پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق)

مدیریت دانش، یکی از مهم ترین منابع رقابتی برای هر سازمان محسوب می شود، به نحوی که بسیاری معتقدند شرکت هایی که بتوانند هرچه سریع تر دانش را کسب و به مرحله کاربردی برسانند در یک بازار رقابتی، موفق تر خواهند بود. از طرفی دیگر، رقابتِ بین شرکتی اهمیت خود را از دست داده است و رقابت بین زنجیره های ﺗ ﺄ مین جهت ارائه بیشترین ارزش به مشتری، مورد ﺗ ﺄ کید قرار گرفته است. بنابراین، این پژوهش به دنبال ارائه چارچوبی برای فرآیندهای مدیریت دانش در زنجیره ﺗ ﺄ مینِ صنعت خودروسازی است. این پژوهش کاربردی در دو زنجیره ﺗ ﺄ مین شرکت ایران خودرو و سایپا به عنوان بزرگ ترین و فعال ترین شرکت های خودروساز در ایران و به صورتی پیمایشی و با کمک 206 خبره در صنعت خودرو صورت گرفته است. در این پژوهش، از روش آلفای کرونباخ برای بررسی پایایی و از سه روش تحلیلِ محتوا، تحلیل سازه و تحلیل تشخیصی، برای بررسی روایی استفاده شده است. همچنین، برای پاسخگویی به ﺳ ﺆ الات پژوهش، از تحلیل عاملی ﺗ ﺄ ییدی مرحله اول و دوم و آزمون همبستگی استفاده شده است. در چارچوب معرفی شده برای مدیریت دانش در زنجیره ﺗﺄمین، چهار فرآیند اصلی و یک فرآیند مکمل تعریف شدهاست. سپس، از طریق فنّ تحلیل عاملی، فرآیندها و شاخصهای موجود در چارچوب، مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها نشان داد که وجود تمامی این فرآیندها برای زنجیره ﺗﺄمین الزامی است و از نظر اهمیت به ترتیب عبارت اند از: 1) انتقال، اشتراک و توزیع 2) استفاده، کاربرد و بهره برداری 3) کسب، خلق و تولید دانش 4) سازماندهی، نگهداری و انبار، و 5) ارزیابی و بازخور

هدف از این مطالعه، بررسی رابطه آمادگی سازمان برای استقرار مدیریت دانش وعملکرد سازمانی در شرکت توزیع برق استان یزد است. جهت بررسی دقیق تر این موضوع، در این پژوهش از رویکرد مدل تعالی سازمانی، به منظور بررسی این هدف استفاده شده است. بدین ترتیب که از ابعاد توانمندساز این مدل، به منظور بررسی آمادگی سازمان جهت استقرار مدیریت دانش و از ابعاد نتایج این مدل، به منظور تهیه شاخص های عملکرد سازمانی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کارکنان حوزه بهره برداری شرکت توزیع برق استان یزد در سال 1390 است که برای محاسبه تعداد نمونه از جدول استاندارد مورگان استفاده شد. برای جمع آوری اطلاعات علاوه بر بهره گیری از منابع کتابخانه ای همچون کتب، مجلات، پایان نامه ها و خبرگان این حوزه، از پرسشنامه 62 گویه ای استفاده شده است. همچنین، برای بررسی روایی پرسشنامه از روش تحلیل عاملی، برای بررسی رابطه میان هر یک از ابعاد مدیریت دانش وعملکرد سازمانی از ضریب همبستگی پیرسون و برای بررسی قابلیت هر یک از ابعاد مدیریت دانش در پیش بینی عملکرد سازمانی از روش رگرسیون به صورت گام به گام استفاده شده است که تحلیل همه این موارد به کمک نرم افزارSPSS صورت گرفته است. یافته های کلی این پژوهش حاکی از آن بود که تمامی ابعاد میزان آمادگی سازمان برای استقرار مدیریت دانش با عملکرد سازمانی ارتباط مثبت و معنی داری دارند.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه شفافیت اطلاعات، بهبود پاسخ گویی و ارتقاء اعتماد و درستی ناشی از استفاده فناوری اطلاعات (تلفن و فکس، کامپیوتر و خدمات بانکداری الکترنیک) با کاهش فساد اداری در شعب بانک صادرات شهر اصفهان است. روش این پژوهش، از نوع همبستگی- پیمایشی است. در این پژوهش، با استفاده از جدول کهن، مورگان و کرجسای تعداد نمونه 269 نفر به شکل تصادفی طبقه بندی شده از بین 900 نفر کل کارکنان شعب بانک صادرات شهر اصفهان انتخاب گردید. اطلاعات مربوط از طریق دو پرسشنامه محقق ساخته با روایی محتوایی تأیید شده توسط صاحب نظران و پایایی با ضرایب آلفای کرونباخ برابر 96/0 و 92/0 استخراج شد. نتایج با استفاده از روش های آمار توصیفی، آزمون ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چند متغیره، و تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که شفافیت اطلاعات، بهبود پاسخ گویی و ارتقاء اعتماد و درستی ناشی از فناوری اطلاعات شامل تلفن و فکس، کامپیوتر و خدمات بانکداری الکترونیک با کاهش فساد اداری رابطه معنی دار و مستقیم دارد.

