پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق)

پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق)

پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره 31 تابستان 1395 شماره 4 (پیاپی 86) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

ترسیم نقشه علمی پروانه های ثبت اختراع مخترعان ایرانی در پایگاه های بین المللی ثبت اختراع طی سال های 1970-2014(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقشه علمی پروانه ثبت اختراع مخترعان ایرانی پایگاه های بین المللی ثبت اختراع پتنتومتریکس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸۵ تعداد دانلود : ۵۶۲
پروانه ثبت اختراع به عنوان یکی از بروندادهای مهم علم و فناوری، نقش مهمی در ثروت آفرینی از دانش و اقتصاد دانش بنیان داشته و شاخصه مهمی در تعیین میزان پیشرفت کشور در خلق نوآوری ها می باشد. این مقاله با استفاده از روش علم سنجی به شناسایی مخترعان هسته، اختراعات پر استناد (داغ)و میزان همکاری مخترعان ایرانی با همکاران داخلی و خارجی در پایگاه های بین المللی ثبت اختراع شامل اداره پروانه های ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا(USPT)، سازمان جهانی مالکیت فکری(WIPO)، اداره پروانه های ثبت اختراع اروپا(EPO) و اداره ثبت اختراع ژاپن(JPO)، طی سال های 1970-2014 میلادی پرداخته است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار اکسل و ترسیم نقشه علمی مربوطه با استفاده از نرم افزار گفی(Gephi) ویرایش 2/8 انجام شده است. یافته ها نشان داد میانگین ثبت اختراع در هر سال در بازه مورد نظر 8/10 بوده است. همچنین بیشترین و پراستنادترین اختراعات در رده نیازهای انسانی (کشاورزی، مواد غذایی، بهداشت و سرگرمی) و کمترین و کم استنادترین اختراعات در رده کاغذ – منسوجات بوده است. به طور کل 1054 مخترع ایرانی و خارجی با همکاری هم توانسته اند 475 اختراع را به ثبت برسانند که سهم هر کدام از این مخترعان 2/2 درصد بوده است. نتیجه نشان داد روند رشد اختراعات در پایگاه های بین المللی سیر صعودی داشته به طوری که در سال2014 بیشترین تعداد ثبت شده است.همچنین این اختراعات بیشتر بر اساس نیازهای اساسی مردم به وجود آمده است.
۲.

پژوهشی پیرامون سنجه های جایگزین در نظام اف 1000 با شاخص های استنادی گوگل پژوهشگر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سنجه های جایگزین التمتریکس شاخص های استنادی نظام اف هزار گوگل اسکالر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۹ تعداد دانلود : ۳۳۸
این پژوهش با هدف سنجش رابطه ی بین سنجه های جایگزین (آلتمتریکس) در نظام اف هزار و شاخص استناد در گوگل پژوهشگر انجام شده است. نوع پژوهش کاربردی و از روش های پیمایشی، تحلیل استنادی و وب سنجی با رویکرد تحلیلی- توصیفی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش 218 مقاله تحقیقاتی در حوزه زیست پزشکی نمایه شده در نظام اف هزار در بازه زمانی 2012-2014 می باشد. نمونه مورد مطالعه تعداد 100 مقاله تحقیقاتی است که بطور هدفمند بر مبنای بازه زمانی مورد نظر از نظام اف هزار انتخاب شده است. متغیرهای مرتبط با سنجه های جایگزین (بارگیری و بازدید) و تعداد نویسندگان و وضعیت تأمین اعتبار مقاله ها، از نظام اف هزار و متغیر مرتبط با سنجه استناد از گوگل پژوهشگر استخراج شده است. داده های پژوهش به روش آمار توصیفی و استنباطی و با نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج پژوهش نشان داد که بین شاخص های جایگزین (بارگذاری و بازدید) و شاخص های استنادی همبستگی مثبت و معنادار برقرار است. همچنین یافته ها بیانگر آن است که شاخص های جایگزین خود نیز با یکدیگر رابطه مثبت و قوی دارند. متغیرهای تعداد نویسندگان و تأمین اعتبار مقاله ها با هیچ کدام از سنجه های جایگزین یا شاخص های استنادی رابطه معنی داری نداشتند.بر این اساس، سنجه های جایگزین روش جدیدی را برای اندازه گیری تأثیر نویسندگان و انتشارات ارائه می دهند که می تواند مکمل شاخص های سنتی ارزیابی پژوهش باشد. همچنین رابطه معنادار بین سنجه های جایگزین و سنجه های استنادی بیانگر آن است که ترکیب شاخص های سنتی و جایگزین پیشینه ی کامل تری از نویسندگان و مقاله ها را ارائه خواهند داد که می تواند ابعاد روشن تری از روش های علمی ارزیابی پژوهش را فراهم کند.
۳.

