تأکید دارد که فرد اطلاعات را از محیط دریافت، پردازش و تحلیل می کند. همچنین، درک محرک های پیرامونی، قرار دادن موارد درک شده در حافظه و بازیابی موارد یاد گرفته شده از حافظه در نظریه پردازش اطلاعات مورد بررسی قرار می گیرد. رابط کاربر امکان استفاده از سیستم و رسیدن به هدف کاربر در برقرار ارتباط با سامانه را مهیا می کند. اگر رابط کاربر به خوبی طراحی شده باشد مسیری که کاربر در آن برای انجام هدف ها و وظایفش به طور مؤثر و بهینه انجام می دهد روند منطقی خواهد داشت؛ در غیر اینصورت پراکندگی محیط رابط باعث استفاده نامناسب از آن می شود. به عبارت دیگر، اگر رابط کاربر بتواند توجه کاربر را جلب کند، تعامل به صورتی موفقیت آمیز انجام خواهد شد. برای بررسی نحوه تعامل انسان رایانه، روش ها و فنون بسیاری ابداع شده و به کار رفته است. روش ردیابی چشم، انجام پژوهش ها و دریافت داده های کیفی و کمی را ممکن می سازد. دستگاه بینایی یکی از تخصصی ترین عضوها در ادراک بشر و یکی از مهمترین حواس پنجگانه است. به همین دلیل، اعتماد بیشتری به داده های آن می شود. اساس توسعه این روش فرضیه چشم-ذهن است. معنی فرضیه چشم ذهن این است که ثبت حرکت چشم می تواند نشان دهنده توجه شخص در ارتباط با تصویر یا محرک مقابل وی باشد. این فکر کردن می تواند از علاقه یا مشکل پیش روی کاربر حکایت کند. انواع مختلف حرکات چشمی وجود دارند. اساس جستجوی دیداری متشکل از دو جزء است: خیره شدن ها و حرکات پرشی. ردیابی چشم، حجم عظیمی از داده های عینی در مورد فرایندهای توجه کاربران ارائه می کند. این فرایندها اغلب بسیار سریع و ناخودآگاه هستند. تفسیر داده های چشمی ثبت و ضبط شده سخت است و استخراج داده های آن به کار زیادی احتیاج دارد. افزون بر آن، شرایط محیطی اجرا و سلامت آزمودنی باید در نظر گرفته شوند. در نهایت می توان بیان داشت که حرکت های چشمی برای آگاهی از ویژگی های ادراکی پایین به بالا(عینی به ذهنی) از جهان بیرونی و فرایندهای شناختی بالا به پایین (از ذهن به واقعیت) در ذهن حیاتی هستند.
۱۴.

امانت الکترونیکی در کتابخانه های دیجیتالی از دیدگاه ناشران الکترونیکی ایران: چالش ها و راهکارها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتابخانه های دیجیتالی امانت الکترونیکی امانت بین کتابخانه ای الکترونیکی محتوای الکترونیکی ناشران الکترونیک نشر الکترونیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 135 تعداد دانلود : 283
امروزه منابع دیجیتالی فارسی حجم ناچیزی از منابع را در کتابخانه های دیجیتالی تشکیل می دهند. این موضوع نشان از وجود مشکلاتی در این زمینه دارد. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی مسائل امانت الکترونیکی در کتابخانه های دیجیتالی از دیدگاه ناشران الکترونیکی ایران تعیین شد. در این راستا، در پژوهش حاضر از رویکرد کمی با روش پیمایشی-تحلیلی استفاده شده است. جامعه پژوهش حاضر را 21 ناشر الکترونیکی تشکیل می دهند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه پژوهشگر ساخته ای استفاده شد که مبتنی بر یافته های پژوهش در پیشینه پژوهش است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از فرمول های لازم برای کسب درصد، میانگین و سایر موارد با استفاده از قابلیت های نرم افزار اکسِل ماکروسافت استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد امانت الکترونیکی نیازمند ابزارها، روش ها و مدل های کسب و کار متعددی است. ناشران الکترونیکی کشور در زمینه تولید محتوای الکترونیکی همچنان نوپا هستند و تولیدات الکترونیکی معدودی دارند. همچنین ناشران، آثار الکترونیکی خود را در اکثر موارد با استفاده از لوح فشرده و با فرمت هایی مانند پی.دی.اف. منتشر می کنند. با وجود این، در صورت آگاه سازی، در اکثر موارد (حدود 90 درصد) موافق بهره گیری از آثار الکترونیکی در سرویس امانت الکترونیکی، به شرط مراعات کپی رایت هستند. در این راستا ناشران به جهت ضعف در سرمایه گذاری و توانایی محدود در بهره گیری از فناوری های اطلاعاتی نیازمند واسطه هایی هستند که سود آنها را تضمین و فرآیند امانت الکترونیکی را مدیریت نمایند.
۱۵.

