مریم سلامی

هدف: کلان داده مجموعه داده هایی است که با برخورداری از ویژگی هایی خاص، از طریق سیستم های نرم افزاری معمول امکان ذخیره سازی، مدیریت و پردازش آنها وجود ندارد. رایانش ابری مجموعه ای از منابع مجازی سازی شده با قابلیت دسترسی و استفاده آسان است. فناوری ذخیره سازی بر مبنای ابر قادر به مدیریت مؤثر کلان داده ها است. هدف این پژوهش تعیین وضعیت موجود مدیریت کلان داده های کتابخانه ای مبتنی بر رایانش ابری و رتبه بندی مؤلفه های آن در کتابخانه های دانشگاه های سطح اول ایران است. روش شناسی: پژوهش حاضر، از نوع مطالعات کاربردی و از نظر ماهیت، روش و کنترل متغیر ها در زمره تحقیقات توصیفی است. جامعه آماری شامل کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه های سطح اول ایران به تعداد 520 نفر است. پرسشنامه به صورت الکترونیکی در اختیار پاسخگویان قرار گرفت و در مجموع 393 پرسشنامه دریافت و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته که با بررسی مطالعات پیشین شش مولفه اصلی مؤثر بر مدیریت کلان داده های کتابخانه ای مبتنی بر رایانش ابری شامل نیروی انسانی، سازمان، زیر ساختار، مسائل اقتصادی، فرهنگ و مدیریت داده شناسایی شد که از طریق تحلیل عاملی تأییدی، روایی آن تأیید شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزار های اس. پی. اس. اس22^[1]  و آموس 22^[2] استفاده شد. یافته ها: وضعیت موجود مدیریت کلان داده های کتابخانه ای مبتنی بر رایانش ابری در کتابخانه های دانشگاه های سطح اول ایران از دیدگاه کتابداران، با میانگین 582/23 و انحراف استاندارد 655/7 معادل 41730/0-، نامطلوب ارزیابی شد. رتبه بندی مؤلفه های وضعیت موجود از قوت به ضعف به ترتیب 1. نیروی انسانی با میزان بار عاملی 64/.، 2. مسائل اقتصادی با میزان بار عاملی 60/0، 3. زیرساختار با میزان بار عاملی 59/0، 4. مدیریت داده با میزان بار عاملی 58/0، 5. فرهنگ با میزان بار عاملی 57/0، 6. سازمان با میزان بار عاملی 52/0 قرار دارند. نتیجه : کتابداران به واسطه درگیری روزمره شان با حجم بسیار بالای داده، عملا با کلان داده ها درگیر هستند. تطابق متوسط بودجه این کتابخانه ها با نیاز های فعلی و تأمین هزینه های لازم برای دیجیتال سازی منابع و وجود زیر ساختار های قانونی سخت افزاری و نرم افزاری مناسب، راه را برای انجام اقدامات لازم برای بهره برداری از سرویس های ذخیره سازی مبتنی بر ابر را هموار می کند. اغلب کتابداران ضمن درک فرهنگ دسترسی آزاد به اطلاعات، اهمیت ارائه داده های تحلیل شده به مراجعین را درک کرده اما درک مراجعین از دریافت چنین داده هایی در حد متوسط می باشد. آگاهی و درک پایین مسئولین و عدم تمایل به تعامل و همکاری با سازمان های فعال در این حوزه، محیط پایداری را جهت کار با کلان داده ها و ارائه خدمات بر مبنای آنها را فراهم نمی کند.   [1]. Spss [2]. Amos

هدف: تبادلات علمی و دسترسی راحت به اطلاعات موردنیاز لازمه رشد و پویایی علمی جامعه است. شبکه های اجتماعی علمی به عنوان بستری برای تبادلات علمی می توانند نقش بسیار در رشد و توسعه جامعه داشته باشند. با گسترش کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی روزمره شاهد شکل گیری نسل جدید ابزارهای اینترنتی هستیم که امکانات بی شمار برای ارتباط دوسویه فراهم آورده است. شبکه های اجتماعی علمی نیز محیطی برای معرفی و ارتقای فعالیت های علمی هستند و هرگاه بتوانند اطلاعات مرتبط فراهم کنند، با استقبال بیشتر متخصصان روبه رو خواهند شد. گردهم آمدن متخصصان بیشتر در این شبکه ها به معنای پویایی علمی بیشتر است. مطالعه حاضر به توصیف تجربه متخصصان علم اطلاعات در مورد ربط اطلاعات در شبکه علمی ریسرچ گیت پرداخته است. روش: انتخاب روش کیفی با طرح پدیدارنگاری تفسیری در این پژوهش از آن رو است که ما به تجارب افراد از یک پدیده پرداخته ایم و می کوشیم توصیفی عمیق از یک پدیده معین نزد گروهی خاص از افراد داشته باشیم. یکی از زمینه های مناسب برای انجام پژوهش های با پارادایم تفسیری از نوع روش پدیدارنگاری، پژوهش های بازیابی اطلاعات است که در علم اطلاعات و دانش شناسی اهمیت زیاد دارد. پژوهش حاضر در پی شناخت و توصیف تجربه متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی از عضویت در شبکه ی اجتماعی علمی ریسرچ گیت است. مشارکت کنندگان را 22 متخصص علم اطلاعات دارای مدرک دکتری و اعضای هیئت علمی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه های پیام نور کشور تشکیل داده اند که در شبکه اجتماعی علمی ریسرچ گیت عضو هستند . مشارکت کنندگان با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری و سپس با استفاده از روش دیکلمن کدگذاری و تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحلیل مصاحبه ها منجر به استخراج 551 کد اولیه و چهار مقوله شامل ربط مدرک، ربط جانشین مدرک، ربط درخواست ها و پرسش ها و نبود بازخورد ربط شد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر ضمن تأکید بر اهمیت ربط اطلاعات نشان می دهد که شبکه ریسرچ گیت نقش مهمی در رفع نیازهای اطلاعاتی کاربران دارد و همچنین این شبکه سامانه اطلاعاتی نمی باشد، اما رفع نیازهای علمی و ارتقای علم را از اهداف مهم خود می داند.

