پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق)

پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق)

مجله علوم و فناوری اطلاعات 1378 شماره 3 و 4 (پیاپی32)

مقالات

۱.

بررسی وضعیت شابک (ISBN) در نشر ایران

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 980 تعداد دانلود : 564
هدف تحقیق حاضر کشف چگونگی استفاده از شابک توسط ناشران ایرانی و شناسایی عواملی است که باعث افزایش یا کاهش کارآیی شابک در ایران می شوند. آگاهی ناشران ایرانی از شابک بسیار کم است و عواملی چون دوری محل فعالیت از مرکز, احساس بی نیازی و نبود کاربرد عملی در ایران باعث شده رغبتی برای استفاده از شابک نباشد. در حدود 75% ناشران معتقدند که شابک هیچ کاربردی ندارد و بقیه ناشران آن را برای کارهایی چون فروش, انبارگردانی, توزیع و اطلاع رسانی مفید می دانند.
۲.

مقایسه فرایند موضوع سازی ذهنی جویندگان اطلاعات با ساختار سرعنوان های موضوعی فارسی

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 208 تعداد دانلود : 612
پیدا کردن اصول و معیارهای موضوع سازی ذهنی و فرآیندی که در ذهن کاوشگران اطلاعات در هنگام بیان موضوعات, برای پاسخ یابی از طریق زبان کنترل شده ماشین خوان روی می دهد یک فرآیند پیچیده, مهم و تأثیرگذارد در جریان تهیه سرعنوان های موضوعی است. از طرفی ترکیب بندی عبارات کاوش با یک زبان مشترک بین انسان و ماشین از جمله مسایلی است که همیشه متخصصان بانکهای اطلاعاتی و کاوشگران اطلاعات را دچار مشکل می سازد. به همین دلیل و با توجه به ساختار بانکهای اطلاعاتی, حوزه موضوعی کاوش, میزان آگاهی های عمومی کاوشگر, زبان رایج تخصصی میان ورزندگان یک رشته خاص موضوعی, مسایل و مشکلات زبانی, ساختار اصطلاحنامه به کار گرفته شده در بانک اطلاعاتی و... است که راهبردهای کاوش طراحی و اجرا می شوند. در این مسیر سرعنوانهای موضوعی نقش عمده ای را دارا هستند. حل این مسائل می تواند به پیدا کردن راه حل های مؤثری برای سرعنوانهای موضوعی بینجامد.
۳.

هوش مصنوعی و سیستم های خبره و کاربرد آنها در کتابداری و اطلاع رسانی

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 762 تعداد دانلود : 39
هوش مصنوعی زیر نظام علوم رایانه است که بر درک و اجرای فرآیندهایی همچون منطق, و یادگیری مهارتهای جدید و تطبیق با شرایط موجود و حل مسائل, استوار است. این عمل با استنتاج روش هایی که از قبل به سیستم داده شده صورت می گیرد.
۴.

تأثیر تخصص موضوعی جستجوگران بر نتیجه بازیابی اطلاعات

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 707 تعداد دانلود : 882
یافته های این پژوهش نشان می دهد مدت زمانی که جستجوگران دارای تخصص موضوعی صرف انجام جستجوها کرده اند, کم تر از زمانی است که جستجوگران غیرمتخصص موضوعی, صرف همان جستجوها کرده اند. همچنین تخصص موضوعی, مدرک تحصیلی و آموزش رایانه ای جستجوگران بر ضریب دقت و بازیابی مؤثر است و متخصصان موضوعی نسبت به غیرمتخصصان موضوعی, ضریب دقت و بازیابی بیش تری دارند. همچنین بین سابقه کار (تجربه) جستجوگران متخصص موضوعی و ضریب دقت در پایگاه اطلاعاتی مورد نظر, همبستگی مثبت وجود دارد. از دیدگاه جستجوگران درمیان هشت عامل دخیل در جستجوی اطلاعات, دانستن واژگان تخصصی دارای بیش ترین, و سرعت تایپ و تسلط بر صفحه کلید رایانه از کم ترین امتیاز برخوردار بوده است.
۵.

خلاصه گزارش تحقیق در رفتار اطلاع یابی پزشکان شهرستان بجنورد

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 567 تعداد دانلود : 730
انگیزه انجام این پژوهش فراهم آوردن اطلاعات مفید و جامع برای متخصصان و پزشکان است. پزشکان پس از اتمام تحصیلات عمومی, تخصصی و فوق تخصص همچنان نیازمند به مطالعه عمیق و پژوهش دائم می باشند و مسئله مورد تحقیق این است که پزشکان شهرستان برای اطلاع یابی چه نوع رفتارهایی را در پیش می گیرند.
۶.

ملاحظات و نظرات در نظامهای ملی اطلاع رسانی در کشورهای در حال توسعه

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 359 تعداد دانلود : 964
برای افزایش ظرفیت شبکه به منظور خدمت به بهره گیران اطلاعات در یک کشور در حال توسعه و به منظور گسترش هماهنگ اجزای بازار اطلاعات, به یک “نظام ملی اطلاع رسانی” (نظما ی) کاملاً سازمان یافته نیازمندیم. گستره چنین “نظما”یی باید چنان وسعتی داشته باشد که حوزه های روستایی را نیز در بربگیرد. در سناریوی جدید, کافی نیست که “نظما” فقط به ترویج بهره گیری بهینه از اطلاعات, که بخش اعظم آن وارداتی است, بپردازد؛ بلکه باید تسهیلاتی ایجاد کند تا کشور بتواند در عرضه کالاهای اطلاعاتی همچون مواد اولیه کیفی, داده پایگاه ها, و پروژه های دارای ارزش افزوده, به بازار جهانی اثرگذار باشد با این حال, صنعت اطلاعات تغییر شکل یافته قادر به تداوم حیات خود نخواهد بود مگر این که “نظما” در تمام فعالیتهای مرتبط با تولید, توزیع, قیمتگذاری و ترویج کالا رویکرد بازاریابی را در پیش گیرد. بسته به شرایط, میتوان این خدمات را به شیوه یک مرکز اطلاع رسانی سازمان داد تا یک نظام اشتراک درخواست ها راه اندازی شود.”نظما”همچنین باید زمینه ساز فرصتهای مناسب برای کارگزاری اطلاعات به منظور تقویت ظرفیت های مربوط به تحویل اطلاعات باشد.
۷.