دگرگونی جهان به واسطه گسترش فناوری اینترنت، رقابتی دانش محور را در عرصه تجارت الکترونیکی به وجود آورده است. به طوری که با افزایش نرخ مبادلات تجاری، تضمین امنیت، منوط به تحقق نظام پویای بانکداری الکترونیکی است. بانکداری اینترنتی به عنوان یک فرصت بالقوه و رکن اساسی، در فضای سایبر با تهدیدهای گوناگونی مواجه است که یکی از این چالش ها، عدم قطعیت در تضمین امنیت تراکنش ها و وجود رفتارهای غیرمتعارف از سوی شیادان الکترونیکی است. از آنجایی که رفتار کاربران در سامانه اینترنتی با عدم قطعیت همراه بوده و سوابق تراکنش ها، تنها راه کنترل این حرکات است، دانش استنتاجی خبرگان و دسته بندی الگوی رفتاری کاربران توسط الگوریتم درخت تصمیم ، جهت کشف تقلب و رفتارهای مشکوک راهگشاست. در این مقاله، ابتدا متغیرهای مؤثر در تولید قوانین رفتاری تعیین شده است و در نهایت، روند چهار الگوریتم Chaid، ex_Chaid، C4.5 و C5.0 مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که الگوریتم C5.0 با دقت 91 درصد می تواند به عنوان روش ماشینی مطمئن جهت کشف الگوهای مشکوک موجود روی تراکنش های بانک محسوب شود.