هدف: شناسایی عوامل مؤثر بر بهبود ربط در بازیابی اطلاعات در شبکه اجتماعی لینکدین. روش: 17 مشارکت کننده (9 مرد و 8 زن) به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و در مصاحبه نیمه ساختاریافته شرکت کردند. داده ها به روش دیکلمنکدگذاری و تحلیل شد. یافته ها: استخراج 441 کد اولیه و هفت مقوله شامل سامانه اطلاعاتی ، سامانه بازیابی ، ویژگی های سند ، ویژگی های پایگاه ، ویژگی های کاربر ، درخواست ها و پرسش ها و وجود بازخورد از داده ها استخراج شد و نشان داد شبکه لینکدین نقش مهمی در رفع نیازهای اطلاعاتی مشارکت کنندگان دارد.

کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی همواره تلاش دارند تا بهترین و مناسب ترین پاسخ را برای پرسش ها و نیازهای مراجعان خود فراهم کنند. با توجه به افزایش روزافزون و تنوع فراوان منابع اطلاعاتی، هر کتابخانه ای توان و امکان تهیه و دسترس پذیر ساختن آنها را ندارد. نرگس نشاط همکاری میان کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی را راه حلی برای توسعه دسترس پذیری کتابخانه به انواع منابع اطلاعاتی جهت رفع نیازهای مراجعان آنها می داند و در قالب کتاب «نظام های همکاری در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی» به این موضوع پرداخته است. این کتاب که می تواند به عنوان یک منبع آموزشی برای دانشجویان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و یک منبع کاربردی برای متخصصان و حرفه مندان این علم قلمداد شود، به شیوه توصیفی- تحلیلی مورد بررسی انتقادی قرار گرفت. در این مقاله پس از معرفی کتاب مورد بحث، نویسنده و ناشر آن، ساختار کتاب مورد اشاره قرار گرفته و سپس به نقد شکلی و محتوایی اثر پرداخته شده است. اثر حاضر یک کتاب تخصصی در موضوع همکاری های بین کتابخانه ای و مراکز اطلاع رسانی و دارای سطح علمی مناسب است. از مهمترین کاستی های کتاب ضعف در جنبه های کاربردی کتاب، عمومی بودن برخی مطالب و کهنه بودن منابع آن است.

هدف: بررسی نگرش فهرست نویسان ایرانی نسبت به فهرست نویسی اجتماعی.<br /> روش شناسی: به روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته میان 123نفر از فهرست نویسان که با روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شده بودند توزیع و جمع آوری شد.علاوه بر آن، به منظور تأیید و تکمیل داده های فهرست نویسان، این نتایج با یافته های حاصل از مصاحبه با 11 نفر از صاحب نظران تکمیل شد.<br /> یافته ها: میانگین شاخص نگرش فهرست نویسان نسبت به فهرست نویسی اجتماعی به طور کلی 17/3 است که در بُعد عاطفی و عملی به ترتیب بیشترین و کمترین میانگین نمره را داشته است. تأثیر میزان رضایت از زندگی حرفه ای، میزان فایده مندی فهرست نویسی اجتماعی، میزان سرگرم کننده بودن فهرست نویسی اجتماعی، میزان تأثیرپذیری از گروه های مرجع، میزان پیروی فهرست نویسان از انتظارات مهم دیگران، امکانات رسانه ای فهرست نویسی اجتماعی، ارزیابی فهرست نویسان از سهولت یادگیری و استفاده از فهرست نویسی اجتماعی، و میزان تعلق گروهی بر نگرش فهرست نویسان سنجیده شد. به جز تعلق گروهی تأثیر سایر عوامل بر نگرش فهرست نویسان تأیید شد.<br /> نتیجه گیری: باید ویژگی هایی از فهرست نویسی اجتماعی به فهرست کتابخانه افزوده شود که برای کتابخانه مفید باشد، جنبه سرگرمی و لذت داشته باشد، یادگیری و کاربرد آن برای کاربران آسان باشد، و از تنوع امکانات وبگاه های فهرست نویسی اجتماعی برخوردار باشد.