بررسی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی خارج از کشور از نظر ویژگی ها و قابلیت های مبتنی بر نشانه گذاری اجتماعی برای استفاده در کتابخانه های دیجیتالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فاکسونومی کتابخانه دیجیتالی 2 کتابخانه دیجیتالی اجتماعی نشانه گذاری اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۸ تعداد دانلود : ۵۲۰
این پژوهش قابلیت ها و ویژگی های مورد استفاده در رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی برتر دنیا در استفاده از نشانه گذاری اجتماعی که به کاربران امکان تولید، شناسایی، مرور، سازمان دهی و اشتراک محتوا را با استفاده از برچسب ها و سازمان دهی آن ها در طول فرآیند تعامل با کتابخانه دیجیتالی می دهد، شناسایی می کند. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی-توصیفی و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش حاضر را کتابخانه های دیجیتالی خارج از کشور تشکیل می دهد که از این میان ده کتابخانه دیجیتالی برتر دنیا به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شده اند. به منظور گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی بر اساس متون و بررسی چهار وبگاه مبتنی بر نشانه گذاری اجتماعی (لایبری ثینگ، دلیشز، آمازون و گوگل بوک) فراهم شد. روایی ابزار با دریافت نظرهای ده نفر از متخصصان علوم اطلاعات و دانش شناسی ایران و برای پایایی نیز از آزمون آلفای کرونباخ (87/0) استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که به جزء دو کتابخانه دیجیتالی «Google Books» و «Ibiblio» سایر کتابخانه های دیجیتالی برتر دنیا از ویژگی های وب 2، در تولید، مدیریت، مرور، جستجو و اشتراک محتوا استفاده نمی کنند و متکی بر ابزارهای سنتی وب 1 هستند. این یافته ها از دو جنبه ارزشمند است نخست آنکه تصویری روشن از ویژگی ها و قابلیت های اساسی رابط کاربر نظام های مبتنی بر نشانه گذاری اجتماعی فراهم می آورد. دوم آنکه این پژوهش، وضعیت رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی برتر دنیا را از نظر به کارگیری این قابلیت ها بررسی می کند که می تواند مبنایی برای طراحی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی داخل کشور باشد.
۴.