هدف این پژوهش، بررسی میزان به کارگیری معیارهای مارشال در روابط عمومی توسط کتابداران کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی اراک و اصفهان بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی بود. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته جهت بررسی میزان به کارگیری 7 معیار مارشال (شامل جذب بودجه، منابع مالی و هدایای خارج از کتابخانه، آگاهی رسانی به استادان و دانشجویان، افزایش استفاده از کتابخانه توسط جامعه دانشگاهی، ارتقاء دیدگاه کلی دانشگاه نسبت به کتابخانه، آگاهی رسانی به جامعه غیردانشگاهی، و افزایش استفاده از کتابخانه توسط جامعه غیردانشگاهی) در روابط عمومی استفاده شد. برای تعیین روایی پرسشنامه از نظر متخصصان بهره جویی شد و برای تعیین پایایی آن مبادرت به محاسبه ضریب آلفای کرونباخ گردید که مقدار آن 987/0 به دست آمد. جامعه آماری شامل تمام کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه های اشاره شده بود که پس از نمونه گیری تعداد 86 نفر انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار SPSS 16 مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که به کارگیری روابط عمومی بر هر 7 معیار مارشال در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی اراک و اصفهان از دید کتابداران در وضعیت به نسبت مناسبی قرار دارد. به منظور بهبود وضعیت موجود، چنانچه دوره های آموزشی از سوی متخصصان و صاحب نظران حوزه روابط عمومی برگزار گردد، ﺗﺄثیر مطلوبی دارد.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیرگذاری ویژگی تعامل رابط کاربر پایگاه های اطلاعاتی بر رفتار علمی کاربران و بررسی نقش واسط دستیابی به تجربه دلپذیر و نقش مداخله گر خودکارآمدی انجام شده است. ابتدا شاخص های سه متغیر ""تعامل رابط کاربر پایگاه های اطلاعاتی""، دستیابی به ""تجربه دلپذیر""، و ""رفتار علمی"" شناسایی و تدوین گردید. سپس، داده ها با استفاده از پرسشنامه (366 آزمودنی شامل اعضاء هیئت علمی و دانشجوی دکتری به آن پاسخ دادند) گردآوری شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها و آزمون فرضیه های پژوهش از روش ""مدل سازی معادله ساختاری"" استفاده شد. متغیرهای جمعیت شناختی بر میانگین متغیرهای مورد مطالعه تأثیر معنی دار نداشت. اما، تأثیر مهارت زبان انگلیسی بر میانگین متغیرهای خودکارآمدی، تعامل رابط کاربر، تجربه دلپذیر، رفتار علمی معنی دار بود. نتایج تحلیل مدل ساختاری نشان داد که تأثیر ""خودکارآمدی"" بر ""تعامل رابط کاربر"" و ""رفتار علمی"" معنی دار است. تأثیر متغیر ""تعامل رابط کاربر"" بر ""تجربه دلپذیر""، و ""تجربه دلپذیر"" بر ""رفتار علمی"" معنی دار است. خودکارآمدی به عنوان مداخله گر ویژگی مهمی برای ایجاد تعامل با رابط کاربر پایگاه های اطلاعاتی و ارتقاء رفتار علمی در افراد است. به واسطه دستیابی کاربران به تجربه دلپذیر، تأثیر تعامل رابط کاربر پایگاه های اطلاعاتی بر رفتار علمی کاربران افزایش می یابد. ممکن است یافته های این پژوهش در حوزه هایی مانند ""آموزش از راه دور"" یا ""تربیت پژوهشگر"" مورد استفاده قرار گیرد. تحول رفتار علمی کاربران به عنوان حاصل تعامل انسان با رایانه زاویه جدیدی برای پژوهش در حوزه تعامل انسان-رایانه بگشاید. تأثیر پذیری رفتار علمی کاربران از تعامل رابط کاربر بر اثر دستیابی به تجربه دلپذیر، سبب تقویت نظریه ""تجربه دلپذیر"" گردد. این پژوهش به دلیل ارائه چارچوبی نظری درباره تأثیر تعامل رابط کاربر بر رفتار علمی حوزه پژوهشی نویی معرفی نموده است.