هدف: هدف از این پژوهش، مروری نظام مند بر پژوهش های انجام شده در زمینه ضرورت به کارگیری فهرست نویسی اجتماعی در کتابخانه ها و شناسایی خلأهای پژوهشی موجود است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش مرور نظام مند و همچنین تحلیل محتواست. بدین منظور پژوهش های مرتبط در 4 پایگاه اطلاعاتی در بازه زمانی 2005 تا 2016 مورد جستجو قرار گرفت و پس از 3 مرحله غربالگری تعداد 19 مورد از مرتبط ترین آن ها انتخاب شدند. سپس اهداف و نتایج پژوهش ها با استفاده از روش تحلیل محتوا در قالب مقولات و خرده مقولات گروه بندی شدند و فراوانی هر کدام به دست آمد. یافته ها: در پژوهش های مورد بررسی «بررسی همپوشانی و امکان همزیستی برچسب ها و واژگان کنترل شده» بیش از سایر اهداف و «امکان سنجی کاربرد برچسب ها در فهرست های کتابخانه ای» کمتر از سایر اهداف، مورد بررسی قرار گرفته است. از نظر روش شناسی، «تحلیل محتوا» بیش از سایر روش ها و «روش پیمایشی» کمتر از سایر روش ها در پژوهش های مورد استفاده قرار گرفته است. بیشترین پیشنهاد مطرح شده نیز «پیشنهاد تلفیق برچسب زنی با واژگان کنترل شده» می باشد. نتیجه گیری: اگر فهرست نویسی اجتماعی را به مفهوم همزیستی مسالمت آمیز واژگان کنترل شده در کنار برچسب های اجتماعی و سایر ابرداده های کاربرساخته مد نظر قرار دهیم عمده پژوهشگران با تحول فهرست نویسی سنتی به فهرست نویسی اجتماعی نظر موافق دارند. اما اگر تصور ما از فهرست نویسی اجتماعی جایگزین کردن برچسب های اجتماعی، یادداشت ها و نقطه نظرات کاربران با فهرست نویسی سنتی باشد، اغلب پژوهشگران با آن مخالفند.

هدف این پژوهش تأثیر اکتساب دانش و جوسازمانی بر عملکرد شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان رشت است. پژوهش حاضر، کاربردی و شیوه انجام گرفتن آن همبستگی است. جامعه آماری شامل کتابداران مشغول به کار کتابخانه های عمومی شهرستان رشت در سال 1398 بود. آزمودنی های این پژوهش 80 نفر بودند که از روش نمونه گیری در دسترس برای انتخاب استفاده شد. ابزار اندازه گیری پژوهش شامل پرسشنامه های محقق ساخته ی توصیف جوسازمانی، پرسشنامه اکتساب دانش و پرسشنامه عملکرد شغلی کارکنان بود که اعتبار آن ها با استفاده از روش روایی محتوا و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. رابطه بین متغیرها با ضریب همبستگی پیرسون و پیش بینی عملکرد شغلی کتابداران از طریق اکتساب دانش و جوسازمانی با محاسبه رگرسیون اندازه گیری شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری بین اکتساب دانش با عملکرد شغلی (29/0=r و 01/0>P) و همچنین بین جوسازمانی با عملکرد شغلی (30/0=r و 01/0>P) وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای اکتساب دانش و جوسازمانی 9 درصد از تغییرات عملکرد شغلی را تبیین می نمایند. با توجه به یافته های به دست آمده، طراحی و برگزاری برنامه ها و کارگاه های آموزش برای آگاه سازی کتابداران در جهت آموزش انواع دانش ها، به وجود آوردن محیط شغلی و کاری مطلوب و تأثیر آن بر عملکرد شغلی بسیار ضروری است تا از این طریق بتوان با ارتقا میزان دانش کتابداران کتابخانه ها، میزان عملکرد شغلی آن ها را بهبود بخشید.