معیارهای تعامل در فرایند جستجوی اطلاعات مبتنی بر وظایف کاری (نقش پیچیدگی عینی و نوع محصول)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محصول وظیفه کاری پیچیدگی عینی معیار های تعامل جستجوی اطلاعات مبتنی بر وظیفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۲ تعداد دانلود : ۵۹۳
طراحی نظام های تعاملی بازیابی اطلاعات و نیز نظام های شخصی سازی شده که با ویژگی های انسانی و محیط جست وجوی اطلاعات هماهنگ باشند، با شناسایی و درک تعامل انسان و اطلاعات میسر است. مطالعه هر یک از ابعاد تعامل نیازمند شناخت بافتی است که در آن چنین تعاملی رخ می دهد. از جمله عوامل اساسی بافت، وظیفه کاری کاربران است که محرک جست وجوی اطلاعات شخص تلقی می شود. وظایف کاری، به عنوان وظایف مرتبط با کار، حرفه و شغل تعریف شده است. در این راستا پژوهش حاضر به بررسی میزان استفاده دانشجویان از معیارهای تعامل با اطلاعات در فرایند جست وجوی اطلاعات برای وظایف کاری گوناگون می پردازد.این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع پژوهش، جزو پژوهش های کیفی با مطالعه ای اکتشافی است. جامعه این پژوهش را دانشجویان کارشناسی ارشد حوزه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه فردوسی ورودی سال 92-1391 تشکیل می دهند. از طریق سه مرحله نمونه گیری (تصادفی طبقه ای، نمونه گیری هدفمند و داوطلبانه)، تعداد 30 نفر آزمودنی انتخاب و هرکدام طی جلسات جست وجوی انفرادی به انجام 6 وظیفه کاری متفاوت از نظر سطح پیچیدگی عینی (بالا، متوسط، پایین) و محصول (ذهنی و تصمیم گیری) پرداختند. داده ها از طریق تحلیل محتوای گزارش های بلنداندیشی کاربران استخراج و تحلیل شدند. روایی ابزارها توسط اعضای هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه فردوسی تأیید شد. همچنین، ضریب 78/0 آلفای «کریپندورف» مبنی بر توافق بین رمزگذار نشان دهنده قابلیت اطمینان تحلیل محتواست.یافته ها نشان داد که افزون بر معیار موضوع، معیارهای دسترسی به اطلاعات، رتبه بندی نتایج جست وجو، دانش حوزه ای کاربر، چیدمان اطلاعات، نوع منبع اطلاعاتی و مانند آن بر تعامل کاربران با اطلاعات تأثیرگذار است و میزان اهمیت معیارهای تعامل در کاربران بسته به سطح پیچیدگی عینی و نوع محصول وظیفه کاری متفاوت می باشد. نتایج حاکی از آن است که میزان توجه کاربران به معیارهای تعامل با اطلاعات در حین جست وجوی اطلاعات برای وظایف کاری متفاوت (از لحاظ سطح پیچیدگی و نوع محصول) تغییر می کند. بنابراین، لازم است به منظور طراحی نظام های اطلاعاتی تعاملی و شخصی سازی شده، ویژگی های وظایف کاری کاربران مورد توجه قرار گیرد.
۵.

مطالعه جنبه های عاطفی در رفتار جستجو و بازیابی اطلاعات در وب: متن پژوهی و ترسیم نقشه علمی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل محتوا نقشه علمی جنبه های عاطفی جستجو و بازیابی اطلاعات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷۰ تعداد دانلود : ۶۵۸
این پژوهش به منظور واکاوی روند پژوهش های انجام شده با موضوع جنبه های عاطفی درزمینه بازیابی اطلاعات و ترسیم نقشه علمی این حوزه موضوعی انجام شده است.از نظر روش شناسی، پژوهش حاضر توصیفی و از نظر نوع کاربردی است. برای انجام پژوهش 371 مقاله مرتبط با موضوع از وبگاه علم استخراج و نقشه علمی حوزه های موضوعی این مقالات با استفاده از نرم افزار ucinet و بسته ترکیبی آن netdraw ترسیم شد. این کار با استفاده از ماتریس همایندی موضوعات در فیلد subject cateorgy مقالات استخراج و انجام شده است.تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش نشان داد پرکارترین نویسنده در این حوزه BELKIN, NJ در حوزه مطالعات کتابداری و اطلاع رسانی از امریکا با 19 عنوان تولید علمی بوده و بیشترین آثار تولیدشده در نشریات JOURNAL OF THE AMERICAN SOCIETY FOR INFORMATION SCIENCE و INFORMATION PROCESSING & MANAGEMENT منتشرشده است بیشترین تولیدات در قالب مقاله (7/64 درصد)، با دو نویسنده به زبان انگلیسی در سالهای 2011،2009 و 2014 است. بیشترپژوهش های مورد مطالعه روش تجربی (97/26 درصد) و ابزار مشاهده (63/46 درصد) را بکار گرفته اند. بررسی نوع مطالعات انجام شده در حوزه جنبه های عاطفی و بازیابی اطلاعات بر پایه اهداف مطالعه در دو گروه مطالعات مبتنی بر کاربر و مطالعات مبتنی بر محتوا نشان داد که مطالعات مبتنی بر کاربر بیشترین فراوانی را در میان پژوهش های انجام شده داشته و رده سنی بزرگسالان در بیشتر این پژوهش موردبررسی قرارگرفته اند کودکان و بیماران نیز از دیگر گروهای موردبررسی در این پژوهش ها هستند. در پژوهش های مبتنی بر محتوا نتایج نشان داد که سامانه های اطلاعاتی بیشترین محتوای مورد تحلیل در این پژوهش ها است.60 حوزه موضوعی دراین ارتباط دارای انتشارات در وبگاه علم بوده که بیشترین مقالات در حوزه علوم رایانه، سامانه های اطلاعاتی، علم اطلاعات و کتابداری، هوش مصنوعی صورت گرفته است.
۶.