ارتباط مدیریت فن آوری با فن آوری اطلاع رسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 178 تعداد دانلود : 181
این پژوهش ارتباط فن آوری اطلاع رسانی با قابلیت های مدیریت فن آوری را مورد بررسی قرار میدهد. آیا ما می توانیم در قابلیت های سازمانی کسب شده یا فراهم آمده به وسیله مؤسسات بر مبنای میزان استفاده از فن آوری, تفاوت ها را تشخیص دهیم؟ پیمایش گروهی از مهندسان انجمن مکانیک مشخص می نماید که در مؤسساتی که دارای بینش بالاتری از فن آوری اطلاع رسانی هستند آشکارا تأکید بیش تری بر قابلیت های مدیریت فن آوری اعمال می شود. نتایج حاصله بیان کننده این مطلب است که کارخانه ها باید هم در فن آوری اطلاع رسانی و هم در کسب قابلیت های سازمانی در مدیریت فن آوری سرمایه گذاری کنند.
۸.

رفتار اطلاع یابی محققان علوم زمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 710 تعداد دانلود : 389
نویسندگان این مقاله مشکلات زمین شناسان را در بازیابی و پردازش اطلاعات بررسی نموده اند. زمین شناسان در مصاحبه ها و پرسشنامه های مربوطه اهمیت منابع اطلاعاتی را خاطر نشان نموده و روش های مستمر و نیازی اطلاع یابی خود را توصیف کرده اند. نشریات [ادواری] و تماس های شخصی از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند. زمین شناسان علاقه اندکی به جستجوی شخصی دارند و نیازمند آموزش های اضافی در ارتباط با خدمات, منابع و روش های جستجوی اطلاعات می باشند. نتایج همچنین بیانگر نظرات مختلفی دربارة متون زبان بیگانه, اختلاف الگوهای اطلاع یابی که وابسته به موقعیت شغلی و فرصت زمانی می باشد, و مسائل ناشی از محدودیت های ایجاد شده توسط کارفرمایان هستند. چند اشاره ضمنی از این مطالعه برای کتابداران حاصل گردیده است.
۹.

انجمن اروپایی اصطلاحشناسی (EAFT)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 867 تعداد دانلود : 876
تأسیس انجمن اروپایی اصطلاحشناسی در “گزارش نهایی پروژه پوینتر” (پیشنهادهایی برای زیرساختار عملی اصطلاحشناسی در اروپا) توصیه شد. پروژه پوینتر مشترکاً توسط کمیسیون اروپایی DG XIII-E, به عنوان قسمتی از برنامه کار چند زبانی (MLAP) تأمین بودجه شد.
۱۰.

مدیریت مجلات الکترونیکی : برخی مسائل و راه حل ها

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 257 تعداد دانلود : 858
کتابخانه دانشگاه گلاسگو هر سال با حدود 60000 شماره مجله سرو کار دارد؛ تعدادی که مخصوص کتابخانه های دانشگاهی متوسط به بالا در انگلستان به شمار می رود. از این تعداد 4500 تا 5000 عنوان به صورت اشتراکی و 1500 عنوان دیگر به صورت اهداف و مبادله دریافت می شود. در حال حاضر در حدود 600 عنوان مجله الکترونیکی از طریق صفحات وب کتابخانه و فهرست پیوسته قابل دسترسی است. این تعداد همواره در حال افزایش است, اما همانطور که ملاحظه می کنید مجلات الکترونیکی هنوزهم خیلی در اقلیت اند. با این حال زمان نسبتاً زیادی از وقت سازمانی دانشگاه گلاسگو و همچنین کتابخانه های آموزش عالی, دولتی, پزشکی و شرکتی دیگر را طی چند سال گذشته به خود اختصاص داده اند, و این مقاله, درباره برخی از نقاط ضعف و قوت این شیوه جدید مدیریت مجلات بحث می کند.
۱۱.

کاربرد کتابسنجی در منابع ردیف اول علوم دامپزشکی

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 405 تعداد دانلود : 644
این بررسی به منظور رشد سالانه منابع ردیف اول علوم دامپزشکی, تعیین مجلات هسته, مشخص کردن نیمه عمر و کاربردهای کتابسنجی برای کتابداران کتابخانه های علوم دامپزشکی انجام شد. کاربرد تحلیل استنادی با استفاده از نشریه Journal Citation Report منجر به فهرستی از 15 مجله هسته شد. از این فهرست می توان به عنوان مبنای یک طرح آگاهی رسانی جاری استفاده نمود. قانون پراکندگی برادفورد در منابع ردیف اول علوم دامپزشکی نیز همانند سایر علوم مصداق دارد. اگر منابع ردیف اول هر 15 تا 20 سال دو برابر شود, آنگاه هر 7 تا 8 سال نیمی از آن ها کهنه می شود. نیمه عمر منابع علوم دامپزشکی 5/7 سال است. اکثر متخصصین این رشته استفاده از سیستم اطلاعاتی بازیابی مبتنی بر ردیابی منابع مقالات مجلات را ترجیح می دهند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۱۷