مقدمه: ظهور و گسترش استفاده از اینترنت، پارادایم جدیدی از ارتباطات و تعاملات گروهی به وجودآورده است که شبکه اجتماعی خوانده می شود. شبکه ها ی اجتماعی به دو گروه عمومی نظیر فیسبوک، توییتر و ... و شبکه های تخصصی نظیر: ریسرچ گیت، مندلی وآکادمیا تقسیم می شوند. مقاله حاضر، با هدف تبیین دیدگاه اعضای هیئت علمی درباره فعالیت در شبکه های اجتماعی تدوین شده است. روش شناسی: این مطالعه کیفی بودکه با روش تحلیل محتوا انجام شد. ابزار اصلی گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته بودو معیار اصلی پژوهشگر در خصوص تعداد مصاحبه ها رسیدن به اشباع نظری بود. یافته ها: تحلیل حاصل از داده ها، منجر به استخراج 3طبقه اصلی شامل زمینه ها ( تعامل ارتباطی، جستجوی دانش، اشتراک دانش)چالش ها(کمبود وقت، عدم آگاهی و مهارت ) و الزامات(مدیریت دانش شخصی، حمایت دانشگاه، فعالیت تشکل های علمی، حمایت دولت) و 11 زیر طبقه و 57 طبقه اولیه گردید. نتیجه گیری : فعالیت اعضای هیئت علمی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در شبکه های اجتماعی علمی نیازمند بررسی مشکلات و از بین بردن موانع و کسب مهارت های لازم برای حضور اساتید در این شبکه هاست.

هدف : شناسائی نقاط قوت و ضعف نرم افزارهای آرشیوی ادلیب ایکس پلاس، کوادرا استار، الوکونت آرکایوز، آرکایو متیکا، آرکایوز اسپیس، کالم فور آرکایوز، و کالکتیو اکسس براساس استانداردهای موجود آرشیوها و معرفی نرم افزار برتر در این زمینه. روش/ رویکرد پژوهش : با  استفاده از  سیاهه وارسی محقق ساخته شامل 9 محور اصلی و 62 زیرعنوان کلی، 272 امکان و قابلیت گوناگون از ملاک ها و معیارهای نرم افزارهای آرشیوی و استانداردهای موجود بررسی و مقایسه شده و نتیجه نهایی مشخص شده است. یافته ها و نتیجه گیری : در به کارگیری معیارها و مؤلفه های استاندارد در نرم افزارهای آرشیوی بررسی شده تفاوت معنادار وجود داشت. 1) درصد رعایت  ویژگی ها و قابلیت های نرم افزارهای آ بررسی شده به ترتیب عبارت بود از: آرکایوز اسپیس 54 ؛ ادلیب ایکس پلاس 39 ؛ الوکونت آرکایوز 37 ؛ کالم فور آرکایوز 29 ؛ کالکتیو اکسس 28 ؛ آرکایو متیکا 27 ؛ کوادرا استار 26؛ 2) در پشتیبانی از استانداردهای فراداده ای به ترتیب نرم افزارهای آرشیوی آرکایوز اسپیس، کوادرا استار، الوکونت آرکایوز، آرکایو متیکا، کالکتیو اکسس، کالم فور آرکایوز، و ادلیب ایکس پلاس قرار داشتند؛ 3)  در پشتیبانی از استانداردهای آرشیوی به ترتیب نرم افزارهای آرشیوی آرکایوز اسپیس، الوکونت آرکایوز، ادلیب ایکس پلاس، کوادرا استار، کالم فور آرکایوز، کالکتیو اکسس، و آرکایو متیکا قرار داشتند؛ 4)  در پشتیبانی از پروتکل های مبادله اطلاعات، نرم افزار آرشیوی آرکایوز اسپیس اول،  ادلیب ایکس پلاس دوم، و بقیه نرم افزارها.

هدف: اکتشاف، تحلیل، اعتباریابی، و شناسایی شایستگی های پرسشنامه کارآفرینی در عرصه سئو برای متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی. روش شناسی: این پژوهش کاربردی از روش تحلیل محتوای کیفی و پیمایشی استفاده کرده است. برآورد و کنترل حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری احتمالاتی تصادفی ساده انجام شد. روایی صوری پرسشنامه با نظر خبرگان رشته تأیید و اعتبارسنجی عامل های مکنون و متغیرهای آن با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی انجام شد. پایایی پرسشنامه نیز با آزمون آلفای کرونباخ تأیید شد. یافته ها: شش مقوله «مهارت های پایه فناوری اطلاعات»، «سئوی معمولی یا ارگانیک»، «سئوی خارجی سایت»، «سئوی پولی یا کلیکی»، «ابزارهای طراحی و مدیریت وب سایت» و «ارزش های افزوده علم اطلاعات و دانش شناسی در عرصه سئو»، اصلی ترین متغیرهای تأثیرگذار برای سنجش شایستگی های کارآفرینی در عرصه سئو برای دانش آموختگان علم اطلاعات و دانش شناسی است. نتیجه گیری: از یافته های این پژوهش می توان برای مطالعه، تحلیل، و بازنگری سرفصل های رشته علم اطلاعات و دانش شناسی به منظور کارآفرینی در عرصه بهینه سازی سایت برای موتورهای جستجو استفاده کرد.