رفتار اطلاع یابی و مدیریت منابع اطلاعاتی: فرایند ذهنی انتخاب موضوع و تشخیص نیاز اطلاعاتی (مطالعه موردی طلاب سطح سه حوزه های علمیه خواهران شهر شیراز سال تحصیلی 1393 – 1394)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شیراز طلاب انتخاب موضوع مدیریت منابع اطلاعاتی تشخیص نیاز اطلاعاتی حوزه علمیه خواهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۶ تعداد دانلود : ۵۸۲
هدف از این تحقیق بررسی چگونگی مدیریت منابع اطلاعاتی، فرایند ذهنی انتخاب موضوع و تشخیص نیاز اطلاعاتی است. روش تحقیق بکارگرفته شده روش پیمایشی است. جامعه آماری طلاب حوزه های علمیه خواهران شهر شیراز در سال تحصیلی 1393-1392 می باشد. نمونه پژوهش شامل 241 طلبه سطح سه، طبق نمونه گیری طبقه ای مشخص شد. گردآوری داده ها با استفاده از پرسش نامه صورت گرفته است. برای تعیین روایی، از روایی صوری و برای تعیین پایایی از پیش آزمون – پس آزمون استفاده شده است. تحلیل داده ها در بخش آمار توصیفی با استفاده از جداول فراوانی و شاخص هایی نظیر میانگین، و در بخش آمار استنباطی با استفاده از آزمون فریدمن و آزمون تکمیلی ویلکاکسون سوالات تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد، عامل موثر در انتخاب موضوع کنجکاوی ذهن است. مهمترین عامل جهت تشخیص نیازهای اطلاعاتی بررسی منابع اطلاعاتی و مشورت با متخصصان موضوعی است.
۷.

شناسایی و خوشه بندی سامانه ها و ابزارهای مدیریت دانش شخصی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت دانش شخصی ابزار مدیریت دانش شخصی سامانه مدیریت دانش شخصی مهارت مدیریت دانش شخصی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳۲ تعداد دانلود : ۴۲۷
هدف از این پژوهش، شناسایی و خوشه بندی سامانه ها و ابزارهای مدیریت دانش شخصی می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی بهره گرفته شد. نخست با رجوع به ادبیات پژوهش، سیاهه سامانه ها و ابزارهای مدیریت دانش شخصی شناسایی شدند و براساس مهارت های هفت گانه مدیریت دانش شخصی و نیز سه قلمرو مدیریت دانش شخصی، توسط نمونه هدفمند 30 نفره ای از متخصصان علوم کامپیوتر و علم اطلاعات و دانش شناسی خوشه بندی شدند. بنابر یافته های به دست آمده در مرحله نخست، 47 ابزار شناسایی شدند و براساس دیدگاه متخصصان در فهرست سامانه ها و ابزارهای مدیریت دانش شخصی قرار گرفتند. سپس، در مرحله دوم، بر اساس میزان کاربرد آن ها تحت عنوان سامانه ها و ابزارهای بازیابی دانش، سازماندهی دانش، ارزیابی دانش، تحلیل دانش، اشاعه دانش، اشتراک دانش و امنیت دانش خوشه بندی شدند. علاوه براین، مجموعه ابزارهای موردنظر در سه قلمرو عمومی، تعاملی و شخصی از دیدگاه متخصصان طبقه بندی شدند.
۸.