تحلیل توزیع و تمرکز کلیدواژه های پارساها: میزان تطابق با توصیفگرها، عنوان، و چکیده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نمایه سازی کلیدواژه توصیفگر توزیع کلیدواژه تمرکز فعالیت پژوهشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 918 تعداد دانلود : 430
نمایه ها و چکیده های یک متن، خلاصه ای از متن را در اختیار خواننده قرار می دهند، لذا می توان از آن ها برای درک سریع و بازیابی سند استفاده کرد. ازآنجاکه بخش عمده ای از فعالیت های علمی فارسی در کشور ایران را پارسا ها تشکیل می دهند، در این پژوهش نمایه سازی پارسا ها از دو دیدگاه نویسنده پارسا و نمایه ساز حرفه ای موردبررسی قرار خواهد گرفت. سپس این نمایه ها با عنوان پارساها موردبررسی قرار می گیرد تا میزان انطباق با کلیدواژه های عنوانی به دست آید. از سوی دیگر با بررسی کلی مجموعه ای از نمایه ها و چکیده ها علاوه بر قابلیت بهبود در بازیابی اطلاعات برای محقق حوزه فعالیتی که بیشتر اسناد بر روی آن تمرکز کرده اند مشخص می شود.علاوه بر آن در این پژوهش وجود نمایه ها و توزیع آن ها در چکیده، بررسی می شوند. از توزیع کلیدواژه ها در چکیده می توان در استخراج خودکار کلیدواژه ها از چکیده پارساها در کارهای آتی استفاده شود. این پژوهش بر روی پارسا های موجود در پایگاه داده پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران که منبع گردآوری پارسا های فارسی است انجام شده است. روش پژوهش به این صورت است که بعد از گرداوری داده ها، پارسا هایی که اطلاعات کافی ندارند پالایه شده و مابقی پارسا ها توسط برنامه ای که برای پردازش متن چکیده و نمایه های پارسا ها نوشته ایم مورد تحلیل قرار خواهند گرفت. سپس اطلاعات بدست آمده با استفاده از آمار توصیفی شرح داده خواهند شد. بررسی انجام شده در این پژوهش نشان داده است عموماً نمایه های انتخاب شده (بیش از 60%) توسط نویسنده و نمایه ساز حرفه ای از 40% ابتدایی چکیده انتخاب شده اند. دیگر تحلیل های آماری این پژوهش نشان می دهند که میزان انطباق بین توصیفگرها و کلیدواژه ها 8% است. این اختلاف نشان دهنده میزان تفاوت نظر زیاد بین نویسندگان پارسا ها و نمایه سازان است. با بهره گیری از این اختلاف و با تجمیع کلمات و غنی کردن کلیدواژه های سیستم بازیابی اطلاعات می توان در بهبود بازیابی اطلاعات نیز استفاده کرد.
۱۶.

بررسی تطبیقی اصطلاح نامه معارف اسلامی و علوم قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اصطلاح نامه علوم قرآنی بازیابی اصطلاح نامه معارف قرآنی نمایه سازی مقایسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 91 تعداد دانلود : 985
هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای و نقاط قوت و ضعف دو اصطلاح نامه معارف قرآنی و اصطلاح نامه علوم قرآنی است. در جامعه کنونی که مدارک به صورت الکترونیکی نگهداری می شود، بازیابی و اشاعه اطلاعات برای توسعه پژوهش، اهمیتی به مراتب بیشتر از ذخیره مدارک یافته و اصطلاح نامه که مبنای نمایه سازی در علوم گوناگون به شمار می رود، یکی از راهکارهای ذخیره سازی، سامان دهی و طبقه بندی اطلاعات در علم اطلاع رسانی در دهه های اخیر است. روش پژوهش در این مقاله مطالعه تطبیقی است و بهره گیری از منابع اسنادی و کتابخانه ای با روش تحلیل مقایسه ای است. پس از جمع آوری داده ها و با کنار هم گذاشتن آنها بر اساس معیارهایی نظیر امتیازات، کاستی ها، حذف اصطلاحات و ناهماهنگی در سیستم ارجاعات، دو اصطلاح نامه مقایسه شده اند. یافته های پژوهش حاکی از این است که هر چند اصطلاح نامه علوم قرآنی از مقدمه مفید و وسیع تر و منابع بیشتری نسبت به اصطلاح نامه معارف قرآنی استفاده نموده است، اما از لحاظ محتوایی همانند اصطلاح نامه معارف اسلامی عمل کرده است. ضمناً دو اصطلاح نامه فاقد توسعه دهنده و پشتیبان می باشند؛ زیرا افرادی که اصطلاح نامه ها را روزآمد نگه می دارند، باید به نظام هایی که نیازهای اساسی اصطلاح نامه را مترفع می سازند، دسترسی داشته باشند و از نرم افزارهای مدیریت اصطلاح نامه استفاده نمایند که بعضی از پژوهشگاه ها و مراکز دیگر این کار را انجام می دهند.
۱۷.