در این پژوهش، به بررسی میزان ربط مدارکی پرداخته شده است کهدر حوزه موضوعی کشاورزی با استفاده ازابزار بازیابیبین زبانیِgoogle، بازیابی می شوند. بدین منظور، ابتدا با استفاده از مقالات موجود در مجلات فارسیِ دارای چکیده انگلیسی، به استخراج عبارت ها و اصطلاحات تخصصی فارسی حوزه موضوعی کشاورزی و معادل انگلیسی آنها اقدام شد. تعداد 30 عبارت و اصطلاح تخصصی در قالب سه دسته استخراج گردید:دسته اول، عبارت های موضوعی که فقط در رشته کشاورزی کاربرد دارند. دسته دوم، اصطلاحات تخصصی کشاورزی که در سایر رشته ها نیز کاربرد دارندو دسته سوم، اصطلاحات تخصصی کشاورزی که در خارج از این حوزه تخصصی، اصطلاح عمومی محسوب می شوند.سپس به جستجوی مدارک با استفاده از این عبارات و اصطلاحات پرداخته شد و نتایج جستجواز نظر میزان ربط موضوعی با حوزه کشاورزی مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ابزار بازیابی بین زبانیِ google در بازیابی بین زبانی مدارک مرتبط برای دو دسته عبارت و اصطلاح تخصصی کشاورزی با موفقیت عمل نمی کند، یک دسته عبارات و اصطلاحاتی که علاوه بر رشته کشاورزی در رشته های دیگر نیز کاربرد دارند و دسته دیگر، عبارات و اصطلاحاتی که در خارج از حوزه موضوعی کشاورزی جزء واژگان عمومی محسوب می شوند. اما در مورد عبارات و اصطلاحاتی که فقط در رشته کشاورزی کاربرد دارند، عملکرد به نسبت مطلوب تری دارد.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی میزان انطباق عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت ها و ویژگی های الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی است. در این راستا، جدولی جهت تطبیق عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت ها و ویژگی های تشکیل دهنده سه گروه موجود در این الگو ترسیم شد و بر اساس مطالعات مشابه انجام شده توسط کتابخانه کنگره آمریکا بر روی مارک 21، تمام عناصر داده ای مارک ایران که قابلیت انطباق با موجودیت ها و ویژگی های این الگو را داشتند، شناسایی شدند. نتایج حاکی از آن است که در پیوند 1558 عنصر داده ای موجود در ساختار مارک ایران با موجودیت های این الگو، 702 عنصر داده ای (05/45% ) با موجودیت های گروه اول، 152 عنصر داده ای با موجودیت های گروه دوم و 45 عنصر داده ای با موجودیت های گروه سوم قابلیت انطباق دارند. در ادامه، جهت شناسایی موجودیت ها و ویژگی های الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی در پیشینه های مارک موجود در نرم افزار کتابخانه ملی ایران (رسا)، پیشینه های یک نمونه اثر با نمودهای متنوع، یعنی رباعیات خیام در نمود های چاپ سنگی، کتاب، پایان نامه، مواد دیداری و شنیداری، دستنوشته مواد گرافیکی، مقاله و سند مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که بیشترین میزان انطباق با موجودیت های گروه اول مربوط به پیشینه های چاپ سنگی رباعیات خیام و برابر با (2/38%) است. از دستاوردهای این پژوهش تهیه جدول انطباق تمام عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت ها و ویژگی های اف.آر.بی.آر. است

در این طرح، نمای کلی از نرم افزار ریشه یاب ماضی و مضارع از مصدر افعال ناگذر در زبان فارسی در مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری تهیه و ارائه گردیده است. عملکرد نرم افزار به گونه ای است که با ارائه مصدر فعل می توان به بن ماضی و بن مضارع آن مصدر دسترسی پیدا کرد. علاوه برآن، تعدادی از افعال که بن مضارع آنها برخلاف روال معمول ساخته می شوند نیز به عنوان استثناء بیان شده اند.

امروزه، استفاده از هستی شناسی برای مقاصد گوناگونی در حال گسترش است. اما، در مواقعی به خاطر تفاوت هایی که در ساخت هستی شناسی در مراکز مختلف وجود دارد، امکان تبادل دانش بین دو هستی شناسی میسر نیست. برای حل این مشکل، روش های مختلفی برای انطباق هستی شناسی ارائه شده است که برخی از آنها مبتنی بر فنون یادگیری ماشین است. انطباق هستی شناسی یا به عبارت دیگر تشخیص مفاهیم متناظر در هستی شناسی های مختلف دارای کاربرد های متنوعی است. در این مقاله، یک روش جدید ارائه شده است که با بهره گیری از یادگیری ماشین و نیز پیکره های متنی به عنوان منبع دانش از شباهت های معنایی بین هستی شناسی ها جهت انطباق استفاده می کند.