نقد و تحلیل کتاب معانی الأبنیه فی العربیه (معانی ابنیه صرفی در زبان عربی) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

کتاب "معانی الأبنیه فی العربیه"،یکی از آثار ارزشمند فاضل صالح السامرائی است که در آن در ادامه پروژه ی نوآورانه ی خود در زمینه رویکرد معنایی به صرف و نحو، به تبیین معانی أبنیه و صیغه های مختلف صرفی پرداخته و معتقد است که هرگونه تغییر در أبنیه و صیغه های صرفی منجر به تغییر معنی در آن ها می شود و توجه به تنوع این معانی بر اهمیت زبان عربی و زیبایی های بیانی قرآن کریم می افزاید. سامرائی در این کتاب با رویکردی معناشناسانه به بررسی مباحث مربوط به اسم و فعل، مصادر، اسم زمان و مکان، اسم فاعل، اسم مفعول، صفت مشبهه، اسم آلت، انواع جمع و اسم منسوب پرداخته است. در این پژوهش تلاش می شود با استفاده از روش توصیفی و شیوه ی تحلیل محتوا، ابتدا به نقش و جایگاه فاضل صالح السامرائی در زمینه ی تجدید و نوآوری در علم صرف و تأکید بر پیوند میان ابنیه صرفی و معانی آن ها اشاره شود و سپس با نگاهی انتقادی به کتاب "معانی الأبنیه فی العربیه"، میزان موفقیت وی در این زمینه و مهم ترین مزایا و کاستی های این کتاب مورد تجزیه و تحلیل علمی قرار گیرد.