آموزش از طریق ابزارهای الکترونیکی همراه تحت سامانه پردازش ابری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش سیار آموزش الکترونیک آموزش از راه دور سامانه پردازش ابری windows azure

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 522 تعداد دانلود : 630
امروزه ابزارهای الکترونیکی سیار دست آوردهای نوی ن ی را برای آموزش بهمراه آورده است. با گسترش ابزارهای سیار، آموزش محدودیت مکانی را نیز از میان برداشته و شخص را قادر می سازد تا در هر مکانی و هر زمانی بتواند از این نوع آموزش بهره مند شود . در این پژوهش ابتدا چالش های موجود در زمینه آموزش سیار را مورد بررسی قرار داده و سپس با استفاده از سامانه پردازش ابری راهکاری جهت بهبود چالش ها در سیستم های آموزش الکترونیکی ابزارهای سیار پیشنهاد شده است. هدف از این پژوهش پیاده سازی یک سیستم آموزش سیار در محیط رایانش ابری در محیط Windows Azure برای آموزش است بطوریکه سرعت و کارایی قابل قبول و به صورت دسترسی از طریق ابردر سیستم عامل اندروید قابل اجرا باشد و نسبت به سایر سیستم های مشابه مشکلات کمتری داشته باشد. راهکار پیشنهادی از نظر امکان سنجی، قابلیت همکاری، و سازگاری مورد ارزیابی و امکان سنجی قرار گرفته است و نتایج نشان میدهد که قابلیت همکاری و سازگاری در روش پیشنهادی بهبود یافته است.
۱۸.

سیستم شناسایی و طبقه بندی موجودیت های اسمی در متون زبان فارسی بر پایه شبکه عصبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پردازش زبان طبیعی شناسایی موجودیت های اسمی شبکه عصبی نمایش برداری کلمات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 312 تعداد دانلود : 91
شناسایی موجودیت های اسمی به عنوان یک وظیفه پایه ای در حوزه پردازش زبان طبیعی و به طور کلی زیر مجموعه ای از استخراج اطلاعات است. در فرآیند شناسایی موجودیت های اسمی به دنبال مکان یابی عناصر اسمی در متن و دسته بندی آن ها به رده هایی از پیش تعیین شده از قبیل اسامی اشخاص، سازمان ها، مکان ها، عبارت های زمانی، و غیره هستیم. هرچند پژوهش هایی گسترده در توسعه سیستم های شناسایی موجودیت های اسمی در حوزه زبان انگلیسی درطی سال های پیشین انجام گرفته است، متاسفانه با توجه به مشکلات موجود، مانند نبود پیکره های متنی نشانه گذاری شده استاندارد در زبان فارسی، پژوهش های بسیار محدودی در زبان فارسی وجود دارد. در این مقاله با بررسی پژوهش های انجام گرفته در دیگر زبان ها و با بهره گیری از روش های تازه در این حوزه همانند استفاده از نمایش بردارهای عددی برای کلمات، به توسعه سیستمی برای شناسایی موجودیت های اسمی بر پایه شبکه عصبی پرداخته شده است. نتایج بدست آمده از مدل پیشنهادی نشان دهنده این واقعیت است که استفاده از مدل های نمایش بردارهای عددی برای کلمات در زبان فارسی، افزون بر مرتفع کردن مشکل انتخاب ویژگی ها، می تواند به توسعه سیستمی کارآمد منجر شود که کم ترین وابستگی را نیز به دامنه دارد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۱۷