هدف پژوهش: پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین توانایی اکتساب دانش کتابداران کتابخانه های دانشگاهی کرمانشاه و رشد و توسعه سازمانی آنها انجام شد.<br /> روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری تمامی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه که در مجموع 58 نفر می باشند. با توجه به اینکه جامعه پژوهش محدود و در دسترس قرار داشتند از روش سرشماری جهت جمع آوری داده ها استفاده گردید، که از این تعداد 55 پرسشنامه تکمیل و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد توسعه سازمانی و پرسشنامه محقق ساخته سنجش اکتساب دانش در طیف لیکرت پنج گزینه ای استفاده شده است.<br /> یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که توانایی اکتساب دانش و مولفه های آن(استخراج دانش، تبدیل دانش و انتقال دانش) در بین کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه در سطح نسبتاٌ مطلوبی قرار دارد. بیشترین میانگین مربوط به مولفه توانایی استخراج دانش (68/3) و کمترین فراوانی، مربوط به توانایی انتقال دانش (25/3) بود. <br /> نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان داد که سطح توانایی انتقال دانش در بین کتابداران نسبت به دیگر مولفه های اکتساب دانش آنها پایین تر است، نیاز به آموزش و فراهم کردن شرایطی برای بهبود این مهارت و روحیه اشتراک دانش در بین کتابداران ضروری به نظر می رسد، زیرا توانایی انتقال و اشتراک دانش که یکی از شاخصه های اصلی چرخه اکتساب دانش است، برای کتابداران به عنوان اشاعه دهندگان اطلاعات امری اجتناب ناپذیر و ضروری می باشد

تحقیقات علم سنجی با توانایی ارزیابی پژوهش های علمی و با بهره گیری از شاخص های چندگانه در تبیین ظرفیت ها، عملکرد علمی و فناوری در ابعاد مختلف، بر جذابیت آن در میان پژوهشگران افزوده است. پژوهش حاضر باهدف فرا تحلیل پژوهش های علم سنجی پژوهشگران ایرانی از منظر کاربرد پایگاه های اطلاعات علمی برای گردآوری داده های موردنیاز پژوهش های این حوزه انجام شده است. روش پژوهش حاضر فرا تحلیل است. جامعه آماری پژوهش برابر با 170 مقاله است که مبتنی بر ملاک اعتبار درون سنجی تمامی آن برگزیده شدند. برای استخراج داده های موردنیاز پژوهش، مقالات فارسی و انگلیسی چاپ شده در مجلات داخلی در حوزه علم سنجی در بازه زمانی پاییز 1392 تا تابستان 1395 باهدف شناسایی میزان استفاده از پایگاه های اطلاعات علمی موردمطالعه و تحلیل قرارگرفته اند. بر این اساس در گام نخست ارزیابی پژوهش ها، مفروضات همگنی و خطای انتشار بررسی شدند؛ اندازه اثر ثابت با استفاده از مدل کوهن تفسیر شد. بر اساس تحلیل محتوای مقالات درمجموع 233 مورداستفاده از 51 پایگاه اطلاعات علمی گزارش شده است. بیشترین استفاده متعلق به پایگاه وب آو ساینس بوده و پایگاه اسکاپوس در جایگاه بعدی قرار دارد. 30 عنوان پایگاه تنها یک مرتبه مورداستفاده قرارگرفته اند. یافته ها حکایت از همگنی اندازه اثر و عدم سوگیری انتشار مطالعات موردبررسی بوده و اندازه اثر ثابت شیوع استفاده از پایگاه های اطلاعات علمی در پژوهش های علم سنجی در سطح معنی داری 000/0 برابر با 869/0 است. ارزیابی نمره استاندارد یافته ها بر اساس مدل کوهن نشان می دهد که اندازه اثر شیوع کاربری پایگاه های اطلاعات علمی (869/0) در بازه سوم یعنی زیاد ارزیابی می شود. نتایج فرا تحلیل گویای آن است که پایگاه های اطلاعات علمی خارجی منبع اصلی پژوهش ها بوده اند. این در حالی است که پایگاه های اطلاعات علمی داخلی نیز در تعدادی از پژوهش ها مورداستفاده قرارگرفته اند، ولی به علت عدم توانایی دریافت خروجی کلی از نتایج بازیابی شده، متناسب با نرم افزارهای سنجش علم و حتی نرم افزارهای آماری عمومی این پایگاه ها قابلیت بسیار پایینی برای استفاده در پژوهش های این حوزه دارند. میزان استفاده از پایگاه های داخلی از پایگاه های اطلاعاتی غیر استنادی خارجی نیز کمتر است. برنامه ریزی پایگاه های اطلاعات علمی بومی برای تبدیل شدن به پایگاه های استنادی به عنوان مهم ترین ابزار و بستر برای ارزیابی نظام علمی و فناوری کشور و مطالعات علم سنجی ضروری است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مشخص ساختن وضعیت استفاده از رسانه های اجتماعی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به منظور تعیین بهترین رسانه های اجتماعی برای استفاده رسمی در سازمان صورت پذیرفت. روش شناسی: پژوهش توصیفی _ تحلیلی بوده و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل274 کتابدار و 400 کاربر فعال سازمان اسناد و کتابخانه ملی بود که بر اساس جدول مورگان نمونه گیری و 355 نفر متشکل از 159 کتابدار و 196 کاربر تعیین گردید. اطلاعات به وسیله پرسش نامه در فرم گوگل جمع آوری و از آمار توصیفی میانگین برای توصیف داده ها و آمار استنباطی آزمون تی میانگین دو جامعه مستقل برای تحلیل فرضیه پژوهش با استفاده از نرم افزارهای اس پی اس اس و اکسل استفاده شد.   یافته ها: کتابداران (35/3) و کاربران (16/4) از برنامه های موبایلی رسانه های اجتماعی بیشترین استفاده را دارند. کتابداران از رسانه های اجتماعی در امور کتابخانه ای و پژوهشی کم استفاده می کنند، اما کاربران بیشتر از آنها و در حد متوسط از رسانه های اجتماعی در این امور استفاده می کنند. کتابداران از تلگرام و اینستاگرام  برای امور پژوهشی و خدمات کتابخانه ای بیشترین میزان استفاده را دارند. کاربران نیز برای انجام خدمات کتابخانه ای از تلگرام و اینستاگرام بیش از سایر رسانه های اجتماعی استفاده می کنند. برای امور پژوهشی علاوه بر تلگرام (34/4) و اینستاگرام(07/4) از  لینکداین (76/3) و ریسرچ گیت (73/3) نیز نسبت به سایر رسانه های اجتماعی استفاده بیشتری می کنند. نتیجه گیری: تلگرام، اینستاگرام، لینکداین و ریسرچ گیت به ترتیب به عنوان بهترین رسانه های اجتماعی برای استفاده رسمی در کتابخانه ملی تعیین و پیشنهاد می شوند. تهیه خط مشی مدوّن استفاده و ایجاد شرایط مناسب استفاده در کتابخانه ملی پیشنهاد می شود.