شناسایی عوامل موثر بر پذیرش سیستم تسهیم دانش از نظر دانشکاران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تسهیم دانش سیستم تسهیم دانش عوامل مؤثر بر پذیرش سیستم تسهیم دانش دانشکاران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۹ تعداد دانلود : ۳۹۳
هدف از این پژوهش، شناسایی و خوشه بندی سامانه ها و ابزارهای مدیریت دانش شخصی می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی بهره گرفته شد. نخست با رجوع به ادبیات پژوهش، سیاهه سامانه ها و ابزارهای مدیریت دانش شخصی شناسایی شدند و براساس مهارت های هفت گانه مدیریت دانش شخصی و نیز سه قلمرو مدیریت دانش شخصی، توسط نمونه هدفمند 30 نفره ای از متخصصان علوم کامپیوتر و علم اطلاعات و دانش شناسی خوشه بندی شدند. بنابر یافته های به دست آمده در مرحله نخست، 47 ابزار شناسایی شدند و براساس دیدگاه متخصصان در فهرست سامانه ها و ابزارهای مدیریت دانش شخصی قرار گرفتند. سپس، در مرحله دوم، بر اساس میزان کاربرد آن ها تحت عنوان سامانه ها و ابزارهای بازیابی دانش، سازماندهی دانش، ارزیابی دانش، تحلیل دانش، اشاعه دانش، اشتراک دانش و امنیت دانش خوشه بندی شدند. علاوه براین، مجموعه ابزارهای موردنظر در سه قلمرو عمومی، تعاملی و شخصی از دیدگاه متخصصان طبقه بندی شدند.
۹.

بررسی تاثیرفناوری اطلاعات و ارتباطات بر موانع به اشتراک گذاری دانش در فرآیند مدیریت دانش (به انضمام مطالعه موردی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: موانع فناوری اطلاعات و ارتباطات مدیریت دانش به اشتراک گذاری دانش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۰ تعداد دانلود : ۴۶۰
پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت زیرساخت های مدیریت دانش و رابطه ی آن با هوش سازمانی در دو پژوهشگاه علوم و فناوری و اطلاعات ایران و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی انجام شد. پژوهش به روش پیمایشی-توصیفی و با کاربرد دو پرسش نامه معتبر در حوزه های زیرساخت مدیریت دانش و هوش سازمانی انجام شد. پرسش نامه بین 175 نفر از اعضای هیأت علمی و کارکنان هر دو پژوهشگاه توزیع و داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS و پی. ال. اس (PLS) تحلیل شد. بار عاملی سازه های مدیریت دانش و هوش سازمانی در هر دو پژوهشگاه همبستگی بالایی را نشان داد. از این رو مدل اندازه گیری دارای پایایی بالایی بوده و معیار مناسبی برای سنجش متغیرهای پژوهش به شمار رفت. میانگین واریانس مدیریت دانش و هوش سازمانی در هر دو پژوهشگاه بالاتر از 5/0، و روایی همگرایی بالایی را نشان می دهد. افزون بر این، با توجه به مقادیرR2 برای سازه هوش سازمانی، برازش مدل ساختاری نیز تأیید شد. در ارتباط با برازش مدل کلی در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران 642/0 و در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 645/0 محاسبه شد که نشان از برازش کلی قوی مدل داشت. تحلیل مسیر زیرساخت های مدیریت دانش به هوش سازمانی حاکی از معنادار بودن تأثیر زیرساخت های مدیریت دانش به هوش سازمانی در سطح اطمینان 95/0 در هر دو پژوهشگاه و تأیید هر دو فرضیه پژوهش است. با توجه به مقدار t در دو پژوهشگاه، می توان به این نتیجه دست یافت که «زیرساخت های مدیریت دانش» در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با ضریب 857/36 درصد، تأثیر بیشتری بر «هوش سازمانی» در مقایسه با پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران دارد. همچنین در بین سازه های زیرساخت مدیریت دانش؛ سازه های ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، فرآیندها، فناوری، افراد و منابع مالی؛ و در بین سازه های هوش سازمانی، سازه های روحیه، تمایل به تغییر، چشم انداز راهبردی، فشار عملکرد، کاربرد دانش، اتحاد و توافق و سرنوشت مشترک به ترتیب دارای بیشترین اهمیت هستند. در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران زیرساخت های مدیریت دانش به میزان 826/0 درصد، و در مقایسه با پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به میزان 848/0 درصد، میزان بیشتری از تغییرات هوش سازمانی را به طور مستقیم تبیین می کند.
۱۰.