هدف: بررسی زمینه ها، موانع، الزامات، و عوامل تأثیرگذار بر فعالیت اعضای هیئت علمی علم اطلاعات و دانش شناسی در شبکه های اجتماعی علمی. روش شناسی: پژوهش حاضر کیفی از نوع نظریه زمینه ای بود و داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته فردی گردآوری شد. معیار اصلی پژوهشگر درباره تعداد مصاحبه ها رسیدن به اشباع نظری بود. تجزیه و تحلیل داده ها براساس تحلیل سه سطح کدگذاری اشتراوس و کوربین شامل کدگذاری باز، محوری، و انتخابی است که با استفاده از نرم افزار MAX QDA انجام شد. یافته ها: از تحلیل داده ها 5 طبقه، 13 زیرطبقه، و 65 طبقه اولیه استخراج شد. مفهوم مرکزی پژوهش، با عنوان "جامعه پذیری علمی" شکل گرفت. "جامعه پذیری علمی" روح علمی نهفته در مناسبات اجتماعی را تداعی می کند که طی فرایند جامعه پذیری به اعضای جامعه منتقل می شود. نتیجه گیری: فعالیت در شبکه های اجتماعی علمی، روحیه علمی به اعضاء می دهد و بر عملکرد نهایی آنان تأثیر مثبت می گذارد. ایده های علمی در محیط های اجتماعی علمی به وجود می آیند و شبکه های اجتماعی علمی چنین محیطی را ایجاد می کنند.

مقدمه : پژوهش حاضر در نظر دارد با توجه به اهمیت کارآفرینی و اشتغال زایی در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی به بررسی و تحلیل کیفیِ محتوای آخرین سرفصل های جدید علم اطلاعات و دانش شناسی در انطباق با یکی از عرصه های ارزشمند و پرمخاطب بازار کسب و کار مبتنی بر وب، یعنی بهینه سازی سایت برای موتورهای جستجو یا سئو بپردازد و از این رهگذر، نقطه شروعی را برای ایفای نقش و کارآفرینی در این عرصه، فراروی متخصصان و دانش آموختگان علم اطلاعات و دانش شناسی قرار دهد. مهمترین مسأله پژوهش حاضر این است که شایستگی های اصلی کارآفرینی در عرصه سئو چیست و میزان برآورده کردن آن توسط سرفصل های جدید رشته علم اطلاعات و دانش شناسی چه مقدار است. روش شناسی : پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی است و از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده کرده است. جامعه پژوهش شامل آگهی های استخدام قید شده در عرصه سئو در دو سایت معروف indeed.com و monster.com در خارج و سایت Iranjobs.ir در داخل کشور و نیز آخرین سرفصل های مصوب رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد می باشد. یافته ها: پس از تحلیل محتوای 261 آگهی استخدام در سایت های مطرح کاریابی داخل و خارج از کشور، شایستگی های اصلی کارآفرینی در عرصه سئو در قالب سازه تحلیل محتوا در پنج مقوله کلی و 39 گویه تدوین شد. تحلیل سرفصل های رشته بر مبنای آن نشان داد، در مجموع 66 درصد از شایستگی های سئو در سرفصل های رشته به صورت پراکنده وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد، بازنگری و روزآمدسازی محتوای سرفصل های رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در عرصه مباحث وب به ویژه بهینه سازی سایت برای موتورهای جستجو (SEO) و نیز کارآفرینی از خلأهای اصلی آخرین سرفصل مصوب مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در این عرصه است.

هدف: تعیین میزان سواد رسانه های اجتماعی کتابداران و کاربران سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و تأثیر استفاده از آن بر بهبود ارائه خدمات. روش شناسی: پژوهش توصیفی-تحلیلی به روش پیمایشی روی 355 نفر متشکل از 159 کتابدار و 196 کاربر فعال سازمان اسناد و کتابخانه ملی انجام شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه پژوهشگرساخته و برای تجزیه و تحلیل آن از آمار توصیفی میانگین و استنباطی ضریب همبستگی پیرسون در نرم افزارهای اس پی اس اس و اکسل استفاده شد. یافته ها: بیشتر کتابداران (6/51%) و کاربران (9/67%) رسانه های اجتماعی را خود فراگرفته اند. کتابداران، کمتر از نیمی از توانایی های سواد رسانه های اجتماعی ازجمله اخلاق رسانه های اجتماعی (میانگین 63/3) و رعایت حق مؤلف (میانگین 36/3) را دارند؛ اما درکل، سواد رسانه های اجتماعی آنها مطلوب نیست. کاربران به جز توانایی دفاع (میانگین 86/2) سایر توانایی ها را در حد مطلوب دارند. درمجموع، سواد رسانه های اجتماعی آنها وضعیت مطلوب تری نسبت به کتابداران دارد. کاربران (میانگین 14/4) استفاده از رسانه های اجتماعی را برای بهبود خدمات مؤثرتر از کتابداران (میانگین 72/3) می دانند. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت رسانه های اجتماعی برای کتابخانه و تأثیر افزایش میزان سواد رسانه های اجتماعی کتابداران بر دیدگاه بهترشان در استفاده از این رسانه ها برای بهبود ارائه خدمات، تلاش برای فراگیری این نوع سواد، ایجاد واحد آموزشی دانشگاهی و حرفه ای، و تهیه و تدوین بروشورهای خودآموز مناسب پیشنهاد می شود.

هدف: شخصی سازی را می توان، برآورده ساختن نیازهای منحصر به فرد تک تک مشتریان تعریف کرد. پژوهش حاضر به-منظور امکان سنجی شخصی سازی خدمات در کتابخانه های عمومی شهر مشهد انجام شده است. روش: پژوهش پیمایشی و از نوع توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی و کتابخانه های وابسته آستان قدس رضوی تعداد آنها ۱۴۲ نفر است. که براساس جدول کرجسی و مورگان به صورت تصادفی طبقه ای، تعداد ۱۱۰ به عنوان جامعه نمونه پژوهش انتخاب شدند. در تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری تحلیل واریانس، اندازه گیری های مکرر و نیز آزمون تعقیبی بونفرونی با استفاده از نرم افزار spss استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد؛ سطح تمایل جامعه تحقیق نسبت به شخصی سازی خدمات بالاتر از حد متوسط (۳) است. بالاترین اولویت شخصی سازی خدمات، «خدمات تحویل مدرک» (۸۶/۴) و پایین ترین اولویت مربوط به «خدمات چکیده نویسی» (۰۳/۲) است. بالاترین اولویت جهت دریافت خدمات شخصی سازی شده مربوط به اعضای هیأت علمی دانشگاه ها (۷۱/۲) و پایین ترین اولویت مربوط به شخصی سازی خدمات برای همه اعضای کتابخانه (۹۶/۱) است. مهم ترین اولویت از نظر ابزار و امکانات لازم، شخصی سازی خدمات «وجود اینترنت پرسرعت» (۶۱/۸) و پایین ترین اولویت مربوط به «کافی بودن منابع الکترونیکی» (۶۸/۲) است.