بررسی زیرساخت های مدیریت دانش و تأثیر آن بر هوش سازمانی در پژوهشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت دانش پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی هوش سازمانی زیرساخت های مدیریت دانش ارزیابی مقایسه ای پژوهشگاه علوم و فناوری و اطلاعات ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۰ تعداد دانلود : ۵۷۲
پژوهش حاضر در نظر دارد با رویکردهای علم سنجی به مطالعه رابطه محتوایی بین مدارک علم و فناوری از طریق مقایسه واژگان مقالات و پروانه های ثبت اختراع در زمینه برق زیر سطحی های هوشمند (AUV) بپردازد. روش پژوهش توصیفی است. برای انجام پژوهش، ابتدا پروانه های ثبت اختراع از وبگاه های Google Patent و Lens و مقالات از پایگاه IEEE Xplore بازیابی شدند. برای یافتن پروانه های مرتبط، از روش جستجوی دوگانه کلیدواژه رده استفاده شد. به این صورت که در جستجو دستور داده شد تا پروانه ها بازیابی شود که حاوی کلیدواژه ""Autonomous Underwater Vehicle"" هستند. هم چنین، جستجو به رده H محدود شد. این پروانه ها و مقاله ها با توجه به عنوان و چکیده، با روش نیمه خودکار نمایه سازی شدند. حاصل نهایی این نمایه سازی، تعداد 195 کلیدواژه برای پروانه های ثبت اختراع و 114 کلید واژه برای مقاله ها بود. ماتریس هم رخدادی این کلیدواژه ها، با نرم افزار راور ماتریس ایجاد شد. نقشه روابط سلسه مراتبی این کلیدواژه ها با نرم افزار SPSS رسم شد. طبق یافته ها، 65 درصد از کلیدوازه مقالات همان اصطلاحاتی هستند که در پروانه های ثبت اختراع وجود دارد، اما تنها 23 درصد از کلیدواژه های پروانه های ثبت اختراع شبیه به مقالات است. همچنین مقایسه ساختاری خوشه بندی های حاصل از پروانه های ثبت اختراع و مقالات نشان داد که از لحاظ ساختار هم جواری بین خوشه ها، شباهت در حد صفر است. یافته دیگر نشان داد که شباهت بین اعضای شبکه های خصوصی(اگو) موضوعات پر نفوذ در هر دو نوع مدرک در دو مورد صفر و در بقیه موارد به جز Data زیر 15 درصد است. در کل می توان گفت در حوزه برق AUV ، علم از فناوری متأثر می شود.
۱۱.

مطالعه رابطه محتوایی بین مدارک علم و فناوری: مقایسه واژگان مقالات و پروانه های ثبت اختراع مرتبط با برق زیر دریایی های هوشمند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم فناوری تحلیل محتوا مقالات پروانه های ثبت اختراع تحلیل هم واژگانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۴ تعداد دانلود : ۴۲۳
پژوهش حاضر در نظر دارد با رویکردهای علم سنجی به مطالعه رابطه محتوایی بین مدارک علم و فناوری از طریق مقایسه واژگان مقالات و پروانه های ثبت اختراع در زمینه برق زیر سطحی های هوشمند (AUV) بپردازد. روش پژوهش توصیفی است. برای انجام پژوهش، ابتدا پروانه های ثبت اختراع از وبگاه های Google Patent و Lens و مقالات از پایگاه IEEE Xplore بازیابی شدند. برای یافتن پروانه های مرتبط، از روش جستجوی دوگانه کلیدواژه رده استفاده شد. به این صورت که در جستجو دستور داده شد تا پروانه ها بازیابی شود که حاوی کلیدواژه ""Autonomous Underwater Vehicle"" هستند. هم چنین، جستجو به رده H محدود شد. این پروانه ها و مقاله ها با توجه به عنوان و چکیده، با روش نیمه خودکار نمایه سازی شدند. حاصل نهایی این نمایه سازی، تعداد 195 کلیدواژه برای پروانه های ثبت اختراع و 114 کلید واژه برای مقاله ها بود. ماتریس هم رخدادی این کلیدواژه ها، با نرم افزار راور ماتریس ایجاد شد. نقشه روابط سلسه مراتبی این کلیدواژه ها با نرم افزار SPSS رسم شد. طبق یافته ها، 65 درصد از کلیدوازه مقالات همان اصطلاحاتی هستند که در پروانه های ثبت اختراع وجود دارد، اما تنها 23 درصد از کلیدواژه های پروانه های ثبت اختراع شبیه به مقالات است. همچنین مقایسه ساختاری خوشه بندی های حاصل از پروانه های ثبت اختراع و مقالات نشان داد که از لحاظ ساختار هم جواری بین خوشه ها، شباهت در حد صفر است. یافته دیگر نشان داد که شباهت بین اعضای شبکه های خصوصی(اگو) موضوعات پر نفوذ در هر دو نوع مدرک در دو مورد صفر و در بقیه موارد به جز Data زیر 15 درصد است. در کل می توان گفت در حوزه برق AUV ، علم از فناوری متأثر می شود.
۱۲.

معرفی مدلی ساختاری-احتمالاتی برای تبدیل حرف به واج در متون فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کلمات خارج از واژگان قواعد واژواجی الگوهای ساختواژی عربی مدل ساختاری - احتمالاتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۸ تعداد دانلود : ۴۸۴
در نظام های نوشتاری، رابطه یک- به -یک میان واج ها و نگاره ها همواره برقرار نیست. از آنجایی که در نظام نوشتاری فارسی واکه های کوتاه اغلب فاقد صورت نوشتاری هستند، تعداد حالت های ممکن خواندن کلمات خارج از واژگان افزایش می یابد و به این ترتیب عمق خط فارسی زیاد در نظر گرفته می شود. اما علیرغم وجود چنین ویژگی هایی در خط فارسی، فارسی زبانان هنگام خواندن کلمات فارسی موجود در واژگان ذهنی خود و کلماتی که برای اولین بار با آن ها در متون گوناگون مواجه می شوند، قادرند رشته حروف را تبدیل به واج کنند. این پژوهش نشان می دهد فارسی زبانان با استفاده از روشی ساختاری-احتمالاتی، هنگام خواندن، رشته حروف را به رشته واج ها تبدیل می کنند. منظور از بخش ساختاری روش، استفاده فارسی زبانان از اطلاعات زبانی از قبیل: ساختواژه فارسی، قواعد واژ واجی فارسی و آشنایی با صورت نوشتاری و تلفظ کلماتی است که با الگوهای ساختواژی عربی مطابقت دارند. منظور از بخش احتمالاتی، در نظر گرفتن احتمال وقوع واکه های کوتاه با توجه به بافت نوشتاری است که این واقعیت می تواند فارغ از اطلاعات زبانی فارسی زبانان صورت پذیرد. در تحقیق حاضر مدلی ساختاری-احتمالاتی معرفی و عملکرد آن با نرم افزارهای تبدیل حرف به واج فارسی مقایسه شده است. به طور کلی این نتیجه به دست آمد که عملکرد مدل ساختاری-احتمالاتی پژوهش برای ارائه برونداد واجی کلمات خارج از واژگان، در مقایسه با نرم افزارهای تبدیل حرف به واج فارسی بهتر و به تلفظ فارسی زبانان نزدیک تر است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۲۱