اگر منابع انسانی را به عنوان یکی از مهمترین منابع سازمان بدانیم، استفاده از دانش افراد سازمان می تواند مهمترین بهره از منابع انسانی باشد. از این این رو مدیریت و اشتراک دانش در سازمانها اهمیت بسیاری پیدا کرده است. کتابخانه ها نیز به عنوان سازمانهای خدمت محور و همچنین دانش بنیان از جمله سازمان هایی هستند که مشارکت و مدیریت دانش کتابداران از اهمیت بالایی برخوردار است. در این پژوهش سعی گردیده است تا میزان مشارکت کتابداران دانشگاه فردوسی مشهد در فرایند اشتراک دانش با استفاده از روش تحلیل شبکه اشتراک دانش مشخص گردد. مشخص نمودن درجه مرکزیت افراد در شبکه اشتراک دانش همچنین می تواند به تشخیص مولفه هایی که ممکن است در آن تاثیر داشته باشند کمک کند. در این پژوهش ضمن تعیین درجه مرکزیت افراد در شبکه اشتراک دانش، ارتباط آن با مدرک تحصیلی و سابقه کار آنان آزموده شد. برای تحلیل شبکه اشتراک دانش از نرم افزار UCINET6 استفاده گردیده است. درجه مرکزیت کل شبکه در این پژوهش 76/26% ارزیابی شده است که از نظر تحلیل شبکه اجتماعی درجه مرکزیت چندان بالایی نیست. نتایج به دست آمده نشان داد که برخلاف ارتباط معنادار میان مدرک تحصیلی و درجه مرکزیت افراد، سابقه کار با درجه مرکزیت اشتراک دانش افراد ارتباط معناداری ندارد. همچنین تفاوت معنادری نیز از نظر درجه مرکزیت آنان میان کتابداران زن و مرد کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد وجود ندارد. درپایان بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش برای افزایش درجه مرکزیت کتابدارن و یا به عبارت دیگر افزایش میزان اشتراک دانش آنان با کتابداران دیگر و همجنین افزایش درجه مرکزیت کل شبکه اشتراک دانش پیشنهاداتی ارائه گردید.

مقدمه: گسترش استفاده از شبکه های اجتماعی، بسیاری از افراد را با مشکلات بهداشت روانی و ارتباطات اجتماعی مواجه ساخته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی بر سلامت روان کاربران کتابخانه مرکز آموزشی درمانی الزهرا(س) اصفهان انجام شد. روش کار: روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه های سلامت عمومی گلدبرگ و هیلدگ و پرسشنامه استاندارد اعتیاد به اینترنت یانگ بود. جامعه ی آماری، شامل 350 نفر از کاربران کتابخانه مرکز آموزشی درمانی الزهرا(س) (کارآموزان، کارورزان و دستیاران پزشکی) در سال 1394 بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی- طبقه ای، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 127 نفر تعیین شد. تحلیل داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و آمار استنباطی (و با کمک نرم افزار SPSS-20) انجام شد. یافته ها: کاربران به سه گروه دارای اعتیاد به شبکه های اجتماعی به ترتیب خفیف، متوسط و شدید تقسیم شدند. متغیر سلامت روان، بین گروه خفیف با گروه شدید تفاوت معنادار (033/0=P)، متغیر نشانگان جسمانی بین گروه خفیف با گروه متوسط تفاوت معنادار (049/0=P) ، متغیر نشانگان اضطراب بین گروه خفیف با گروه متوسط (027/0=P) و بین گروه خفیف با گروه شدید، تفاوت معناداری (000/0=P) مشاهده شد. نتیجه گیری: سلامت روان و عوامل آن شامل نشانگان جسمانی، اضطراب، افسردگی، و اجتماعی براساس شدت اعتیاد به شبکه های اجتماعی متفاوت بود که این می تواند سلامت روان کاربران را تهدید کند. در نتیجه. ضروری است در زمینه استفاده مناسب از شبکه های اجتماعی و فواید و مضرات آن فرهنگ سازی و آموزش صحیح در سطح خانواده و جامعه انجام شود.

هدف: هدف این پژوهش، مطالعه تأثیر کیفیت محتوایی و ساختاریِ وب سایت های کتابخانه های عمومی بر رضایت، وفاداری و در نتیجه تبلیغات توصیه ای الکترونیکی است. روش پژوهش: پژوهش در دو بخش انجام شده است: در بخش نخست، برای شناسایی عوامل مؤثر بر کیفیت ساختاری و محتوایی وب سایت های کتابخانه ای، تحلیل محتوای پژوهش های صورت گرفته در زمینه طراحی وب سایت، در 10سال اخیر، به منظور ارائه مدل صورت گرفت. در بخش دوم، برای تعیین میزان اهمیت ابعاد و برازش مدل، از نظر تعداد 190 نفر از مراجعه کنندگان کتابخانه های عمومی شهر مشهد، استفاده شد. روش پژوهش در بخش اول، تحلیل محتوا و در بخش دوم، از نوع پیمایشی با استفاده از تحلیل عاملی و پرسشنامه محقق ساخته بود. در ادامه، عوامل، بر اساس میزان اهمیت به دست آمده ارزش گذاری گردید. از متوسط ارزش های رتبه بندی شده، که هربُعد از مراحل اول و دوم به دست آورد، برای طراحی مدل استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد 25 متغیّر شناسایی شده برای ابعاد مختلف پژوهش را می توان بر روی شش عامل بارگذاری نمود که در مجموع قادر به تبیین بیش از 72 % واریانس شاخص ها، هستند. شاخص KMO برابر با 794/0 و مقدار معنا داری آزمون بارتلت 000/0 شده است. بنابراین، مدل تحلیل عاملی تأییدی در برازش به داده ها مناسب تشخیص داده شد و شاخص های ارائه شده و مقایسه آن با مقدار مطلوب برای یک مدل برازش یافته، نشان از برازش مناسب مدل دارد.